☲ YOL HƏRƏKƏTİ QAYDALARI ☲

Səhifə 1

Yol hәrәkәti haqqında

 

Azәrbaycan Respublikasının Qanunu

 

03 iyul 1998-ci ildә tәstiq edilib

 

(Son dәyişikliklәr: may 2014-cü il)

 

MÜNDӘRICAT

 

1 FӘSİL. Ümumi müddәalar......................................................................................................................

3

Maddә 1. Әsas anlayışlar..............................................................................................................................

3

Maddә 2. Qanunun tәyinatı ...........................................................................................................................

5

Maddә 3. Yol hәrәkәti haqqında qanunvericilik................................................................................................

5

Maddә 4. Yol hәrәkәti sahәsindә dövlәt vәzifәlәri............................................................................................

6

Maddә 5. Yol hәrәkәti sahәsindә hüquqi şәxslәrin vәzifәlәri.............................................................................

7

Maddә 6. Yol hәrәkәti sahәsindә fiziki şәxslәrin hüquq vә vәzifәlәri..................................................................

7

2 FӘSİL. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi ............................................................................

8

Maddә 7. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsinin başlıca prinsiplәri vә әsas istiqamәtlәri.........................

8

Maddә 8. Yol hәrәkәtinin tәşkili zamanı yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi...........................................

8

Maddә 9. Avtomobil yollarının layihәlәşdirilmәsi, tikintisi, yenidәn qurulması vә tәmiri zamanı yol hәrәkәti

 

tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi......................................................................................................................

9

Maddә 10. Avtomobil yollarının saxlanılması vә abadlaşdırılması zamanı yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin

 

edilmәsi ......................................................................................................................................................

9

Maddә 11. Avtomobil yollarından istifadә olunması zamanı yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi .............

10

Maddә 12. Yol hәrәkәtinin müvәqqәti mәhdudlaşdırılması vә ya qadağan edilmәsi...........................................

11

Maddә 13. Küçәlәrin, meydanların vә ya dәmiryol keçidlәrinin tikilmәsi, saxlanılması vә istifadә olunması zamanı

yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi..................................................................................................

12

Maddә 14. Nәqliyyat vasitәlәrinin yol hәrәkәtindә iştirak etmәyә buraxılması...................................................

12

Maddә 15. Yol hәrәkәtinin nizama salınması .................................................................................................

12

Maddә 16. Nәqliyyat vasitәlәri sürücülәrinin hazırlanması vә ixtisaslarının artırılmasının tәşkili...........................

12

Maddә 17. Nәqliyyat vasitәlәri sürücülәrinin sağlamlığının qorunması vә onlar üçün lazımi әmәk şәraitinin

 

yaradılması ................................................................................................................................................

12

Maddә 18. Yollarda tәhlükәsiz davranma qaydalarının vәtәndaşlara öyrәdilmәsi ..............................................

13

Maddә 19. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tibbi tәminatı ...................................................................................

13

Maddә 20. Yol-nәqliyyat hadisәlәrindә zәrәr çәkәnlәrә tibbi yardım göstәrilmәsinin tәşkili ................................

13

Maddә 21. Әtraf mühitin mühafizәsi ...........................................................................................................

14

Maddә 22. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi proqramları ................................................................

14

Maddә 23. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyini tәmin etmәk tәdbirlәrinin maliyyәlәşdirilmәsi........................................

14

Maddә 24. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyi vәziyyәtinin әsas göstәricilәrinin dövlәt uçotunun tәşkili ...........................

14

Maddә 25. Yol hәrәkәti vә onun tәhlükәsizliyi göstәricilәrinin vahid uçot sistemi ..............................................

15

Maddә 26. Layihә vә elmi işlәrin aparılması ..................................................................................................

15

3 FӘSİL. Nәqliyyat vasitәlәrinin yol hәrәkәtindә iştirak etmәyә buraxılması........................................

15

Maddә 27. Nәqliyyat vasitәlәrinin dövlәt qeydiyyatı .......................................................................................

15

Maddә 28. Nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsi .............................................................................

18

Maddә 29. Nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyat nişanı.................................................................................

19

Maddә 30. Nәqliyyat vasitәlәrinin texniki vәziyyәti vә onların texniki baxışdan keçirilmәsi .................................

19

Maddә 31. Nәqliyyat vasitәlәrinin saxlanılması ..............................................................................................

21

Maddә 32. Nәqliyyat vasitәlәrinin özgәninkilәşdirilmәsi qaydası ......................................................................

21

4 FӘSİL. Nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә hüququ.................................................................................

21

Maddә 33. Nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә hüququ.......................................................................................

21

Maddә 34. Sürücülük vәsiqәsi .....................................................................................................................

22

Maddә 35. Sürücülük vәsiqәlәrinin verilmәsi, dәyişdirilmәsi vә qaytarılması .....................................................

23

5 FӘSİL. Yol hәrәkәti qaydaları ..............................................................................................................

25

Maddә 36. Yol hәrәkәti iştirakçılarının әsas vәzifәlәri vә hüquqları ..................................................................

25

Maddә 37. Mexaniki nәqliyyat vasitәsi sürücüsünün vәzifәlәri.........................................................................

25

 

Səhifə 2

Maddә 38. Velosipedçinin vәzifәlәri..............................................................................................................

27

Maddә 39. Mal-qara ötürәnlәrin vәzifәlәri.....................................................................................................

27

Maddә 40. Piyadanın vәzifәlәri ....................................................................................................................

27

Maddә 41. Sәrnişinin vәzifәlәri ....................................................................................................................

28

Maddә 42. Hәrәkәtә başlama, manevr etmә.................................................................................................

28

Maddә 43. Avtomagistrallarda hәrәkәt.........................................................................................................

29

Maddә 44. Dәmiryol keçidlәrindә hәrәkәt.....................................................................................................

30

Maddә 45. Yaşayış zonalarında hәrәkәt........................................................................................................

30

Maddә 46. Velosipedlәrin, mopedlәrin hәrәkәtlәrinә dair tәlәblәr....................................................................

30

Maddә 47. At arabalarının sürülmәsinә vә mal-qaranın ötürülmәsinә dair tәlәblәr............................................

31

Maddә 48. Nәqliyyat vasitәlәrinin üstün hәrәkәt rejimi ilә hәrәkәti vә bununla әlaqәdar digәr sürücülәrin

 

vәzifәlәri ...................................................................................................................................................

31

Maddә 49. Nәqliyyat vasitәlәrinin yolun hәrәkәt hissәsindә yerlәşmәsi............................................................

32

Maddә 50. Hәrәkәt sürәti vә nәqliyyat vasitәlәri arasında ara mәsafәsi...........................................................

32

Maddә 51. Ötmә vә qarşılıqlı keçmә ............................................................................................................

33

Maddә 52. Dayanma vә durma....................................................................................................................

33

Maddә 53. Parklanma.................................................................................................................................

35

Maddә 54. Piyada keçidlәri vә ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәlәrinin dayanması ....................................

35

Maddә 55. Nasaz nәqliyyat vasitәlәri vә onların yedәyә alınması ....................................................................

35

Maddә 56. Adamların daşınması ..................................................................................................................

36

Maddә 57. Yüklәrin daşınması .....................................................................................................................

37

Maddә 58. Nizamlayıcının siqnalları ..............................................................................................................

37

Maddә 59. Svetoforun siqnalları ..................................................................................................................

38

Maddә 60. Svetoforun vә nizamlayıcının siqnallarının yerinә yetirilmәsi ...........................................................

39

Maddә 61. Yol nişanları ..............................................................................................................................

39

Maddә 62. Xәbәrdarlıq nişanları ..................................................................................................................

40

Maddә 63. Üstünlük nişanları ......................................................................................................................

41

Maddә 64. Qadağan nişanları ......................................................................................................................

41

Maddә 65. Mәcburi hәrәkәt istiqamәti nişanları.............................................................................................

42

Maddә 66. Mәlumatverici-göstәrici nişanlar ..................................................................................................

42

Maddә 67. Servis nişanları ..........................................................................................................................

43

Maddә 68. Әlavә mәlumat nişanları .............................................................................................................

43

Maddә 69. Yolun nişanlanması ....................................................................................................................

44

Maddә 70. Dәmiryol keçidlәrinin siqnallaşdırılması.........................................................................................

47

Maddә 71. Yol işlәrindә olunan işarәlәr ........................................................................................................

47

Maddә 72. Nәqliyyat vasitәlәrinin tanınma nişanları.......................................................................................

48

Maddә 73. Nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü tәrәfindәn sәs siqnalları vә xarici işıq cihazlarından istifadә edilmәsi...

49

Maddә 74. Xüsusi siqnalların tәtbiqi.............................................................................................................

50

Maddә 75. Yolayrıcılarının keçilmәsi.............................................................................................................

50

Maddә 76. Nizamlanan yolayrıcıları ..............................................................................................................

51

Maddә 77. Nizamlanmayan yolayrıcları.........................................................................................................

51

Maddә 78. Sürmә tәlimi..............................................................................................................................

51

6 FӘSİL. Yol hәrәkәti qaydalarının pozuntuları ......................................................................................

51

Maddә 81. Yol hәrәkәti qaydalarını pozmağa görә mәsuliyyәt ........................................................................

51

7 FӘSİL. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsinә nәzarәt .........................................................

51

Maddә 83. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsindә nәzarәtin hәyata keçirilmәsi...................................

51

Maddә 84. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinә nәzarәti hәyata keçirәn Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra

 

hakimiyyәti orqanı әmәkdaşının vәzifәlәri.....................................................................................................

52

Maddә 85. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinә nәzarәti hәyata keçirәn Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra

 

hakimiyyәti orqanı әmәkdaşının hәrәkәtlәri ..................................................................................................

52

8 FӘSİL. Yekun müddәalar .....................................................................................................................

55

Maddә 86. Beynәlxalq aktların hüquqi qüvvәsi..............................................................................................

55

Maddә 87. Qanunun qüvvәyә minmәsi.........................................................................................................

56

1 SAYLI ӘLAVӘ .......................................................................................................................................

56

I. Tormoz sistemlәri ...................................................................................................................................

56

II. Sükan idarә mexanizmi ..........................................................................................................................

57

 

 

III. Xarici işıq cihazları ................................................................................................................................

57

IV. Qabaq şüşәnin şüşә silgәclәri vә şüşәyuyanları ........................................................................................

57

V. Tәkәrlәr vә şinlәr...................................................................................................................................

58

VI. Mühәrrik..............................................................................................................................................

58

VII. Konstruksiyanın digәr ünsürlәri.............................................................................................................

58

2 SAYLI ӘLAVӘ .......................................................................................................................................

59

Nizamlayıcının siqnalları ..............................................................................................................................

59

3 SAYLI ӘLAVӘ .......................................................................................................................................

60

Nәqliyyat svetoforları..................................................................................................................................

60

4 SAYLI ӘLAVӘ .......................................................................................................................................

61

I. Xәbәrdarlıq nişanları ...............................................................................................................................

61

II. Üstünlük nişanları ..................................................................................................................................

63

III. Qadağan nişanları ................................................................................................................................

64

IV. Mәcburi hәrәkәt istiqamәti nişanları........................................................................................................

67

V. Mәlumatverici-göstәrici nişanlar...............................................................................................................

68

VI. Servis nişanları .....................................................................................................................................

74

VII. Әlavә mәlumat nişanları (lövhәciklәr)....................................................................................................

76

5 SAYLI ӘLAVӘ .......................................................................................................................................

78

1. Üfüqi nişanlanma ...................................................................................................................................

78

2. Şaquli nişanlanma..................................................................................................................................

80

6 SAYLI ӘLAVӘ .......................................................................................................................................

81

Yol işlәrindә istifadә olunan işarәlәr.............................................................................................................

81

7 SAYLI ӘLAVӘ .......................................................................................................................................

82

Nәqliyyat vasitәlәrinin tanınma nişanları .......................................................................................................

82

8 SAYLI ӘLAVӘ .......................................................................................................................................

83

Yol hәrәkәti qaydaları әleyhinә olan inzibati xәtalar.......................................................................................

83

1 FӘSİL

 

Ümumi müddәalar

 

Maddә 1. Әsas anlayışlar

 

Bu Qanunda aşağıdakı anlayışlardan istifadә olunur:

 

1)yol hәrәkәti — xüsusi nәzәrdә tutulmuş yollarda nәqliyyat vasitәlәrinin kömәyi ilә vә ya belә kömәk olmadan hәrәkәt etmәk, habelә sәrnişin vә yük daşınması üzrә fiziki vә hüquqi şәxslәrin tәlәbatlarını ödәmәk prosesindә yaranan ictimai münasibәtlәrin mәcmusudur;

2)yol hәrәkәtinin tәşkili — nәqliyyat vasitәlәrinin vә ya piyadaların tәhlükәsizliyini, fasilәsiz vә rahat hәrәkәtini, optimal sürәtini tәmin etmәk mәqsәdilә küçә-yol şәbәkәsindә hәyata keçirilәn vә yol hәrәkәtinin ayrılmaz hissәsi olan mühәndis vә tәşkilati tәdbirlәr sistemidir;

3)yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyi — yol hәrәkәti iştirakçılarının vә cәmiyyәtin yol-nәqliyyat hadisәlәrindәn vә onların nәticәlәrindәn müdafiә olunma dәrәcәsini göstәrәn yol hәrәkәti vәziyyәtidir;

4)beynәlxalq yol hәrәkәti — bir dövlәtin fiziki vә ya hüquqi şәxsinә mәxsus olan vә başqa dövlәtin әrazisinә müvәqqәti gәtirilәrәk vә orada qeydiyyata alınmayan nәqliyyat vasitәsinin iştirak etdiyi yol hәrәkәtidir;

5)avtomobil yolu — yol hәrәkәti qaydalarına, dövlәt standartlarına vә digәr normativ-hüquqi aktlara uyğun olan ölçülәrә vә kütlәyә malik avtomobillәrin, avtobusların, motosikletlәrin müәyyәnlәşdirilmiş sürәtlә tәhlükәsiz vә rahat hәrәkәtini tәmin etmәk üçün nәzәrdә tutulan yoldur;

6)avtomagistral — nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti üçün xüsusi çәkilmiş vә nәzәrdә tutulmuş elә bir yoldur ki:

hәmin yol boyunca yerlәşәn tәsәrrüfat, istehsal vә ya tikinti tәyinatlı obyektlәr digәr nәqliyyat vasitәlәri tәrәfindәn istifadә edilә bilmәz;

ayrı-ayrı yerlәri istisna olmaqla vә ya müvәqqәti qaydanın müәyyәnlәşdirildiyi hallarda başqa, әks istiqamәtlәrdә hәrәkәt istiqamәtlәri üçün ayrı-ayrı hәrәkәt hissәlәri vardır, hәm dә bu hissәlәr arasında hәrәkәt üçün nәzәrdә tutulmayan ayırıcı zolağın vә ya müstәsna hallarda başqa vasitәlәrin kömәyi ilә hәdd qoyulmuşdur;

dәmiryol, tramvay yolları vә başqa yollarla, habelә piyada zolaqları ilә bir sәviyyәdә kәsişmәlәri yoxdur;

Səhifə 3

7)yolun hәrәkәt hissәsi — yolun nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti üçün istifadә edilәn hissәsidir (yolun ayırıcı zolaq vasitәsilә dürüst müәyyәn edilәn vә ya müxtәlif sәviyyәlәrdә olan bir neçә hәrәkәt hissәsi ola bilәr);

8)yol çiyini — yolun hәrәkәt hissәsindә hәrәkәtin kәnar zolağı vә ya kәnar zolaqları, yaxud velosiped zolaqları müәyyәn nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti üçün nәzәrdә tutulduqda, “yol çiyini” digәr yol istifadәçilәri üçün yolun qalan hissәsinin kәnarıdır;

9)baş yol — kәsişәn (bitişәn) yola nisbәtәn müvafiq nişanlarla işarәlәnmiş yol vә ya torpaq yola nisbәtәn bәrk örtüyü olan (asfalt vә ya sement-beton, daş materialları vә s.) yol, yaxud bitişik әrazilәrdәn çıxışlara nisbәtәn hәr hansı yoldur (ikinci dәrәcәli yolda yolayrıcı qarşısında örtüklü sahәnin olması, onu әhәmiyyәtcә kәsişdiyi yola bәrabәr etmir);

10)piyada keçidi — yolun hәrәkәt hissәsindә piyadaların yolu keçmәsi üçün nәzәrdә tutulan sahә, yaxud mühәndis qurğusudur;

11)yolayrıcı — yolların bir sәviyyәdә hәr hansı kәsişmәsi, birlәşmәsi vә ya şaxәlәnmәsi, o cümlәdәn bunların әmәlә gәtirdiyi әrazidir;

12)nizamlanan yolayrıcı — hәrәkәt növbәliliyi svetoforun vә ya nizamlayıcının siqnalları ilә müәyyәnlәşdirilәn yolayrıcıdır;

13)nizamlanmayan yolayrıcı — nizamlayıcının olmadığı, svetoforun qurulmadığı vә ya söndürüldüyü, yaxud yanıb-sönәn sarı rәngli işıq siqnalının işlәdiyi yolayrıcıdır;

14)ayırıcı zolaq — yolun ayrılmış elementi olub, yanaşı yerlәşәn hәrәkәt hissәlәrini bir-birindәn ayıran, lakin nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti vә ya dayanması, elәcә dә piyadaların hәrәkәti üçün nәzәrdә tutulmayan hissәsidir;

15)hәrәkәt zolağı — yolun hәrәkәt hissәsinin nişanlama xәtti vasitәsilә bölünmüş, eni avtomobillәrin bir sırada hәrәkәti üçün kifayәt edәn hәr hansı uzununa zolağıdır;

16)sәki — yolun hәrәkәt hissәsinә bitişik olan vә ya qazon vasitәsilә ondan ayrılmış, piyadaların hәrәkәti üçün nәzәrdә tutulan hissәsidir;

17)nәqliyyat vasitәsi — yolda hәrәkәt üçün konstruksiya imkanları olan vә insan tәrәfindәn idarә edilәn qurğu, habelә onun qoşqusudur (nәqliyyat vasitәlәri mexaniki vә insanın, yaxud heyvanın әzәlә enerjisi ilә hәrәkәtә gәtirilәn nәqliyyat vasitәlәrinә bölünür);

18)mexaniki nәqliyyat vasitәsi — asma mühәrrikli velosipedlәr vә relsli nәqliyyat vasitәlәri istisna olmaqla, hәr hansı özügedәn nәqliyyat vasitәsidir;

19)avtomobil — yollarda adamların vә ya yüklәrin daşınması, yaxud adam vә ya yük daşıyan nәqliyyat vasitәlәrinin yedәyә alınması üçün istifadә edilәn mexaniki nәqliyyat vasitәsidir (bu anlayış trolleybusları, yәni elektrik naqili ilә birlәşdirilmiş relssiz nәqliyyat vasitәlәrini dә әhatә edir. Lakin yollarda adamların vә yüklәrin daşınması vә ya bu mәqsәdlә istifadә edilәn nәqliyyat vasitәlәrinin yedәyә alınması üçün istifadә edilәn vә yalnız yardımçı funksiya daşıyan kәnd tәsәrrüfatı traktorları kimi nәqliyyat vasitәlәrini әhatә etmir);

20)operativ nәqliyyat vasitәlәri — yanğından mühafizә, polis, tәcili tibbi yardım, qәza-xilasetmә bölmәlәrinin , hәrbi avtomobil müfәttişliyinin funksional tapşırıqlarının yerinә yetirilmәsi, pul mәdaxilinin inkassasiyası vә qiymәtli yüklәrin daşınması, Azәrbaycan Respublikasının ali vәzifәli şәxslәrinin mühafizәsi vәzifәlәrinin icrası üçün nәzәrdә tutulan, Milli operatora mәxsus olan vә poçtun daşınmasında istifadә edilәn, üstündә xüsusi qrafikalı rәngli sxemlәr, yazılar vә tanınma nişanları olan, xüsusi işıq vә sәs siqnalları ilә tәchiz edilmiş avtomobillәrdir;

21)qoşqu — mexaniki nәqliyyat vasitәsi ilә yedәyә alınmaq üçün nәzәrdә tutulan hәr hansı nәqliyyat vasitәsidir;

22)yarımqoşqu — avtomobillәrә birlәşdirilmәk üçün nәzәrdә tutulan, bir hissәsi avtomobilә söykәnәrәk özünün vә yükün kütlәsinin xeyli hissәsini onun üstünә salan hәr hansı qoşqudur;

23)uzun ölçülü nәqliyyat vasitәsi — uzunluğu 24 metrdәn çox olan nәqliyyat vasitәsidir;

24)özügedәn maşınlar — tırtıllı traktorlar da daxil olmaqla tikintidә, meşә vә kәnd tәsәrrüfatında, başqa işlәrdә istifadә üçün nәzәrdә tutulan nәqliyyat vasitәsidir;

25)tәkәrli traktor — yollarda qoşquları yedәyә almaq üçün istifadә edilәn vә konstruksiyasına görә maksimum sürәti saatda 30 kilometrdәn yüksәk olmayan nәqliyyat vasitәsidir;

26)motosiklet — mühәrriki olan ikitәkәrli, arabalı vә ya arabasız mexaniki nәqliyyat vasitәsidir (tam lәvazimatlı vәziyyәtdә kütlәsi 400 kiloqramdan çox olmayan üç vә dördtәkәrli mexaniki nәqliyyat vasitәlәri dә motosikletlәrә bәrabәr tutulur);

27)moped — iş hәcmi 50 kub santimetrdәn çox olmayan mühәrriklә hәrәkәtә gәtirilәn vә maksimum konstruksiya sürәti saatda 50 kilometrdәn yüksәk olmayan iki vә ya üç tәkәrli nәqliyyat vasitәsidir (asma mühәrrikli velosipedlәr vә oxşar xüsusiyyәtli digәr nәqliyyat vasitәlәri dә mopedlәrә bәrabәr tutulur);

28)velosiped — әlil arabaları istisna olmaqla, idarә edәn şәxsin әzәlә enerjisi ilә, xüsusәn pedalların vә ya dәstәklәrin kömәyi ilә hәrәkәtә gәtirilәn hәr hansı nәqliyyat vasitәsidir;

29)nәqliyyat vasitәsinin dayanması — adamların minmәsi vә ya düşmәsi, yaxud yüklәrin yığılması vә ya boşaldılması üçün zәruri olan vaxt әrzindә nәqliyyat vasitәsinin hәrәkәtsiz vәziyyәtә gәtirilmәsidir;

30)mәcburi dayanma — texniki nasazlıq vә ya aparılan yükün, sürücünün (sәrnişinin) vәziyyәtinin vә ya yolda maneә yaranmasının doğurduğu tәhlükә üzündәn nәqliyyat vasitәsinin hәrәkәtinin dayandırılmasıdır;

31)nәqliyyat vasitәsinin durması — әgәr nәqliyyat vasitәsi digәr yol istifadәçisi vә ya hәr hansı maneә ilә toqquşmanın qarşısını almaq vә ya hәrәkәt qaydalarının göstәrişlәrini yerinә yetirmәk sәbәblәrindәn başqa digәr

Səhifə 4

sәbәblәrә görә hәrәkәtsiz vәziyyәtә gәtirilmişdirsә vә onun dayanması adamların minmәsi vә ya düşmәsi, yaxud yüklәrin yığılması vә ya boşaldılması üçün zәruri olan vaxtla mәhdudlaşmırsa, nәqliyyat vasitәsi durmuş hesab edilir;

32)parklanma — nәqliyyat vasitәsinin onun üçün xüsusi ayrılmış müvafiq qaydada işarәlәnmiş yerdә durmasıdır;

33)yol hәrәkәti iştirakçısı — hәrәkәt prosesindә piyada, nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü, sәrnişin, velosipedçi, mal-qara ötürәn qismindә iştirak edәn, habelә avtomobil yollarından, küçәlәrdәn, dәmiryol keçidlәrindәn vә ya nәqliyyat vasitәlәri ilә adamların vә yüklәrin daşınması üçün nәzәrdә tutulmuş digәr yerlәrdәn istifadә edәn şәxsdir;

34)sürücü — hәr hansı növ nәqliyyat vasitәsini idarә edәn şәxsdir (sürücülüyü öyrәdәn avtomobil tәlimatçısı da sürücüyә bәrabәr tutulur);

35)sәrnişin — nәqliyyat vasitәsindә hәrәkәtdә olan, lakin onun idarә edilmәsinә aidiyyәti olmayan şәxsdir;

36)piyada — nәqliyyat vasitәlәrindәn kәnarda yol hәrәkәtindә iştirak edәn vә yolda hәr hansı iş görmәyәn şәxsdir (mühәrriksiz әlil arabalarında gedәn, velosiped, moped vә ya motosiklet aparan, kirşә, әl arabası, uşaq vә ya әlil arabası aparan şәxslәr dә piyadaya bәrabәr tutulur);

37)velosipedçi — әlil arabaları istisna olmaqla, velosipedi idarә edәn şәxsdir;

38)mal-qara ötürәn mal-qaranı, yük vә ya minik heyvanlarını yoldan keçirәn şәxsdir;

39)ötmә — hәrәkәt etdiyi zolağı dәyişmәklә hәrәkәtdә olan bir vә ya bir neçә nәqliyyat vasitәsini ötüb keçmәkdir;

40)üstünlük — nәzәrdә tutulan istiqamәtdә digәr hәrәkәt iştirakçılarına nisbәtәn ilk növbәdә hәrәkәt etmәk hüququdur;

41)yol vermәk — sürücünün hәrәkәti davam etdirmәsi vә ya yenidәn hәrәkәtә başlaması, hәr hansı manevr etmәsi başqa nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәrini qәflәtәn hәrәkәt istiqamәtini vә ya sürәti dәyişdirmәyә mәcbur edә bilәcәyi halda, onun hәrәkәti davam etdirmәmәsi vә ya yenidәn hәrәkәtә başlamaması, manevr etmәmәsidir;

42)mәhdudiyyәtli görünmә — duman, yağış, qar vә başqa şәraitdә, habelә toranlıqda yolun 300 metrdәn az mәsafәdә görünmәsidir;

43)yol-nәqliyyat hadisәsi — yollarda, küçәlәrdә, meydanlarda, dәmiryol keçidlәrindә nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti prosesindә baş verәn vә adamların hәlakına vә ya müxtәlif dәrәcәli bәdәn xәsarәti almasına, heyvanların vә ya hәrәkәtsiz maneәnin vurulmasına, nәqliyyat vasitәlәrinin, yolların, qurğuların zәdәlәnmәsinә vә ya başqa maddi zәrәr dәymәsinә sәbәb olan hadisәdir;

44)ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәsi - sәrnişin daşınması üçün nәzәrdә tutulmuş, müәyyәn edilmiş marşrut üzrә tәyin edilmiş dayanacaqlarla hәrәkәt edәn nәqliyyat vasitәsidir (avtobus, trolleybus, tramvay);

45)mütәşәkkil nәqliyyat dәstәsi - qarşıda qırmızı vә ya göy sayrışan işıq vә xüsusi sәs siqnalı ilә tәchiz edilmiş operativ nәqliyyat vasitәsinin müşayiәti ilә bir hәrәkәt zolağında bir-birinin ardınca faraları yandırılmış vәziyyәtdә hәrәkәt edәn üç vә ya daha artıq mexaniki nәqliyyat vasitәsindәn ibarәt olan dәstәdir;

46)avtoqatar - bir mexaniki nәqliyyat vasitәsinә qoşularaq birlikdә hәrәkәt edәn bir neçә nәqliyyat vasitәsindәn ibarәt tәrkibdir;

47)icazә verilәn maksimum kütlә - istehsalçı müәssisә tәrәfindәn müәyyәn edilmiş, nәqliyyat vasitәsinin sürücü, sәrnişin vә yüklә birlikdә yol verilәn kütlәsinin yuxarı hәddidir. Avtoqatarın icazә verilәn maksimum kütlәsi tәrkibә daxil olan nәqliyyat vasitәlәrinin icazә verilәn maksimum kütlәlәrinin cәmindәn ibarәtdir;

48)sutkanın qaranlıq vaxtı - sutkanın günәş batandan günәş çıxanadәk olan müddәtidir;

49)yaşayış mәntәqәsi - giriş vә çıxışları müvafiq olaraq 5.22, 5.23, 5.24, 5.25

nişanları ilә işarәlәnmiş, әhalinin yığcam mәskunlaşdığı әrazidir. Ağ fonu olan 5.22 vә 5.23 nişanları yaşayış mәntәqәlәrindә hәrәkәt qaydalarını tәnzimlәyәn müvafiq tәlәblәrin tәtbiq olunduğunu, göy fonu olan 5.24 vә 5.25 nişanları yaşayış mәntәqәlәrindә hәrәkәt qaydalarını tәnzimlәyәn müvafiq tәlәblәrin bu yolda tәtbiq olunmadığını göstәrir;

50)yaşayış zonası – yaşayış mәntәqәsinin giriş vә çıxışları müvafiq olaraq 5.51 vә 5.52 nişanları ilә işarәlәnmiş hissәsidir.

Maddә 2. Qanunun tәyinatı

Yol hәrәkәti haqqında Qanun yollarda nәqliyyat vasitәlәrinin vә piyadaların tәhlükәsiz vә rahat hәrәkәtini tәşkil etmәk mәqsәdi ilә kompleks tәdbirlәr hәyata keçirilmәsi, yol hәrәkәti ilә bağlı insanların hәyatının vә sağlamlığının qorunması, әtraf mühitin, xüsusi, bәlәdiyyә vә dövlәt әmlakının mühafizәsi, yol-nәqliyyat hadisәlәrinin qarşısının alınması vә onların ağırlıq dәrәcәsinin aşağı salınması üçün tәdbirlәr görülmәsinin hüquqi әsaslarını vә bu sahәdә dövlәtin, habelә yol hәrәkәti iştirakçılarının hüquqlarını vә vәzifәlәrini müәyyәn edir.

Maddә 3. Yol hәrәkәti haqqında qanunvericilik

Yol hәrәkәti haqqında Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi Azәrbaycan Respublikasının Konstitusiyasından, bu Qanundan, Azәrbaycan Respublikasının digәr qanunvericilik aktlarından vә Azәrbaycan Respublikasının tәrәfdar çıxdığı beynәlxalq müqavilәlәrdәn ibarәtdir.

Səhifə 5

Maddә 4. Yol hәrәkәti sahәsindә dövlәt vәzifәlәri

Yol hәrәkәti sahәsindә dövlәtin aşağıdakı vәzifәlәri vardır:

1)dövlәt siyasәtini, o cümlәdәn vahid elmi-texniki siyasәti, habelә yol hәrәkәti standartlarını müәyyәn etmәk vә onları hәyata keçirmәk;

2)yol hәrәkәtinin tәşkili, onun tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi, әtraf mühitin mühafizәsi, yol hәrәkәti qaydalarının, habelә onların pozulmasına görә mәsuliyyәtin müәyyәnlәşdirilmәsi ilә bağlı qanunlar vә digәr normativ-hüquqi aktlar qәbul etmәk, onların icrasını hәyata keçirmәk;

3)yol hәrәkәtinin inkişafının vә tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsinә dair ölkә vә onun inzibati әrazi vahidlәri üzrә proqramları vә planları qәbul etmәk, onların icrası üzrә dövlәt orqanlarının fәaliyyәtinin әlaqәlәndirilmәsini tәmin etmәk;

4)yol hәrәkәtinin inkişafına vә tәhlükәsizliyinә dair proqramları vә planları, avtomobil yolları şәbәkәsinin saxlanılması vә inkişaf etdirilmәsi, yollarda tәhlükәsiz hәrәkәtin, habelә yol hәrәkәtinә dair ekoloji tәlәblәrin tәmin edilmәsi sahәsindә hәyata keçirilәn tәdbirlәri dövlәt büdcәsindәn maliyyәlәşdirmәk;

5)yol hәrәkәtinin tәşkili üzrә ixtisaslaşdırılmış xidmәtlәri tәşkil etmәk, o cümlәdәn texniki vasitәlәrin vә avtomatlaşdırılmış sistemlәrin qurulmasını vә istifadәsini, qәza-xilasetmә işlәri görülәn vә kütlәvi tәdbirlәr keçirilәn yerlәrdә nәqliyyat vasitәlәrinin vә piyadaların hәrәkәtinin tәhlükәsizliyini tәmin etmәk;

6)avtomobil yollarının tikintisinә, yenidәn qurulmasına, tәmirinә, saxlanılmasına vә mühafizәsinә dair, habelә Azәrbaycan Respublikasında istehsal olunan nәqliyyat vasitәlәrinin konstruksiyasına vә texniki vәziyyәtinә dair vahid tәlәblәri müәyyәn etmәk vә onlara әmәl olunmasına nәzarәt etmәk;

7)avtomobil yollarının tәmiri vә saxlanılması ilә bağlı fәaliyyәtin, yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyinә tәsir göstәrәn digәr növ fәaliyyәtin hәyata keçirilmәsi, nәqliyyat vasitәlәrinin tәmiri vә istismarı, daxili vә beynәlxalq sәrnişin vә yük daşımaları, tәhlükәli yüklәrin daşınması qaydasını müәyyәn etmәk;

8)nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsinin, dövlәt qeydiyyat nişanının vә sürücülük vәsiqәsinin nümunәlәrini müәyyәn etmәk;

9)ekoloji tәhlükәsiz tәlәblәrinә әmәl etmәklә, yol hәrәkәti iştirakçılarının ehtiyaclarının tәmin olunması mәqsәdilә avtomobil yollarının saxlanılmasını, tәmirini, yenidәn qurulmasını vә tikintisini tәşkil etmәk vә onların hәyata keçirilmәsinә nәzarәt etmәk, yolların qәza tәhlükәli sahәlәrini aradan qaldırmaq;

10)yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәlәblәrinә uyğun olaraq dövlәt yollarında texniki xidmәt sahәlәri tәşkil etmәk;

11)yol hәrәkәti iştirakçılarının tibbi tәminatını, o cümlәdәn yol-nәqliyyat hadisәlәrindә zәrәr çәkәnlәrә tibbi yardımın göstәrilmәsini tәşkil etmәk;

12)sürücülәrin hazırlanmasını vә onların ixtisasının artırılmasını hәyata keçirәn mәktәb vә kursların açılmasına razılıq vermәk, onların fәaliyyәtinә nәzarәt etmәk, nәzәri vә tәcrübi imtahanlar qәbul etmәk, imtahanlardan müvәffәqiyyәtlә keçәnlәrә sürücülük vәsiqәsi vermәk, onların uçotunu aparmaq;

13)әhaliyә yol hәrәkәti qaydalarının öyrәdilmәsini vә yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәbliği işini tәşkil etmәk, yol hәrәkәti tәhlükәsizliyi sahәsindә bu Qanunla müәyyәn olunmuş tәlәblәrә hüquqi vә fiziki şәxslәr tәrәfindәn әmәl olunmasını tәmin etmәk;

14)yaşayış mәntәqәlәrinin baş planlarına, müfәssәl planlaşdırılması vә tikintisi layihәlәrinә, kompleks nәqliyyat sxemlәrinә vә yol hәrәkәtinin tәşkili sxemlәrinә uyğun olaraq rayon (şәhәr) әrazilәrindә yol hәrәkәtinin avtomatlaşdırılmış idarәetmә sistemlәrini tәşkil etmәk;

15)pullu duracaqlarda, qarajlarda nәqliyyat vasitәlәrinin saxlanılması qaydasını müәyyәn etmәk;

16)yol hәrәkәti tәhlükәsizliyi mәsәlәlәri üzrә elmi-tәdqiqat işlәrinin aparılmasını tәşkil etmәk;

17)yol hәrәkәt tәhlükәsizliyini tәmin etmәk vә ya hәrәkәt şәraitini yaxşılaşdırmaq mәqsәdilә, yollarda tәmir-tikinti işlәri aparılarkәn, zәruri olduqda, nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәtini mәhdudlaşdırmaq vә ya qadağan etmәk, ümumi istifadәdә olan nәqliyyatın müntәzәm hәrәkәti marşrutlarının açılması qaydasını müәyyәn etmәk vә onun hәyata keçirilmәsini tәşkil etmәk;

18)nәqliyyat vasitәlәrinin texniki vәziyyәtinә nәzarәt etmәk, qanunla müәyyәn edilmiş hallarda texniki baxışları hәyata keçirmәk, konstruksiyası vә ya texniki vәziyyәti müәyyәn olunmuş standartlara, habelә mühәrrik, ban vә şassi nömrәlәri qeydiyyat sәnәdlәrindә göstәrilmiş nömrәlәrә uyğun gәlmәyәn nәqliyyat vasitәlәrinin istismarını qadağan etmәk;

19)nәqliyyat vasitәlәrinin konstruksiyalarının hazırlanmasına vә yenidәn quraşdırılmasına, aqreqat, ban vә ban hissәlәrinin dәyişdirilmәsinә icazә vermәk vә yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәlәblәrinә uyğun olmasına nәzarәt etmәk;

20)Azәrbaycan Respublikasında istehsal olunan nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәt tәhlükәsizliyi, әtraf mühitin mühafizәsi ilә bağlı tәlәblәrә uyğunluğu baxımından onların texniki layihә sәnәdlәrinә vә texniki vәziyyәtinә dair müvafiq rәylәr vermәk, onların sınaqlarında iştirak etmәk, bu tәlәblәrә cavab vermәyәn nümunәlәrin (mәmulatın) istehsalını dayandırmaq barәdә müvafiq orqanlara tәqdimatlar vermәk;

21)nәqliyyat vasitәlәrinin qeydiyyatını, özgәninkilәşdirilmәsinin sәnәdlәşdirilmәsini vә onların uçotunu aparmaq, ipoteka müqavilәsinin qeydiyyata alınması ilә әlaqәdar daşınar әmlakın müvafiq rәsmi reyestrindәn çıxarışı, nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsini vә dövlәt qeydiyyat nişanlarını vermәk;

Səhifə 6

22)yollarda nәqliyyatın vә piyadaların tәhlükәsiz, sәmәrәli vә rahat hәrәkәtini tәşkil etmәk, Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә nәzәrdә tutulmuş qaydada müqavilәlәr әsasında nәqliyyat vasitәlәrinin müşayiәtini tәşkil etmәk;

23)yol hәrәkәtinә nәzarәt funksiyalarını yerinә yetirmәk mәqsәdilә stasionar postların siyahısını vә dislokasiyasını müәyyәnlәşdirmәk vә tәşkil etmәk, bu postları texniki vasitәlәrlә, habelә binalarla, nәqliyyat vә rabitә vasitәlәri ilә, yol-nәqliyyat hadisәlәrindә zәrәr çәkәnlәrә ilk tibbi yardım göstәrilmәsi üçün tibbi lәvazimatla vә dava-dәrmanla tәmin etmәk, insanın adi hәyati ehtiyaclarının ödәnilmәsi üçün lazımi şәraitlә tәmin etmәk;

24)yol nişanlarının vә göstәricilәrinin quraşdırılmasını, yol hәrәkәtini nizamlayan vә ona nәzarәt edәn nәqliyyat vә texniki vasitәlәrin, yol-nәqliyyat hadisәlәrinin nәticәlәrini yüngüllәşdirmәk üçün hadisә yerindә tәtbiq olunan qәza- xilasetmә avadanlığının, habelә yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyini artırmağa kömәk edәn digәr texniki vasitәlәrin vә cihazların, yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyinin tәbliğinә xidmәt edәn tәşviqat vasitәlәrinin; xüsusi mәhsulların (sürücülük vәsiqәlәrinin blanklarının, nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәlәrinin, dövlәt qeydiyyat nişanlarının vә tanınma nişanlarının) sifarişçisi vә istehsalçısı funksiyalarını hәyata keçirmәk vә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının struktur bölmәlәrini bunlarla tәmin etmәk;

25)hüquqi vә fiziki şәxslәr tәrәfindәn bu Qanunun tәlәblәrinin yerinә yetirilmәsinә nәzarәt etmәk, yol-nәqliyyat hadisәlәri ilә bağlı Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş qaydada cinayәt işlәri üzrә tәhqiqatın aparılmasını vә inzibati işlәr üzrә icraatın hәyata keçirmәsini tәşkil etmәk;

26)zәdәlәnmiş nәqliyyat vasitәlәrinin müәyyәn edilmiş yerlәrә aparılmasını vә sahibsiz qalmış әmlakın mühafizәsini, habelә qaçırılmış, oğurlanmış nәqliyyat vasitәlәrinin, yol-nәqliyyat hadisәsi yerlәrindәn qaçıb gizlәnmiş yol hәrәkәti iştirakçılarının axtarılmasını tәşkil vә tәmin etmәk;

27)yol-nәqliyyat hadisәlәrinin, nәqliyyat vasitәsini idarә etmәk hüququndan mәhrum olunmuş vәtәndaşların, yol hәrәkәti qaydaları pozuntularının, bununla әlaqәdar görülmüş tәdbirlәrin uçotunu aparmaq, şәxslәrin yol hәrәkәti qaydalarının pozuntusu ilә әlaqәdar barәlәrindә tәtbiq edilәn inzibati tәnbeh haqqında qәrarlarla vә onların nәcilәrәi (cәrimәlәr vә onların ödәnilmәsi, balların sayı vә ya silinmәsi) ilә bağlı rәsmi internet informasiya ehtiyatlarından mәlumat almasını tәmin etmәk;

28)hәrәkәt üçün ayrılmış yollara nәzarәt etmәk, hәrәkәt sürәtinin mәhdudlaşdırıldığı zonaları müәyyәnlәşdirmәk, orada müvafiq yol nişanları qurmaq, habelә tәhlükәli yüklәrin daşınmasını vә nәqliyyat dәstәlәrinin şәhәrlәrdәn vә digәr yaşayış mәntәqәlәrindәn keçmәsini tәşkil vә tәmin etmәk;

29)bu Qanunla müәyyәn olunmuş digәr tәlәblәri yerinә yetirmәk.

Maddә 5. Yol hәrәkәti sahәsindә hüquqi şәxslәrin vәzifәlәri

I.Yol hәrәkәti sahәsindә mülkiyyәt formasından asılı olmayaraq hüquqi şәxslәrin aşağıdakı vәzifәlәri vardır:

1)yol hәrәkәtinin tәşkili, onun tәhlükәsizliyini tәmin etmәk, әtraf mühitin mühafizәsi vә yol hәrәkәti qaydalarının tәlәblәrinә riayәt etmәk;

2)yol hәrәkәti qanunvericiliyinin tәlәblәrinә әmәl olunması üzrә әmәk kollektivlәrindә profilaktik iş aparmaq;

3)hәmkarlar ittifaqı tәşkilatları ilә razılaşdırmaqla sürücülәrin sağlamlıq vәziyyәtinә, sürücülәr tәrәfindәn әmәk vә istirahәt rejiminә әmәl olunmasına nәzarәt etmәk;

4)daşıma fәaliyyәti ilә mәşğul olduqda daşımaların xüsusiyyәtlәrini nәzәrә alaraq, Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı ilә razılaşdırmaqla, yol hәrәkәti sahәsindә qüvvәdә olan qaydalar, normativlәr vә standartlar әsasında xüsusi qaydalar qәbul etmәk;

5)yol-nәqliyyat hadisәlәrinin profilaktikası ilә bağlı tәdbirlәrin tәşkili vә maliyyәlәşdirilmәsi, nәqliyyatın fövqәladә hallarda istismarı mәsәlәlәrini hәll etmәk;

6)bu Qanunla müәyyәn olunmuş digәr tәlәblәri yerinә yetirmәk.

II. Hüquqi şәxslәrin sürücülәri yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyi tәlәblәrini pozmağa hәr hansı fomada sövq etmәsi qadağandır.

Maddә 6. Yol hәrәkәti sahәsindә fiziki şәxslәrin hüquq vә vәzifәlәri

I.Yol hәrәkәti sahәsindә fiziki şәxslәrin aşağıdakı hüquqları vardır:

1)müәyyәn edilmiş qaydalara müvafiq olaraq avtomobil yollarında sәrbәst vә maneәsiz hәrәkәt etmәk, müvafiq icra hakimiyyәti orqanlarından yol hәrәkәti şәraiti haqqında mәlumat almaq;

2)avtomobil yollarında hәrәkәtin mәhdudlaşdırılmasının vә ya qadağan edilmәsinin sәbәblәri barәdә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanlarından mәlumat almaq;

3)yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi ilә bağlı mәmulatların vә xidmәtlәrin keyfiyyәti haqqında mәlumat almaq;

4)yol-nәqliyyat hadisәlәri zamanı Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş qaydada pulsuz tibbi yardım vә digәr tәcili kömәk almaq;

5)yolların hәrәkәt tәhlükәsizliyi tәlәblәrinә uyğunsuzluğu nәticәsindә baş vermiş yol-nәqliyyat hadisәlәri zamanı sәhhәtinә, elәcә dә nәqliyyat vasitәsinә dәymiş zәrәrin ödәnilmәsini Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyinә müvafiq qaydada tәlәb etmәk;

Səhifə 7

6)yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinә nәzarәti hәyata keçirәn müvafiq icra hakimiyyәti orqanının vәzifәli şәxslәrinin hәrәkәtlәrindәn mәhkәmәyә şikayәt etmәk;

6-1) barәlәrindә yol hәrәkәti qaydalarının pozuntusu ilә әlaqәdar tәtbiq edilәn inzibati tәnbeh haqqında qәrarlarla vә onların nәticәlәri (cәrimәlәr vә onların ödәnilmәsi, balların sayı vә ya silinmәsi) ilә bağlı rәsmi internet informasiya ehtiyatlarından mәlumat almaq;

7)bu Qanunla müәyyәn olunmuş digәr hüquqlardan istifadә etmәk.

II. Yol hәrәkәti sahәsindә fiziki şәxslәrin aşağıdakı vәzifәlәri vardır:

1)yol hәrәkәtinin tәşkili, onun tәhlükәsizliyini tәmin etmәk, әtraf mühitin mühafizәsi ilә bağlı tәlәblәrә vә yol hәrәkәti qaydalarına әmәl etmәk;

2)yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsindә iştirak etmәk vә bunun üçün keçirilәn tәdbirlәrdә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanlarına kömәklik göstәrmәk;

3)onlara mәxsus olan nәqliyyat vasitәlәrinin saz vәziyyәtdә saxlanılması vә istismarı üçün tәdbirlәr görmәk;

4)yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tibbi tәminatı vә әtraf mühitin nәqliyyatın zәrәrli tәsirindәn qorunması üçün tәdbirlәri hәyata keçirmәk;

5)bu Qanunla müәyyәn olunmuş digәr tәlәblәri yerinә yetirmәk.

2 FӘSİL

Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi

Maddә 7. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsinin başlıca prinsiplәri vә әsas istiqamәtlәri

I.Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsinin başlıca prinsiplәri aşağıdakılardır:

1)yol hәrәkәtindә iştirak edәn insanların hәyatının vә sağlamlığının tәsәrrüfat fәaliyyәtinin iqtisadi nәticәlәrindәn üstünlüyü;

2)yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsinә görә dövlәtin mәsuliyyәtinin yol hәrәkәtindә iştirak edәn insanların mәsuliyyәtindәn üstünlüyü;

3)yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi zamanı insanların, cәmiyyәtin vә dövlәtin mәnafelәrinә әmәl olunması;

4)yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi ilә bağlı fәaliyyәtә mәqsәdyönlü vә kompleks yanaşma.

II. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi aşağıdakı әsas istiqamәtlәr üzrә hәyata keçirilir:

1)yol hәrәkәtinin tәşkilindә yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi;

2)yol hәrәkәti tәhlükәsizliyi sahәsindә Azәrbaycan Respublikası müvafiq icra hakimiyyәti orqanlarının sәlahiyyәtlәrinin vә mәsuliyyәtlәrinin müәyyәn edilmәsi;

3)yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinә dair qaydaların, standartların, texniki normaların vә digәr normativ sәnәdlәrin Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә nәzәrdә tutulmuş qaydada işlәnib hazırlanması vә onların tәsdiq edilmәsi;

4)avtomobil yollarında yol hәrәkәti üçün sәrfәli vә rahat şәraitin yaradılması;

5)avtomobil, şәhәr yerüstü elektrik nәqliyyatının vә yol tәsәrrüfatı fәaliyyәtinin nizama salınması;

6)nәqliyyat vasitәlәrinin yol hәrәkәtinә buraxılması;

7)yol hәrәkәtinin nizama salınması;

8)nәqliyyat vasitәlәri sürücülәrinin hazırlanmasının vә ixtisasının artırılmasının tәşkili;

9)yollarda tәhlükәsiz davranma qaydalarının vәtәndaşlara öyrәdilmәsi;

10)yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tibbi tәminatı ilә bağlı kompleks tәdbirlәrin hәyata keçirilmәsi;

11)әtraf mühitin mühafizәsi;

12)yol hәrәkәti tәhlükәsizliyi tәdbirlәrinin maddi vә maliyyә tәminatı;

13)yol-nәqliyyat hadisәlәrinin qarşısının alınması vә onların nәticәlәrinin ağırlığını azaltmaq mәqsәdilә Azәrbaycan Respublikası müvafiq icra hakimiyyәti orqanlarının fәaliyyәtinin әlaqәlәndirilmәsi;

14)yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi sahәsindә Azәrbaycan Respublikası qanunvericiliyinin vә müvafiq qaydaların, standartların, texniki normaların vә digәr normativ sәnәdlәrin tәlәblәrinin yerinә yetirilmәsinә dövlәt nәzarәtinin hәyata keçirilmәsi.

Maddә 8. Yol hәrәkәtinin tәşkili zamanı yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi

I.Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyi Azәrbaycan Respublikasında qüvvәdә olan standartlarda vә yol hәrәkәtinin tәşkili ilә bağlı layihә vә sxemlәrdә nәzәrdә tutulan texniki vasitәlәrdәn, konstruksiyalardan kompleks şәkildә istifadә olunması әsasında tәşkil edilmәlidir.

II. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyi sәviyyәsinin azaldılması hesabına yolların buraxılış qabiliyyәtinin artırılması mәqsәdi ilә vә ya digәr mәqsәdlәrlә yol hәrәkәtinin tәşkilindә dәyişikliklәrin edilmәsi qadağandır.

III. Yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyi üçün real qorxu mövcud olan tәcili hallarda nәqliyyat vasitәlәrinin vә piyadaların hәrәkәtinin tәşkilindә dәyişikliklәr Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn hәyata keçirilir. Azәrbaycan Respublikası müvafiq icra hakimiyyәti orqanının göstәrişlәrinin icrası yol hәrәkәtinin bütün iştirakçıları üçün mәcburidir.

Səhifə 8

Maddә 9. Avtomobil yollarının layihәlәşdirilmәsi, tikintisi, yenidәn qurulması vә tәmiri zamanı yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi

I.Azәrbaycan Respublikası әrazisindә avtomobil yollarının layihәlәşdirilmәsi, tikintisi, yenidәn qurulması vә tәmiri sahәsindә bütün işlәr yol hәrәkәti tәhlükәsizliyi üzrә beynәlxalq standartlar, qaydalar vә normativlәr, habelә nәqliyyat vasitәlәrinin avtomobil yollarında hәrәkәti üçün ayrılmış zolağın yetәrliliyinin tәmin edilmәsi zәrurәti nәzәrә alınmaqla hәyata keçirilmәlidir. Avtomobil yollarının layihәlәşdirilmәsi, tikintisi, yenidәn qurulması vә tәmiri qaydası Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn müәyyәn olunur.

II. Avtomobil yollarının tәmiri, tikintisi, yenidәn qurulması, tәdqiqi vә sınağı üzrә layihә vә podrat işlәrinin icrası müsabiqәsi әsasında seçilәn hüquqi vә fiziki şәxslәr tәrәfindәn yol tәsәrrüfatı orqanları ilә bağlanan podrat müqavilәlәri әsasında hәyata keçirilir.

III. Avtomobil yollarının tikintisinә, yenidәn qurulmasına vә tәmirinә dair birtipli vә ya fәrdi layihәlәrdә yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin, әtraf mühitin mühafizәsinin, habelә әlillәrin vә sağlamlıq imkanları mәhdud uşaqların spesifik ehtiyaclarının tәmin edilmәsi ilә bağlı olan bütün tәdbirlәr kompleksi nәzәrdә tutulmalıdır.

IV. Avtomobil yollarının tikintisinә, yenidәn qurulmasına vә tәmirinә dair layihәlәr yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyi qaydalarının, normativlәrinin vә standartlarının tәlәblәrinә uyğunluğu baxımından Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanlarında ekspertizadan keçirilmәli vә onlarla razılaşdırılmalıdır. Ekspertiza keçirilmәsi zamanı aşkar edilmiş uyğunsuzluqlar aradan qaldırılmalıdır.

V. Şәhәrlәrarası avtomobil yollarının sanitariya-mühafizә zonasında yolların tikilmәsinә, yol kompleksi tikililәrinin ucaldılmasına, sәsudan qurğuların vә çirklәndirici maddә tutucularının qurulmasına, mühәndis kommunikasiyalarının, bionәqliyyat yollarının çәkilmәsinә, yaşıllıq zolağı salınmasına, xidmәt obyektlәrinin açılmasına vә hәrәkәt tәhlükәsizliyi tәlәblәri nәzәrә alınmaqla, müәyyәnlәşdirilmiş qaydada hazırlanan vә razılaşdırılan layihәlәrә uyğun olaraq icazә verilir. Payız-qış mövsümündә yolun sanitariya-mühafizә zonasında müvәqqәti qarsaxlayan qurğunun qurulmasına icazә verilir.

VI. Avtomobil yollarının tikintisi, yenidәn qurulması vә tәmiri zamanı yol hәrәkәti tәhlükәsizliyi tәyinatlı mәsrәflәrin azaldılması qadağandır.

VII. Müvafiq razılaşdırma olmadan, layihәçi layihәlәşdirmәyә dair müәyyәn edilmiş tәlәblәrdәn vә ya tapşırıq şәrtlәrindәn kәnara çıxdıqda, bu uyğunsuzluğu öz hesabına aradan qaldırır. Layihәnin ayrı-ayrı hissәlәrinin hәyata keçirilmәsini qeyri-mümkün edәn şәrait yarandıqda, işlәrin icraçısı yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyinә dair әlavә tәdbirlәrin hazırlanması mәqsәdilә layihәçiyә vә sifarişçiyә mәlumat vermәlidir.

VIII. Tikilmiş, yenidәn qurulmuş vә ya tәmir olunmuş avtomobil yollarının yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsinә dair inşaat normalarının, qaydalarının, standartlarının vә digәr normativ sәnәdlәrin tәlәblәrinә uyğunluğu avtomobil yollarının qәbul edilmә aktı ilә tәsdiq olunur. Avtomobil yollarının qәbul edilmә aktı yalnız nәzarәt qaydasında keçirilmiş müayinәnin, yoxlamanın vә sınağın nәticәlәri әsasında xüsusi komissiya tәrәfindәn verilir. Bu komissiyanın avtomobil yollarının vә müvafiq yol qurğularının mülkiyyәtçilәrinin tәqdimatı әsasında tәşkili qaydası vә tәrkibi, habelә avtomobil yollarının qәbul edilmәsi zamanı müayinәnin, yoxlamanın vә sınağın keçirilmәsi qaydası Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn müәyyәn edilir.

IX. Avtomobil yollarında yol hәrәkәtini nizamlayan texniki vasitәlәr Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının icazәsi ilә quraşdırılır.

X. Avtomobil yollarının layihәlәşdirilmәsini, tikintisini, yenidәn qurulmasını vә tәmirini hәyata keçirәn hüquqi vә fiziki şәxslәr yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinә dair standartlara, qaydalara vә normativlәrә әmәl edilmәmәsinә görә Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş qaydada mәsuliyyәt daşıyırlar.

Maddә 10. Avtomobil yollarının saxlanılması vә abadlaşdırılması zamanı yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi

I.Avtomobil yollarının saxlanılması vә abadlaşdırılması yol hәrәkәti iştirakçılarının tәlәbatlarının maksimum ödәnilmәsinә vә yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin olunmasına xidmәt etmәlidir. Bu mәqsәdilә:

1)avtomobil yolları yol hәrәkәtinin iştirakçıları üçün sәrfәli vә rahat şәraitdә saxlanılmalı vә daha da yaxşılaşdırılmalıdır. Yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyi üçün qorxu törәdәn şәrait yarandıqda, yol hәrәkәti qadağan edilmәli vә ya mәhdudlaşdırılmalıdır, tәhlükәsiz hәrәkәt şәraitinin bәrpası üçün tәxirәsalınmaz tәdbirlәr görülmәlidir;

2)avtomobil yollarında nişanlama xәtlәri çәkilmәli, yol nişanları vә göstәricilәri (o cümlәdәn tәhlükәli vә çәtin keçilәn sahәlәri әks etdirәn marşrut xәritәlәri vә sxemlәri), svetoforlar vә yol hәrәkәti tәşkilinin digәr texniki nizamlama vasitәlәri quraşdırılmalıdır;

3)avtomobil yolunun yaxınlığında xәstәxananın olması, onun istiqamәti, yerlәşdiyi mәsafә, xәstәxananın telefon nömrәsi barәdә mәlumat verәn müvafiq yol nişanları quraşdırılmalı, yolların yaxınlığında tibb müәssisәlәrinin yerlәşmәsi “Tibbi yardım mәntәqәsi” yol nişanı ilә bildirilmәlidir;

4)texniki qurğuların quraşdırılması, kommunikasiyaların çәkilmәsi, mühafizә işlәrinin görülmәsi, servis obyektlәrinin tikilmәsi vә avadanlıqlarının qurulması tәmin edilmәlidir;

5)avtomobil yollarında yol şәraiti vә hәrәkәt rejimi haqqında yol hәrәkәti iştirakçılarına vaxtında mәlumat verilmәli, yol şәraitinin xeyli pislәşmәsi zamanı (qar yığınları, yolun buz bağlaması) isә, bu mәqsәdlә radio vә

Səhifə 9

televiziya vasitәlәrindәn istifadә olunmalı, әlverişsiz hava şәraitindә yol hәrәkәti iştirakçılarının tәhlükәli yol sahәlәrini qәzasız keçmәlәri tәmin edilmәlidir;

6)avtomobil yollarında işlәrin görüldüyü, yol tikintisindә istifadә olunan mexaniki nәqliyyat vasitәlәrinin, tikinti materiallarının vә s. qoyulduğu yerlәr, yol örtüyünün hәrәkәt üçün tәhlükә törәdә bilәcәk zәdәlәri (kәlә-kötür vә çökәk yerlәr, çuxurlar vә s.) qәza tәhlükәli sahәlәr vә yol-nәqliyyat hadisәlәrinin tez-tez baş verdiyi yerlәr vaxtında aşkar edilmәli vә tәxirәsalınmadan aradan qaldırılmalıdır, bu mümkün olmadıqda isә müvafiq yol nişanları ilә, çәpәrlәyici vә yönәldici vasitәlәrlә bu Qanunla nәzәrdә tutulmuş xәbәrdarlıq nişanları ilә işarәlәnmәlidir;

7)avtomobil yollarının hәrәkәt hissәsinin palçıqdan, su, qum vә ya qar yığınından, buzdan vә yaxud daş düşmәsindәn tәcili olaraq tәmizlәnmәsi üçün tәdbirlәr görülmәlidir;

8)tırtıllı, uzun ölçülü, iri qabaritli, tәhlükәli vә yükdaşıyan digәr ağır çәkili nәqliyyat vasitәlәrinin avtomobil yollarının üst örtüyünü, yol qurğularını, dәmir yolunu vә ya dәmiryol keçidinin avadanlığını zәdәlәyә bilәcәyi hallarda, onların hәrәkәti qadağan olunmalı vә ya yolun tәhlükәli olan sahәlәrini qәzasız keçmәlәri tәmin edilmәli, xüsusilә tәhlükәli hallarda isә, başqa yol hәrәkәti iştirakçılarının hәrәkәti mәhdudlaşdırılmalıdır;

9)şәhәrlәrarası avtomobil yollarında tәcili yardım çağırış sistemlәri qurulmalıdır, nәqliyyat vasitәlәrinin dayanacaqları, duracaqları, tәşkil edilmәli vә yol hәrәkәti iştirakçılarının ilk tibbi yardım almaq, dincәlmәk, qidalanmaq, insanın adi hәyati vә mәişәt ehtiyaclarının ödәnilmәsinin tәmini mәqsәdi ilә müvafiq yerlәr düzәldilmәlidir;

10)avtomobil yollarından yol nişanlarının, svetoforların, hәrәkәtin tәşkilinin digәr texniki vasitәlәrinin çıxarılmasına, görünüşünün müxtәlif maneәlәrlә mәhdudlaşdırılmasına, zәdәlәnmәsinә, özbaşına qurulmasına, görmә şәraitini pislәşdirәn reklam lövhәlәrinin vә transparantların qurulmasına yol verilmәmәlidir.

II. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi üçün avtomobil yollarının bu maddәnin birinci hissәsinin tәlәblәrinә uyğun olaraq saxlanılmamasına vә abadlaşdırılmamasına, habelә avtomobil yollarında tәhlükәsiz hәrәkәt şәraitinin yaradılmamasına görә:

1)dövlәt әhәmiyyәtli avtomobil yolları üzrә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı;

2)yerli әhәmiyyәtli avtomobil yolları, küçәlәr vә meydanlar üzrә müvafiq icra hakimiyyәti orqanları;

3)özәl avtomobil yolları üzrә bu yolların sahiblәri;

4)dәmiryol keçidlәri üzrә dәmiryol tәşkilatları Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş qaydada mәsuliyyәt daşıyırlar.

III. Bu maddәnin birinci hissәsindә göstәrilmiş tәlәblәrin hüquqi vә ya fiziki şәxslәr tәrәfindәn yerinә yetirmәsinә nәzarәt Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn hәyata keçirilir.

IV. Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş qaydada vә hәddә bu maddәnin birinci hissәsindә göstәrilmiş tәlәblәri pozan hüquqi vә ya fiziki şәxslәri mәsuliyyәtә cәlb vә tәnbeh etmәk ixtiyarı vardır.

V. Bu maddәnin ikinci hissәsindә göstәrilmiş hüquqi vә fiziki şәxslәr avtomobil yollarının lazımi vәziyyәtdә saxlanılmaması, onların abadlaşdırılmaması vә ya avtomobil yollarında tәhlükәsiz hәrәkәt şәraitinin yaradılmaması nәticәsindә baş vermiş yol-nәqliyyat hadisәlәri zamanı yol hәrәkәti iştirakçılarına dәymiş maddi zәrәri ödәmәyә borcludurlar.

Maddә 11. Avtomobil yollarından istifadә olunması zamanı yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi

I.Azәrbaycan Respublikasının әrazisindә olan bütün hüquqi vә fiziki şәxslәr bu maddәnin tәlәblәrinә riayәt etmәklә avtomobil yollarından istifadә edә bilәrlәr. Avtomobil yollarında yalnız dövlәt qeydiyyatından keçmiş, texniki cәhәtdәn saz vәziyyәtdә olan nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәtinә yol verilir.

II. Nәqliyyat vasitәlәri yol hәrәkәti qaydalarına uyğun olaraq, ancaq yolun hәrәkәt hissәsindә hәrәkәt edә bilәrlәr. Nәqliyyat vasitәsinin yol çiyini ilә hәrәkәtinә yalnız dar yollarda başqa nәqliyyat vasitәsi ilә toqquşmamaq, habelә qısamüddәtә dayanmaq üçün icazә verilir.

III. Nasaz nәqliyyat vasitәlәrinin, yüklәrin, materialların sahiblәri onları ümumi istifadәdә olan yolun tәhkim zolağı (yolların tikintisi vә ya çәkilmiş yol üçün ayrılan zolaq) hüdudlarından kәnara çıxarmadıqda, avtomobil yollarına xidmәt edәn yol tәsәrrüfatı müәssisәlәri özlәri bu nәqliyyat vasitәlәrini, yüklәri, materialları tәhkim zolağının hüdudlarından kәnara çıxarmaq hüququna malikdirlәr. Bu zaman avtomobil yollarına xidmәt edәn yol tәsәrrüfatı müәssisәlәri nәqliyyat vasitәlәrinin, yüklәrin vә materialların salamatlığı üçün mәsuliyyәt daşımırlar.

IV. Avtomobil yollarında vә tәhkim zolağında aşağıdakılar qadağandır:

1)örtüyü tәkmillәşdirilmiş yollarda tırtıllı, yaxud metal tikanlı şinlәri olan nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti (dolayı yollar olmadıqda, onların körpülәrdәn, bәndlәrdәn, bataqlıq yerlәrdәn keçәn yol sahәlәrindәn hәrәkәti, yol örtüklәrinin zәdәlәnmәmәsi şәrti ilә, yollara xidmәt edәn yol tәsәrrüfatı müәssisәlәrinin yazılı icazәsi ilә hәyata keçirilә bilәr);

2)yolların vә ya yol qurğularının kәnar predmetlәrlә zibillәnmәsi, yaxud tutulması, yolda kәnd tәsәrrüfatı mәhsullarının qurudulması, zibil vә qar yığınlarının yaradılması;

3)yolların hәrәkәt hissәsindә yanacaq-sürtkü materiallarının, kimyәvi maddәlәrin, bitumun axmasının mümkünlüyü ilә bağlı işlәrin görülmәsi, habelә yük vurulub-boşaldılması;

Səhifə 10

4)yollardan qum vә çınqıl çıxarılması;

5)xüsusi olaraq buna uyğunlaşdırılmamış körpülәrin altından taxta-şalban axıdılması;

6)mal-qaranın otarılması, habelә onların yolun müәyyәn edilmәmiş vә uyğunlaşdırılmamış yerlәrindәn keçirilmәsi;

7)üzәn nәqliyyat vasitәlәrinin körpü dayaqlarına yan alması, körpülәrin altında qayıq stansiyalarının, digәr qurğuların yerlәşdirilmәsi;

8)torpaqların şumlanması, yaşıllığın qırılması;

9)kütlәvi istirahәt yerlәrinin tәşkil edilmәsi;

10)kanalizasiya, sәnaye vә çirkli suların axıtması;

11)yolu vә tәhkim zolağını zibillәyә bilәn materialların vә yüklәrin müvafiq qaydada qablaşdırılmadan

aparılması;

12)müәyyәnlәşdirilmәmiş yerlәrdә yola girmә vә yoldan çıxma.

V. Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı ilә razılaşdırmadan avtomobil yollarında vә nәzarәt edilәn zonalarda aşağıdakılar qadağandır:

1)yolun hәrәkәt hissәsindә vә ya sәkilәrdә materialların yığılması vә predmetlәrin saxlanılması (sәkilәrdә materialların vә ya predmetlәrin saxlanılması nәticәsindә yaranmış mәhdudiyyәtlәrin piyadaların gediş-gәlişi üçün yolun hәrәkәt hissәsindәn istifadә etmәsinә sәbәb olmadığı hallar istisna olmaqla);

2)geoloji, axtarış, tikinti, meliorasiya işlәrinin aparılması, rabitә vә elektrik xәtlәrinin, digәr kommunikasiyaların çәkilmәsi;

3)daimi vә müvәqqәti giriş-çıxış yerlәrinin, başqa yollarla birlәşmәlәrin vә kәsişmәlәrin yaradılması;

4)yolların hәrәkәt hissәsindә sәdlәrin, şlaqbaumların qurulması vә nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәtinin başqa üsullarla kәsilmәsi;

5)tәhkim zolağında hәrәkәt tәhlükәsizliyinә aid olmayan nişanların vә göstәricilәrin, reklam lövhәlәrinin vә transparantların qurulması;

6)dәmiryol keçidlәrinin, bәndlәrin, şlüzlәrin, nohurların, digәr meliorasiya vә hidrotexniki qurğuların tikintisi, yenidәn qurulması, tәmiri vә lәğvi, çayların vә kanalların yatağının dәrinlәşdirilmәsi;

7)bәrk örtüklü yollarda avtomobillәrin, traktorların, digәr özügedәn vә qoşqulu nәqliyyat vasitәlәrinin zavod sınaqlarının keçirilmәsi;

8)tәhkim zolağında nәqliyyat vasitәlәrinin durması vә yuyulması üçün meydançaların, servis obyektlәrinin, köşklәrin, pavilyonların, digәr qurğuların yerlәşdirilmәsi vә ticarәt aparılması;

9)yarışların, mәşqlәrin vә digәr idman tәdbirlәrinin keçirilmәsi (krosslar, avtomotoyarışlar, digәr kütlәvi tәdbirlәr).

VI. Tırtıllı, uzun ölçülü, iri qabaritli, ağır çәkili vә ya tәhlükәli yüklәri daşıyan nәqliyyat vasitәlәrinin avtomobil yollarında hәrәkәti bu Qanunun 10-cu maddәsinin ikinci hissәsindә göstәrilәn hüquqi vә ya fiziki şәxslәr ilә razılaşdırılmalıdır. Tırtıllı, uzun ölçülü, iri qabaritli, ağır çәkili vә ya tәhlükәli yüklәri daşıyan nәqliyyat vasitәlәrinin avtomobil yollarından istifadә qaydası Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn müәyyәn olunur. Tırtıllı, uzun ölçülü, iri qabaritli, ağır çәkili vә ya tәhlükәli yüklәri daşıyan nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti zamanı avtomobil yoluna vә yol qurğularına zәrәr dәydikdә, onların sahiblәri bu zәrәri ödәmәyә borcludurlar.

VII. Bu maddәdә sadalanan qadağanlar vә mәhdudiyyәtlәr bu Qanunun 10-cu maddәsinin ikinci hissәsindә göstәrilmiş hüquqi vә ya fiziki şәxslәr tәrәfindәn avtomobil yollarının saxlanılması, abadlaşdırılması vә avtomobil yollarında tәhlükәsiz hәrәkәt şәraitinin yaradılması üçün görülәn işlәrә şamil edilmir.

VIII. Avtomobil yollarından istifadә olunması zamanı yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin bu maddәdә göstәrilmiş tәlәblәrini pozan şәxslәr Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş qaydada mәsuliyyәt daşıyırlar.

Maddә 12. Yol hәrәkәtinin müvәqqәti mәhdudlaşdırılması vә ya qadağan edilmәsi

I.Yol hәrәkәti yalnız aşağıdakı hallarda müvәqqәti mәhdudlaşdırıla vә ya qadağan edilә bilәr:

1)yollarda tәmir vә ya abadlaşdırma işlәri görüldükdә;

2)tәbii fәlakәt, qәza vә ya digәr fövqәladә hadisә baş verdikdә;

3)yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyi, insanların hәyatı vә ya әmlakı üçün tәhlükә yarandıqda;

4)hava-iqlim şәraiti xeyli pislәşdikdә;

5)Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş hallarda kütlәvi tәdbirlәr hәyata keçirildikdә.

II. Yol hәrәkәtinin müvәqqәti mәhdudlaşdırılması vә ya qadağan edilmәsi haqqında qәrar, yolun mәnsubiyyәtindәn asılı olaraq, Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanları vә ya özәl yolun sahibi tәrәfindәn qәbul edilir. Yol şәraiti hәrәkәt üçün ciddi tәhlükә yaradarsa, yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsinә nәzarәti hәyata keçirәn orqan yol hәrәkәtinin müvәqqәti mәhdudlaşdırılması vә ya qadağan edilmәsi haqqında qәrarın qәbul edilmәsi barәdә göstәriş verә bilәr. Qәrar olmadan, yol hәrәkәtinin müvәqqәti mәhdudlaşdırılması vә ya qadağan edilmәsi, yalnız fövqәladә hadisәlәr, habelә qәza tәhlükәsinin aradan qaldırılması ilә bağlı işlәrin görülmәsi zәrurәti ilә әlaqәdar hallarda mümkündür.

Səhifə 11

III.Yol hәrәkәtinin müvәqqәti mәhdudlaşdırılması vә ya qadağan edilmәsi haqqında qәrarda yol hәrәkәtinin mәhdudlaşdırılmasının vә ya qadağan edilmәsinin yeri, sәbәbi, vaxtı vә şәrtlәri, qәbul olunan qәrar barәdә yol hәrәkәti iştirakçılarına mәlumat verilmәsi qaydası, yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyi tәdbirlәri vә işlәrin yerinә yetirilmәsi müddәtlәri, zәruri işlәrin icrasına cavabdeh olan şәxslәr göstәrilir.

IV. Yol hәrәkәtinin müvәqqәti mәhdudlaşdırılması vә ya qadağan edilmәsi haqqında qәrar tәxirәsalınmadan dövlәt orqanlarının vә әhalinin nәzәrinә çatdırılmalıdır. Qәrarda göstәrilmiş zәruri işlәrin icrasına cavabdeh olan şәxslәr yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsinә nәzarәti hәyata keçirәn orqanla birlikdә zәruri, o cümlәdәn dolayı yol ilә yol hәrәkәtinin tәşkil edilmәsinә dair tәdbirlәri hәyata keçirmәlidirlәr.

V. Yol hәrәkәtinin müvәqqәti mәhdudlaşdırılması vә ya qadağan edilmәsi zamanı, tәhlükәsizlik tәdbirlәrinin hәyata keçirilmәsi şәrtilә, yalnız bu Qanunda nәzәrdә tutulmuş xüsusi işarәlәrdәn, fәrqlәndirici nişanlardan, svetoforlardan vә digәr texniki vasitәlәrdәn istifadә olunmalıdır.

VI. Yollara xidmәt edәn yol tәsәrrüfatı müәssisәlәri, fövqәladә hallar istisna olmaqla, avtomobil yollarında hәrәkәtin müvәqqәti mәhdudlaşdırılmasının vә ya qadağan edilmәsinin planlaşdırılması, habelә bunun üçün müәyyәn olunmuş müddәtlәr haqqında yol istifadәçilәrinә qabaqcadan xәbәr vermәlidirlәr. Yol hәrәkәtinin müvәqqәti mәhdudlaşdırılmasının vә ya qadağan edilmәsinin hәr bir halında yollara xidmәt edәn yol tәsәrrüfatı müәssisәlәri yol hәrәkәtinin müәyyәn olunmuş müddәtdә tәcili bәrpası üçün zәruri tәdbirlәr hәyata keçirmәlidirlәr.

VII. Bu maddәnin müddәalarını, habelә yol hәrәkәtinin müvәqqәti mәhdudlaşdırılması vә ya qadağan edilmәsi haqqında qәbul olunmuş qәrarla müәyyәnlәşdirilmiş göstәrişlәri vә ya qadağan edilmәsi müddәtlәrini pozan vә ya özbaşına yol hәrәkәtini müvәqqәti mәhdudlaşdıran vә ya qadağan edәn tәqsirli şәxslәr Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş mәsuliyyәt daşıyırlar.

Maddә 13. Küçәlәrin, meydanların vә ya dәmiryol keçidlәrinin tikilmәsi, saxlanılması vә istifadә olunması zamanı yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi

Avtomobil yolları küçәlәrdәn meydanlardan vә ya dәmiryol keçidlәrindәn keçirsә, avtomobil yollarının tikilmәsi, saxlanılması vә istifadә olunması zamanı yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsinә, habelә avtomobil yollarında hәrәkәtin müvәqqәti mәhdudlaşdırılmasına vә ya qadağan edilmәsinә dair bu Qanunun 9—12-ci maddәlәrindә nәzәrdә tutulmuş müddәalar eyni dәrәcәdә hәmin küçәlәrin, meydanların vә ya dәmiryol keçidlәrinin tikilmәsinә, saxlanılmasına vә istifadә olunmasına, habelә küçәlәrdә, meydanlarda vә ya dәmiryol keçidlәrindә hәrәkәtin müvәqqәti mәhdudlaşdırılmasına vә ya qadağan edilmәsinә dә şamil olunur.

Maddә 14. Nәqliyyat vasitәlәrinin yol hәrәkәtindә iştirak etmәyә buraxılması

Azәrbaycan Respublikasında qüvvәdә olan vahid beynәlxalq texniki göstәrişlәrә, yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyi normativlәrinә vә standartlarına uyğun gәlәn, bu tәlәblәrә uyğunluğu barәsindә sertifikatı olan, qeydiyyatdan, qanunla müәyyәn edilmiş hallarda dövlәt texniki baxışından keçmiş, habelә sahibinin mülki mәsuliyyәti Azәrbaycan Respublikasının icbari sığorta qanunvericiliyinә uyğun olaraq sığorta etmiş nәqliyyat vasitәlәri Azәrbaycan Respublikası әrazisindә yol hәrәkәtindә iştiraka buraxılırlar.

Maddә 15. Yol hәrәkәtinin nizama salınması

Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi üçün yol hәrәkәtinin vahid qaydaları müәyyәnlәşdirilir. Yol hәrәkәti Qaydaları bu Qanunla tәsbit olunur vә Azәrbaycan Respublikasının әrazisindә olan bütün fiziki vә hüquqi şәxslәr üçün mәcburidir. Azәrbaycan Respublikasında yol hәrәkәtinin xüsusiyyәtlәrini müәyyәnlәşdirәn digәr normativ- hüquqi aktlar (xüsusi yüklәrin daşınması, nәqliyyat vasitәlәrinin ayrı-ayrı növlәrinin istismarı, qapalı әrazilәrdә hәrәkәt etmәsi vә s.) yol hәrәkәti Qaydalarının tәlәblәrinә әsaslanmalı vә onlara uyğun olmalıdır.

Maddә 16. Nәqliyyat vasitәlәri sürücülәrinin hazırlanması vә ixtisaslarının artırılmasının tәşkili

I.Nәqliyyat vasitәlәri sürücülәrinin hazırlanması vә ixtisaslarının artırılması lazımi texniki-metodiki tәdris vasitәlәri ilә tәmin olunmuş, Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş qaydada razılıq almış kurslarda hәyata keçirilir. Belә kursların fәaliyyәti Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn tәsdiq edilәn “Nәqliyyat vasitәlәri sürücülәrinin hazırlanması vә onların ixtisasının artırılması kursları haqqında” Әsasnamә ilә nizama salınır. Nәqliyyat vasitәlәri sürücülәrinin hazırlanması vә ixtisaslarının artırılması ilә mәşğul olan bütün tәdris müәssisәlәri Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqan tәrәfindәn müvafiq icra hakimiyyәti orqanından alınmış mәlumatlara әsasәn uçota alınmalıdır.

II. Nәqliyyat vasitәlәri sürücülәrinin hazırlanması vә ixtisaslarının artırılması xüsusi proqramlar üzrә aparılır. Müvafiq kateqoriyalı nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri üçün proqramlar, dövlәt tәhsil standartları әsasında, Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn hazırlanır vә tәsdiq edilir.

Maddә 17. Nәqliyyat vasitәlәri sürücülәrinin sağlamlığının qorunması vә onlar üçün lazımi әmәk şәraitinin yaradılması

I.Nәqliyyat vasitәsinin sürücüsünü işә götürmüş hәr hansı fiziki vә ya mülkiyyәt formasından asılı olmayaraq hüquqi şәxs:

Səhifə 12

1)yol-nәqliyyat hadisәlәrindәn sürücünün sığortalanmasını tәşkil etmәlidir;

2)sürücülәrin işini Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyinә, әmәk vә istirahәt rejiminә uyğun olaraq tәşkil etmәlidir;

3)sürücülәrin әmәk gәrginliyinin vә yorğunluğunun sәviyyәsini azaltmağa yönәldilmiş lazımi tәdbirlәr görmәlidir.

II. Sürücülәrinin sayı 100 nәfәr vә daha çox olan nәqliyyat vasitәlәrinin sahiblәri ixtisaslaşdırılmış tibbi idarә vә sağlamlaşdırma mәntәqәlәri, tibbi-sanitariya hissәlәri, poliklinika bölmәlәri vә sәhiyyә müәssisәlәri yaradırlar. Sürücülәrinin sayı 100-dәn az olan nәqliyyat vasitәlәrinin sahiblәri isә, onlara tibbi xidmәt göstәrilmәsi üçün әrazi tibb müәssisәlәri ilә müqavilәlәr bağlayırlar.

Maddә 18. Yollarda tәhlükәsiz davranma qaydalarının vәtәndaşlara öyrәdilmәsi

I.Yollarda tәhlükәsiz davranma qaydaları vәtәndaşlara mәktәbәqәdәr, ümumtәhsil vә xüsusi tәhsil müәssisәlәrindә, habelә Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş qaydada razılıq almış digәr müәssisәlәrdә öyrәdilir.

II. Yollarda tәhlükәsiz davranma qaydaları vәtәndaşlara Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanları tәrәfindәn hazırlanmış vә tәsdiq edilmiş nümunәvi proqramlar vә metodik tövsiyyәlәr әsasında öyrәdilir.

III. Yollarda tәhlükәsiz davranma qaydalarının vәtәndaşlara öyrәdilmәsi barәdә müddәa müvafiq dövlәt tәhsil standartlarına daxil edilir.

IV. Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanları, bu maddәnin birinci hissәsindә nәzәrdә tutulmuş müәssisәlәr tәrәfindәn, yollarda tәhlükәsiz davranma qaydalarının vәtәndaşlara öyrәdilmәsi işinә kömәklik göstәrmәlidirlәr.

V. Yollarda tәhlükәsiz davranma qaydalarının vәtәndaşlara öyrәdilmәsi üçün kütlәvi informasiya vasitәlәrindәn dә istifadә oluna bilәr.

Maddә 19. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tibbi tәminatı

I.Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tibbi tәminatı sürücülüyә namizәdlәrin vә nәqliyyat vasitәlәri sürücülәrinin mәcburi qaydada tibbi müayinәdәn vә tәkrar müayinәdәn keçmәsindәn, nәqliyyat vasitәlәri sürücülәrinin reys qabağı, reysdәn sonra cari tibbi müayinәdәn keçmәsindәn, yol-nәqliyyat hadisәlәri zamanı zәrәr çәkmiş şәxslәrә tibbi yardım göstәrilmәsindәn, yol-nәqliyyat hadisәlәri zamanı zәrәr çәkmiş şәxslәrә, ixtisaslı hәkim kömәyinәdәk ilk tibbi yardım göstәrilmәsi üsullarının yol hәrәkәti iştirakçılarına, Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının vә ixtisaslaşdırılmış bölmәlәrin vәzifәli şәxslәrinә, habelә әhaliyә öyrәdilmәsindәn ibarәtdir.

II. Mәcburi tibbi müayinәnin vә tәkrar müayinәnin mәqsәdi sürücülüyә namizәdlәrin vә nәqliyyat vasitәlәri sürücülәrinin sağlamlığının sürücülük fәaliyyәtinә zidd göstәricilәrinin vә ya digәr mәhdudiyyәtlәrin müәyyәn edilmәsindәn ibarәtdir.

III. Yol-nәqliyyat hadisәlәri zamanı zәrәr çәkmiş şәxslәrә göstәrilәn tibbi yardım aşağıdakılardan ibarәtdir:

1)yol-nәqliyyat hadisәlәrinin baş verdiyi yerdә ilk tibbi yardımın göstәrilmәsindәn;

2)yol-nәqliyyat hadisәlәrinin baş verdiyi yerdә, tibb müәssisәsinә gedәrkәn vә tibb müәssisәsindә tibbi yardımın göstәrilmәsindәn.

IV. Mәcburi tibbi müayinәnin dövriliyi, onun keçirilmәsi qaydası, Azәrbaycan Respublikası vәtәndaşları tәrәfindәn nәqliyyat vasitәlәrinin idarә olunmasını qeyri-mümkün edәn tibbi göstәricilәrin siyahısı, habelә yol-nәqliyyat hadisәlәri zamanı zәrәr çәkmiş şәxslәrә tibbi yardımın tәşkili qaydaları Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn müәyyәn edilir.

Maddә 20. Yol-nәqliyyat hadisәlәrindә zәrәr çәkәnlәrә tibbi yardım göstәrilmәsinin tәşkili

I.Azәrbaycan Respublikasının sәhiyyә müәssisәlәri yol-nәqliyyat hadisәlәri nәticәsindә zәrәr çәkәnlәrә yardım göstәrilmәsini tәmin edir, nәqliyyat vasitәsini idarә edәn şәxslәrin alkoqoldan, narkotik vasitәlәr, psixotrop maddәlәrdәn vә güclü tәsir göstәrәn digәr maddәlәrdәn istifadә nәticәsindә sәrxoş vәziyyәtdә olub-olmadıqlarını müәyyәn edir, onların uçotunu aparır, nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmәyә yararlılıq haqqında arayış verirlәr.

II. Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanları mütәxәssislәrlә, şöbә vә palatalarla tәchiz olunmuş, müayinә vә müalicә etmәk imkanına, Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının stasionar postları ilә rabitә әlaqәsinә malik olan müalicәxanaları yolların konkret sahәlәrinә tәhkim edirlәr. Bu müalicәxanalar yol-nәqliyyat hadisәsi yerinә dәrhal getmәk vә zәrәr çәkәnlәrә zәruri tibbi yardım göstәrmәk üçün lazımi tәdbirlәr görmәlidirlәr.

III. Yolların yaxınlığında olan tibb müәssisәlәri (xәstәxanalar vә müalicә-profilaktika müәssisәlәri) rabitә vasitәlәri ilә tәchiz edilmәli vә tibbi yardım çağırışlarına cavab vermәlidirlәr. Yollara tәhkim edilmiş xәstәxanalar vә tәcili yardım stansiyaları da müvafiq rabitә cihazları ilә tәmin olunur. Mәlumatı qәbul etmәmәyә, elәcә dә yol-nәqliyyat hadisәsi yerinә vaxtında getmәmәyә vә ya ixtisaslı tibbi yardım göstәrmәmәyә görә, tibbi heyәtin mәsul şәxslәri Azәrbaycan Respublikası qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş qaydada mәsuliyyәt daşıyırlar.

IV. Sürücülәr idarә etdiklәri nәqliyyat vasitәlәrindә xüsusi dәrman qutularının olmasını, onların komplektlәşdirilmәsini tәmin etmәlidirlәr.

Səhifə 13

Maddә 21. Әtraf mühitin mühafizәsi

I.Mexaniki nәqliyyat vasitәlәrini layihәlәşdirәn, istehsal vә istismar edәn fiziki vә hüquqi şәxslәr göstәrilәn nәqliyyat vasitәlәrinin әtraf mühitә çirklәndirici maddәlәr buraxmasının, elәcә dә sәs-küyün vә vibrasiyanın qarşısını almaq vә onları azaltmaq üçün tәdbirlәr görmәlidirlәr. Tullantılarında müәyyәn edilmiş normadan artıq çirklәndirici maddәlәr olan nәqliyyat vasitәlәrinin istehsalı, idxalı vә istismarı qadağandır.

II. Bütün hüquqi vә fiziki şәxslәr müvafiq nәqliyyat tipinin әtraf mühitә tullantılarında çirklәndirici maddәlәrin yol verilәn hәdlәrini vә fiziki tәsir göstәrilmәsinin yol verilәn sәviyyәlәrini müәyyәn edәn normativlәrә әmәl edilmәmәsi üçün mәsuliyyәt daşıyırlar.

Maddә 22. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi proqramları

I.Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi sahәsindә dövlәt siyasәtinin hәyata keçirilmәsi mәqsәdilә vә yol- nәqliyyat hadisәlәrinin sayının, bu hadisәlәr nәticәsindә dәyәn zәrәrin azaldılmasına yönәldilmiş dövlәt vә yerli әhәmiyyәtli proqramlar işlәnib hazırlanır.

II. Bu proqramlar әrazi vә sahә planlaşdırılmasının sәmәrәli әlaqәlәndirilmәsi, bir-birinә bağlı olan balanslaşdırılmış göstәricilәrin formalaşdırılması әsasında, konkret regionun sosial-iqtisadi vә ekoloji şәraiti, yol şәbәkәsinin inkişaf sәviyyәsi, qәza vәziyyәti vә yol hәrәkәtinin vahid uçotu sisteminin digәr göstәricilәri nәzәrә alınmaqla hazırlanır.

III. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin olunması proqramına aşağıdakılar daxil edilmәlidir:

1)yolların inkişafı vә genişlәndirilmәsi;

2)yol hәrәkәtinin tәşkilinin tәkmillәşdirilmәsi;

3)yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyi vәziyyәtinin tәhlili vә yol-nәqliyyat hadisәlәrinin, onların nәticәlәrinin azaldılması üzrә tәdbirlәr;

4)müәyyәn dövr üçün proqnozlar;

5)әsaslandırılmış konkret mәqsәdlәr;

6)hәyata keçirilmәsi nәzәrdә tutulan mәqsәdlәrә çatmağa imkan verәcәk tәdbirlәr;

7)proqramın dәyәri vә onun maliyyәlәşdirilmә mәnbәlәri, yol fondlarının yaradılması;

8)proqramın yerinә yetirilmәsinә nәzarәtin formaları vә mütәmadiliyi.

Maddә 23. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyini tәmin etmәk tәdbirlәrinin maliyyәlәşdirilmәsi

I.Proqramlarda nәzәrdә tutulmuş tәdbirlәr, habelә yol hәrәkәti tәhlükәsizliyini tәmin etmәk sahәsindә digәr tәdbirlәr Azәrbaycan Respublikası büdcәsinin, yerli büdcәlәrin, büdcәdәnkәnar vәsaitlәrin vә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanlarının vәsaiti hesabına maliyyәlәşdirilir.

II. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyini tәmin etmәk tәdbirlәri bu Qanunun müddәalarını pozmağa görә Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilәn cәrimәlәrin ödәnilmәsi, nәqliyyat vasitәlәrinin sığortası, nәqliyyat vasitәlәrinin müşayiәt olunması vә haqqı ödәnilәn digәr әlavә xidmәtlәr nәticәsindә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanına daxil olan vәsait hesabına maliyyәlәşdirilir.

III. Bu Qanunun müddәalarını pozmağa görә fiziki vә hüquqi şәxslәr tәrәfindәn ödәnilәn cәrimәlәrdәn daxil olan vәsait Azәrbaycan Respublikası müvafiq icra hakimiyyәti orqanının müәyyәn etdiyi qaydada vә subyektlәr tәrәfindәn tәyinatı üzrә istifadә olunmalıdır.

Maddә 24. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyi vәziyyәtinin әsas göstәricilәrinin dövlәt uçotunun tәşkili

I.Azәrbaycan Respublikası әrazisindә yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyi vәziyyәtinin әsas göstәricilәrinin dövlәt uçotu aparılır. Bu göstәricilәr aşağıdakılardır:

1)yol-nәqliyyat hadisәlәrinin;

2)yol-nәqliyyat hadisәlәrindә zәrәr çәkmiş şәxslәrin;

3)nәqliyyat vasitәlәri sürücülәrinin;

4)yol hәrәkәti qaydalarını pozmuş şәxslәrin;

5)yol hәrәkәti sahәsindә inzibati xәtaların vә cinayәtlәrin sayı;

6)yol hәrәkәti tәhlükәsizliyi vәziyyәtini әks etdirәn göstәricilәr vә yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsinә dair fәaliyyәtin nәticәlәrinin göstәricilәri.

II. Azәrbaycan Respublikası әrazisindә yol hәrәkәti tәhlükәsizliyi vәziyyәtinin dövlәt uçotu aparılarkәn yol-nәqliyyat hadisәlәrindә zәrәr çәkmiş şәxslәr aşağıdakılar sayılır:

1)yaralılar yol-nәqliyyat hadisәsi nәticәsindә sәhhәtinin müәyyәn müddәtә pozulmasına sәbәb olan

şәxslәr;

2)hәlak olanlar yol-nәqliyyat hadisәsi yerindә hәlak olmuş vә ya bu cür hadisә nәticәsindә sonrakı 7 gün әrzindә ölmüş şәxslәr.

III. Dövlәt uçotunun sistemi Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanları tәrәfindәn yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi sahәsindә dövlәt siyasәtinin formalaşdırılması vә hәyata keçirilmәsi işinin tәşkilini vә tәtbiqini tәmin edir.

Səhifə 14

IV. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi sahәsindә dövlәt uçotunun aparılması, mәlumat uçotlarının istifadәsi vә hesabat mәlumatlarının formalaşdırılması Azәrbaycan Respublikası müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn müәyyәnlәşdirilir.

Maddә 25. Yol hәrәkәti vә onun tәhlükәsizliyi göstәricilәrinin vahid uçot sistemi

I.Azәrbaycan Respublikasında yol hәrәkәti vә onun tәhlükәsizliyi göstәricilәrinin (avtomobil yollarının, nәqliyyat vasitәlәrinin, sürücülәrin vә yol hәrәkәti sahәsindә inzibati xәtaların, yol-nәqliyyat hadisәlәrinin, yol-nәqliyyat zәdәlәnmәlәrinin vә sair) vahid dövlәt uçotu sistemi müәyyәn edilir.

II. Yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyi göstәricilәrinin siyahısını, uçot vә hesabat qaydasını Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı müәyyәn edir.

III. Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanları yol hәrәkәti vә onun tәhlükәsizliyi göstәricilәrinin vahid uçotu sistemindә nәzәrdә tutulmayan hesabatlar verilmәsini tәtbiq edә bilmәzlәr.

Maddә 26. Layihә vә elmi işlәrin aparılması

Mülkiyyәt vә tәşkilati-hüquqi formalarından asılı olmayaraq, yol hәrәkәti tәşkilinin perspektiv proqramlarını, kompleks sxemlәrini vә layihәlәrini hazırlayan, habelә bunları hәyata keçirәn fiziki vә hüquqi şәxslәr hәmin sәnәdlәrdә hәrәkәt tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi, әtraf mühitә çirklәndirici maddәlәr buraxılmasının vә tullanmasının, habelә sәs- küyün vә vibrasiyanın qarşısının alınması vә azaldılması istiqamәtindә tәdbirlәr nәzәrdә tutmalı vә bunları Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı ilә razılaşdırmalıdırlar.

3 FӘSİL

Nәqliyyat vasitәlәrinin yol hәrәkәtindә iştirak etmәyә buraxılması

Maddә 27. Nәqliyyat vasitәlәrinin dövlәt qeydiyyatı

I.Azәrbaycan Respublikasının әrazisindә bütün mexaniki nәqliyyat vasitәlәri vә onların qoşquları bu Qanunla vә ona uyğun olaraq Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn qәbul edilәn “Mexaniki nәqliyyat vasitәlәrinin vә onların qoşqularının müәyyәn edilmiş qaydada dövlәt qeydiyyatından keçirilmәsi vә dövlәt qeydiyyatı üzrә uçota alınması haqqında” Әsasnamә ilә müәyyәn edilmiş qaydada dövlәt qeydiyyatından keçirilәrәk uçota alınırlar. Dövlәt qeydiyyatı nәqliyyat vasitәlәrinin konstruksiyasının, texniki vәziyyәtinin vә avadanlığının qәbul olunmuş tәhlükәsizlik qaydalarına uyğun olması, nәqliyyat vasitәlәrinin istifadә olunması vә ya çıxdaş edilmәsi zamanı uçot göstәricilәrindә dәyişiklik aparılması, nәqliyyat vasitәlәrinin hәrbi mükәllәfiyyәtinin müәyyәn olunması, nәqliyyat vasitәlәrinin sahiblәri tәrәfindәn rüsumların vә ya vergilәrin ödәnilmәsi, elәcә dә nәqliyyat vasitәlәrinin mәrkәzlәşdirilmiş şәkildә vә regionlar üzrә uçota alınması, sahibinin mülki mәsuliyyәtinin icbari sığortasının tәmin edilmәsi, hәmçinin cinayәtkarlığa vә digәr hüquqpozmalara qarşı mübarizә aparılması mәqsәdi ilә hәyata keçirilir. Nәqliyyat vasitәsinin qoşqu vә yarımqoşqunun qeydiyyatı sahibinin (hüquqi vә fiziki şәxslәrin) adına, kollektiv mülkiyyәtdә olan nәqliyyat vasitәlәri isә yalnız bir şәxsin adına aparılır. Qeydiyyat üzrә daimi uçota alınan nәqliyyat vasitәlәrinin sahiblәrinә nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyat şәhadәtnamәsi vә dövlәt qeydiyyat nişanları verilir.

II. Mexaniki nәqliyyat vasitәlәrinin dövlәt qeydiyyatını Azәrbaycan Respublikasının rayon, şәhәr vә bölgәlәrindә aşağıdakılar aparırlar:

1)hüquqi vә fiziki şәxslәrә mәxsus olan (Azәrbaycan Respublikası Silahlı Qüvvәlәrindәn vә digәr birlәşmәlәrdәn başqa) vә mühәrrikinin işçi hәcmi 50 kub/sm vә daha çox, konstruktiv maksimal sürәti saatda 50 kilometrdәn artıq olan bütün tipli, markalı vә modelli mexaniki nәqliyyat vasitәlәrinin, onların qoşqularının vә yarımqoşqularının — Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı;

2)tramvayların vә trolleybusların — Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı;

3)traktorların, hәmçinin meşә vә kәnd tәsәrrüfatında istifadә edilәn digәr mexaniki nәqliyyat vasitәlәrinin - Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı;

4)hüquqi vә fiziki şәxslәrin ümumi istifadәdә olan küçә-yol şәbәkәsindә istismar üçün nәzәrdә tutulmayan texnoloji nәqliyyat vasitәlәrinin, hәmçinin bu maddәnin ikinci hissәsinin 3-cü bәndindә göstәrilәn nәqliyyat vasitәlәri istisna olmaqla mühәrrikinin işçi hәcmi 50 kub/sm-dәn az vә konstruktiv maksimal sürәti saatda 50 kilometr vә daha az olan digәr mexaniki nәqliyyat vasitәlәrinin - Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı;

5)hüquqi vә fiziki şәxslәrin yarış mәqsәdli idman nәqliyyat vasitәlәrinin — Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı;

III. Azәrbaycan Respublikası Silahlı Qüvvәlәrinin vә digәr birlәşmәlәrin mexaniki nәqliyyat vasitәlәrinin vahid dövlәt qeydiyyatını Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı aparır.

IV. Hüquqi vә fiziki şәxslәr hüquqi ünvanı vә ya yaşayış yeri üzrә bu maddәnin ikinci vә üçüncü hissәlәrindә nәzәrdә tutulmuş orqanlarda:

1)әldә edildiyi vaxtdan on gün әrzindә;

2)fiziki şәxsin yaşayış yeri vә hüquqi şәxsin olduğu yer dәyişildiyi vaxtdan on gün әrzindә;

3)nәqliyyat vasitәlәrinin ipoteka müqavilәsi bağlandığı vaxtdan on gün әrzindә;

Səhifə 15

4)nәqliyyat vasitәsinin mühәrrik, ban vә şassi nömrәlәri dәyişdirildiyi vә ya qeydiyyat mәlumatlarının dәyişdirilmәsini tәlәb edәn digәr halların yarandığı vaxtdan on gün әrzindә onlara mәxsus olan mexaniki nәqliyyat vasitәsini dövlәt qeydiyyatından keçirmәli vә daimi uçota aldırmalıdırlar.

Qeyd: Vәrәsәlik üzrә alınan nәqliyyat vasitәlәrinin qeydiyyatı istisna olmaqla, nәqliyyat vasitәlәri 18 yaşına, asma mühәrrikli velosipedi, mopedi vә motosikletlәri isә 16 yaşına çatmış fiziki şәxslәrin adına qeydiyyata alınır. Nәqliyyat vasitәsi yetkinlik yaşına çatmamış vәrәsәnin adına qeydiyyata alınarkәn, qeydiyyat sәnәdindә onun valideyninin, övladlığa götürәnin vә himayәçinin soyadı, adı, atasının adı göstәrilir vә belә nәqliyyat vasitәsinin qәyyumluq vә himayәçilik orqanının icazәsi olmadan qeydiyyatdan çıxarılması qadağan olunur.

IV-I. Nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyatının aparılması vә daimi uçota alınması, nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsinin vә dövlәt qeydiyyat nişanının verilmәsi zamanı aşağıdakılar tәmin olunmalıdır:

1)nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyatının vә daimi uçota alınmasının, qeydiyyat şәhadәtnamәsinin vә dövlәt qeydiyyat nişanının alınması ilә bağlı internet vasitәsilә elektron formada müraciәt etmә imkanı ve hәmin şәxsin növbәsi barәdә (tarix vә vaxt göstәrilmәkle) eyni qaydada mәlumatın verilmәsi;

2)nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyatını vә daimi uçota alınmasını, qeydiyyat şәhadәtnamesi vә dövlәt qeydiyyat nişanının verilmәsi ilә bağlı hәmin fәaliyyәti hәyata keçirәn dövlәt orqanında "bir pәncәrә" prinsipinin tәşkili;

3)nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyatı vә daimi uçota alınması, qeydiyyat şәhadәtnamәsinin vә dövlәt qeydiyyat nişanınm verilmәsi, habelә nәqliyyat vasitәsinin müayinәsi ilә bağlı hәrәkәtlәrin fasilәsiz olaraq hәyata keçirilmәsi;

4)nәqliyyat vasitәsinin müayinәsinin növbәlәrin yaranmasını istisna edәn şәraitdә xüsusi avadanlıqlarla tәchiz olunmuş yerlәrdә aparılması;

5)dövlәt rüsumunun, verginin yalnız bank, poçt, plastik kart, elektron ödәmә sistemlәri vә ya İnternet vasitәsi ilә ödәnilmәsi;

6)növbәlәrin yaranmasını istisna edәn, sәnәdlәrin qәbulu vә verilmәsinin, dövlәt qeydiyyat nişanlarının verilmәsinin elektron idarәetmә sistemi;

7)dövlәt qeydiyyat nişanında әks olunmuş rәqәmlәrin vә ya hәrflәrin kombinasiyası üzrә dövlәt qeydiyyat nişanlarmın verilmәsinә görә dövlәt rüsumunun mәblәğinin, mövcud olan rәqәm vә ya hәrflәrin kombinasiyaları barәdә mәlumatların açıqlanması, habelә dövlәt qeydiyyat nişanında әks olunmuş rәqәmlәrin vә ya hәrflәrin kombinasiyalarını xüsusi terminallar vasitәlәrlә, o cümlәdәn internet vasitәsi ilә sәrbәst seçmәk vә sifariş etmәk, hәmçinin dövlәt rüsumunu ödәmәk imkanının yaradılması.

V. Bu maddәnin ikinci vә üçüncü hissәlәrindә nәzәrdә tutulmuş orqanlar nәqliyyat vasitәsinin sahibi vә ya sәrәncam vermәk hüququ olan digәr şәxs tәrәfindәn müvafiq sәnәdlәr verildiyi vә nәqliyyat vasitәsinin mühәrrik, ban vә şassi nömrәlәri, habelә rәngini tutuşdurmaq mәqsәdilә müayinәyә tәqdim edildiyi vaxtdan 30 dәqiqә, sәnәdlәrin hәqiqiliyinin şübhә doğurduğu müstәsna hallarda bir gün әrzindә nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyatının aparılmasını vә onun daimi uçota alınmasını, nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsinin vә dövlәt qeydiyyatı nişanının verilmәsini hәyata keçirmәlidirlәr. Tәqdim olunmuş sәnәdlәrdә çatışmazlıqlar aşkar edildikdә әrizәçiyә mәlumat verilir vә bunlar aradan qaldırıldıqdan sonra dövlәt qeydiyyatı aparılır.

V-I. Nәqliyyat vasitәsinin ipotekası haqqında müqavilәnin vә sonrakı ipoteka haqqında müqavilәnin dövlәt qeydiyyatı, habelә qanunla müәyyәn edilmiş hallarda ipotekanın әlavә qeydiyyatı “İpoteka haqqında” Azәrbaycan Respublikasının Qanunu ilә müәyyәn edilmiş qaydada bu Qanunun 27-ci maddәsinin ikinci hissәsindә nәzәrdә tutulmuş orqanlar tәrәfindәn daşınar әmlakın müvafiq rәsmi reyestrindә aparılır vә reyestrdәn çıxarış ipoteka saxlayana tәqdim edilir. Forması müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn müәyyәn edilәn çıxarışda ipotekanın dövlәt qeydiyyatını aparan orqanın adı, qeydiyyatın yeri, vaxtı (tarixi vә saatı), qeydiyyat nömrәsi, ipoteka saxlayan vә ipoteka qoyan barәdә, habelә ipoteka predmetinin eynilәşdirilmәsi üçün zәruri mәlumatlar göstәrilir. İpotekanın dövlәt qeydiyyatı ipoteka saxlayanın әrizәsi vә ya mәhkәmәnin qәrarı әsasında qeydiyyat orqanı tәrәfindәn lәğv edilir. Nәqliyyat vasitәsinin ipoteka ilә yüklü olması nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsindә qeyd edilir vә ipotekaya xitam verildikdә bu qeyd lәğv edilir.

VI. Nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyatının aparılması vә daimi uçota alınması, nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsinin vә dövlәt qeydiyyat nişanının verilmәsi üçün nәqliyyat vasitәsinin sahibi vә ya sәrәncam vermәk hüququ olan digәr şәxs bu maddәnin ikinci vә üçüncü hissәlәrindә nәzәrdә tutulmuş orqanlara bu Qanunla müәyyәn edilmiş müddәtdә aşağıdakı sәnәdlәri tәqdim etmәlidir:

1)әrizә;

2)Azәrbaycan Respublikası vәtәndaşının şәxsiyyәt vәsiqәsi (müvafiq olaraq Azәrbaycan Respublikasının әrazisindә әcnәbinin şәxsiyyәtini tәsdiq edәn sәnәd vә ya Azәrbaycan Respublikasının hüdudlarında istifadә edilmәsi üçün vәtәndaşlığı olmayan şәxsin şәxsiyyәt vәsiqәsi);

3)Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş qaydada onun sahibliyini tәsdiq edәn müvafiq sәnәd vә ya mәhkәmәnin qәrarı;

4)Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş rüsumların (nәqliyyat vasitәlәrinin tәkrar qeydiyyatı istisna olmaqla) vә ya vergilәrin ödәnilmәsi barәdә sәnәd;

Səhifə 16

5)xarici dövlәtlәrdә alınaraq Azәrbaycan Respublikasının әrazisinә hüquqi vә fiziki şәxslәr tәrәfindәn gәtirilmiş nәqliyyat vasitәsi üçün gömrük orqanlarının verdiyi icazә sәnәdi, nәqliyyat vasitәsinin әvvәl qeydә alındığı dövlәtin daimi qeydiyyatından çıxarıldığına dair sәnәdi, onun qeydiyyat vә ya tranzit nişanlarını.

VI-I. Bu Qanunun 27-ci maddәsinin II hissәsinin 1-ci bәndindә nәzәrdә tutulmuş nәqliyyat vasitәsini dövlәt qeydiyyatından (hәmçinin tәkrar dövlәt qeydiyyatından) keçirәrkәn fiziki şәxslәr qeydiyyatda olduğu vә yaşadığı ünvanı, mobil telefon nömrәsini vә olduğu halda elektron ünvanını vә sürücülük vәsiqәsinin nömrәsini, hüquqi şәxslәr isә nәqliyyat vasitәsinin idarә edilmәsini hәvalә etdiyi şәxsin müvafiq mәlumatlarını dövlәt qeydiyyatını hәyata keçirәn orqana vermәli vә hәmin mәlumatlar dәyişdikdә onları üç gün әrzindә yenilәmәlidirlәr. Hәmin mәlumatlar verilmәdiyi halda nәqliyyat vasitәsi dövlәt qeydiyyatına alına bilmәz. Müvafiq icra hakimiyyәti orqanı mәlumatların telefon, poçt vә internet vasitәsilә elektron qaydada verilmәsi vә yenilәnmәsi üçün müvafiq imkanların olmasını tәmin etmәlidir.

VII. Әvvәl qeydә alındığı dövlәtin daimi uçotundan çıxarılmadan Azәrbaycan Respublikasına gәtirilmiş nәqliyyat vasitәsi gömrük orqanlarının verdiyi icazә sәnәdi әsasında sahibinin adına müvәqqәti qeydiyyata alınaraq, qeydiyyat şәhadәtnamәsi vә nişanları ilә tәmin olunur, nәqliyyat vasitәsinin әvvәlki uçot yerinә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn edilәn müraciәtә müvafiq tәsdiqlәyici cavab alındıqdan sonra daimi şәhadәtnamә verilir. Nәqliyyat vasitәsinin әvvәlki uçot yerindәn silinmәsi Azәrbaycan Respublikasında yerlәşәn xarici sәfirlik vә konsul nümayәndәliklәri tәrәfindәn hәyata keçirildikdә, bu maddәnin ikinci vә üçüncü hissәlәrindә nәzәrdә tutulmuş orqanlara müvafiq konsul şәhadәtnamәsi tәqdim edilir.

VIII. Dövlәt qeydiyyatının aparılması vә daimi uçota alınması üçün nәqliyyat vasitәsinin tәqdim edilmәsi texniki nasazlıq sәbәbindәn mümkün olmadıqda, nәqliyyat vasitәsinin sahibi әrizәdә hәmin sәbәbi qeyd etmәli vә bu maddәnin ikinci vә üçüncü hissәlәrindә nәzәrdә tutulmuş orqan tәrәfindәn ona göstәrilәcәk xidmәt üçün rüsum ödәmәlidir. Rüsumun ödәnilmәsi barәdә sәnәd tәqdim edildikdәn sonra beş gün әrzindә hәmin orqan nasaz nәqliyyat vasitәsinin olduğu yer üzrә onun mühәrrik, ban vә şassi nömrәlәri, habelә rәngini tutuşdurmaq mәqsәdi ilә müayinә keçirmәlidir.

IX. Bu maddәnin II vә III hissәlәrindә nәzәrdә tutulmuş orqanlar tәrәfindәn nәqliyyat vasitәsi dövlәt qeydiyyatı üzrә daimi uçotdan aşağıdakı hallarda çıxarılır:

1)nәqliyyat vasitәsi sahibinin yaşayış yeri dәyişdikdә vә onun yeni yaşayış yeri nәqliyyat vasitәsini qeydiyyata almış müvafiq orqanın fәaliyyәt göstәrdiyi әrazinin hüdudlarından kәnarda olduqda, habelә qeydiyyat yerinin dәyişmәsi ilә bağlı olan digәr hallarda;

2)nәqliyyat vasitәsinә mülkiyyәt hüququ xitam edildikdә vә ya nәqliyyat vasitәsi başqasına verildikdә;

3)nәqliyyat vasitәlәri çıxdaş edildikdә.

X. Xarici dövlәtlәrdә qeydiyyatdan çıxarılmadan Azәrbaycan Respublikasına 30 günәdәk müddәtә müvәqqәti gәtirilәn nәqliyyat vasitәlәri Azәrbaycan Respublikasının sәrhәd mәntәqәsinin yaxınlığında yerlәşәn, bu maddәnin ikinci hissәsinin 1-ci bәndindә nәzәrdә tutulmuş müvafiq icra hakimiyyәti orqanında tәxirәsalınmadan müvәqqәti uçota alınır. Bu barәdә hәmin nәqliyyat vasitәlәrinin sahiblәrinә 30 gün müddәtinә müvafiq sәnәd verilir.

XI. Xarici dövlәtlәrdә daimi qeydiyyatdan çıxarılmadan Azәrbaycan Respublikasına 30 gündәn artıq müddәtә müvәqqәti gәtirilәn nәqliyyat vasitәlәri, onları geriyә qaytarmaq barәdә sahibinin verdiyi öhdәçilik vә gömrük orqanlarının verdiyi icazә sәnәdi әsasında, bu maddәnin ikinci vә üçüncü hissәlәrindә nәzәrdә tutulmuş Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanında nәqliyyat vasitәsi sahibinin әcnәbilәr üçün vizasında göstәrilәn müddәtә, Azәrbaycan Respublikası vәtәndaşı üçün isә bir il müddәtindәn artıq olmamaq şәrti ilә, onun öhdәçiliyi müddәtinә dövlәt qeydiyyatından keçirilir. Bu zaman hәmin nәqliyyat vasitәlәrinin xarici qeydiyyat sәnәdlәri vә nişanları müvәqqәti olaraq saxlanca qәbul olunur vә әvәzindә onlar müvәqqәti dövlәt qeydiyyat şәhadәtnamәsi vә qeydiyyat nişanları ilә tәmin edilirlәr. Respublika әrazisini tәrk etdikdә xarici qeydiyyat sәnәdlәri vә nişanları nәqliyyat vasitәsi sahibinә geri qaytarılır.

XII. Xarici dövlәtlәrdә qeydiyyatdan çıxarılmadan Azәrbaycan Respublikasına gәtirilmiş nәqliyyat vasitәlәrinin müvәqqәti dövlәt qeydiyyatının aparılması vә müvәqqәti uçota alınması üçün, onların sahiblәri vә ya sәrәncam vermәk hüququ olan digәr şәxslәr Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanına aşağıdakı sәnәdlәri tәqdim etmәlidirlәr:

1)nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsini;

2)Azәrbaycan Respublikası vәtәndaşının şәxsiyyәt vәsiqәsini (müvafiq olaraq Azәrbaycan Respublikasının әrazisindә әcnәbinin şәxsiyyәtini tәsdiq edәn sәnәd vә ya Azәrbaycan Respublikasının hüdudlarında istifadә edilmәsi üçün vәtәndaşlığı olmayan şәxsin şәxsiyyәt vәsiqәsi);

3)Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş rüsumların vә ya vergilәrin ödәnilmәsi barәdә sәnәdi;

5)gömrük orqanlarının müvәqqәti icazә sәnәdlәrini.

XIII. Azәrbaycan Respublikası әrazisindә dövlәt qeydiyyatına alınmış nәqliyyat vasitәsi icarә müqavilәsi, etibarnamә әsasında başqa şәxsә verildikdә, bu maddәnin ikinci hissәsindә nәzәrdә tutulmuş müvafiq orqanlarda tәkrar dövlәt qeydiyyatından keçirilmәlidir.

XIII-I. Nәqliyyat vasitәsinin icarәyә verilmәsinә dair müqavilәni, yaxud nәqliyyat vasitәsindәn istifadә edilmәsi vә ya ona dair sәrәncam verilmәsi hüquqları ilә bağlı etibarnamәni tәsdiq edәrkәn notarius müqavilәnin vә ya

Səhifə 17

etibarnamәnin tәsdiq edilmәsi barәdә mәlumatı dәrhal müvafıq icra hakimiyyәti orqanına göndәrir. Müvafiq icra hakimiyyәti orqanı texniki vasitәlәrdәn istifadә etmәklә hәmin mәlumatı üç gün müddәtindә müvafiq icra hakimiyyәti orqanına göndәrir. Daxil olmuş mәlumat әsasında müvafiq icra hakimiyyәti orqanı üç gün müddәtindә nәqliyyat vasitәsinin tәkrar dövlәt qeydiyyatını hәyata keçirir vә müvafiq mәlumatı daşınar әmlakın rәsmi reyestrinә daxil edir. Nәqliyyat vasitәsinin icarәyә verilmәsinә dair müqavilәnin notarial qaydada tәsdiq edilmәsi qanunla tәlәb olunmadıqda notarial qaydada tәsdiq edilmәmiş icarә müqavilәsinә әsasәn nәqliyyat vasitәsinin tәkrar dövlәt qeydiyyatı bu maddәnin IV-I, V vә VI hissәlәrindә nәzәrdә tutulmuş qaydada hәyata keçirilir.

XIII-II. Bu Qanunun 27-ci maddәsinin II hissәsinin 1-ci bәndindә nәzәrdә tutulmuş nәqliyyat vasitәsini başqa regionda tәkrar dövlәt qeydiyyatından keçirmәk üçün müraciәt edildikdә, nәqliyyat vasitәsinin yeni regionda qeydiyyata alınması әvvәlki region üzrә dövlәt qeydiyyatını lәğv edir.

XIV. Tәqdim edilәn sәnәdlәrdә, dövlәt qeydiyyat nişanlarında saxtakarlıq әlamәtlәri aşkar edildikdә, nәqliyyat vasitәlәrinin mühәrrik, ban vә şassi nömrәlәri dәyişdirildikdә, aqreqat nömrәlәrinin vә qeydiyyat mәlumatlarının tәqdim edilәn sәnәdlәrә uyğunsuzluğu, habelә nәqliyyat vasitәlәrinin vә ya tәqdim edilәn sәnәdlәrin axtarışda olmaları barәdә mәlumatlar mövcud olduqda hәmin sәnәdlәr vә nәqliyyat vasitәlәri saxlanılır vә müvafiq yoxlamalar aparılır.

XV. Nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyatının aparılması, onun qeydiyyat üzrә daimi vә ya müvәqqәti uçota alınması, nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsinin vә ya dövlәt qeydiyyat nişanının verilmәsi üçün nәqliyyat vasitәsinin sahibindәn bu Qanunla nәzәrdә tutulmuş sәnәdlәrdәn başqa digәr sәnәdlәr tәlәb etmәk qadağandır.

XVI. Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı nәqliyyat vasitәsini qeydiyyata almaqdan imtina etdikdә, onun sahibinә imtinanın sәbәblәri barәdә yazılı mәlumat vermәlidir.

XVII. Azәrbaycan Respublikasının әrazisindә:

1)dövlәt qeydiyyatından keçmәyәn vә yaxud nәqliyyat vasitәsinin geri qaytarılması barәdә öhdәçiliyә әmәl etmәyәn;

2)dövlәt qeydiyyat nişanı vә ya onlardan biri yerindә olmayan, elәcә dә saxta vә ya başqa nәqliyyat vasitәlәrinә verilmiş vә ya dövlәt standartına uyğun olmayan dövlәt qeydiyyat nişanları ilә nәqliyyat vasitәlәrini idarә edәn şәxslәr Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә nәzәrdә tutulmuş qaydada mәsuliyyәt daşıyırlar.

XVIII. Nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyatının aparılması, nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsinin vә ya dövlәt qeydiyyat nişanının verilmәsi üçün nәqliyyat vasitәsinin sahibindәn bu Qanunla müәyyәn olunmayan sәnәdlәri tәlәb edәn, nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyata alınmasında vә ya qeydiyyatdan çıxarılmasında süründürmәçiliyә yol verәn vә ya onların hәllindәn qanunsuz olaraq imtina edәn bu maddәnin ikinci vә üçüncü hissәlәrindә nәzәrdә tutulmuş orqanların vәzifәli şәxslәri Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә nәzәrdә tutulmuş qaydada mәsuliyyәt daşıyırlar.

XIX. Nәqliyyat vasitәsinin sahibi nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyata alınması vә ya qeydiyyatdan çıxarılması zamanı süründürmәçiliyә yol verilmәsindәn vә yaxud onlardan imtina olunmasından inzibati qaydada vә (vә ya) mәhkәmәyә şikayәt edә bilәr.

Maddә 28. Nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsi

I.Nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsi Azәrbaycan Respublikasının әrazisindә vә onun hüdudlarından kәnarda yol hәrәkәtindә olan nәqliyyat vasitәsi vә onun sahibi haqqında mәlumatları tәsdiq edәn vahid sәnәddir. Nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsindә ellips işarәsi daxilindә Azәrbaycan Respublikasının beynәlxalq yol hәrәkәtindә fәrqlәnmә nişanı — “AZ”, bu sәnәdi verәn orqanın adı, onun verilmә tarixi vә aşağıdakı mәlumatlar göstәrilir:

1)nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat nömrәsi — “A”;

2)nәqliyyat vasitәsinin buraxılış ili vә ya ilk qeydiyyatının tarixi — “B”;

3)nәqliyyat vasitәsi sahibinin soyadı, adı, atasının adı vә yaşayış yeri — “C”;

4)nәqliyyat vasitәsi istehsalçısının adı vә ya markası — “D”;

5)nәqliyyat vasitәsinin mühәrrik, ban vә şassi nömrәlәri, rәngi — “E”;

6)nәqliyyat vasitәsinin icazә verilmiş maksimum kütlәsi (yalnız yük daşıyan nәqliyyat vasitәsi üçün) — “F”;

7)nәqliyyat vasitәsinin yüksüz kütlәsi (yalnız yük daşıyan nәqliyyat vasitәsi üçün) — “G”;

8)nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsinin etibarlılıq müddәti (bu müddәt Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş qaydada mәhdudlaşdırılırsa) — “H”.

II. Nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsinin adı Azәrbaycan Respublikasının dövlәt dilindә vә fransız dilindә (“Certificat dimmatriculation”), bu maddәnin birinci hissәsinin 1-ci—8-ci bәndlәrindә göstәrilәn mәlumatların adı Azәrbaycan vә ingilis dillәrindә, başqa mәlumatlar isә Azәrbaycan dilindә yazılırlar.

III. Nәqliyyat vasitәsi qeydiyyat üzrә uçota alındıqda, bu Qanunun 27-ci maddәsinin ikinci hissәsindә nәzәrdә tutulmuş orqan tәrәfindәn nәqliyyat vasitәsinin sahibinә nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsi verilir. Nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsinin verilmәsi üçün Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş mәblәğdә dövlәt rüsumu ödәnilir.

IV. Nәqliyyat vasitәsi sahibinin soyadı, adı, atasının adı dәyişdirildikdә, ona verilmiş nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsi itdikdә vә ya yararsız hala düşdükdә, bu maddәnin üçüncü hissәsindә nәzәrdә tutulmuş qaydada

Səhifə 18

onlara verilmiş nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsi dәyişdirilir. Qeydiyyat şәhadәtnamәsinin dublikatını almaq üçün, onun sahibi vә ya sәrәncam vermәk hüququ olan digәr şәxs әvvәlki şәhadәtnamәnin itirilmәsi barәdә müvafiq icra hakimiyyәti orqanına müraciәt edir.

V.Bu Qanunun 27-ci maddәsinin ikinci hissәsindә nәzәrdә tutulmuş orqan tәrәfindәn nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsindәki yazılarda dәqiqsizliyә yol verilmişdirsә, nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsi nәqliyyat vasitәsi sahibindәn dövlәt rüsumu alınmadan, müvafiq dövlәt orqanının hesabına dәyişdirilir.

VI. Bu Qanunun 27-ci maddәsinin ikinci vә üçüncü hissәlәrindә nәzәrdә tutulmuş Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanları nәqliyyat vasitәlәrinә verilmiş qeydiyyat şәhadәtnamәlәrindәki mәlumatların mәrkәzlәşdirilmiş uçotunun aparılmasını tәmin edirlәr.

Maddә 29. Nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyat nişanı

I.Nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyat nişanı Azәrbaycan Respublikasının әrazisindә vә ya onun hüdudlarından kәnarda yol hәrәkәtindә olan hәr bir nәqliyyat vasitәsini fәrqlәndirәn, onun qabaq vә arxa hissәlәrindә (motosikletlәrdә, traktorlarda vә qoşqularda isә yalnız arxa hissәsindә) müәyyәn edilmiş yerlәrdә bәrkidilmiş xüsusi lövhәdir. Azәrbaycan Respublikasında nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyat nişanı әrәb rәqәmlәrindә vә latın әlifbasının baş hәrflәrindәn istifadә edilmәklә tәrtib olunur.

II. Nәqliyyat vasitәsi dövlәt qeydiyyatı üzrә uçota alındıqda bu Qanunun 27-ci maddәsinin ikinci hissәsindә nәzәrdә tutulmuş orqan tәrәfindәn nәqliyyat vasitәsinin sahibinә nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyat nişanı verilir. Nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyat nişanının verilmәsi üçün Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş mәblәğdә dövlәt rüsumu ödәnilir.

II-I. Dövlәt qeydiyyat nişanında әks olunmuş rәqәmlәrin vә ya hәrflәrin kombinasiyası üzrә dövlәt qeydiyyat nişanlarının verilmәsinә görә dövlәt rüsumunun mәblәği, mövcud olan rәqәm vә ya hәrf kombinasiyaları barәdә mәlumatlar müvafıq icra hakimiyyәti orqanının internet sәhifәsindә yerlәşdirilir. Mövcud olan rәqәm vә ya hәrf kombinasiyaları barәdә mәlumatların öyrәnilmәsinә vә dövlәt rüsumunun ödәnilmәsinә imkan verәn istifadәsi sadә olan elektron avadanlıqlar hәmin orqanın imtahan-qeydiyyat mәntәqәlәrindә vә digәr yerlәrdә quraşdırılır, habelә hәr kәsin yaxşı görә bilәcәyi yerlәrdә dövlәt qeydiyyat nişanlarının verilmәsinә görә dövlәt rüsumunun mәblәğini әks etdirәn lövhәlәr yerlәşdirilir.

III. Azәrbaycan Respublikası әrazisindә dövlәt qeydiyyatına alınmış nәqliyyat vasitәsi özgәninkilәşdirildikdә dövlәt qeydiyyatı üzrә daimi uçota alınması zamanı hәmin nәqliyyat vasitesinin dövlәt qeydiyyat nişanı saxlanılır. Belә nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyat nişanı yalnız nәqliyyat vasitәsini satan şәxsin istәyi ilә vә nәqliyyat vasitәsini alan şәxsin razılığı ilә nәqliyyat vasitәsini satan şәxsin digәr nәqliyyat vasitәsinә bu maddәnin II hissәsindә nәzәrdә tutulmuş qaydada verilir. Nәqliyyat vasitәsini satan vә alan şәxs nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyat nişanını saxlamaq istәmәdikdә hәmin dövlәt qeydiyyat nişanı müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn tәhvil alınır vә nәqliyyat vasitәsini alan şәxsin nәqliyyat vasitәsinә bu maddәnin II hissәsindә nәzәrdә tutulmuş qaydada digәr dövlәt qeydiyyat nişanı verilir.

IV. Nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyat nişanı yararsız hala düşdükdә nәqliyyat vasitәsinin sahibi vә ya sәrәncam vermәk hüququ olan digәr şәxs nәqliyyat vasitәsinin hәmin dövlәt qeydiyyat nişanının yenisi ilә (rәqәmlәrin vә hәrflәrin kombinasiyası saxlanılmaqla) әvәz edilmәsi barәdә müvafiq icra hakimiyyәti orqanına müraciәt etmәlidir. Hәmin dövlәt qeydiyyat nişanının yenisi ilә әvәz edilmәsi bu maddәnin II hissәsindә nәzәrdә tutulmuş qaydada hәyata keçirilir.

V. Dövlәt qeydiyyat nişanı itdikdә vә ya oğurlandıqda, dövlәt qeydiyyat nişanı itmiş vә ya oğurlanmış nәqliyyat vasitәsinin sahibi vә ya sәrәncam vermәk hüququ olan digәr şәxs nәqliyyat vasitәsinә yeni dövlәt qeydiyyat nişanının alınması üçün bu maddәnin II hissәsindә nәzәrdә tutulmuş qaydada müvafiq icra hakimiyyәti orqanına müraciәt edir. İtmiş vә ya oğurlanmış dövlәt qeydiyyat nişanı tapıldıqda, hәmin dövlәt qeydiyyat nişanı ilk olaraq onun sonuncu sahibinә vә ya sәrәncam vermәk hüququ olan digәr şәxsә tәklif edilir.

VI. Bu maddәnin III, IV vә V hissәlәrindә nәzәrdә tutulmuş hallarda dövlәt qeydiyyat nişanının әvvәlki (sonuncu) sahibinә vә ya sәrәncam vermәk hüququ olan digәr şәxsә verilmәsinә görә, hәmin şәxs "Dövlәt rüsumu haqqında" Azәrbaycan Respublikası Qanununun 18.65.6.2-ci maddәsindә nәzәrdә tutulmuş dövlәt rüsumunu ödәmәlidir.

Maddә 30. Nәqliyyat vasitәlәrinin texniki vәziyyәti vә onların texniki baxışdan keçirilmәsi

I.Azәrbaycan Respublikasının әrazisindә yol hәrәkәtindә iştirak edәn nәqliyyat vasitәlәrinin texniki vәziyyәti vә avadanlığı yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyi vә әtraf mühitin mühafizәsi baxımından bu Qanuna 1 saylı Әlavә ilә müәyyәn olunmuş tәlәblәrә uyğun olmalıdır. Texniki cәhәtdәn nasaz olan nәqliyyat vasitәlәri yol hәrәkәtinә buraxılmamalıdırlar.

II. Nәqliyyat vasitәlәrinin sahiblәri vә ya nәqliyyat vasitәlәrinin texniki vәziyyәtinә cavabdeh olan şәxslәr:

1)nәqliyyat vasitәlәrinin istismarı zamanı onların texniki vәziyyәtinә dair müәyyәn edilmiş tәlәblәrә riayәt etmәlidirlәr;

2)nәqliyyat vasitәlәrinin texniki cәhәtdәn saz vәziyyәtdә saxlanılması üçün onlara vaxtlı-vaxtında texniki xidmәt göstәrmәlidirlәr;

Səhifə 19

3)texniki vәziyyәti dövlәt standartlarının, yol hәrәkәti qaydalarının tәlәblәrinә uyğun gәlmәyәn, habelә müәyyәnlәşdirilmiş qaydada qeydә alınmamış, normativ tәlәblәr pozulmaqla avadanlıq quraşdırılmış vә ya avadanlığı dәyişdirilmiş vә ya qanunla müәyyәn edilmiş hallarda texniki baxışdan keçmәmiş nәqliyyat vasitәlәrinin istismarına yol vermәmәlidirlәr.

III. Nәqliyyat vasitәlәrinә texniki xidmәt yalnız nәqliyyat vasitәlәrinin sahiblәri, xüsusi texniki biliyә vә ixtisasa malik olan şәxslәr vә yaxud Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının müәyyәn etdiyi qaydada texniki-tәmir stansiyaları tәrәfindәn hәyata keçirilir. Nәqliyyat vasitәlәrinin sayı 10 vә daha artıq olan hüquqi şәxslәr nәqliyyat vasitәlәrinә tәminatlı texniki xidmәti bu mәqsәdlә tәşkil etdiklәri texniki-tәmir sahәlәrindә hәyata keçirirlәr.

IV. Nәqliyyat vasitәsinә tәminatlı texniki xidmәt göstәrilmәsi qaydası Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn qәbul edilәn “Nәqliyyat vasitәlәrinә vә onların qoşqularına dövlәt texniki baxışının keçirilmәsi qaydaları haqqında”, “Nәqliyyat vasitәlәrinә tәminatlı texniki xidmәt göstәrilmәsi haqqında”, “Nәqliyyat vasitәlәrinә tәminatlı texniki xidmәt göstәrәn texniki-tәmir sahәlәri haqqında” vә “Nәqliyyat vasitәlәrinә tәminatlı texniki xidmәt göstәrәn texniki-tәmir stansiyaları haqqında” nümunәvi әsasnamәlәrlә müәyyәn edilir.

V. İstismarda olan nәqliyyat vasitәsinә hәmin modelin normativ-texniki sәnәdlәrindә nәzәrdә tutulmayan hissәlәr quraşdırmaq yolu ilә onun konstruksiyasının parametrlәrinin dәyişdirilmәsi beynәlxalq normativlәrә vә standartlara uyğun gәlmәlidir. Nәqliyyat vasitәsinin tam kütlәsinin vә bu kütlәnin oxlar üzrә paylanmasının, ağırlıq mәrkәzinin, tәkәr bazasının vә ya tәkәr düsturunun pozulmasına, habelә tormoz vә sükan idarә sisteminin әvәz olunmasına sәbәb olan dәyişikliklәr edilmәsi qadağandır.

VI. Nәqliyyat vasitәlәrinә bu Qanunun 27-ci maddәsinin ikinci vә üçüncü hissәlәrindә nәzәrdә tutulmuş orqanlarda aşağıdakı müddәtlәrdә texniki baxış keçirilir:

1)bu Qanunun 27-ci maddәsinin ikinci hissәsinin 2-5-ci bәndlәrindә vә üçüncü hissәsindә nәzәrdә tutulmuş nәqliyyat vasitәlәrinә, hәmçinin avtobuslara, icazә verilәn maksimum kütlәsi 3,5 tondan artıq olan yük avtonәqliyyat vasitәlәrinә, tәhlükәli yüklәrin daşınması üçün xüsusi tәyinatlı texniki tәhlükәsizlik üzrә uyğunluq sertifikatı olan nәqliyyat vasitәlәrinә - ildә bir dәfә;

2)bu Qanunun 27-ci maddәsinin ikinci hissәsinin 1-ci bәndindә nәzәrdә tutulmuş nәqliyyat vasitәlәrinә (bu maddәnin VI hissәsinin 1-ci bәndindә göstәrilәnlәr istisna olmaqla):

istehsal olunduqları vaxtdan dörd il keçdikdә - iki ildә bir dәfә; istehsal olunduqları vaxtdan on il keçdikdә - ildә bir dәfә.

VI-I. Nәqliyyat vasitәsinә texniki baxışın keçirilmәsi zamanı aşağıdakılar tәmin olunmalıdır:

1)texniki baxışın keçirilmәsi üçün internet vasitәsilә elektron formada müraciәt etmә

vә münasib vaxtı seçmәk imkanının yaradılması, habelә nәqliyyat vasitәsinin texniki baxışın keçirilmәsi barәdә vaxtı vә tarixi göstәrilmәklә müraciәt edәn şәxsә mәlumatın verilmәsi;

2)texniki baxışın fasilәsiz olaraq keçirilmәsi;

3)texniki baxışın növbәlәrin yaranmasını istisna edәn şәraitdә xüsusi avadanlıqlarla tәchiz olunmuş yerlәrdә keçirilmәsi;

4)dövlәt rüsumunun, verginin yalnız bank, poçt, plastik kart, elektron ödәmә sistemlәri vә ya İnternet vasitәsi ilә ödәnilmәsi;

5)növbәlәrin yaranmasını istisna edәn, sәnәdlәrin qәbulu vә verilmәsinin elektron idarәetmә sistemi.

VI-II. Aşağıdakı müddәtdә nәqliyyat vasitәlәri texniki baxışa cәlb olunmur:

1)bu Qanunun 27-ci maddәsinin ikinci hissәsinin 2-5-ci bәndlәrindә vә üçüncü hissәsindә nәzәrdә tutulmuş nәqliyyat vasitәlәri, hәmçinin avtobuslar, icazә verilәn maksimum kütlәsi 3,5 tondan artıq olan yük avtonәqliyyat vasitәlәri, tәhlükәli yüklәrin daşınması üçün xüsusi tәyinatlı texniki tәhlükәsizlik üzrә uyğunluq sertifikatı olan nәqliyyat vasitәlәri - istehsal olunduğu vaxtdan bir il müddәtindә;

2)bu Qanunun 27-ci maddәsinin ikinci hissәsinin 1-ci bәndindә nәzәrdә tutulmuş nәqliyyat vasitәlәri (bu maddәnin VI-II hissәsinin 1-ci bәndindә göstәrilәnlәr istisna olmaqla) - istehsal olunduğu vaxtdan dörd il müddәtindә.

VII. Texniki baxış keçirilmәsi üçün nәqliyyat vasitәsinin sahibi vә ya sәrәncam vermәk hüququ olan digәr şәxs müvafiq orqana nәqliyyat vasitәsini vә aşağıdakı sәnәdlәri tәqdim etmәlidir:

1)nәqliyyat vasitәsini idarә etmәyә hüquq verәn sәnәdi;

2)nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsini;

3)nәqliyyat vasitәsinin istismarının qadağan edilmәsinә sәbәb olan nasazlıqların aradan qaldırılması barәdә tәminatlı texniki xidmәt göstәrәn texniki-tәmir sahәsinin vә ya stansiyasının sәnәdini (әgәr belә xidmәt hәmin stansiya vә ya sahә tәrәfindәn göstәrilmişdirsә);

4)“Dövlәt rüsumu haqqında” Azәrbaycan Respublikasının Qanunu ilә müәyyәn edilmiş mәblәğdә dövlәt rüsumunun vә Azәrbaycan Respublikasının Vergi Mәcәllәsi ilә müәyyәn edilmiş mәblәğdә yol vergisinin ödәnilmәsi barәdә sәnәdi;

5)Nәqliyyat vasitәsinin sahibinin mülki mәsuliyyәtinin icbari sığortası müqavilәsinin Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyinә uyğun olaraq bağlanması faktının tәstiq edәn sığorta şәhadәtnamәsini.

VIII. Nәqliyyat vasitәsinin sahibi vә ya sәrәncam vermәk hüququ olan digәr şәxs tәrәfindәn müvafiq sәnәdlәr vә nәqliyyat vasitәsi bu Qanunun 27-ci maddәsinin ikinci vә üçüncü hissәlәrindә nәzәrdә tutulmuş orqanlara tәqdim

Səhifə 20

edildikdә, hәmin orqanlar tәxirәsalınmadan nәqliyyat vasitәsinin texniki vәziyyәtini yoxlayır, mühәrrik, ban vә şassi nömrәlәri, habelә rәngini tutuşdurmaq mәqsәdilә müayinә edir vә saz nәqliyyat vasitәsinә texniki baxış talonu verir.

IX. Bu Qanuna 1 saylı Әlavә ilә istismarı qadağan edilәn nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmәyә vә onu vaxtında texniki baxışdan keçirmәmәyә görә nәqliyyat vasitәsinin sahiblәri nәqliyyat vasitәsinin texniki vәziyyәtinә cavabdeh olan şәxslәr vә ya sürücülәri Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş qaydada mәsuliyyәt daşıyırlar.

X.Nәqliyyat vasitәsinin sahibindәn vә ya sәrәncam vermәk hüququ olan digәr şәxslәrdәn bu Qanunla nәzәrdә tutulmayan sәnәdlәri tәlәb etmәyә, nәqliyyat vasitәlәrinә texniki baxışın keçirilmәsindә süründürmәçiliyә yol vermәyә vә ya onların hәllindәn qanunsuz olaraq imtina etmәyә görә bu Qanunun 27-ci maddәsinin ikinci vә üçüncü hissәlәrindә nәzәrdә tutulmuş orqanların vәzifәli şәxslәri, nәqliyyat vasitәsinin sazlığı haqqında sәnәdin verilmәsindә süründürmәçiliyә yol vermәyә, onların verilmәsindәn qanunsuz olaraq imtina etmәyә, hәmin sәnәdin vә sәnәddәki mәlumatların hәqiqәtә uyğun olmamasına görә nәqliyyat vasitәsinә tәminatlı texniki xidmәt göstәrәn tәminatlı texniki-tәmir sahәsinin vә ya stansiyasının müvәkkil edilmiş şәxslәri Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş qaydada mәsuliyyәt daşıyırlar.

Maddә 31. Nәqliyyat vasitәlәrinin saxlanılması

I.Nәqliyyat vasitәlәrinin sahiblәri vә ya sürücülәri nәqliyyat vasitәlәrini duracaqlarda vә qarajlarda, habelә yol hәrәkәti tәhlükәsizliyi, әtraf mühitin mühafizәsi vә ictimai tәhlükәsizliyin tәlәblәrinә cavab verәn yerlәrdә saxlamalıdırlar. “Nәqliyyat vasitәlәrinin duracaqları vә qarajlar haqqında” nümunәvi Әsasnamәni Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı qәbul edir.

II. Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanları:

1)yaşayış mәntәqәlәrinin layihәlәşdirilmәsi zamanı nәqliyyat vasitәlәri duracaqlarının, habelә qarajlarının yollara bitişik әrazilәrdә yerlәşdirilmәsini planlaşdırmalıdırlar;

2)qarajların vә ya duracaqların tikintisi üçün torpaq sahәlәrini bu barәdә müraciәt etmiş şәxslәrin olduqları әrazinin vә ya onların yaşadığı binaların yaxınlığında ayırmalıdırlar.

III. Nәqliyyat vasitәlәri duracaqlarının, qarajlarının sahiblәri nәqliyyat vasitәlәrinin toxunulmaz vә tәhlükәsiz şәraitdә saxlanılmasını tәmin edirlәr. Nәqliyyat vasitәlәri saxlanca qәbul edildikdәn sonra onların müәyyәn edilmiş qaydalara uyğun saxlanılmamasına görә duracaqların vә dayanacaqların sahiblәri Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә nәzәrdә tutulmuş qaydada mәsuliyyәt daşıyırlar.

IV. Nәqliyyat vasitәlәri duracaqlarının, qarajlarının sahiblәri:

1)nәqliyyat vasitәsinin sahibindәn vә ya sürücülәrindәn nәqliyyat vasitәsinin saxlanılma qaydasına әmәl olunmasını tәlәb etmәlidirlәr;

2)saxlanılması üçün tәqdim olunan nәqliyyat vasitәsinin xarici görünüşünü vә komplektliyini, zәrurәt olduqda isә nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsini, onu idarә edәnin sürücülük vәsiqәsini yoxlamalıdırlar vә onları hökmәn qeydә almalıdırlar;

3)nәqliyyat vasitәsinin sahibinә vә ya sürücüsünә nәqliyyat vasitәsinin saxlanca qәbul edilmәsi barәdә xüsusi sәnәd vermәlidirlәr;

4)yol-nәqliyyat hadisәsinә dair arayışın tәqdim edildiyi hallardan başqa, banın hissәlәri zәdәlәnmiş nәqliyyat vasitәsini saxlanca qәbul etmәmәlidirlәr;

5)nәqliyyat vasitәsi oğurlandıqda vә ya qaçırıldıqda, müvafiq icra hakimiyyәti orqanlarına tәcili mәlumat vermәlidirlәr.

V. Nәqliyyat vasitәlәrinin icazә verilmәyәn yerlәrdә saxlanılması üçün sürücülәr Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә nәzәrdә tutulmuş qaydada mәsuliyyәt daşıyırlar.

Maddә 32. Nәqliyyat vasitәlәrinin özgәninkilәşdirilmәsi qaydası

I.Bu Qanunun 27-ci maddәsinin ikinci hissәsinin 1-ci bәndindә nәzәrdә tutulan nәqliyyat vasitәlәrinin özgәninkilәşdirilmәsindә vә girov qoyulmasında maraqlı olan şәxs, müvafiq әqd bağlamazdan әvvәl, nәqliyyat vasitәsini müayinәdәn keçirilmәsi üçün Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanına tәqdim etmәlidir. Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat sәnәdlәrini, onun mühәrrik, ban vә şassi nömrәlәrini, rәngini informasiya-axtarış bazasının mәlumatları әsasında yoxlayır vә yoxlamanın nәticәsi barәdә nәqliyyat vasitәsini tәqdim etmiş şәxsә müvafiq arayış verir.

II. Nәqliyyat vasitәsinin özgәninkilәşdirilmәsi, girov qoyulması yalnız nәqliyyat vasitәsinin müayinәdәn keçirilmәsi haqqında arayış tәqdim edildikdәn sonra, Azәrbaycan Respublikası qanunvericiliyinә müvafiq olaraq, Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının müәyyәn etdiyi qaydada aparılır.

4 FӘSİL

Nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә hüququ

Maddә 33. Nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә hüququ

Səhifə 21

I.Bu maddәnin ikinci hissәsindә nәzәrdә tutulan yaş hәddinә çatmış, sağlamlıq cәhәtdәn sürücülüyә yararlı, yol hәrәkәti qaydalarını bilәn, sürmә vәrdişi vә sürücülük vәsiqәsi olan hәr bir fiziki şәxs Azәrbaycan Respublikasının әrazisindә nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә hüququna malikdir.

II. Azәrbaycan Respublikası әrazisindәki yollarda nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmәk hüququ aşağıdakı yaşlardan yaranır:

1)velosipedi vә ya arabanı idarәetmә hüququ - 14 yaşdan;

2)asma mühәrrikli velosipedi, mopedi vә “A1” kateqoriyasına daxil olan nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә hüququ - 16 yaşdan;

3)“A”, “B” vә “C” kateqoriyasına daxil olan nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә hüququ - 18 yaşdan;

4)“BE” - kateqoriyasına daxil olan nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә hüququ - 19 yaşdan;

5)tramvayları, trolleybusları, “CE” vә “D” kateqoriyasına daxil olan nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә hüququ - 21 yaşdan;

6)“DE” - kateqoriyasına daxil olan nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә hüququ - 24 yaşdan.

“B” kateqoriyasına daxil olan nәqliyyat vasitәlәrini әn azı bir il idarәetmә tәcrübәsinә malik olan şәxslәr “BE” kateqoriyasına, “C” vә ya “D” kateqoriyasına daxil olan nәqliyyat vasitәlәrini әn azı üç il idarәetmә tәcrübәsinә malik olan şәxslәr isә müvafiq olaraq “CE” vә ya “DE” kateqoriyasına daxil olan nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmәk hüququna malikdirlәr.

Hәrbi qulluqçular “CE”, “D” vә “DE” kateqoriyasına daxil olan nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә hüququnu qanunvericiliklә müәyyәn edilmiş qaydada 19 yaşdan әldә edә bilәrlәr.

III.Hәr hansı şәxsin sağlamlıq cәhәtdәn sürücülüyә yararlı hesab edilmәsinin әsaslarını, habelә nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmәsinә mane olan xәstәliklәrin vә ya fiziki qüsurların siyahısını Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı müәyyәn edir vә sürücülüyә yararsız hesab edilәn şәxslәr barәdә mәlumatları müvafiq icra hakimiyyәti orqanlarına göndәrir.

IV. Velosiped, araba, asma mühәrrikli velosiped vә moped istisna olmaqla, Azәrbaycan Respublikasının әrazisindәki yollarda nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә hüququ sürücülük vәsiqәsi әsasında hәyata keçirilir.

V. Azәrbaycan Respublikasının әrazisindәki yollarda hәr hansı fiziki şәxsin nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә hüququ yalnız aşağıdakı hallarda müvәqqәti mәhdudlaşdırıla bilәr:

1)şәxsin sürücülük vәsiqәsinin etibarlıq müddәti qurtarıbsa — sürücülük vәsiqәsi dәyişdirilәnәdәk;

2)şәxs tәrәfindәn yol hәrәkәtinin qaydaları bu Qanunla müәyyәn edilmiş hallarda kobud surәtdә pozulmuşdursa — Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn olunmuş qaydada beş ildәn artıq olmayan müddәtin qurtarmasınadәk;

3)şәxsdә bu maddәnin üçüncü hissәsindә nәzәrdә tutulmuş xәstәliklәr vә ya fiziki qüsurlar müәyyәn edilәrsә

— xәstәlik müalicә olunanadәk vә ya fiziki qüsur aradan qaldırılanadәk.

VI. Azәrbaycan Respublikası müvafiq icra hakimiyyәti orqanının müәyyәn etdiyi siyahıda nәzәrdә tutulmuş xәstәliklәrlә әlaqәdar psixiatriya vә ya narkoloji dispanserlәrin uçotunda olan, yaxud nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmәk sahәsindә üç ildәn az tәcrübәsi olan, yaxud axırıncı iki il әrzindә insanlara xәsarәt yetirilmәsi vә ya onların ölümü ilә nәticәlәnmiş yol-nәqliyyat hadisәsi törәtmәyә, habelә nәqliyyat vasitәsini sәrxoş vәziyyәtdә idarә etmәyә görә sürücülük hüququndan mәhrum olunmuş şәxslәr avtobusları, tramvayları vә trolleybusları idarә etmәyә buraxılmırlar.

Maddә 34. Sürücülük vәsiqәsi

I.Sürücülük vәsiqәsi hәr hansı şәxsin nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmәk hüququnu tәsdiq edәn sәnәddir.

II. Mexaniki nәqliyyat vasitәlәrinin tiplәrindәn asılı olaraq, Azәrbaycan Respublikasında verilәn sürücülük vәsiqәsinin aşağıdakı növlәri vardır:

1)motosikletlәri, avtomobillәri, tramvayları vә trolleybusları idarә etmәk üçün;

2)traktorları vә digәr mexaniki nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmәk üçün.

III. Növündәn asılı olmayaraq hәr bir sürücülük vәsiqәsindә ellips işarәsi daxilindә Azәrbaycan Respublikasının beynәlxalq yol hәrәkәtindә fәrqlәnmә nişanı — “AZ” vә rәqәmlәrlә nömrәlәnmiş aşağıdakı mәlumatlar göstәrilir:

1)sahibinin soyadı;

2)sahibinin adı vә atasının adı;

3)sahibinin doğum tarixi vә yeri;

4)sahibinin yaşayış yeri;

5)vәsiqәni vermiş orqanın adı;

6)vәsiqәnin verilmә tarixi vә yeri;

7)vәsiqәnin qüvvәdә olma müddәtinin qurtardığı tarix;

8)vәsiqәnin nömrәsi;

9)vәzifәli şәxsin imzası, vәsiqәni vermiş orqanın ştampı vә ya möhürü;

10)sahibinin qan qrupu vә imzası;

11)xüsusi qeydlәr.

Səhifə 22

IV. Avtomobillәri vә motosikletlәri idarә etmәk üçün verilәn sürücülük vәsiqәlәrindә, bu maddәnin üçüncü hissәsindә nәzәrdә tutulmuş mәlumatlardan başqa, idarә etmә hüququnun qüvvәsinin şamil edildiyi nәqliyyat vasitәlәrinin aşağıdakı kateqoriyaları göstәrilir:

1)“A1” - mühәrrikinin işçi hәcmi 125 kub/sm-dәn vә mühәrrikinin gücü 11 kVt-dan çox olmayan motosikletlәri idarә etmәk üçün;

2)“A” - bütün növ motosikletlәri idarә etmәk üçün;

3)“B” - aşağıdakı nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmәk üçün:

“A” kateqoriyasına aid edilmәyәn, icazә verilәn maksimum kütlәsi 3.500 kq-dan, oturacaq yerlәrinin sayı sürücü oturacağından әlavә 8-dәn artıq olmayan avtomobillәri;

qoşqusunun icazә verilәn maksimum kütlәsi 750 kq-dan artıq olmayan “B” kateqoriyasından olan avtomobillәri; qoşqusunun icazә verilәn maksimal kütlәsi 750 kq-dan artıq, lakin avtomobilin yüksüz kütlәsindәn çox olmayan vә bütövlükdә belә tәrkibin icazә verilәn maksimum kütlәsi 3500 kq-dan artıq olmayan “B” kateqoriyasından olan

avtomobillәri;

5)“C” - “D” kateqoriyasına aid edilmәyәn, icazә verilәn maksimum kütlәsi 3.500 kq-dan artıq olan avtomobillәri, habelә qoşqusunun icazә verilәn maksimum kütlәsi 750 kq-dan artıq olmayan “C” kateqoriyasından olan avtomobillәri idarә etmәk üçün;

6)“D” - sәrnişin daşınması üçün nәzәrdә tutulan vә oturacaq yerlәrinin sayı, sürücü oturacağından әlavә, 8- dәn artıq olan avtomobillәri, habelә qoşqusunun icazә verilәn maksimum kütlәsi 750 kq-dan artıq olmayan “D” kateqoriyasından olan avtomobillәri idarә etmәk üçün;

7)“BE” - qoşqusunun icazә verilәn maksimum kütlәsi 750 kq-dan artıq vә avtomobilin yüksüz kütlәsindәn çox olan “B” kateqoriyasından olan avtomobillәri, habelә qoşqusunun icazә verilәn maksimum kütlәsi 750 kq-dan artıq olan vә bütövlükdә belә tәrkibin icazә verilәn maksimum kütlәsi 3500 kq-dan artıq olan “B” kateqoriyasından olan avtomobillәri idarә etmәk üçün;

8)“CE” - qoşqusunun icazә verilәn maksimum kütlәsi 750 kq-dan artıq olan “C” kateqoriyasından olan avtomobillәri idarә etmәk üçün;

9)“DE” - qoşqusunun icazә verilәn maksimum kütlәsi 750 kq-dan artıq olan “D” kateqoriyasından olan avtomobillәri idarә etmәk üçün;

10)“Tramvay” - tramvayları idarә etmәk üçün;

11)“Trolleybus” - trolleybusları idarә etmәk üçün.

V. Sürücülük vәsiqәsinin etibarlıq müddәti aşağıdakı kimidir:

1)60 yaşına çatmamış şәxslәr üçün — 10 il;

2)60 vә daha çox yaşı olan şәxslәr üçün — onların 70 yaşı tamam olanadәk qalan müddәt;

3)70 vә daha çox yaşı olan şәxslәr üçün — 2 il;

4)siyahısı Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn müәyyәn edilәn xәstәliklәri olan şәxslәr üçün — tәqdim etdiklәri tibbi arayışda göstәrilәn, lakin 2 ildәn artıq olmayan müddәt.

VI. Sürücülük vәsiqәsinin adı Azәrbaycan Respublikasının dövlәt dilindә vә fransız dilindә (“Permis de conduire”), bu maddәnin üçüncü hissәsinin 1-ci—11-ci bәndlәrindә göstәrilәn mәlumatların adı Azәrbaycan vә ingilis dillәrindә, başqa mәlumatlar isә Azәrbaycan dilindә yazılırlar.

VII. Sürücülük vәsiqәsinin sahibi ona verilmiş sürücülük vәsiqәsini möhkәm saxlamağa borcludur.

VIII. Xarici dövlәtlәrin sәlahiyyәtli orqanları tәrәfindәn beynәlxalq standartlara uyğun verilmiş vә etibarlıq müddәti qurtarmamış sürücülük vәsiqәlәri dә Azәrbaycan Respublikasının әrazisindә qüvvәdәdir.

Maddә 35. Sürücülük vәsiqәlәrinin verilmәsi, dәyişdirilmәsi vә qaytarılması

I.Bu Qanunun 33-cü maddәsinin birinci hissәsindә nәzәrdә tutulmuş sürücülük vәsiqәsini almaq istәyәn hәr bir şәxs:

2)yol hәrәkәtinin qaydaları üzrә nәzәri vә nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә vәrdişlәri üzrә tәcrübi imtahanları

vermәli;

3)Azәrbaycan Respublikası qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş mәblәğdә dövlәt rüsumu ödәmәlidir.

I-I. Sürücülük vәsiqәsini almaq istәyәn hәr bir şәxs yol hәrәkәti qaydaları üzrә nәzәri vә nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә vәrdişlәri üzrә tәcrübi imtahanlara müstәqil hazırlaşa bilәr vә ya nәqliyyat vasitәlәri sürücülәrinin hazırlanması kursunda hazırlıq keçә bilәr. "A1", "A" vә "B" kateqoriyalarına aid nәqliyyat vasitәlәri istisna olmaqla, digәr kateqoriyalara aid nәqliyyat vasitәlәrinin idarә edilmәsi üçün sürücülük vәsiqәsini almaq istәyәn hәr bir şәxs nәqliyyat vasitәlәri sürücülәrinin hazırlanması vә onların ixtisasının artırılması kursunda hazırlıq keçmәlidir.

II.Sürücülük vәsiqәsi almaq istәyәn şәxs Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanına aşağıdakı sәnәdlәri tәqdim etmәlidir:

1)Azәrbaycan Respublikası vәtәndaşının şәxsiyyәt vәsiqәsi (müvafiq olaraq Azәrbaycan Respublikasının әrazisindә әcnәbinin şәxsiyyәtini tәsdiq edәn sәnәd vә ya Azәrbaycan Respublikasının hüdudlarında istifadә edilmәsi üçün vәtәndaşlığı olmayan şәxsin şәxsiyyәt vәsiqәsi);

Səhifə 23

2)müstәqil hazırlıq keçәn şәxslәr istisna olmaqla, digәr şәxslәr üçün müvafiq kateqoriyalı nәqliyyat vasitәlәri sürücülәrinin hazırlanması üzrә tәdris planlarında vә proqramlarında nәzәrdә tutulan hәcmdә hazırlıq keçmәlәri barәdә tәhsil müәssisәsinin sәnәdi;

3)Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn tәsdiq olunmuş formada tibbi arayış;

4)sürücülük vәsiqәsi verilmәsi üçün dövlәt rüsumunun ödәnilmәsi sәnәdi.

III. Sürücülük vәsiqәsi almaq istәyәn şәxs Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanına sәnәdlәri bilavasitә vә ya internet vasitәsilә tәqdim edir (göndәrir). Sәnәdlәr bu Qanunun 33-cü35-ci maddәlәrindә göstәrilәn tәlәblәrә uyğun olduqda şәxsә yol hәrәkәti qaydaları üzrә nәzәri vә nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә vәrdişlәri üzrә tәcrübi imtahan verәcәyi tarix vә vaxt barәdә bilavasitә vә ya internet vasitәsilә mәlumat verilir. Sәnәdlәr göstәrilәn tәlәblәrә uyğun olmadıqda şәxsә uyğunsuzluğun aradan qaldırılması qaydası izah olunur. Şәxs yaşadığı vә ya olduğu әrazi üzrә imtahan-qeydiyyat mәntәqәsindә imtahan vermәk hüququna malikdir.

IV. Bu Qanunla müәyyәn edilmiş yaş vә sağlamlıq vәziyyәti tәlәblәrinә cavab verәn:

1)sürücülәrin hazırlanması vә onların ixtisasının artırılması kurslarının mәzunları;

2)avtomobil nәqliyyatı vasitәlәri ixtisası üzrә kadrların hazırlanması nәzәrdә tutulmuş ali vә orta ixtisas tәdris ocaqlarının mәzunları;

3)yol hәrәkәtinin qaydaları üzrә nәzәri vә nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә vәrdişlәri üzrә tәcrübi imtahanlara müstәqil hazırlaşmış şәxslәr Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanına müraciәt etdikdәn sonra, üç gün müddәtindә yol hәrәkәti qaydaları üzrә nәzәri vә nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә vәrdişlәri üzrә tәcrübi imtahanlara buraxılırlar.

IV-I. İmtahanların qәbulu vә sürücülük vәsiqәsinin verilmәsi zamanı aşağıdakılar tәmin olunmalıdır:

1)dövlәt rüsumunun yalnız bank, poçt, plastik kart, elektron ödәmә sistemlәri vә ya İnternet vasitәsi ilә ödәnilmәsi;

2)növbәlәrin yaranmasını istisna edәn sәnәdlәrin qәbulu vә verilmәsinin elektron idarәetmә sistemi;

3)sәnәdlәrin qәbulu vә verilmәsi, hәmçinin imtahan prosesini interaktiv şәkildә әks etdirәn monitorlar, o cümlәdәn imtahan zalında videokamera;

4)nәzәri imtahanın informasiya-kommunikasiya texnologiyaları vasitәsilә verilmәsi;

5)nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә vәrdişlәri üzrә tәcrübi imtahanların qәbulunda növbәlәri istisna edәcәk sayda vә imtahan verilәn gün istehsal tarixi beş ildәn artıq olmayan nәqliyyat vasitәlәrindәn istifadә.

V. Sürücülük vәsiqәsi Azәrbaycan Respublikası müvafiq icra hakimiyyәti orqanının imtahan-qeydiyyat mәntәqәlәrindә yol hәrәkәtinin qaydaları üzrә nәzәri vә nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә vәrdişlәri üzrә tәcrübi imtahanları müvәffәqiyyәtlә vermiş şәxslәrә hәmin orqan tәrәfindәn 30 dәqiqә әrzindә verilir. Sürücülük vәsiqәlәrinin verilmәsi Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn müәyyәn edilmiş “Nәqliyyat vasitәsini idarә etmәk hüququ verәn sürücülük vәsiqәsi almaq istәyәn şәxslәrdәn imtahanların qәbul edilmәsi vә onlara sürücülük vәsiqәsinin verilmәsi qaydaları haqqında” Әsasnamәyә uyğun olaraq hәyata keçirilir.

VI. Sürücülük vәsiqәsinin dәyişdirilmәsi üçün әsaslar aşağıdakılardır:

1)onun etibarlıq müddәtinin qurtarması;

2)sahibinin soyadı, adı vә ya atasının adının dәyişdirilmәsi;

3)onun yazılarında dәqiqsizlik müәyyәn edilmәsi;

4)onun yararsız hala düşmәsi;

5)onun itirilmәsi;

6)yeni nümunәsinin bu Qanunla müәyyәn edilmiş qaydada tәsdiqi nәticәsindә ölkәdә sürücülük vәsiqәlәrinin dәyişdirilmәsi.

VII. Sürücülük vәsiqәsinin dәyişdirilmәsi sahibinin әrizәsi әsasında әvvәllәr malik olduğu bütün kateqoriyalar saxlanılmaqla, imtahansız Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn 30 dәqiqә әrzindә hәyata keçirilir.

VIII. Sürücülük vәsiqәsinin dәyişdirilmәsi üçün aşağıdakı sәnәdlәr tәqdim edilir:

1)Azәrbaycan Respublikası vәtәndaşının şәxsiyyәt vәsiqәsi (müvafiq olaraq Azәrbaycan Respublikasının әrazisindә әcnәbinin şәxsiyyәtini tәsdiq edәn sәnәd vә ya Azәrbaycan Respublikasının hüdudlarında istifadә edilmәsi üçün vәtәndaşlığı olmayan şәxsin şәxsiyyәt vәsiqәsi);

2)sürücülük vәsiqәsi (sürücülük vәsiqәsinin itirilmәsinә görә onun dәyişdirilmәsi halı istisna olmaqla);

3)qanunla müәyyәn edilmiş dövlәt rüsumunun ödәnilmәsi barәdә sәnәd;

4)bu Qanunun 34-cü maddәsinin V hissәsinin 2-4-cü bәndlәrindә nәzәrdә tutulduğu hallarda tibbi arayış. Sürücülük vәsiqәsinin dәyişdirilmәsinә sәbәb onun yazılarında dәqiqsizlik müәyyәn edilmәsi ilә bağlı olduqda dövlәt rüsumu ödәnilmir.

IX. Sürücülük vәsiqәsindә göstәrilmiş kateqoriyaların dәyişdirilmәsi mәqsәdi ilә sürücülük vәsiqәsinin dәyişdirilmәsi bu maddәnin birinci-dördüncü hissәlәrindә nәzәrdә tutulmuş qaydada hәyata keçirilir.

X. Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn verilmiş sürücülük vәsiqәlәrindәki mәlumatların mәrkәzlәşdirilmiş uçotunu aparmalıdır.

XI. Hәr hansı şәxs bu Qanunla müәyyәn edilmiş qaydada ona sürücülük vәsiqәsinin verilmәsi vә ya dәyişdirilmәsi haqqında әrizәyә baxılmamasından vә yaxud belә әrizәnin süründürülmәsindәn, habelә yol hәrәkәtinin qaydaları

Səhifə 24

üzrә nәzәri vә nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә vәrdişlәri üzrә tәcrübi imtahanlara onun buraxılmasından imtina edilmәsindәn inzibati qaydada vә (vә ya) mәhkәmәyә şikayәt edә bilәr.

XII. Bu Qanunun tәlәblәrinә zidd olaraq, sürücülük vәsiqәsinin verilmәsi vә ya dәyişdirilmәsi haqqında әrizәyә baxılmamasında vә ya süründürmәçilik edilmәsindә, yol hәrәkәtinin qaydaları üzrә nәzәri vә nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә vәrdişlәri üzrә tәcrübi imtahanlara buraxılmasından әsassız imtina edilmәsindә, habelә sürücülük vәsiqәsinin oğurlanmasında, qanunsuz hazırlanmasında, saxtalaşdırılmasında, satılmasında vә ya ondan qanunsuz istifadә olunmasında tәqsirli şәxslәr Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә nәzәrdә tutulmuş qaydada mәsuliyyәt daşıyırlar.

XIII. Nәqliyyat vasitәsini idarә etmә hüququnun mәhdudlaşdırılması müddәti qurtardıqda sürücülük vәsiqәsi aşağıdakı qaydada qaytarılır:

1)nәqliyyat vasitәsini idarә etmә hüququ bir ildәn çox müddәtә mәhdudlaşdırılmış şәxslәrә nәqliyyat vasitәsini idarәetmә vәrdişlәri üzrә tәcrübi imtahanı müvәffәqiyyәtlә verdiyi gün;

2)nәqliyyat vasitәsini idarә etmә hüququ bir il vә daha az müddәtә mәhdudlaşdırılmış şәxslәrә imtahansız, hәmin müddәt bitdiyi gün.

5 FӘSİL

Yol hәrәkәti qaydaları

Maddә 36. Yol hәrәkәti iştirakçılarının әsas vәzifәlәri vә hüquqları

I.Yol hәrәkәtinin iştirakçıları:

1)yol hәrәkәti Qaydalarına riayәt etmәli, bu Qanunun yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyi mәsәlәlәrinә dair tәlәblәrini bilmәli vә yerinә yetirmәlidirlәr;

2)yol hәrәkәtinin nizama salınmasında istifadә olunan nizamlayıcının vә svetoforların siqnallarına, yol nişanlarına, yolun nişanlanmasına, yol işlәrindә istifadә olunan sәs vә işıq siqnallarına, bәzi nәqliyyat vasitәlәrinin fәrqlәndirici nişanlarına vә nәqliyyat vasitәsi sürücülәrinin siqnallarına tabe olmalıdırlar;

3)yol hәrәkәti üçün tәhlükәsiz şәrait yaratmalı, öz hәrәkәtlәri vә ya hәrәkәtsizliyi ilә digәr hәrәkәt iştirakçılarına, onların nәqliyyat vasitәlәrinә vә başqa әmlaka zәrәr vurmamalıdırlar;

4)yol örtüyünü zәdәlәmәmәli vә ya çirklәndirmәmәli, yol nişanlarını çıxarmamalı, qarşısını kәsmәmәli, zәdәlәmәmәli, özbaşına yol nişanları, svetoforlar vә hәrәkәtin tәşkilinin digәr texniki vasitәlәrini quraşdırmamalıdırlar;

5)hәrәkәtә maneçilik törәdәn әşyaları vә ya materialları ataraq, boşaldaraq vә ya yolda qoyaraq yol hәrәkәtini çәtinlәşdirmәmәli vә ya onun tәhlükәsizliyi üçün qorxu törәtmәmәlidirlәr (bu cür maneәnin vә ya tәhlükәnin yaranmasına yol vermәmәk mümkün olmadıqda, onların mümkün qәdәr tez aradan qaldırılması üçün lazımi tәdbirlәr görmәli, bunu dәrhal etmәk mümkün olmadıqda isә, әl altında olan vasitәlәrlә digәr hәrәkәt iştirakçılarının xәbәrdar edilmәsini vә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanına mәlumat verilmәsini tәmin etmәlidirlәr);

6)yol hәrәkәti qanunvericiliyinә riayәt olunması barәdә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanlarının sәrәncamlarını yerinә yetirmәlidirlәr;

7)nәqliyyat, yol, kommunal vә digәr müәssisә vә tәşkilatların vәzifәli şәxslәri, yolda hәr hansı bir iş aparan fәhlәlәr, elәcә dә digәr şәxslәr müәyyәn edilmiş yol hәrәkәti qaydalarına tәsir göstәrә bilәcәk maneәlәr yaratmaqdan vә başqa hәrәkәtlәrdәn çәkinmәlidirlәr.

II. Yol hәrәkәti qaydalarına riayәt edәn yol hәrәkәtinin hәr bir iştirakçısı digәr şәxslәrdәn hәmin qaydaların tәlәblәrini gözlәmәyi tәlәb edә bilәr.

III. Yol hәrәkәti iştirakçılarının:

1)tәhlükәsiz vә rahat yol hәrәkәti şәraitinә malik olmaq, yolların, küçәlәrin, meydanların vә dәmiryol keçidlәrinin hәrәkәtin tәhlükәsizliyi tәlәblәrinә uyğunsuzluğu nәticәsindә dәymiş zәrәrin ödәnilmәsini tәlәb etmәk;

2)Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanları vә yol sahiblәri qüvvәdә olan qanunvericiliyi pozduqda, onların hәrәkәtlәrindәn mәhkәmәyә şikayәt etmәk;

3)hidrometeorologiya, yol, kommunal vә başqa tәşkilatlardan yol hәrәkәt şәraiti haqqında mәlumat almaq hüquqları vardır.

Maddә 37. Mexaniki nәqliyyat vasitәsi sürücüsünün vәzifәlәri

I.Mexaniki nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü:

1)sürücülük vәsiqәsini (fәrdi nәqliyyat vasitәsinin sahibi olmadıqda, sürücünün nәqliyyat vasitәsini idarә etmәk hüququna dair müәyyәn edilmiş qaydada tәsdiqlәnmiş etibarnamәsini vә ya nәqliyyat vasitәsinә ümumi mülkiyyәt hüququna dair şәhadәtnamәsini), sürücülük vәsiqәsi müәyyәn edilmiş qaydada Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn alınmış olduqda isә onu әvәz edәn xüsusi arayışı, nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsini, nәqliyyat vasitәsinin sahibinin mülki mәsuliyyәtinin icbari sığortası müqavilәsinin Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyinә uyğun olaraq bağlanması faktını tәsdiq edәn sığorta şәhadәtnamәsini, nәqliyyat vasitәlәrindәn kommersiya mәqsәdlәri üçün istifadә edildikdә xüsusi razılıq vә ya yol (marşrut) vәrәqәsini vә daşınan yüklәrә dair sәnәdlәri özündә saxlamalıdır;

Səhifə 25

2)Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı әmәkdaşının tәlәbi ilә nәqliyyat vasitәsini dayandırdıqda, hәmin әmәkdaş yaxınlaşdıqdan sonra bu maddәnin birinci hissәsinin 1-ci bәndindә göstәrilәn sәnәdlәri yoxlanılması üçün ona tәqdim etmәlidir vә zәruri olduqda hәmin әmәkdaşın tәlәbi ilә nәqliyyat vasitәsindәn çıxmalıdır;

3)yola düşmәzdәn qabaq nәqliyyat vasitәlәrinin istismara buraxılmasına dair bu Qanunun 1 saylı әlavәsinә uyğun olaraq, nәqliyyat vasitәsinin texniki cәhәtdәn sazlığını yoxlamalı vә onu yol boyu tәmin etmәlidir;

4)yol hәrәkәti şәraitini, nәqliyyat vasitәsinin vә yükün xüsusiyyәtlәrini nәzәrә almaqla, nәqliyyat vasitәsini müәyyәn edilmiş mәhdudiyyәtdәn artıq olmayan sürәtlә idarә etmәlidir;

5)hәrәkәt zolağının dәyişmәsi, dönmә, ötmә, hәrәkәtә başlama vә dayanma ilә bağlı manevrlәr edәrkәn, xarici işıq siqnallarının kömәyi ilә, bunlar olmadıqda vә ya nasaz olduqda isә, әl işarәlәri ilә digәr hәrәkәt iştirakçılarını xәbәrdar etmәlidir;

6)konstruksiyasında nәzәrdә tutulmuş tәhlükәsizlik kәmәrlәri ilә tәchiz edilmiş avtomobildә hәrәkәt edәrkәn kәmәri bağlamalı vә sәrnişinlәrin dә kәmәri bağlamasını tәmin etmәli (12 yaşınadәk uşaqların, geriyә hәrәkәt manevri edәn sürücülәrin, hamilә qadınların, sürücülüyü öyrәnәn şәxs nәqliyyat vasitәsini idarә edәrkәn onu öyrәdәnin, yaşayış mәntәqәlәrindә isә bunlardan başqa, operativ nәqliyyat vasitәsi sürücülәrinin vә sәrnişinlәrinin kәmәri bağlamamasına yol verilir), motosikletdә isә motoşlemi düymәlәmәli vә sәrnişinlәrin dә motoşlemi düymәlәmәsini tәmin etmәlidir;

7)üstün keçid hüququ olan, qırmızı vә ya göy sayrışan işıq vә xüsusi sәs siqnalı ilә işarә verәn nәqliyyat vasitәsi yaxınlaşdıqda, sağa dönmә işıq göstәricisini yandırmalı, hәmin nәqliyyat vasitәlәri üçün zolağı boşaltmalı vә ya yol qırağına mümkün qәdәr yaxın hәrәkәt etmәli, zәrurәt olduqda isә nәqliyyat vasitәsini dayandırmalıdır, üstün keçid hüququ olan, qırmızı vә ya göy sayrışan işıq vә xüsusi sәs siqnalı ilә işarә verәn nәqliyyat vasitәsinin müşayiәt etdiyi mütәşәkkil nәqliyyat dәstәsinә qoşularaq hәrәkәt etmәmәlidir;

8)hәrәkәt tәhlükәsizliyi üçün qorxu törәdәn alkoqol, narkotik vasitәlәr, psixotrop maddәlәr vә ya güclü tәsir göstәrәn digәr maddәlәrin istifadә edilmәsi nәticәsindә, diqqәti vә çevikliyi azaldan dәrman vasitәlәrinin tәsiri altında, xәstә vә әzgin, yorğun vәziyyәtdә nәqliyyat vasitәsini idarә etmәmәli, habelә nәqliyyat vasitәsini idarә etmәk ixtiyarını bu cür vәziyyәtdә olan vә ya eyni kateqoriyalı nәqliyyat vasitәsini idarә etmәk hüququ olmayan şәxsә vermәmәlidir;

9)yolda su vә ya palçıq olduqda, nәqliyyat vasitәsini idarә edәrkәn, onların piyadalara, binalara vә başqa nәqliyyat vasitәlәrinә sıçramamasına çalışmalıdır;

10)hәrәkәtdә olan nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyat nişanının görünmәsi üçün onun tәmiz saxlanılmasını tәmin etmәlidir;

11)yol hәrәkәtinin әn müdafiәsiz iştirakçılarının — uşaqların, әlillәrin, velosipedçilәrin vә qocaların tәhlükәsiz hәrәkәtini tәmin etmәk üçün mümkün olan bütün tәdbirlәri görmәli, küçәni keçәn kor piyadanın siqnalı ilә (siqnal — ağ әsanın qaldırılmasıdır) nәqliyyat vasitәsini dәrhal dayandırmağa borcludur;

12)Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının әmәkdaşı tәrәfindәn sağ әlindәki üfüqi vәziyyәtdә olan jezllә vә ya onların nәqliyyat vasitәlәrindәki qırmızı vә ya göy sayrışan işıqla vә yaxud xüsusi sәs siqnalı ilә ona verilәn işarәyә nәqliyyat vasitәsini dayandırmalıdır;

13)Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı әmәkdaşlarının tәlәbi ilә alkoqol, narkotik vasitәlәr, psixotrop maddәlәrdәn vә ya güclü tәsir göstәrәn digәr maddәlәrin istifadә edilmәsi nәticәsindә sәrxoşluq vәziyyәtinin yoxlanılması üçün müayinәdәn keçmәlidir;

14)nәqliyyat vasitәsini idarә etmәk qabiliyyәtinin tәsdiqi üçün müәyyәn olunmuş hallarda tibbi müayinәdәn keçmәlidir;

15)tәcili tibi yardıma ehtiyacı olan şәxslәri daşımalıdır.

II. Bu maddә ilә müәyyәn edilmiş sәnәdlәr özündә olmayan nәqliyyat vasitәsinin sahibi Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş qaydada mәsuliyyәt daşıyır.

III. Mexaniki nәqliyyat vasitәlәri:

1)tәcili tibbi yardım göstәrmәk üçün eyni sәmtә gedәn sәhiyyә işçilәrinә;

2)yol-nәqliyyat hadisәlәri vә ya nasazlıq nәticәsindә zәdәlәnmiş nәqliyyat vasitәlәrinin daşınması üçün (yalnız yük daşıyan nәqliyyat vasitәlәrini), tәbii fәlakәt yerlәrinә getmәk üçün, elәcә dә qüvvәdә olan qanunvericiliklә nәzәrdә tutulmuş digәr tәxirәsalınmaz hallarda, Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanlarının әmәkdaşlarına tәqdim edilmәlidir.

Qeyd: 1) bu maddәnin üçüncü hissәsindә nәzәrdә tutulmuş mәqsәdlәr üçün nәqliyyat vasitәsinin tәqdim edilmәsi tәlәbi diplomatik korpusa vә digәr şәxslәrә mәxsus nәqliyyat vasitәlәrinә şamil edilmir; 2) nәqliyyat vasitәsindәn istifadә etmiş şәxslәr sürücünün tәlәbi ilә yol getmә müddәtini, gedilmiş mәsafәni, özünün soyadını, vәzifәsini, xidmәti vәsiqәsinin nömrәsini, işlәdiyi tәşkilatın adını göstәrmәklә arayış vermәli vә ya yol vәrәqәsindә qeyd aparmalıdırlar, tibb işçilәri isә sürücüyә müәyyәn edilmiş nümunәdә arayış vermәlidirlәr; 3) nәqliyyat vasitәsinin Azәrbaycan Respublikası müvafiq icra hakimiyyәti orqanının әmәkdaşına tәqdim edilmәsi ilә әlaqәdar xәrclәr nәqliyyat vasitәsi sahibinin tәlәbi ilә müәyyәn edilmiş qaydada hәmin orqanlar tәrәfindәn ödәnilir.

IV. Mexaniki nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü yol-nәqliyyat hadisәsi zamanı:

Səhifə 26

1)nәqliyyat vasitәsini yerindәn tәrpәtmәmәli, qәza dayanma nişanını qurmalı, qәza işıq siqnalını yandırmalı, ya da yanıb-sönәn qırmızı işıq fәnәrini qoymalı, hadisәyә aidiyyәti olan әşyaların yerini dәyişmәmәlidir;

2)zәrәr çәkәnlәrә ilk tibbi yardım göstәrilmәsi üçün mümkün olan tәdbirlәri görmәli, “Tәcili tibbi yardım” maşını çağırmalı, zәrәr çәkәnlәri hәyat üçün tәhlükәli xәsarәt aldığı hallarda isә, onu sәmt üzrә gedәn nәqliyyat vasitәsi ilә yaxınlıqdakı tibbi müәssisәyә göndәrmәli, bu mümkün olmadıqda isә, özünün nәqliyyat vasitәsi ilә aparmalı, orada şәxsiyyәtini tәsdiq edәn sәnәd vә ya vәsiqә, nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyatı sәnәdini tәqdim etmәklә özünün soyadını, nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat nömrә nişanını bildirmәli, sonra hadisә yerinә qayıtmalıdır;

3)başqa nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti qeyri- mümkün olduqda, yolun hәrәkәt hissәsini boşaltmalıdır. Yolun hәrәkәt hissәsini boşaltmaq vә ya zәrәr çәkәnlәri öz nәqliyyatında müalicәxanaya aparmaq zәrurәti olduqda, şahidlәrin iştirakı ilә әvvәlcә nәqliyyat vasitәsinin vәziyyәtini, izlәri vә hadisәyә aidiyyәti olan әşyaları qeyd etmәli vә onların qorunması, nәqliyyat vasitәlәrinin hadisә yerinin yanından keçmәsini tәşkil etmәk üçün mümkün olan bütün tәdbirlәri görmәlidir;

4)hadisә haqqında Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanına xәbәr vermәli, hadisәni görmüş adamların soyadlarını, ünvanlarını yazmalı vә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı әmәkdaşlarının gәlmәsini gözlәmәlidir;

5)әgәr yol-nәqliyyat hadisәsi nәticәsindә heç kim xәsarәt almamışdırsa, maddi zәrәr cüzidirsә, nәqliyyat vasitәlәrindә, onların hәrәkәt etmәsinә mane ola bilәcәk nasazlıq yoxdursa vә yol-nәqliyyat hadisәsini törәdәnlәr hadisәnin baş verdiyi şәraiti qiymәtlәndirmәkdә razılığa gәlәrlәrsә, hadisәnin sxemini tәrtib edib imzaladıqdan sonra, hadisәni müәyyәn olunmuş qaydada sәnәdlәşdirmәk üçün Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanına gәlmәlidirlәr.

V. Mexaniki nәqliyyat vasitәsinin sürücüsünә:

1)nәqliyyat vasitәsini qapıları bağlanmamış vәziyyәtdә yerindәn tәrpәtmәk vә ya onun hәrәkәti zamanı qapıları açmaq;

2)nәqliyyat vasitәsini idarә etmәkdәn diqqәti yayındıra bilәcәk söhbәtdә iştirak etmәk, nәqliyyat vasitәsinin hәrәkәti zamanı telefonu әldә saxlamaqla ondan istifadә etmәk;

3)hәrәkәt zamanı sükanı әlindәn buraxmaq, mühәrriki söndürülmüş nәqliyyat vasitәsini әtalәtlә idarә etmәk;

4)nәqliyyat vasitәsinin tәkәrlәrindә vә ya banında yol örtüyünü zibillәyәn palçıq vә s. varsa, yaxud onlardan yanacaq-sürtkü materiallarının, kimyәvi maddәlәrin, tikinti vә digәr materiallarının axması olarsa, onlarla örtüyü tәkmillәşdirilmiş yollarda hәrәkәt qadağandır.

VI. Mexaniki nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü Beynәlxalq yol hәrәkәtindә iştirak etdikdә:

1)nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsini, sürücülük vәsiqәsini vә daşınan yüklәrә dair sәnәdlәri özündә saxlamalıdır;

2)nәqliyyat vasitәsindә onu qeydә almış dövlәtin dövlәt qeydiyyat nişanı vә fәrqlәnmә nişanı olmalıdır;

3)yük avtomobillәrinin vә avtobusların nәzarәt qurğusu (taxoqraf) olmadan vә ya işlәmәyәn, yaxud möhürlәnmәsi pozulmuş taxoqrafla, habelә sürücünün iş vә istirahәt rejimini әks etdirәn taxoqramları doldurmadan idarә etmәmәlidir.

Maddә 38. Velosipedçinin vәzifәlәri

Mühәrriksiz velosipedi idarә edәn şәxs xüsusi velosiped zolaqları ilә, bunlar olmadıqda isә yolun, küçәnin hәrәkәt hissәsinin kәnarı vә ya yol çiyinlәri ilә hәrәkәt etmәli vә bunun üçün:

1)texniki cәhәtdәn saz vә lazımınca tәchiz olunmuş velosipeddәn istifadә etmәlidir;

2)velosipedi idarә etmәyә mane olan yük vә ya sәrnişin daşımamalıdır.

Maddә 39. Mal-qara ötürәnlәrin vәzifәlәri

Mal-qara ötürәnlәr:

1)mal-qaranı asfalt vә sement-beton örtüklü yollarla ötürmәmәlidirlәr;

2)sutkanın qaranlıq vaxtında vә mәhdudiyyәtli görünmә şәraitindә, dәmir yollarından, yolların, küçәlәrin, meydanların vә bu mәqsәd üçün xüsusi olaraq ayrılmayan yerlәrindәn, habelә yolun hәrәkәt hissәsindәn mal-qaranı ötürmәmәlidirlәr;

3)mal-qara sürüsünü yoldan son dәrәcә diqqәtli nәzarәt etmәklә ötürmәlidirlәr.

Maddә 40. Piyadanın vәzifәlәri

I.Piyada:

1)sәki ilә, piyada zolağı ilә, yol çiyinlәri ilә, bunlar olmadıqda isә velosipedçilәrin hәrәkәtini çәtinlәşdirmәmәk şәrti ilә velosiped yolu ilә hәrәkәt etmәli vә ya ayırıcı zolağı olan yollarda hәrәkәt hissәsinin xarici kәnarı ilә getmәlidir (iri әşyalar daşıyan vә ya aparan piyadaların, habelә mühәrriksiz әlil arabalarında gedәn şәxslәrin sәki vә ya yol çiyini ilә hәrәkәti başqa piyadalar üçün maneә yaratdıqda, onlar yolun hәrәkәt hissәsinin kәnarı ilә gedә bilәrlәr);

2)dәmiryolunu, avtomobil yolunun hәrәkәt hissәsini, küçәlәri piyada keçidlәri ilә, o cümlәdәn yeraltı vә yerüstü keçidlәrlә, bunlar olmadıqda isә yolayrıclarında sәki xәtti vә ya yol çiyni xәtlәri boyunca keçmәlidir;

Səhifə 27

3)yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda yolun hәrәkәt hissәsi ilә hәrәkәt etdikdә nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti istiqamәtinә qarşı getmәlidir (mühәrriksiz әlil arabalarında hәrәkәt edәn, motosiklet, moped, velosiped sürәn şәxslәr belә hallarda nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti istiqamәtindә getmәlidirlәr);

4)ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәsini vә taksini, yalnız yolun hәrәkәt hissәsindәki nisbәtәn azca hündürә qaldırılmış minik meydançalarında, onlar olmadıqda isә, sәkidә vә ya yol çiyinlәrindә gözlәmәlidir (azca hündürә qaldırılmış minik meydançalarının olmadığı dayanacaq mәntәqәlәrindә nәqliyyat vasitәsinә minmәk üçün yolun hәrәkәt hissәsinә yalnız nәqliyyat vasitәsi dayandıqdan sonra çıxmağa icazә verilir. Nәqliyyat vasitәsindәn düşdükdәn sonra lәngimәdәn yolun hәrәkәt hissәsini tәrk etmәk lazımdır);

5)hәrәkәtin nizamlandığı yerlәrdә nizamlayıcının vә ya piyada svetoforunun, o olmadıqda isә, nәqliyyat svetoforunun işarәsini әsas tutmalıdır;

6)yolun hәrәkәt hissәsindә zәrurәt olmadan lәngimәmәli vә dayanmamalıdır;

7)üstün keçid hüququ olan, qırmızı vә ya göy sayrışan işıq vә xüsusi sәs siqnalı ilә işarә verәn nәqliyyat vasitәsi yaxınlaşdıqda, yolun hәrәkәt hissәsini keçmәmәlidir (hәrәkәt hissәsindә olanlar isә bu nәqliyyat vasitәlәrinә yol vermәli vә hәrәkәt hissәsini dәrhal boşaltmalıdırlar);

8)dayanmış nәqliyyat vasitәsinin vә ya görmә sahәsini mәhdudlaşdıran başqa maneәnin arxasından yolun hәrәkәt hissәsinә çıxmazdan әvvәl yaxınlaşan nәqliyyat vasitәsinin olmadığını yәqin etmәlidir;

9)görünmә zonasında keçid vә ya yolayrıcı olmadıqda, ayırıcı zolaq olmayan vә sәdd çәkilmәyәn, hәr iki tәrәfdәn yaxşı görünәn sahәlәrdә hәrәkәt hissәsinin kәnarına nisbәtәn yolu düzbucaq altında keçmәlidir;

10)sutkanın qaranlıq vaxtı yolun işıqlanmayan hissәlәrindә yalnız görünüş dairәsindә nәqliyyat vasitәsi olmadıqda keçmәlidir.

II. Piyada, nizamlanmayan piyada keçidlәrindә yolun hәrәkәt hissәsinә yalnız yaxınlaşmaqda olan nәqliyyat vasitәlәrinәdәk mәsafәni, onların sürәtini qiymәtlәndirdikdәn vә yolu keçmәyin onlar üçün tәhlükәsiz olacağını yәqin etdikdәn sonra çıxa bilәr.

III. Keçidi başa çatdıra bilmәmiş piyadalar nәqliyyat vasitәlәrinin әks istiqamәtli hәrәkәtlәrini ayıran xәttin üstündә dayanıb gözlәmәlidirlәr. Piyadalar yalnız hәrәkәtin tәhlükәsizliyinә әmin olduqdan sonra vә svetoforun (nizamlayıcının) siqnalını nәzәrә almaqla yolu keçmәyә davam edә bilәrlәr.

IV. Mütәşәkkil piyada dәstәlәrinә yalnız nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti istiqamәtindә, yolun hәrәkәt hissәsinin sağ tәrәfi ilә, bir sırada dörd nәfәrdәn çox olmayan dәstә ilә getmәyә icazә verilir. Dәstәnin qabağında vә arxasında — sol tәrәfdә müşayiәtçilәr olmalıdırlar, onlar әllәrindә qırmızı bayraqcıqlar, sutkanın qaranlıq vaxtında vә mәhdudiyyәtli görünmә şәraitindә isә, yandırılmış fәnәrlәr: qabaqda — ağ, arxada — qırmızı işıq fәnәri tutmalıdırlar.

V. Uşaqları dәstә halında yalnız sutkanın işıqlı vaxtı vә böyüklәrin müşayiәti ilә ancaq sәki ilә, piyada yolu ilә, bunlar olmadıqda isә yol çiyini ilә aparmağa icazә verilir.

Maddә 41. Sәrnişinin vәzifәlәri

Sәrnişin:

1)nәqliyyat vasitәsinә yalnız xüsusi minik meydançasından, belә meydança olmadıqda isә, sәkidәn vә ya yolun çiyini tәrәfdәn yalnız nәqliyyat vasitәsi tam dayandıqdan sonra minib-düşmәlidir (sәrnişinlәrin sәki vә ya yolun çiyini tәrәfdәn minib-düşmәsi mümkün olmayan halda, onlar yolun hәrәkәt hissәsindәn o şәrtlә minib-düşә bilәr ki, bu, tәhlükәli olmasın vә hәrәkәtin digәr iştirakçıları üçün maneә yaratmasın);

2)hәrәkәt vaxtı sürücünün diqqәtini nәqliyyat vasitәsini idarә etmәkdәn yayındırmamalıdır;

3)tәhlükәsizlik kәmәri olan avtomobildә gedәrkәn kәmәri bağlamalı, motosikletdә isә motoşlem geyinmәlidir.

Maddә 42. Hәrәkәtә başlama, manevr etmә

I.Sürücü hәrәkәtә başlamazdan, yerdәyişmәzdәn, dönmәzdәn, ötmәzdәn vә dayanmazdan qabaq müvafiq istiqamәtә dönmәk üçün xarici işıq siqnallarının kömәyi ilә, bunlar olmadıqda vә ya nasazlıq yarandıqda isә әl işarәlәri ilә siqnal vermәlidir. Bu zaman manevr tәhlükәsiz olmalı vә hәrәkәtin digәr iştirakçıları üçün maneә yaratmamalıdır.

II. Yana uzadılmış sol qol, yaxud yana uzadılaraq düzbucaq şәkildә dirsәkdәn yuxarı bükülmüş sağ qol sola (geriyә) dönmә siqnalına uyğundur. Yana uzadılmış sağ qol, yaxud yana uzadılaraq düzbucaq şәklindә dirsәkdәn yuxarı bükülmüş sol qol sağa dönmә siqnalına uyğundur. Yuxarı qaldırılmış sol vә ya sağ qol tormozlama siqnalına uyğundur.

III. Dönmә göstәricilәri vә ya әl ilә siqnal manevrә başlamazdan әvvәl verilir, manevr qurtardıqdan sonra isә dәrhal kәsilir (әl ilә verilәn siqnal bilavasitә manevrә başlamazdan әvvәl qurtara bilәr). Bu zaman verilәn siqnal hәrәkәtin digәr iştirakçılarını çaşdırmamalıdır. Siqnal vermәsi sürücüyә üstünlük vermir vә onu tәhlükәsizlik tәdbirlәri görmәkdәn azad etmir.

IV. Sürücü yola bitişik әrazidәn (yolun hәr iki tәrәfinә bitişik olan vә nәqliyyat vasitәlәrinin birbaşa hәrәkәti üçün nәzәrdә tutulmayan torpaq sahәlәri vә orada yerlәşәn hәyәtlәr, yaşayış massivlәri, avtomobil duracaqları, yanacaqdoldurma mәntәqәlәri, müәssisәlәr vә başqa obyektlәr) yola çıxarkәn, yolda gedәn nәqliyyat vasitәlәrinә vә piyadalara, yoldan kәnara çıxdıqda isә, hәrәkәt yolunu kәsәn piyadalara vә velosipedçilәrә yol vermәlidir.

Səhifə 28

V.Sürücü yerdәyişmә zamanı hәrәkәt istiqamәtini dәyişmәdәn eyni sәmtә gedәn nәqliyyat vasitәlәrinә yol vermәlidir. Eyni sәmtә gedәn nәqliyyat vasitәlәri yerdәyişmәni eyni vaxtda edirlәrsә, onda sürücü özündәn sağdakı nәqliyyat vasitәsinә yol vermәlidir.

VI. Dairәvi hәrәkәt tәşkil edilmiş yolayrıcında dönmәk istisna olmaqla, sağa, sola vә ya geriyә dönmәzdәn әvvәl sürücü hәmin istiqamәtdә hәrәkәt hissәsindә müvafiq kәnar vәziyyәt tutmalıdır. Solda hәrәkәt hissәsi ilә bir

sәviyyәdә yerlәşәn eyni istiqamәtli tramvay yolları olduqda, 5.8.1 vә ya 5.8.2 nişanları ilә başqa hәrәkәt qaydası müәyyәn edilmәmişdirsә, hәmin yollardan keçәrәk sola vә geriyә dönmәk lazımdır. Bu zaman tramvay üçün maneә yaradılmamalıdır.

VII. Elә dönmәk lazımdır ki, nәqliyyat vasitәsi hәrәkәt hissәlәrinin kәsişdiyi yerdәn çıxarkәn, qarşıdan gәlәn nәqliyyatın yoluna keçmәsin. Nәqliyyat vasitәsi sağa dönәrkәn, hәrәkәt hissәsinin mümkün qәdәr sağ kәnarına yaxın hәrәkәt etmәlidir.

VIII. Nәqliyyat vasitәsi öz qabaritinә vә ya başqa sәbәblәrә görә bu maddәnin altıncı hissәsinin tәlәblәrinә әmәl etmәklә dönә bilmirsә, hәmin tәlәblәrdәn kәnara çıxmağa o şәrtlә yol verilir ki, hәrәkәt tәhlükәsizliyi tәmin olunsun vә bu, digәr nәqliyyat vasitәlәri üçün maneә yaratmasın.

IX. Yolayrıcından kәnarda sola vә ya geriyә dönәrkәn, relssiz nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü qarşıdan gәlәn nәqliyyat vasitәlәrinә vә eyni istiqamәtdә gedәn travmaya yol vermәlidir. Yolayrıcından kәnarda geri dönәrkәn, yolun sol kәnarı tәrәfdәn manevr etmәk üçün hәrәkәt hissәsinin eni kifayәt qәdәr olmadıqda, hәrәkәt hissәsinin sağ kәnarından (yolun sağ qırağından) manevr etmәyә yol verilir. Bu zaman sürücü arxadan vә qarşıdan gәlәn nәqliyyat vasitәlәrinә yol vermәlidir.

X.Nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәt trayektoriyaları kәsişdikdә, keçmәnin növbәliliyi isә qaydalarda göstәrilmәdikdә, sağ tәrәfdәn hәrәkәt edәn nәqliyyat vasitәsinә üstünlük verilir.

XI. Tormozlama zolağı olduqda, hәrәkәt istiqamәtini dәyişmәk istәyәn sürücü vaxtında hәmin zolağa keçmәli vә yalnız burada sürәti azaltmalıdır. Yola giriş yerindә sürәtlәndirmә zolağı olduqda, sürücü hәmin zolaqla getmәli vә bu yolla gedәn nәqliyyat vasitәlәrinә yol verәrәk qonşu zolağa keçmәlidir.

XII. Aşağıdakı hallarda geriyә dönmәk qadağandır:

1)piyada keçidlәrindә;

2)tunellәrdә;

3)körpülәrdә, estakadalarda vә onların altında;

4)dәmiryol keçidlәrindә;

5)әn azı bir istiqamәtdә yolun 100 metrdәn az hissәsi görünәn yerlәrdә;

6)ümumi istifadәdә olan nәqliyyatın dayanacaq mәntәqәlәrinin yerlәşdiyi yerlәrdә.

XIII. Nәqliyyat vasitәsinin geriyә hәrәkәtinә o şәrtlә icazә verilir ki, bu manevr tәhlükәsiz olsun vә hәrәkәtin digәr iştirakçılarına maneә yaratmasın. Lazım gәldikdә, sürücü başqa şәxslәrin kömәyindәn istifadә etmәlidir.

XIV. Yolayrıclarında vә bu maddәnin on ikinci hissәsinә әsasәn, geriyә dönmәnin qadağan edildiyi yerlәrdә geriyә hәrәkәt qadağandır.

XV. Yol nişanları ilә hәrәkәt üstünlüyü müәyyәn edilmәmişdirsә, dairәvi hәrәkәt tәşkil olunmuş yolayrıcına daxil olan sürücü dairәdә hәrәkәt edәn nәqliyyat vasitәlәrinә yol vermәlidir.

Maddә 43. Avtomagistrallarda hәrәkәt

I.Nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri avtomagistrala girdikdә, avtomagistralda hәrәkәt edәn nәqliyyat vasitәlәrinә yol vermәlidirlәr. Sürәtlәndirmә zolağı olduqda, sürücülәr bundan istifadә etmәlidirlәr.

II. Avtomagistrallarda:

1)piyadaların, mal-qaranın, at-araba nәqliyyatının, yük motorollerlәrinin, atlıların, әl arabalarının, velosipedlәrin, mopedlәrin, traktorların, kәnd tәsәrrüfatı maşınlarının vә özügedәn maşınların, texniki xarakteristikasına vә ya vәziyyәtinә görә, sürәti saatda 50 kilometrdәn az olan digәr nәqliyyat vasitәlәrinin, avtomagistralda xidmәt işlәrinin görülmәsi halları istisna olmaqla, yol maşınlarının hәrәkәti;

2)icazә verilәn maksimum kütlәsi 3,5 tondan artıq olan yük avtomobillәrinin ikinci zolaqdan sonrakılarda

hәrәkәti;

3) 5.15 vә ya 6.11 nişanları ilә işarә edilmiş xüsusi dayanacaq meydançalarından kәnarda dayanmaq vә ya durmaq;

4)geriyә dönmәk vә ayırıcı zolağın texnoloji kәsiklәrinә girmәk;

5)geriyә hәrәkәt etmәk;

6)sürmә tәlimi keçmәk qadağandır.

Səhifə 29

III.Sürücü avtomagistralın hәrәkәt hissәsindә mәcburi dayandıqda, nәqliyyat vasitәsini bu Qanunun tәlәblәrinә müvafiq nişanlamalı vә onu bu mәqsәd üçün nәzәrdә tutulan zolağa (hәrәkәt hissәsinin qırağını göstәrәn xәtdәn sağdakı yol hissәsinә) çıxarmaq üçün tәdbirlәr görmәlidir.

IV. Bu maddәnin tәlәblәri 5.3 nişanı ilә işarә olunmuş yollara da şamil edilir.

Maddә 44. Dәmiryol keçidlәrindә hәrәkәt

I.Nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri dәmir yollarını qatara (lokomotivә, drezinaya) yol vermәklә, yalnız dәmiryol keçidlәrindә keçә bilәrlәr.

II. Sürücü dәmiryol keçidinә yaxınlaşdıqda yol nişanlarını, svetoforları, nişanlama xәtlәrini, şlaqbaumun vәziyyәtini vә keçid növbәtçisinin göstәrişlәrini әsas tutmalı, yaxınlaşan qatarın (lokomotivin, drezinanın) olmadığını yәqin etmәlidir.

III. Keçidә girmәk:

1)svetoforun siqnalından asılı olmayaraq şlaqbaum bağlı olduqda vә ya bağlanmağa başladıqda;

2)svetoforun qadağan siqnalı yandıqda (şlaqbaumun vәziyyәtindәn vә mövcudluğundan asılı olmayaraq);

3)keçid növbәtçisi qadağan siqnalı verdikdә (növbәtçi әlindәki jezli, qırmızı fәnәri vә ya bayraqcığı başı üzәrindә tutaraq vә ya qollarını yana açaraq sinәsi, yaxud kürәyi sürücüyә tәrәf dayandıqda);

4)keçiddәn o tayda tıxac yarandıqda vә bu, sürücünü keçiddә dayanmağa mәcbur etdikdә;

5)keçidә qatar (lokomotiv, drezina) yaxınlaşdıqda (görünmә hәddindә);

6)qarşıdan hәrәkәt zolağına girmәklә, keçid qarşısında dayanmış nәqliyyat vasitәlәrinin yanından keçib getmәk qadağandır.

Bundan әlavә:

1)şlaqbaumu özbaşına açmaq;

2)qeyri-nәqliyyat vәziyyәtindә olan kәnd tәsәrrüfatı, yol, inşaat vә s. maşınları vә mexanizmlәri dәmiryol keçidindәn keçirmәk;

3)dәmiryol stansiyası rәisinin icazәsi olmadan, sürәti saatda 8 kilometrdәn aşağı olan nәqliyyat vasitәlәrinin, habelә traktora qoşulan yük kirşәsinin hәrәkәti qadağandır.

IV. Keçiddәn hәrәkәt qadağan olunan hallarda sürücü stop-xәttin, 2.5 nişanın vә ya svetoforun yanında, bunlar olmazsa, şlaqbauma azı 5 metr qalmış, şlaqbaum olmadıqda isә birinci relsә azı 10 metr qalmış dayanmalıdır.

V.Sürücü keçiddә mәcburi dayandıqda, adamları dәrhal nәqliyyat vasitәsindәn düşürmәli vә keçidi boşaltmaq üçün tәdbirlәr görmәlidir. Eyni zamanda sürücü:

1)yaxınlaşan qatarı saxlamaq üçün maşinistә dayanma siqnalı vermәyi imkan daxilindә iki adama başa salıb, onları dәmiryol xәtti boyunca 1000 metr mәsafәdә hәr iki tәrәfә (bir nәfәr olduqda isә yolun daha pis görünәn tәrәfinә) göndәrmәlidir;

2)nәqliyyat vasitәsinin yanında qalmalı vә ümumi hәyәcan siqnalları vermәlidir;

3)qatar görünәn kimi, ona tәrәf qaça-qaça dayanma siqnalı vermәlidir.

Qeyd: Dayanma siqnalı qolun dairәvi hәrәkәt etdirilmәsindәn ibarәtdir (gündüz parlaq rәngli parça, yaxud yaxşı görünәn hәr hansı әşya ilә, gecә mәşәl vә ya fәnәrlә). Ümumi hәyәcan siqnalı bir neçә dәfә, bir uzun vә üç qısa sәs siqnalı vermәkdәn ibarәtdir.

Maddә 45. Yaşayış zonalarında hәrәkәt

I.Yaşayış zonası olan әrazidә piyadaların hәrәkәtinә hәm sәkilәrdә, hәm dә yolun hәrәkәt hissәsindә icazә verilir. Yaşayış zonasında piyadalara üstünlük verilir, lakin onlar nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti üçün әsassız maneә yaratmamalıdırlar.

II. Yaşayış zonasında xüsusi olaraq ayrılmış, işarәlәrlә göstәrilmiş, nişanlanmış yerlәrdәn kәnarda saatda 20 kilometrdәn artıq sürәtlә hәrәkәt etmәk, sürmә tәlimi keçmәk, mühәrriki söndürmәdәn durmaq, habelә icazә verilәn maksimum kütlәsi 3,5 tondan çox olan yük avtomobillәrinin durması qadağandır.

III. Sürücülәr yaşayış zonasından çıxarkәn, hәrәkәtin digәr iştirakçılarına yol vermәlidirlәr.

IV. Bu maddәnin tәlәblәri hәyәt әrazilәrinә dә şamil edilir.

Maddә 46. Velosipedlәrin, mopedlәrin hәrәkәtlәrinә dair tәlәblәr

I.Velosipedlәr vә mopedlәr yalnız yolun sağ kәnar zolağında, yol nişanları vә ya yol nişanlanmasının tәlәblәrinә riayәt etmәklә, mümkün qәdәr sağ tәrәfdә bir cәrgә ilә hәrәkәt etmәlidirlәr. Piyadalar üçün maneә yaratmamaq şәrti ilә velosipedlәrin yol çiyini ilә hәrәkәtinә icazә verilir. Velosiped dәstәlәri yolun hәrәkәt hissәsi ilә getdiklәri vaxt hәrәsi 10 velosipedçidәn çox olmayan qruplardan ibarәt olmalıdırlar. Nәqliyyat vasitәlәrinin ötmәsini asanlaşdırmaq üçün dәstәlәrin arasındakı mәsafә 80—100 metr olmalıdır.

II. Velosiped vә moped sürücülәrinә:

1)sükanı tutmadan vә ya tәhlükәsizlik dәbilqәlәrindәn istifadә qaydalarını pozmaqla hәrәkәt etmәk;

Səhifə 30

2)velosipedin vә mopedin uzunu vә ya eni üzrә qabaritlәrindәn 0,5 metrdәn artıq kәnara çıxan vә ya velosipedi, mopedi idarә etmәyә mane olan yük aparmaq;

3)velosiped yolu olduğu halda, onun yanındakı yolla hәrәkәt etmәk;

4)tramvay hәrәkәti olan yollarda vә hәmin istiqamәtdә hәrәkәt üçün birdәn artıq zolağı olan yollarda sola vә ya geriyә dönmәk;

5)sәrnişin daşımaq;

6)nasaz, müәyyәn olunmuş qaydada tәchiz edilmәyәn velosipeddәn istifadә etmәk;

7)velosiped vә ya mopedlә birgә istismar üçün nәzәrdә tutulan qoşqunun yedәyә alınması istisna olmaqla, velosipedlәri vә mopedlәri, elәcә dә velosipedlәrlә vә mopedlәrlә yedәyә almaq qadağandır.

III. Yolayrıcından kәnarda yolun velosiped yolu ilә nizamlanmayan kәsişmәsindә velosiped vә moped sürücülәri bu yolla hәrәkәt edәn nәqliyyat vasitәlәrinә yol vermәlidirlәr.

Maddә 47. At arabalarının sürülmәsinә vә mal-qaranın ötürülmәsinә dair tәlәblәr

I.At arabalarının (kirşәlәrin), yük vә minik heyvanlarının yalnız yolun sağ kәnar zolağından mümkün qәdәr sağ tәrәfdә bir cәrgәdә hәrәkәtlәrinә icazә verilir. Piyadalar üçün maneә yaratmamaq şәrtilә onların yol çiyni ilә dә hәrәkәt etmәlәri mümkündür.

II. Yola bitişik әrazidәn vә ya ikinci dәrәcәli yoldan çıxan zaman görünmә mәhdud olan yerdә at arabasının (kirşәnin) sürücüsü heyvanı cilovundan tutaraq әsas yola çıxarmalıdır.

III. Ötmәni asanlaşdırmaq üçün yük vә minik heyvanları sürülәrә, at arabaları (kirşәlәr) isә sayı 5-dәn çox olmayan dәstәlәrә bölünmәlidirlәr, bu dәstә vә sürülәr arasındakı mәsafә әn azı 80—100 metr olmalıdır.

IV. Mal-qaranı yolda sutkanın işıqlı vaxtı vә nәzarәt etmәklә ötürmәk lazımdır. Mal-qara ötürәnlәr mal-qaranı yolun mümkün qәdәr sağ kәnarı ilә ötürmәlidirlәr.

V. Mal-qara dәmiryol xәtlәrinin vә yolun hәrәkәt hissәsinin üstündәn keçirildikdә, sürü mal-qaranı ötürәnlәrin sayı nәzәrә alınmaqla elә sayda dәstәlәrә bölünmәlidir ki, mal-qaranın tәhlükәsiz keçirilmәsini tәmin etmәk mümkün olsun.

VI. At arabası nәqliyyatının (kirşәsinin) sürücüsünә, yük vә minik heyvanlarını sürәnlәrә, mal-qaranı ötürәnlәrә:

1)mal-qaranı yolda nәzarәtsiz qoymaq;

2)mal-qaranı dәmiryol xәtlәrinin vә yolların üstündәn xüsusi olaraq bu mәqsәd üçün ayrılmış yerlәrdәn kәnarda, habelә sutkanın qaranlıq vaxtında vә mәhdud görünmә şәraitindә keçirmәk (müxtәlif sәviyyәlәrdә mal- qaranı ötürmә yerlәrindәn başqa);

3)mal-qaranı asfalt vә sement-beton örtüklü yollarla ötürmәk qadağandır.

Qeyd: At arabaları (kirşәlәr) işığı әks etdirәn qurğu ilә, sutkanın qaranlıq vaxtı isә, hәm dә fәnәrlәrlә tәchiz olunmalıdırlar.

Maddә 48. Nәqliyyat vasitәlәrinin üstün hәrәkәt rejimi ilә hәrәkәti vә bununla әlaqәdar digәr sürücülәrin vәzifәlәri

I.Üstündә “polis”, “tәcili tibbi yardım”, “yanğınsöndürәn” yazılar olan, habelә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının müәyyәn etdiyi digәr nәqliyyat vasitәlәri xüsusi tapşırığı yerinә yetirәrkәn üstün hәrәkәt rejiminә malikdirlәr. Bu şәraitdә onların sürücülәri xüsusi işıq vә sәs siqnallarını qoşmalıdırlar.

II. Yuxarıda nәzәrdә tutulmuş nәqliyyat vasitәlәrindәn biri yaxınlaşdıqda, hәrәkәtdә iştirak edәn digәr nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri sağa dönmә işıq göstәricisini yandırmalı, üstün hәrәkәt rejimi ilә gedәn nәqliyyat vasitәlәri üçün zolağı boşaltmalı vә ya yol qırağına mümkün qәdәr yaxın hәrәkәt etmәli, zәrurәt olduqda isә nәqliyyat vasitәsini dayandırmalıdırlar. Üstün keçid hüququ olan, qırmızı vә ya göy sayrışan işıq vә xüsusi sәs siqnalı ilә işarә verәn nәqliyyat vasitәsinin müşayiәt etdiyi mütәşәkkil nәqliyyat dәstәsinә daxil olmayan nәqliyyat vasitәsinin belә mütәşәkkil nәqliyyat dәstәsinә qoşularaq hәrәkәt etmәsi qadağandır.

III. Yolayrıcından kәnarda, tramvay yollarının yolun hәrәkәt hissәsi ilә kәsişdiyi yerlәrdә tramvay, onun depodan çıxması hallarından başqa, relssiz nәqliyyat vasitәlәrinә nisbәtәn üstünlüyә malikdir.

IV. 5.9, 5.10.1, 5.10.2, 5.10.3 nişanları ilә işarә edilmiş, ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәlәri üçün nәzәrdә tutulmuş zolağı olan yollarda hәrәkәt edәn digәr nәqliyyat vasitәlәrinin hәmin zolaqda hәrәkәti vә dayanması qadağandır. Әgәr bu zaman hәmin zolaq qırıq-qırıq nişanlama xәtti ilә qalan hәrәkәt hissәsindәn ayrılmışdırsa, nәqliyyat vasitәlәri dönәrkәn bu zolağa keçә bәlәrlәr. Hәmçinin belә yerlәrdә yola girәrkәn vә hәrәkәt hissәsinin sağ kәnarında sәrnişinlәrin minmәsi vә düşmәsi üçün bu zolağa keçmәyә icazә verilir, lakin bu, ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәlәri üçün maneә yaratmamalıdır.

V.Yaşayış mәntәqәlәrindә sürücülәr işarәlәnmiş dayanacaqdan hәrәkәtә başlayan trolleybuslara vә avtobuslara yol vermәlidirlәr. Trolleybus vә avtobus sürücülәri yalnız onlara yol verildiyinә әmin olduqdan sonra hәrәkәtә başlaya bilәrlәr. Üstün hәrәkәt rejimli nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü yol hәrәkәtinin qalan iştirakçılarını tәhlükә altında qoymamaq şәrtilә, bu Qanunun tәlәblәrindәn kәnara çıxa bilәr. Bütün hallarda, o, nizamlayıcının siqnallarına tabe olmalıdır.

Səhifə 31

Maddә 49. Nәqliyyat vasitәlәrinin yolun hәrәkәt hissәsindә yerlәşmәsi

I. Normal hәrәkәt zamanı nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri vәziyyәtdәn asılı olaraq, yolun hәrәkәt hissәsinin sağ

kәnarı ilә hәrәkәt etmәlidirlәr. Yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda, habelә yaşayış mәntәqәlәrindә 5.1 vә ya

5.3 nişanları ilә işarәlәnmiş yolun hәrәkәt hissәsindә hәrәkәt istiqamәtindә sağ zolaq boş olduğu halda sol zolaqlarla hәrәkәt etmәk qadağandır.

II.Hәr istiqamәtdә azı iki hәrәkәt zolağı olan ikitәrәfli hәrәkәt yollarında qarşıdan hәrәkәt üçün nәzәrdә tutulmuş tәrәfә keçmәk qadağandır.

III. Üç hәrәkәt zolağı olan ikitәrәfli hәrәkәt yollarında nәqliyyat vasitәlәri yolun hәrәkәt hissәsinin mәrkәzindә yerlәşәn vә hәr iki istiqamәt üçün sol kәnar hesab olunan orta zolağa keçmәmәlidirlәr. Orta zolağa keçmәyә yalnız ötmә, yandan keçmә vә sola, yaxud geriyә dönmә üçün icazә verilir.

IV. Eyni istiqamәtdә azı iki hәrәkәt zolağı olan yolda tramvay yolları olduqda, tramvay yollarına çıxmaq qadağandır. Başqa yollarda nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri tramvay yaxınlaşarkәn, imkan olan kimi tramvay xәttini boşaltmalıdırlar.

V. Eyni istiqamәtdә üç vә daha çox hәrәkәt zolağı olan yolda nәqliyyat vasitәlәrinin bütün hәrәkәt zolaqlarını tutduqları intensiv hәrәkәt vaxtı asta gedәn nәqliyyat vasitәlәri yalnız sağ kәnar zolaqla hәrәkәt etmәli, tam kütlәsi 3,5 tondan çox olan nәqliyyat vasitәlәri isә hәmin istiqamәtdә sol kәnar hәrәkәt zolağını tutmamalıdır; hәrәkәt istiqamәtini sola dәyişmәk vә ya dönmә halları istisna tәşkil edir.

VI. Nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri intensiv hәrәkәt vaxtı yalnız sola vә ya sağa dönmәk, ötmәyә hazırlaşmaq, hәrәkәti düzünә istiqamәtdә davam etdirmәk, dayanacağa vә ya duracağa çıxmaq üçün olduqları hәrәkәt zolağını qaydalara әmәl etmәklә dәyişә bilәrlәr.

Maddә 50. Hәrәkәt sürәti vә nәqliyyat vasitәlәri arasında ara mәsafәsi

I.Sürücü hәrәkәtin intensivliyini, nәqliyyat vasitәsinin, yükün xüsusiyyәtlәrini vә vәziyyәtini, yol vә meteoroloji şәrati, xüsusәn hәrәkәt istiqamәtindә görmә şәraitini nәzәrә almaqla, nәqliyyat vasitәsini müәyyәn olunmuş sürәt mәhdudiyyәtindәn çox olmayan sürәtlә sürmәlidir. Sürücü hәrәkәt üçün tәhlükә yarandığını gördükdә, nәqliyyat vasitәsinin sürәtini tam dayanma hәddinә qәdәr azaltmaq üçün mümkün olan tәdbirlәri görmәlidir.

II. Nәqliyyat vasitәlәri:

1)yaşayış mәntәqәlәri daxilindә — saatda 60 kilometrdәn çox olmayan sürәtlә (sәlahiyyәtli orqanlar yolun müәyyәn sahәlәrindә daha yuxarı hәdd müәyyәn edә bilәrlәr, lakin bu hәdd saatda 90 kilometrdәn çox ola bilmәz), yaşayış zonalarında vә hәyәt әrazilәrindә isә saatda 20 kilometrdәn çox olmayan sürәtlә;

2)minik avtomobillәri vә icazә verilmiş maksimum kütlәsi 3,5 tondan artıq olmayan yük avtomobillәri yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda:

avtomagistrallarda — saatda 110 kilometrdәn çox olmayan sürәtlә; başqa yollarda — saatda 90 kilometrdәn çox olmayan sürәtlә;

3)şәhәrlәrarası vә xüsusilә kiçik avtobuslar vә motosikletlәr yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda bütün yollarda saatda 90 kilometrdәn çox olmayan sürәtlә;

4)digәr avtobuslar, yedәyindә qoşqu aparan minik avtomobillәri, icazә verilәn maksimum kütlәsi 3,5 tondan artıq olan yük avtomobillәri yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda:

avtomagistrallarda — saatda 90 kilometrdәn çox olmayan sürәtlә; başqa yollarda — saatda 70 kilometrdәn çox olmayan sürәtlә;

5)banında adamlar daşıyan yük avtomobillәri — saatda 50 kilometrdәn çox olmayan sürәtlә;

6)yedәyindә mexaniki nәqliyyat vasitәlәri aparan nәqliyyat vasitәlәri — saatda 50 kilometrdәn çox olmayan

sürәtlә;

7)tәhlükәli, ağır çәkili vә iri qabaritli yüklәr daşıyan nәqliyyat vasitәlәri — daşıma şәrtlәri razılaşdırılarkәn müәyyәn edilmiş hәddәn çox olmayan sürәtlә hәrәkәt etmәlidirlәr.

III. Sürücü sürәtdәn vә hәrәkәt şәraitindәn asılı olaraq elә ara mәsafәsi seçmәlidir ki, qabaqda gedәn nәqliyyat vasitәsi sürәti kәskin azaltdıqda vә ya gözlәnilmәdәn dayandıqda, onunla toqquşmanın qarşısını almaq mümkün olsun.

IV. Yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda ötmәni asanlaşdırmaq mәqsәdilә, asta gedәn, ağır yüklü vә ya uzun nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri özlәrindәn qabaqda gedәn nәqliyyat vasitәsi ilә kifayәt qәdәr ara mәsafәsi saxlamalıdırlar ki, onları ötәn nәqliyyat vasitәlәri ötmәni tam tәhlükәsiz şәraitdә başa çatdırsınlar. Әgәr sürücü ötmә әmәliyyatına başlamışdırsa vә ötürsә, bu tәlәbә әmәl olunmur.

V. Üstün hәrәkәt rejimli nәqliyyat vasitәlәri zәrurәtdәn irәli gәlәn sürәtlә hәrәkәt edә bilәrlәr. Göstәrilәn nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri yol-nәqliyyat hadisәlәrinin qarşısını almaq üçün hәr cür tәdbir görmәlidirlәr.

Səhifə 32

VI. Sürücülәrә:

1)nәqliyyat vasitәsini onun texniki xarakteristikası üzrә müәyyәn edilmiş maksimum sürәtdәn artıq sürmәk;

2)lüzumsuz olaraq hәddindәn az sürәtlә hәrәkәt etmәklә başqa nәqliyyat vasitәlәri üçün maneә yaratmaq;

3)yol-nәqliyyat hadisәsinin qarşısını almaq üçün lazım olan hallar istisna edilmәklә, nәqliyyat vasitәsini sәrt tormozlamaq qadağandır.

VII. Yollarda nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәt sürәtinin ölçülmәsi üçün nәzәrdә tutulan mobil vә ya stasionar xüsusi

texniki vasitәlәrdәn (radarlardan) qabaqda radarın mövcudluğu barәdә mәlumat vermәk mәqsәdilә 6.14 “İnformasiya stendi” servis nişanı vә әlavә mәlumat nişanı, yaxud hәmin yolda icazә verilәn sürәt hәddini göstәrәn

3.24 “Maksimum sürәtin mәhdudlaşdırılması” nişanı quraşdırılmalıdır. Belә servis nişanı vә ya 3.24 nişanı yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda müvafiq radardan 150-1000 metr qabaqda, yaşayış mәntәqәlәrindә isә 50-200 metr qabaqda quraşdırılır.

Maddә 51. Ötmә vә qarşılıqlı keçmә

I.Ötmәyә başlamazdan әvvәl sürücü әmin olmalıdır ki:

1)girmәk istәdiyi hәrәkәt zolağı ötmә üçün kifayәt edәcәk mәsafәdә boşdur vә bu manevr ilә o, qarşıdan gәlәn vә bu zolaqda gedәn nәqliyyat vasitәlәri üçün maneә yaratmayacaq;

2)eyni zolaqda arxasınca gәlәn nәqliyyat vasitәsi onu ötmәyә başlamayıb, özündәn qabaqda gedәn nәqliyyat vasitәsi isә ötmә, sola dönmә, yerdәyişmә barәdә siqnal vermir;

3)qarşıdan gәlәn vә bu zolaqda gedәn nәqliyyat vasitәlәri üçün tәhlükә vә ya maneә yaratmadan çıxmaq istәdiyi hәrәkәt zolağı kifayәt edәn mәsafәdә boşdur vә iki nәqliyyat vasitәsinin nisbi sürәti ötmәni kifayәt qәdәr qısa müddәtdә başa çatdırmağa imkan verәcәkdir.

II. Relssiz nәqliyyat vasitәsini yalnız sol tәrәfdәn ötmәyә icazә verilir. Lakin sürücüsü sola dönmә siqnalı verәn vә manevrә başlayan nәqliyyat vasitәsini sağ tәrәfdәn ötmәk lazımdır.

III. Ötmәnin sonunda (sağ tәrәfdәn ötmәyә icazә verilәn hallardan başqa) sürücü әvvәl tutduğu hәrәkәt zolağına qayıtmalıdır. Lakin eyni istiqamәtdә hәrәkәt üçün iki vә daha artıq zolaq olduqda, ötәn sürücü әgәr әvvәl tutduğu zolağa qayıdıb dәrhal yenidәn ötmәyә başlamalı olacaqsa vә onun arxasınca daha yüksәk sürәtlә gәlәn nәqliyyat vasitәlәri üçün maneә yaratmayacaqsa, sol zolaqda qala bilәr.

IV. Hәrәkәt sürәtini artırmaqla vә ya başqa hәrәkәtlәrlә ötәn nәqliyyat vasitәsinin sürücüsünә maneçilik törәtmәk qadağandır.

V. Ötmә:

1)nizamlanan yolayrıclarında — әks istiqamәtli hәrәkәt zolağına keçmәklә vә nizamlanmayan yolayrıclarında

— baş yol olmayan yolla hәrәkәt etdikdә (hәrәkәtin dairәvi olduğu yolayrıclarında ötmә, yanqoşqusu olmayan ikitәkәrli nәqliyyat vasitәlәrini ötmә vә icazә verilmiş sağdan ötmә istisna edilmәklә);

2)piyada keçidlәrindә — piyadalar olduqda;

3)dәmiryol keçidlәrindә vә onlara 100 metrdәn az qaldıqda;

4)ötәn vә ya yanından keçәn nәqliyyat vasitәsini;

5)yoxuşun axırında vә yolun mәhdudiyyәtli görünüşlü digәr sahәlәrindә — әks istiqamәtli hәrәkәt zolağına çıxmaqla;

6)tunellәrdә qadağandır.

VI. Yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda asta gedәn vә ya iriqabaritli nәqliyyat vasitәsini ötmәk çәtinlәşdikdә, sürücü nәqliyyat vasitәsini mümkün qәdәr sağa çәkmәli, lazım gәldikdә isә arxasında yığılmış nәqliyyat vasitәlәrini buraxmalıdır.

VII. Qarşılıqlı keçmә çәtinlәşәn hallarda — hansı sürücü tәrәfdә maneә varsa, hәmin sürücü yol vermәlidir.

1.13 1.14 nişanları ilә işarәlәnmiş yerlәrdә maneә olduqda, enişlә aşağı hәrәkәt edәn nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü yoxuşla yuxarı gedәn nәqliyyat vasitәsinә yol vermәlidir.

Maddә 52. Dayanma vә durma

I.Nizamlama vasitәlәrindә başqa göstәriş nәzәrdә tutulmamışdırsa, nәqliyyat vasitәlәrinin yolun sağ tәrәfindә — yol çiyinindә, yol çiyini olmadıqda isә yolun hәrәkәt hissәsinin kәnarında bir cәrgәdә dayanmasına vә durmasına icazә verilir. Yanqoşqusu olmayan motosikletlәr, mopedlәr vә velosipedlәr yolun hәrәkәt hissәsinin kәnarında iki cәrgәdә dayana vә dura bilәrlәr.

Səhifə 33

II.Yolun sol tәrәfindә dayanmağa vә durmağa yaşayış mәntәqәlәrindә tramvay yolunun olması sәbәbindәn sağ tәrәfdә dayanmaq mümkün olmadıqda vә ya birtәrәfli hәrәkәt yollarında (icazә verilәn maksimum kütlәsi 3,5 tondan çox olan yük avtomobillәrinә birtәrәfli hәrәkәt yollarının sol tәrәfindә dayanmağa yalnız yük götürmәk vә ya boşaltmaq üçün) icazә verilir. Yolun hәrәkәt hissәsinә bitişik sәkinin kәnarında durmağa yalnız minik avtomobillәrinә, motosikletlәrә, mopedlәrә vә velosipedlәrә bu şәrtlә icazә verilir ki, onlar piyadaların hәrәkәtinә mane olmasın.

III. Yaşayış mәntәqәsindәn kәnarda uzunmüddәtli dincәlmә, gecәlәmә vә istirahәt üçün durmağa yalnız bu mәqsәdlә düzәldilmiş meydançalarda vә ya yoldan kәnarda icazә verilir.

IV. Aşağıdakı yerlәrdә:

1)tramvay yollarında, habelә tramvay yollarının bilavasitә yaxınlığında, әgәr bu, tramvayın hәrәkәtinә maneә yaradarsa;

2)dәmiryol keçidlәrindә, tunellәrdә, habelә estakadalarda, körpülәrdә (әgәr hәmin istiqamәtdә üçdәn az hәrәkәt zolağı varsa) vә onların altında;

3) 1.1, 1.3 vә 1.11 üfüqi nişanlanma xәtlәri ilә dayanmış nәqliyyat vasitәsi arasında mәsafә 3 metrdәn az olan yerlәrdә;

4)piyada keçidlәrindә vә onlara 5 metrdәn az yaxınlıqda;

5)hәrәkәt hissәsindә tәhlükәli döngәlәrin vә yolun uzununa profilinin qabarıq әyintili hissәsinin yaxınlığında — hәr hansı bir istiqamәtdә yolun görünmә sahәsi 100 metrdәn az olduqda;

6) 1.1, 1.2, 1.3, 1.4 nişanlama xәtti, yaxud ayırıcı zolağı olan üçtәrәfli yolayrıclarındakı yan keçidin qarşı tәrәfindә dayanma halları istisna olmaqla, hәrәkәt hissәlәrinin kәsişmәsindә vә kәsişәn hәrәkәt hissәsinin kәnarından 5 metrdәn az yaxınlıqda;

7) dayanacaq meydançasına, meydança olmadıqda isә ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәlәrinin

dayanacaq yerini işarә edәn 5.12 vә ya 5.13 yol nişanlarına 15 metrdәn az yaxınlıqda;

8)nәqliyyat vasitәsi svetofor siqnallarının, yol nişanlarının qarşısını tutmaqla başqa sürücülәrin bunları görmәsinә mane olduğu vә ya başqa nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәtini (girmә vә ya çıxma) qeyri- mümkün etdiyi, yaxud piyadaların hәrәkәti üçün maneә yaratdığı yerlәrdә;

9)nizamlama vasitәlәrindә başqa göstәriş nәzәrdә tutulmamışdırsa — sәkilәrdә;

10) 3.27 yol nişanının vә bu nişanla birlikdә tәtbiq edildikdә 1.4 nişanlanma xәttinin tәsir zonalarında;

11)avtomagistrallarda vә ya 5.3 nişanı ilә işarәlәnmiş yollarda 5.15 vә ya 6.11 nişanları ilә işarәlәnmiş xüsusi dayanacaq meydançalarından kәnarda dayanma qadağandır.

IV-I. Ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәsi sürücüsünün sәrnişinlәri mindirmәk vә düşürtmәk üçün nәqliyyat

vasitәsini bu mәqsәdlә xüsusi olaraq müәyyәn edilmiş dayanacaq meydançalarından vә ya 5.12, 5.13 nişanları ilә işarәlәnmiş dayanacaq yerlәrindәn kәnar dayandırması qadağandır. Taksilәrin bu mәqsәdlә xüsusi olaraq

müәyyәn edilmiş vә 5.14 nişanı ilә işarәlәnmiş duracaq yerlәrindәn kәnar yerlәrdә sifariş qәbul etmәk mәqsәdilә durması qadağandır.

V.Nәqliyyat vasitәsini duracağa qoyduqda sürücü mühәrriki söndürmәli, duracaq tormoz sistemini qoşmalı, tәkәrlәri sәkiyә vә ya yolun qırağındakı başqa maneәyә tәrәf çevirmәli vә qapıları kilidlәmәlidir. İcazә verilәn maksimum kütlәsi 3,5 tondan çox olan nәqliyyat vasitәsini yoxuşda vә ya enişdә duracağa qoyduqda, nәqliyyat vasitәsinin öz- özünә hәrәkәt etmәsinә yol vermәmәk üçün sürücü tәkәrlәrdәn heç olmasa birinin altına tıxac qoymalıdır.

VI. Nәqliyyat vasitәlәrinin aşağıdakı yerlәrdә durması qadağandır:

1)dayanmanın qadağan edildiyi yerlәrdә;

2)yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda — yolların hәrәkәt hissәsindә;

Səhifə 34

3) 5.1 nişanı ilә işarәlәnmiş yerlәrdә;

4)dәmiryol keçidlәrinә 50 metrdәn az yaxınlıqda;

5)girişin, habelә darvaza qarşısında;

6) 3.28 yol nişanının vә bu nişanla birlikdә tәtbiq edildikdә 1.10 nişanlanma xәttinin tәsir zonalarında.

VII. Dayanacağın qadağan edildiyi yerlәrdә mәcburi dayandıqda sürücü nәqliyyat vasitәsinin hәmin yerlәrdәn aparılması üçün mümkün olan bütün tәdbirlәri görmәlidir.

VIII. Nәqliyyat vasitәsi qapılarının açılması yol hәrәkәtinin digәr iştirakçıları üçün maneә yaradarsa, onları açmaq qadağandır.

IX. Nәqliyyat vasitәsinin öz-özünә hәrәkәtini vә ya sürücü olmadıqda ondan istifadәni istisna edәn zәruri tәdbirlәri gördükdәn sonra sürücü öz yerini tәrk edә vә ya nәqliyyat vasitәsini qoyub gedә bilәr.

Maddә 53. Parklanma

I.Nәqliyyat vasitәlәrinә xüsusi olaraq ayrılan, nişanlarla vә ya nişanlama xәtti ilә işarәlәnәn yerlәrdә parklanmağa icazә verilir.

II. Yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyini tәmin etmәyәn yerlәrdә vә yolun hәrәkәt hissәsindә nәqliyyat vasitәlәrinin parklanması qadağandır.

Maddә 54. Piyada keçidlәri vә ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәlәrinin dayanması

I.Nizamlanan piyada keçidlәrindә svetoforun icazә siqnalı yandırıldıqda, sürücü imkan vermәlidir ki, hәmin istiqamәtin hәrәkәt hissәsindәki piyadalar yolu keçmәyi başa çatdırsınlar. Әgәr piyada keçidindә nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti nizamlayıcı tәrәfindәn vә ya svetofor vasitәsilә nizamlanmırsa, sürücü keçidә yaxınlaşarkәn sürәti lazımınca azaltmalıdır ki, yolu keçmәyә başlamış piyadaları tәhlükәyә mәruz qoymasın. Әgәr piyada keçidә daxil olmuşdursa vә ya daxil olmaqdadırsa sürücü nәqliyyat vasitәsini dayandırmalı vә piyadaya yol vermәlidir.

II. Әgәr nәqliyyat vasitәsi nizamlanmayan piyada keçidinin qarşısında dayanmışdırsa vә ya sürәtini azaltmışdırsa, qonşu zolaqlarda hәrәkәt edәn digәr nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri yalnız dayanmış nәqliyyat vasitәsinin qarşısında piyadaların olmadığını yәqin etdikdәn sonra hәrәkәti davam etdirә bilәrlәr.

III. Әgәr piyada keçidindәn o biri tәrәfdә tıxac yaranıbsa vә bu, sürücünü piyada keçidindә dayanmağa mәcbur edәcәksә, onun piyada keçidinә girmәsi qadağandır.

IV. Sürücü yaşayış mәntәqәlәrindә, piyada keçidlәrindәn kәnarda ağ çәliklә işarә verәn kor piyadalara yol vermәlidir.

V. Әgәr ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәsinә minmә vә ya ondan düşmә yolun hәrәkәt hissәsindә vә ya orada yerlәşәn minik meydançasında aparılırsa, sürücü dayanacaqda duran ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәsinә doğru gedәn vә ya ondan düşüb gedәn sәrnişinlәrә yol vermәlidir (qapılar tәrәfdәn).

VI. “Uşaqlar” tanınma nişanı olan dayanmış nәqliyyat vasitәsinә yaxınlaşarkәn, sürücü sürәti azaltmalı, lazım gәldikdә dayanmalı vә uşaqlara yol vermәlidir.

Maddә 55. Nasaz nәqliyyat vasitәlәri vә onların yedәyә alınması

I.Nәqliyyat vasitәsi sıradan çıxdıqda, sürücü onu yolun hәrәkәt hissәsindәn kәnara çәkmәli, bu mümkün olmadıqda sәkinin bordürünün (hәrәkәt hissәsilә bir sәviyyәdә vә ya ondan hündür olan yol örtüyünün konstruktiv yan mәhdudiyyәti) yanına, yaxud yolun çiyininә çәkmәli vә bu zaman onu hәrәkәt hissәsinin kәnarına paralel qoymalı, texniki yardım xidmәtinә mәlumat vermәlidir.

II. Dayanmanın qadağan edildiyi yerdә nәqliyyat vasitәsi mәcburi dayandıqda vә ya hәrәkәt hissәsindә onun olması yol hәrәkәtinin digәr iştirakçılarına maneә yaradırsa, sürücü qәza dayanması işıq siqnalını yandırmalı vә ya qәza dayanması nişanını quraşdırmalıdır.

III. Qәza dayanma nişanı nәqliyyat vasitәsinin arxa tәrәfindә, zәrurәt olduqda isә, hәm dә qabaq tәrәfindә, hәmin zolaqda, nәqliyyat vasitәsindәn әn azı 30 metr mәsafәdә elә quraşdırılır ki, yaxınlaşmaqda olan nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri onu kifayәt qәdәr mәsafәdәn görә bilsinlәr. Yaşayış mәntәqәlәrindә hәrәkәt intensiv olduqda, qәza dayanma nişanı daha yaxın mәsafәdә vә ya bilavasitә nәqliyyat vasitәsinin üstündә elә qoyula bilәr ki, yaxınlaşmaqda olan nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri onu görә bilsin.

IV. Әgәr nәqliyyat vasitәsi qәza işıq siqnalı ilә tәchiz edilmәmişdirsә vә ya bu siqnal saz deyildirsә, sürücü gecә vaxtı vә ya mәhdudiyyәtli görünmә şәraitindә yanıb-sönәn qırmızı işıqlı portativ fәnәrdәn istifadә edә bilәr. Hәmin fәnәr bu maddәnin üçüncü hissәsinin tәlәblәrinә uyğun quraşdırılır.

V. Nәqliyyat vasitәlәri aşağıdakı qaydalara әmәl edilmәklә yedәyә alınır:

1)yedәyә alan nәqliyyat vasitәsinin sükanı arxasında azı bir il sürücülük tәcrübәsi olan sürücü әylәşmәlidir;

2)yedәyә alınan nәqliyyat vasitәsinin sükanı arxasında sürücü vә ya müvafiq kateqoriyalı sürücülük vәsiqәsi olan başqa şәxs әylәşmәlidir;

Səhifə 35

3)yedәyә alan nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü hәrәkәtә başladıqda, gündüz vaxtı yaxın işıq faralarını yandırmalıdır;

4)yedәyә alınan nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü yedәyә alan nәqliyyat vasitәsi sürücüsünün siqnallarına uyğun siqnallar vermәlidir;

5)nәqliyyat vasitәsi öz kütlәsindәn artıq olan nәqliyyat vasitәsini yedәyә almamalıdır (yedәyә almaq üçün xüsusi olaraq nәzәrdә tutulan nәqliyyat vasitәlәrinin yedәyә alması halları istisna tәşkil edir);

6)yedәyә alma zamanı hәrәkәt sürәti 50 km/saatdan artıq olmamalıdır;

7)yedәyә alma zamanı yedәyә alınan avtobusda, trolleybusda vә yük avtomobilinin bort platformasında sәrnişin daşınması qadağandır;

8)tormozu vә sükanı nasaz olan nәqliyyat vasitәlәrinin yedәyә alınması onların tam vә ya qismәn yüklәnmәsi yolu ilә hәyata keçirilmәlidir;

9)birlәşdirici hissә sәrt yedәyә almada nәqliyyat vasitәlәri arasında әn çoxu 4 metr, elastik yedәyә almada isә 4 metrdәn 6 metrә qәdәr mәsafә qalmasını tәmin etmәlidir. Elastik yedәyә alma zamanı birlәşdirici hissәsinin hәr metri uyğun olaraq siqnal lövhәciklәri vә ya bayraqcıqları ilә işarәlәnir.

VI. Aşağıdakı hallarda yedәyә alma qadağan edilir:

1)buzlu yol şәraitindә;

2)yedәyә almadan sonra ümumi nәqliyyat qatarının uzunluğu 24 metrdәn artıq olduqda;

3)ikitәkәrli motosikletlәrlә vә ya onları;

4)birdәn artıq nәqliyyat vasitәsini.

Maddә 56. Adamların daşınması

I.Banında adamlar daşınan yük avtomobillәrini yalnız “S” kateqoriyalı (kabinәdәki sәrnişinlәr dә daxil olmaqla 8 nәfәrәdәk adam daşındıqda), habelә “C” vә “D” kateqoriyalı sürücülük vәsiqәsinә malik olan şәxslәrin idarә etmәsinә icazә verilir.

II. Yük avtomobilinin bort platformasında gedәrkәn hәrәkәt vaxtı ayaq üstә durmaq, bort vә ya yükün üstündә oturmaq, nәqliyyat vasitәsinin qapısını açmaq qadağandır.

Qeyd: Hәrbi sürücülәrin yük avtomobillәrindә adamların daşınmasına buraxılması müәyyәn edilmiş qaydada hәyata keçirilir.

III. Bort platforması olan yük avtomobili aşağıdakı qaydada tәchiz edildikdә onun banında adamların daşınmasına yol verilir:

1)yük avtomobilinin banında oturacaqlar döşәmәdәn 0,3-0,5 metr hündürlükdә, bortun üst hissәsindәn әn azı 0,3 metr aşağıda bәrkidilmәlidir;

2)arxa vә yan bortlar boyu yerlәşәn oturacaqların söykәnәcәk hissәsi möhkәm olmalıdır.

IV. Yük avtomobilinin banında daşınan adamların sayı oturmaq üçün düzәldilәn yerlәrin sayından artıq olmamalıdır.

V.Yük avtomobilinin sürücüsü hәrәkәtә başlamazdan әvvәl minmәk, düşmәk vә banda yerlәşmәk qaydası haqqında sәrnişinlәrә tәlimat vermәlidir. Yalnız sәrnişinlәrin tәhlükәsiz daşınması üçün şәraitin tәmin edildiyinә әmin olduqdan sonra hәrәkәtә başlamaq olar.

VI. Adam daşımaq üçün avadanlıq qoyulmamış yük avtomobilinin bort platforması olan banında yalnız yükü müşayiәt edәn vә ya onu almalı olan şәxslәr, avtomobil bortun sәviyyәsindәn aşağıda yerlәşәn oturacaq yeri ilә tәmin edilmiş olduqda, gedә bilәrlәr.

VII. Avtobusda qrupla uşaq daşındıqda onların yanında bir nәfәr yaşlı müşayiәtçi olmalıdır. Bu nәqliyyat vasitәlәrinin önündә vә arxasında “Uşaqlar” tanınma nişanı olmalıdır.

VIII. Sürücü sәrnişinlәri yalnız nәqliyyat vasitәsi tam dayandıqdan sonra mindirmәli vә ya düşürmәli, hәrәkәtә isә yalnız qapıları bağladıqdan sonra başlamalı vә onları tam dayanana qәdәr açmamalıdır.

IX. Adamların daşınması:

1)avtomobilin (bort platforması olan yük avtomobilinin banında vә ya ban-furqonunda daşınmasından başqa), traktorun, digәr özügedәn maşınların kabinәsindәn kәnarda, yük qoşqusunda, qoşqu-yaylaqda, yük motosikleti banında vә motosikletin konstruksiyasında oturmaq üçün nәzәrdә tutulmayan yerlәrdә;

2)12 yaşından kiçik uşaqları hesaba almadan, nәqliyyat vasitәsinin texniki xarakteristikasında nәzәrdә tutulduğundan artıq sayda (nәqliyyat vasitәsinin faktik kütlәsi istehsalçı müәssisәnin müәyyәn etdiyi icazә verilәn maksimum kütlәnin kәmiyyәtindәn artıq olmamalıdır) habelә, motosikletin arxa oturacağında, minik avtomobilinin qabaq oturacağında uşağı saxlayan xüsusi qurğu olmadıqda, 12 yaşınadәk uşaqları hәmin nәqliyyat vasitәlәrindә daşımaq;

3)yük avtomobillәrinin bort platformasında, ban furqonlarında uşaqların qrup halında daşınması qadağan

edilir.

X. Sәrnişinlәrә:

1)hәrәkәt vaxtı ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәlәrinә minmәk, düşmәk, onun qapılarını açıq saxlamaq vә ya güclә açmaq;

2)hәrәkәt vaxtı tramvayların, trolleybusların, avtobusların vә ya digәr nәqliyyat vasitәlәrinin pillәlәrindә dayanmaq vә ya yük avtomobilinin banında ayaq üstә durmaq;

Səhifə 36

3)nәqliyyat vasitәsi dayandıqda vә ya durduqda, heç bir tәhlükәnin olmadığını yәqin etmәdәn onun qapılarını

açmaq;

4)sürücünü nәqliyyat vasitәsini idarә etmәkdәn yayındırmaq;

5)nәqliyyat vasitәsindәn çıxdıqdan sonra, sәbәb olmadan yolun hәrәkәt hissәsindә lәngimәk;

6)nәqliyyat vasitәsindәn bayıra hәr hansı әşya atmaq qadağandır.

XI. Ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәlәrinin, habelә adamlar daşınan yük avtomobillәrinin sәrnişinlәrlә yanacaqdoldurma mәntәqәsinә daxil olması qadağandır.

Maddә 57. Yüklәrin daşınması

I.Daşınan yükün kütlәsi vә yüklәrin oxlar üzrә paylanması istehsalçı müәssisәnin hәmin nәqliyyat vasitәsinin növü üçün müәyyәn etdiyi kәmiyyәtlәrdәn artıq olmamalıdır.

II. Yükün düşmәmәsi, hәrәkәtә mane olmaması üçün sürücü hәrәkәtә başlamazdan әvvәl vә hәrәkәt vaxtı yükün yerlәşdirilmәsinә, bağlanmasına vә vәziyyәtinә nәzarәt etmәlidir.

III. Yükün daşınmasına:

1)adamları tәhlükәyә mәruz qoymaması, şәxsi vә ya digәr әmlaka zәrәr vurmaması;

2)sürücünün әtrafı görmәsini mәhdudlaşdırmaması, nәqliyyat vasitәsinin davamlılığını pozmaması vә idarә olunmasını çәtinlәşdirmәmәsi;

3)yükün yerlә sürünmәmәsi vә yola düşmәmәsi;

4)yükün xarici işıq siqnallarının vә işıqqaytarıcıların, qeydiyyat vә tanınma nişanlarının üstünü tutmaması, habelә әl ilә verilәn siqnalların qәbul edilmәsinә mane olmaması;

5)sәs salmaması, toz qaldırmaması, yolu vә әtraf mühiti çirklәndirmәmәsi şәrti ilә yol verilir.

IV. Yükün vәziyyәti vә yerlәşdirilmәsi göstәrilәn tәlәblәrә cavab vermәdikdә, sürücü sadalanan daşıma qaydalarının pozulmasını aradan qaldırmaq üçün tәdbirlәr görmәli vә ya hәrәkәti dayandırmalıdır.

V.Yük qabaq vә ya arxa tәrәfdәn nәqliyyat vasitәsinin qabaritindәn — qabarit işığının xarici kәnarından 1 metrdәn çox vә ya yan tәrәfdәn 0,4 metrdәn çox qırağa çıxdıqda “İri qabaritli yük” tanınma nişanı ilә işarәlәnmәlidir, sutkanın qaranlıq vaxtı vә mәhdud görünmә şәraitindә isә, bundan başqa, qabaq tәrәfdәn ağ işıq fәnәri vә ya işıqqaytarıcı ilә arxa tәrәfdәn qırmızı işıq fәnәri vә ya işıqqaytarıcı ilә işarә olunmalıdır.

VI. Ağır çәkili vә tәhlükәli yüklәrin, zәrәrsizlәşdirilmәmiş taranın daşınması, yüklә birlikdә vә ya yüksüz qabarit parametrlәrinin eni 2,5 metrdәn, hündürlüyü yolun hәrәkәt hissәsinin sәthindәn 4 metrdәn, uzunluğu bir qoşqulu avtoqatar üçün 20 metrdәn, iki qoşqulu avtoqatar üçün 24 metrdәn artıq olan, yaxud yükü nәqliyyat vasitәsinin qabaritinin arxa nöqtәsindәn 2 metrdәn çox kәnara çıxan nәqliyyat vasitәlәrinin, iki vә daha çox qoşqulu avtoqatarların hәrәkәti xüsusi qaydalara uyğun olaraq hәyata keçirilir.

VII. Taxıl, ot, yem vә tökülәn digәr yüklәr daşınarkәn, onların üstünә örtük çәkilmәlidir.

VIII. Nәqliyyat vasitәsindәn yolun hәrәkәt hissәsinә düşәn yük maneә yaratdıqda vә onu dәrhal aradan götürmәk mümkün olmadıqda, sürücü qәza dayanma nişanı vә ya yanıb-sönәn qırmızı işıqlı portativ fәnәr qoymalıdır.

IX. Mikroavtobusların, avtobusların vә minik maşınlarının sürücülәrinә:

a)nәqliyyat vasitәsinin damında xüsusi olaraq bu mәqsәd üçün yük yeri quraşdırılmadıqda, onun damında yük daşımaq;

b)yük yerinin qarşısını açıq qoymaqla, iri hәcmli vә ya çox uzun әşyalar daşımaq qadağandır.

X. Tezalışan, partlayış qorxusu olan, radioaktiv, güclü zәhәrlәyici maddәlәr vә ya digәr tәhlükәli yüklәr yalnız fәrqlәndirmә-tanınma nişanları olan xüsusi tәchiz edilmiş nәqliyyat vasitәlәri ilә vә xüsusi qaydalarda müәyyәn edilmiş şәrtlәrlә daşınır.

Maddә 58. Nizamlayıcının siqnalları

I.Yollarda, yolayrıcılarında vә digәr yerlәrdә yol hәrәkәti qaydalarına nәzarәti hәyata keçirmәk, yol hәrәkәtinin gәrginliyinә yol vermәmәk vә ya onu aradan qaldırmaq üçün nizamlayıcı siqnallarından istifadә olunur (2 saylı Әlavә).

II. Nizamlayıcının siqnallarının aşağıdakı mәnaları vardır:

1) Bütün nәqliyyat vasitәsi sürücülәrinә vә piyadalara aid olan siqnallar:

a)“Diqqәt. Hәrәkәt dayandırılsın” siqnalı hәrәkәti qadağan edir, lakin siqnal verilәrkәn yolayrıcında olan sürücülәrә vә piyadalara hәrәkәtlәrini davam etmәyә icazә verir;

b)“Müәyyәn istiqamәt üzrә hәrәkәt” siqnalı nizamlayıcının sinә vә arxa tәrәfindәn gәlәn nәqliyyat vasitәlәrinin vә piyadaların hәrәkәtini qadağan edir, sol vә sağ tәrәfindәn gәlәn tramvayların düzünә, relssiz nәqliyyat vasitәlәrinin düzünә vә sağa hәrәkәt etmәsinә, sinә vә arxa tәrәfindәn isә piyadalara yolun hәrәkәt hissәsini keçmәyә icazә verir;

v)“Sola dönmә” siqnalı nizamlayıcının sol tәrәfindәn gәlәn tramvayların sola dönmәsinә, relssiz nәqliyyat vasitәlәrinә bütün istiqamәtlәrdә hәrәkәt etmәyә, sinә tәrәfindәn gәlәn nәqliyyat vasitәlәrinә sağa dönmәyә, arxa tәrәfindәn piyadalara hәrәkәt hissәsini keçmәyә icazә verir, sağ vә arxa tәrәfindәn gәlәn nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәtini isә qadağan edir;

2)Konkret nәqliyyat vasitәsi sürücüsünә vә piyadaya aid olan siqnallar:

Səhifə 37

a)“Sürәti azaldın” siqnalı nizamlayıcı әl ilә yuxarı-aşağı hәrәkәtlәr edәrsә, hәrәkәtә icazә verilәn istiqamәtlәrdә sürücüdәn öz nәqliyyat vasitәsinin sürәtini azaldılmasını tәlәb edir;

b)“Sürәti artırın” siqnalı nizamlayıcı әli ilә üfüqi vәziyyәtdә (saat әqrәbi istiqamәtindә) dairәvi hәrәkәtlәr edәrsә, hәrәkәtә icazә verilәn istiqamәtlәrdә sürücüdәn öz nәqliyyat vasitәlәrinin sürәtini artırmaq, piyadalardan isә yolu keçmәsini tezlәşdirmәyi tәlәb edir;

v)“Dayanın” siqnalı nizamlayacı tәrәfindәn hәr hansı nәqliyyat vasitәsinә tәrәf yönәldilmişdirsә, onun sürücüsündәn öz nәqliyyat vasitәsini yolun hәrәkәt hissәsinin kәnarında dayandırmasını tәlәb edir.

III. Müstәsna hallarda (yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyini tәmin etmәk mәqsәdilә tәxirә salınmayan tәdbirlәrin görülmәsi üçün zәrurәt yaranarsa), nizamlayıcı bu maddәnin ikinci hissәsindә göstәrilәn siqnalların mәnalarından fәrqli olaraq yol hәrәkәti iştirakçılarına aydın olan digәr siqnalları verә bilәr.

IV. Bu maddәdә nәzәrdә tutulmuş siqnalları verәrkәn, nizamlayıcı fitdәn dә istifadә edә bilәr.

V. Nizamlayıcı elә yerdә dayanmalı vә elә tәchiz edilmәlidir ki, yol hәrәkәti iştirakçıları onun tәrәfindәn verilәn siqnalları sutkanın işıqlı vә qaranlıq vaxtı seçә bilsinlәr. Bu mәqsәdlә sutkanın qaranlıq vaxtında nizamlayıcı işıq düşәn yerdә dayanmalıdır vә ya istifadә edilәn jezl işıq saçan vә yaxud işıq verәn olmalıdır.

Maddә 59. Svetoforun siqnalları

I.Yollarda, yolayrıclarında vә digәr yerlәrdә yol hәrәkәtini nizama salmaq üçün svetoforlardan istifadә olunur. Svetoforların vasitәsi ilә verilәn siqnallarda yaşıl, sarı, qırmızı vә ağ-sarımtıl rәnglәr tәtbiq edilir (3 saylı Әlavә).

II. Tәyinatından asılı olaraq svetofor siqnalları dairәvi formalı, ox (oxlar), piyadanın vә ya velosipedin silueti şәklindә vә X formalı ola bilәr. Dairәvi siqnallı svetoforların yaşıl ox (oxlar) şәklindә bir vә ya iki әlavә bölmәsi ola bilәr: hәmin bölmәlәr dairәvi yaşıl siqnalın sәviyyәsindә yerlәşdirilir.

III. Svetoforun dairәvi siqnallarının aşağıdakı mәnaları vardır:

1)yaşıl rәngli işığın yanması — bu siqnal hәrәkәtә icazә verir;

2)yaşıl rәngli işığın yanıb- sönmәsi — bu siqnal hәrәkәtә icazә verir vә bildirir ki, onun vaxtı qurtarır, tezliklә qadağan siqnalı yanacaq (yaşıl siqnalın sönmәsinә qәdәr qalan müddәti sürücülәrә bildirmәk üçün rәqәmli tablo tәtbiq edilә bilәr);

3)sarı rәngli işığın yanması — bu siqnal hәrәkәti qadağan vә tezliklә siqnalların dәyişәcәyi barәdә xәbәrdarlıq

edir;

4)sarı rәngli işığın yanıb-sönmәsi — hәrәkәtә icazә verir vә nizamlanmayan yolayrıcının vә ya piyada keçidinin olduğunu bildirir, tәhlükә barәdә xәbәrdarlıq edir;

5)qırmızı rәngli işığın yanması vә ya yanıb-sönmәsi — bu siqnal hәrәkәti qadağan edir;

6)qırmızı vә sarı rәngli işıqların eyni vaxtda yanması — bu siqnal hәrәkәti qadağan edir vә tezliklә yaşıl siqnalın yanacağını bildirir.

IV. Svetoforun oxlar şәklindә qırmızı, sarı vә yaşıl rәngli işıqlarının mәnası müvafiq rәngli dairәvi işıqların mәnası ilә eynidir, lakin onların qüvvәsi yalnız oxlarla göstәrilәn istiqamәtә (istiqamәtlәrә) şamil edilir. Hәm dә sola dönmәyә icazә verәn ox, müvafiq yol nişanının geriyә dönmәyi qadağan etmәdiyi hallarda, geriyә dönmәyә dә icazә verir. Әlavә bölmәdәki yaşıl oxun da mәnası belәdir. Әlavә bölmәnin işığının sönmәsi bu bölmәnin nizamladığı istiqamәtdә hәrәkәtin qadağan edilmәsi demәkdir.

V. Svetoforun әsas yaşıl işığının üstünә qara konturlu ox (oxlar) çәkilmişsә, bu, sürücülәrә svetoforun әlavә bölmәsinin olduğunu bildirir vә әlavә bölmәnin işığında göstәrilәndәn fәrqlәnәn digәr istiqamәtlәrdә hәrәkәtә icazә verir.

VI. Svetoforun işığı piyada (velosiped) silueti şәklindәdirsә, onun qüvvәsi yalnız piyadalara (velosipedçilәrә) şamil edilir. Bu zaman yaşıl işıq piyadaların (velosipedçilәrin) hәrәkәtinә icazә verir, qırmızı işıq isә onların hәrәkәtini qadağan edir. Velosipedçilәrin hәrәkәtini nizamlamaq üçün hәmçinin dairәvi işıqları olan kiçik ölçülü svetoforlardan da istifadә edilә bilәr; hәmin svetoforlara üzәrindә qara rәngli velosiped tәsviri olan 200x200 mm ölçüdә ağ rәngli düzbucaqlı lövhә әlavә olunur.

VII. Kor piyadalara yolun hәrәkәt hissәsini keçmәyin mümkünlüyünü bildirmәk üçün svetoforun işıq siqnallarına sәs siqnalı da әlavә edilә bilәr.

VIII. Yolun hәrәkәt hissәsinin zolaqları ilә, xüsusәn hәrәkәt istiqamәti әks tәrәfә dәyişә bilәn zolaqları ilә nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәtini nizamlamaq üçün belә yollarda qırmızı rәngli X formalı siqnalı vә aşağı yönәldilmiş oxşәkilli yaşıl siqnalı olan qarşılıqlı svetoforlar tәtbiq edilir. Bu siqnallar onların altında yerlәşәn zolaqda hәrәkәti müvafiq sürәtdә qadağan edir vә ya ona icazә verir. Qarşılıqlı svetoforun әsas siqnallarına diaqonal üzrә aşağı sağa vә ya sola istiqamәtlәndirilmiş oxşәkilli sarı siqnal әlavә edilә bilәr; onun yanması siqnalın dәyişәcәyini vә oxun göstәrdiyi

zolağa keçmәyin zәruriliyini bildirir. Hәr iki tәrәfdәn 1.9 nişanlama xәtti olan zolağın üzәrindә asılmış qarşılıqlı svetofor siqnalları yanmadıqda, bu zolağa girmәk qadağandır.

IX. Tramvaylar, habelә digәr ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәlәri üçün ayrılmış zolaqda hәrәkәt edәn hәmin nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәtini nizamlamaq üçün “T” hәrfi şәklindә yerlәşmiş ağ-sarımtıl dörd dairәvi siqnalı olan birrәngli siqnal svetoforları tәtbiq edilә bilәr. Svetoforun aşağısında yanan siqnalla eyni anda yuxarıda yanan bir vә

Səhifə 38

ya bir neçә siqnal — hәrәkәtә icazә verir. Aşağı siqnalla birlikdә: yuxarıdakı sol siqnal yananda — sola, ortadakı yananda — düzünә, sağdakı yananda — sağa hәrәkәt etmәyә icazә verir. Әgәr yalnız yuxarıdakı üç siqnal yanırsa, hәrәkәt qadağandır.

X.Dәmiryol keçidindә yerlәşәn dairәvi ağ-sarımtıl siqnal nәqliyyat vasitәlәrinin keçiddәn keçib getmәsinә icazә verir. Yanıb-sönәn ağ-sarımtıl vә sönmüş qırmızı siqnal olduqda görmә sahәsi hәddindә keçidә yaxınlaşan qatarın (lokomotivin, drezinanın) olmadığı halda hәrәkәtә icazә verir.

XI. Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının yol hәrәkәti tәhlükәsizlik komissiyasının qәrarı olmadan onların әrazisindә yerlәşәn yollarda svetoforlar qurmaq qadağandır.

XII. Yollarda svetoforların qurulması vә onların lazımi vәziyyәtdә işlәmәsinә nәzarәt Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn hәyata keçirilir.

XIII. Müvafiq qәrar olmadan svetoforların qurulması üçün onları quraşdıran şәxslәr mәsuliyyәt daşıyırlar.

Maddә 60. Svetoforun vә nizamlayıcının siqnallarının yerinә yetirilmәsi

 

I. Svetoforun vә nizamlayıcının siqnallarının yerinә yetirilmәsi yol iştirakçıları üçün mәcburidir.

 

II.

Svetoforun vә ya nizamlayıcının qadağanedici

siqnalı verildikdә

sürücülәr nәqliyyat

vasitәlәrini stop-xәtt

(

1.12 yol xәtti) qarşısında (әgәr bu xәtt yoxdursa, piyadaların hәrәkәtinә maneә törәtmәdәn kәsişәn

yolun hәrәkәt hissәsi qarşısında), piyada keçidi

qarşısında, digәr

yolayrıclarında isә

svetofor qarşısında

dayanmalıdırlar:

 

 

 

1)yolayrıcında — kәsişәn yolun hәrәkәt hissәsi qarşısında (bu Qanunun 76-cı maddәsinin dördüncü hissәsini nәzәrә almaqla);

2)bu Qanunun 44-cü maddәsinin üçüncü hissәsinә uyğun olaraq dәmiryol keçidi qarşısında;

3)başqa yerlәrdә — hәrәkәtinә icazә verilәn nәqliyyat vasitәlәrinә vә piyadalara maneә yaratmadan svetofor vә ya nizamlayıcı qarşısında.

III. Sürücü nәqliyyat vasitәsini nizamlayıcının göstәrdiyi yerdә dayandırmalıdır.

IV. Svetoforun sarı işığı yandıqda vә ya nizamlayıcı qolunu yuxarı qaldırdıqda nәqliyyat vasitәsini kәskin tormozlamadan bu maddәnin ikinci vә üçüncü hissәlәrindә müәyyәn edilәn yerlәrdә saxlaya bilmәyәcәk sürücülәrә hәrәkәti davam etdirmәyә icazә verilir. Siqnal verilәrkәn yolun hәrәkәt hissәsindә olan piyadalar keçidi boşaltmalı, bu mümkün olmadıqda isә, nәqliyyat vasitәlәrinin әks istiqamәtli hәrәkәtlәrini ayıran xәttin üzәrindә dayanmalıdırlar.

V.Nizamlayıcının siqnalları vә göstәrişlәri svetoforun siqnallarına, yol nişanlarının vә nişanlama xәtlәrinin tәlәblәrinә zidd olduqda belә, sürücülәr vә piyadalar bu siqnallara vә göstәrişlәrә әmәl etmәlidirlәr.

VI. Dәmiryol keçidlәrindә svetoforun yanıb-sönәn qırmızı siqnalı ilә bәrabәr, keçiddәn keçmәyin qadağan olunması barәdә hәrәkәt iştirakçılarına әlavә mәlumat vermәk üçün sәs siqnalı da tәtbiq oluna bilәr.

Maddә 61. Yol nişanları

I.Yollarda yol hәrәkәtinin qaydaları vә şәraiti barәdә müәyyәn mәlumat saxlayan vә yol hәrәkәtini nizamlayan әsas vasitәlәrdәn biri yol nişanlarıdır (4 saylı Әlavә).

II. Yol nişanları 7 nişan qrupundan ibarәtdir: xәbәrdarlıq, üstünlük, qadağan, mәcburi hәrәkәt istiqamәti, mәlumatverici-göstәrici, servis, әlavә mәlumat (lövhәciklәr).

III. Hәr bir yol nişanının öz nömrәsi olur ki, onun birinci rәqәmi qrupun nömrәsinә uyğun olur, sonrakı rәqәmlәr qrupda ardıcıl nömrәni vә müxtәliflik mövcud olduqda onun ardıcıl nömrәsini әks etdirir.

IV. Müxtәlif qruplardan toplanan üstünlük nişanlarından başqa, hәr qrup yol nişanlarının özünә mәxsus rәngi vә forması vardır.

V. Yol nişanlarının sutkanın hәr bir vaxtı fәrqlәndirilmәsi vә oxunması üçün, onlar daxili vә xarici işıqlandırılma vә ya işıqqaytarıcı sәth ilә (nәqliyyat vasitәlәrinin işıq cihazlarının işığını әks etdirәn xırda şüşә kürәciklәrinin әsasında xüsusi nazik pәrdә) tәchiz edilirlәr. Daxildәn işıqlandırılmış nişanlar yolun süni işıqlandırılmış yerlәrindә qurulur. Süni işıqlandırılmamış yollarda işıqqaytarıcı sәthli nişanlar tәtbiq olunur. İşıqqaytarıcı sәthli nişanların 100 metrdәn az olmayan mәsafәdәn görünmәsi tәmin edilәrsә, onların stasionar işıqlandırılmış yollarda da qurulmasına yol verilir.

VI. Yol nişanlarının yerlәşdirilmәsi müvәqqәti xarakter daşıyırsa (mәsәlәn, yollarda tәmir işlәri görülürsә, yolun üstü sürüşkәndirsә vә s.) vә onların istifadә edilmәsinә ehtiyac qalmayıbsa, bu nişanlar tәcili çıxarılmalıdırlar.

VII. Yolun eyni kәsiyindә üçdәn artıq yol nişanının qurulmasına icazә verilmir (tәkrar olunan nişanlar vә әlavә lövhәciklәr nәzәrә alınmamaqla). Xüsusi qeyd olunmuş hallardan başqa yolun sağ tәrәfindә bütün yol nişanları qurulur. İki vә ya artıq zolaqlarla bir istiqamәtdә hәrәkәti olan yollarda yol nişanları vaxtlı-vaxtında sürücü tәrәfindәn çәtinliklә qavranılarsa, onlarda olan mәlumat nәzәrә alınmaqla nişanlar tәkrar qurulmalıdır. Tәkrar nişanlar ayırıcı zolaqlarda, әgәr ayırıcı zolaq yoxdursa vә әks istiqamәtli hәrәkәt üçün iki hәrәkәt zolağından artıq hәrәkәt zolağı nәzәrdә tutulmamışdırsa, belә yol nişanları yolun sol tәrәfindә qurulurlar. Yolun solunda yerlәşdirilәn yol nişanının görünmәsinin tәmin olunması mümkün deyilsә vә ya әks istiqamәtli hәrәkәt üçün üç vә artıq hәrәkәt zolağı vardırsa, onda yol nişanları yolun hәrәkәt hissәsinin üstündә qurulurlar.

Səhifə 39

VIII. Yol nişanlarının qavranması üçün münasib şәraitin yaradılmasının tәmin olunması mәqsәdilә, onlar dәqiq müәyyәnlәşdirilmiş yerdә yolun hәrәkәt hissәsinә nisbәtәn yerlәşdirilirlәr. Yol nişanlarının qurulmasından asılı olaraq, onun alt hissәsindәn örtüyә qәdәr olan mәsafә:

1)yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnar olan yolların qırağında — 1,5—2,2 metr;

2)eyni ilә yaşayış mәntәqәlәrindә — 2—4 metr;

3)tәhlükәsizlik adacıqlarında vә yolun hәrәkәt hissәsindә — 0,6 metrdәn az olmadan;

4)yolun hәrәkәt hissәsinin üstündә — 5—6 metr tәşkil etmәlidir.

IX. Yolun hәrәkәt hissәsinin kәnarından, yol çiyninin isә torpaq örtüyünün kәnarından quraşdırılmış nişana qәdәr

mәsafә 0,5—2,2 metr, 5.20.1, 5.21.1, 5.21.2,

5.22, 5.23, 5.24, 5.25, 5.26, 5.27 nişanlarının qırağına qәdәr olan mәsafә isә 0,5—5 metr olmalıdır.

X.Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanlarının yol hәrәkәti tәhlükәsizlik komissiyasının qәrarı olmadan onların әrazisindә yerlәşәn yollarda yol nişanları qurmaq qadağandır.

XI. Yollarda yol nişanlarının qurulması vә onların lazımi vәziyyәtdә saxlanılmamasına nәzarәt Azәrbaycan Respublikası müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn hәyata keçirilir.

XII. Müvafiq qәrar olmadan yol nişanlarının qurulması üçün onları quraşdıran şәxslәr mәsuliyyәt daşıyırlar.

Maddә 62. Xәbәrdarlıq nişanları

I.Xәbәrdarlıq nişanları hәrәkәt zamanı şәraitә uyğun tәdbirlәr görülmәsi tәlәb edilәn yolun tәhlükәli sahәsinә yaxınlaşma vә tәhlükәnin xarakteri barәdә yol hәrәkәti iştirakçılarına mәlumat verir.

II.Xәbәrdarlıq nişanlarının әsas fәrqlәndirici әlamәtlәri ( 1.3, 1.4 vә 1.31 qrupları istisna olmaqla) onların ağ fonlu üçbucaqlı vә qırmızı haşiyәli formasıdır. Onlar heç bir mәhdudiyyәt nәzәrdә tutmurlar. Lakin belә nişanları görәn sürücü diqqәtini artırmalı vә şәraitә uyğun tәhlükәsizlik tәdbirlәri görmәyә hazır olmalıdır.

III. Xәbәrdarlıq nişanlarını hәrәkәtin icazә verilmiş sürәtindәn, görünmә şәraitindәn vә onların yerlәşdirilmәsi imkanından asılı olaraq yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda, tәhlükәli sahәlәrin başlanğıcından 150—300 metr, yaşayış mәntәqәlәrindә isә 50—100 metr aralıda quraşdırırlar. Zәrurәt olduqda bu nişanlar başqa mәsafәdә dә quraşdırıla

bilәr. Bu halda tәhlükәli sahәyә qәdәr yolayrıcı varsa, bu yolayrıcından sonra tәkrar nişan 7.1.1 lövhәciyi ilә

quraşdırılır. Bundan başqa kәsişәn (vә ya birlәşәn) yolda yolayrıcından 50 metr mәsafәdә 7.1.3 vә ya

7.1.4lövhәciklәrindәn biri ilә birlikdә belә xәbәrdarlıq nişanı quraşdırıla bilәr.

IV. Xәbәrdarlıq nişanlarını:

1)yolun hәrәkәt hissәsindә qısamüddәtli işlәr aparılarkәn 1.23 nişanı işlәrin aparıldığı yerә 10—15

metr qalmış ( 7.1.1 lövhәciyi olmadan);

2)enişlәr vә yoxuşlar bir-birinin ardınca gәlirsә, 1.13 vә 1.14 nişanları 7.1.1 lövhәciyi olmadan, enişin vә ya yoxuşun başlanğıcında;

3)yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda 1.1, 1.2, 1.9, 1.10, 1.21 и

1.23 nişanları tәkrarlanırsa, ikinci nişan tәhlükәli sahәnin başlanmasına azı 50 metr qalmış;

Səhifə 40

4) 1.3.1 vә 1.3.2 nişanları bilavasitә dәmiryol keçidinin qabağında quraşdırılır.

Maddә 63. Üstünlük nişanları

I.Üstünlük nişanları yolayrıclarını, yolun hәrәkәt hissәsinin kәsişmәlәrini, habelә әks istiqamәtlәrdә hәrәkәt edәn iki nәqliyyat vasitәsinin eyni zamanda keçmәsinә imkan vermәyәn dar sahәlәrini keçmәk növbәliliyini göstәrir.

II. Üstünlük nişanları başqa qruplardan toplandığına görә vahid forma vә rәng fonuna malik deyildirlәr.

Maddә 64. Qadağan nişanları

I.Qadağan nişanları yol hәrәkәti iştirakçılarının hәrәkәtlәrinә müәyyәn mәhdudiyyәtlәr qoyur, yaxud lәğv edir.

II. Onların dairәvi forması, ağ fonu, 3.27, 3.28, 3.29, 3.30 işarәlәrinin mavi vә qırmızı

haşiyәsi vardır. 3.1, 3.21, 3.23, 3.25 vә 3.31 nişanlar rәngli tәrtibatla fәrqlәnirlәr.

III.Qadağan nişanları müvafiq mәhdudiyyәtin qoyulduğu küçә vә yolların sahәlәrinin bilavasitә qabağında vә ya

onun lәğv edildiyi yerlәrdә quraşdırılır. Qadağan nişanları әvvәlcәdәn 7.1.1 lövhәciyi ilә quraşdırıla bilәr.

IV. 3.2, 3.3, 3.4, 3.5, 3.6, 3.7, 3.8, 3.9, 3.34 vә 3.35 qadağan nişanları müvafiq nәqliyyat vasitәlәrinin hәr iki istiqamәtdә hәrәkәtini qadağan edir.

V.Qadağan nişanlarının qüvvәsi aşağıdakılara şamil edilmir:

1) 3.2, 3.3, 3.4, 3.5, 3.6, 3.7, 3.8 — işarәlәnmiş sahәdә yerlәşәn müәssisәlәrә xidmәt edәn, habelә bu sahәdә yaşayan vә ya işlәyәn vәtәndaşlara xidmәt edәn vә ya mәxsus olan nәqliyyat vasitәlәrinә. Belә hallarda, nәqliyyat vasitәlәri işarәlәnmiş sahәyә tәyinat yerinә әn yaxın olan yolayrıcından girib-çıxmalıdırlar;

2) 3.2, 3.28, 3.29, 3.30 — I vә II qrup әlillәrin idarә etdiyi tanınma nişanına malik nәqliyyat vasitәlәrinә;

3) 3.18.1, 3.18.2 nişanlarının qüvvәsi, qarşısında nişan qoyulmuş yolun hәrәkәt hissәsinin kәsişmә yerinә aiddir.

VI. 3.16, 3.20, 3.22, 3.24, 3.26, 3.27, 3.28, 3.29,

3.30 nişanlarının qüvvәsi nişanın qoyulduğu yerdәn әn yaxın yolayrıcına qәdәr, yaşayış mәntәqәlәrindә yolayrıcı olmadıqda isә yaşayış mәntәqәsinin qurtaracağına qәdәrdir. Yola bitişik әrazilәrdәn yola çıxış yerlәrindә, çöl, meşә yolları vә qarşısında müvafiq nişanlar qoyulmamış digәr ikinci dәrәcәli yollarda kәsişmә (qovuşma) yerlәrindә nişanlar qüvvәsini itirmir.

VII. 5.22 nişanı ilә işarәlәnәn yaşayış mәntәqәsindәn qabaqda qurulmuş 3.24 nişanı hәmin nişana qәdәr qüvvәdә olur.

VIII. Nişanların qüvvәdә olduğu sahә aşağıdakı üsullarla azaldıla bilәr:

1) 3.16 vә 3.26 nişanları üçün — 7.2.1 lövhәciyi tәtbiq etmәklә;

2) 3.20, 3.22, 3.24 nişanları üçün — onların qüvvәdә olduğu sahәnin qurtaracağında

müvafiq olaraq 3.21, 3.23, 3.25 nişanları qoymaqla vә ya 7.2.1 lövhәciyi tәtbiq

Səhifə 41

etmәklә. 3.24 nişanının qüvvәdә olduğu sahәni maksimum hәrәkәt sürәtinin başqa kәmiyyәti göstәrilәn 3.24 nişanı qoymaqla azaltmaq olar;

3) 3.27, 3.28, 3.29, 3.30 nişanları üçün — onların qüvvәdә olduğu sahәnin

qurtaracağında 3.27, 3.28, 3.29, 3.30 nişanlarını 7.2.3 lövhәciyi ilә tәkrarәn

qoymaqla vә ya 7.2.2 lövhәciyi tәtbiq etmәklә, 3.27 nişanı 1.4 nişanlama xәtti ilә birlikdә;

3.28 nişanı isә 1.10 nişanlama xәtti ilә birlikdә tәtbiq edilә bilәr: bu zaman nişanların qüvvәdә olduğu sahә nişanlama xәttinin uzunluğu ilә müәyyәnlәşdirilir.

IX. 3.10, 3.27, 3.28, 3.29, 3.30 qadağan nişanlarının qüvvәsi yolun yalnız nişan qurulmuş tәrәfinә şamil edilir.

Maddә 65. Mәcburi hәrәkәt istiqamәti nişanları

I.Mәcburi hәrәkәt istiqamәti nişanları sürücülәrә nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәtinin icazә verilmiş istiqamәtini, sürәtini müvafiq nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәtini, elәcә dә piyadaların hәrәkәti üçün nәzәrdә tutulan yolları göstәrir.

II. Bu nişanların dairәvi forması vә mavi fonu vardır.

III. 4.1.1, 4.1.2, 4.1.3, 4.1.4, 4.1.5, 4.1.6 nişanları yalnız oxlarla göstәrilәn istiqamәtlәrdә hәrәkәtә icazә verir. Sola dönmәyә icazә verәn nişanlar geriyә dönmәyә dә icazә verir.

IV. 4.1.1, 4.1.2, 4.1.3, 4.1.4, 4.1.5, 4.1.6 nişanlarının qüvvәsi qarşısında nişan qoyulmuş yolun hәrәkәt hissәsinin kәsişmә yerinә şamil edilir.

V. Yol sahәsinin başlanğıcında qurulmuş 4.1.1 nişanı әn yaxın yolayrıcına qәdәr qüvvәdә olur. Bu nişan

hәyәtlәrә vә yola bitişik digәr әrazilәrә girmәk üçün sağa dönmәyi qadağan etmir. 4.4 nişanı minik avtomobillәrinin, avtobusların, motosikletlәrin, vә icazә verilmiş maksimum kütlәsi 3,5 tondan artıq olmayan yük avtomobillәrinin hәrәkәtinә icazә verir. Bu nişan işarәlәnmiş sahәdә yerlәşәn müәssisәlәrә xidmәt edәn, habelә hәmin sahәdә yaşayan vәtәndaşlara xidmәt edәn vә ya mәxsus olan digәr nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәtinә dә icazә verir. Belә hallarda, nәqliyyat vasitәlәri işarәlәnmiş sahәyә tәyinat yerinә әn yaxın yolayrıcından girib-çıxmalıdırlır.

Maddә 66. Mәlumatverici-göstәrici nişanlar

I.Mәlumatverici-göstәrici nişanlar hәrәkәtin müәyyәn rejimini tәtbiq vә ya lәğv edirlәr, elәcә dә yaşayış mәntәqәlәrinin vә başqa obyektlәrin yerlәşmәsi barәdә mәlumat verirlәr.

II. Bu nişanların düzbucaq forması vardır, sürücülәrin vә hәrәkәtin digәr iştirakçılarını yolun vәziyyәtinin xüsusiyyәtlәri, yaşayış mәntәqәlәrinin adları, onların keçmә qaydaları, küçәlәrin vә yolların ayrı-ayrı sahәlәrindә hәrәkәt rejiminin müәyyәnlәşdirilmәsi üçün nәzәrdә tutulmuşdur. Bu qrup nişanların müxtәlif fonları vardır. Yaşıl fon

avtomagistral, göy fon bütün başqa avtomobil yolları demәkdir. Ağ fonu olan 5.22 vә 5.23 nişanları yaşayış mәntәqәlәrindә hәrәkәt qaydalarını tәnzimlәyәn müvafiq tәlәblәrin tәtbiq olunduğunu, göy fonu olan 5.24 vә 5.25 nişanları yaşayış mәntәqәlәrindә hәrәkәt qaydalarını tәnzimlәyәn müvafiq tәlәblәrin bu yolda tәtbiq olunmadığını göstәrir. İşarәlәrin sarı fonu yolun tәmir olunan hissәlәrinin yanından keçmә üçün tәtbiq olunur.

Səhifə 42

III. 5.40, 5.42, 5.44, 5.46 yol nişanları müvafiq zonanın başladığı yerdә,

5.41, 5.43, 5.45, 5.47 yol nişanları hәmin zonanın qurtardığı yerdә

quraşdırılır. 5.40, 5.42, 5.44, 5.46 yol nişanları müvafiq zonada yerlәşәn bütün yollarda qüvvәdә olur.

IV. Qәza dayanacağı yerlәri tәcili rabitә telefonu vә ya yanğınsöndürәnlә tәchiz edildikdә 5.48.1 vә

5.48.2 “Qәza dayanacağı yeri” yol nişanlarının aşağı hissәsindә müvafiq olaraq 6.17 vә

6.18 yol nişanları quraşdırılır.

V. 5.49.1, 5.49.2 vә 5.49.3 yol nişanları tunellәrdә maksimum 50 metr bir-birindәn aralı olmaqla 1-1,5 metr hündürlükdә yan divarlarda quraşdırılır vә qәza çıxışlarının istiqamәtini vә mәsafәsini göstәrir.

VI. 5.50.1, 5.50.2 vә 5.50.3 yol nişanları avtomagistraldan çıxış yerlәrinәdәk olan mәsafәni göstәrir.

Maddә 67. Servis nişanları

I.Servis nişanları yollarda müvafiq obyektlәrin yerlәşmәsi barәdә mәlumat verir.

II. Servis nişanlarının düzbucaq forması, enli mavi haşiyәsi vardır. Müvafiq rәmzlәr ağ fon üzәrindә tәsvir olunur. Servis nişanları yaşayış mәntәqәlәrindә bilavasitә obyektlәrin yanında vә ya onlara dönәcәk yerlәrdә quraşdırılır. Yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnar yollarda nişanlar әvvәlcәdәn göstәrilәn obyektdәn 60—80 kilometr, 15—20 km vә 400—800 metr aralıda quraşdırılır. Yaşayış mәntәqәlәrinin yollarında onları әvvәlcәdәn, göstәrilәcәk obyektlәrdәn 100—150 metr aralı mәsafәdә vә onlara yaxın dönәcәk yerlәrdә quraşdırırlar.

Maddә 68. Әlavә mәlumat nişanları

I.Әlavә mәlumat nişanları (lövhәciklәr) birlikdә tәtbiq olunduğu nişanların tәsirini dәqiqlәşdirir vә ya mәhdudlaşdırırlar.

II. Lövhәciklәr birlikdә tәtbiq olunduqları yol nişanının bilavasitә altında yerlәşdirilirlәr. Yolun hәrәkәt hissәsinin

qırağında vә ya sәkinin üstündә asıldıqda, 7.2.2, 7.2.3, 7.2.4, 7.13 әlavә mәlumat nişanları yol nişanlarının yan tәrәfindә yerlәşdirilir.

Səhifə 43

Maddә 69. Yolun nişanlanması

I.Yolun nişanlanması (5 saylı Әlavә) yol hәrәkәtinin nizamlanmasının sәmәrәli vasitәlәrindәn biri olmaqla, nәqliyyat axınının qaydaya salınmasına vә yolun buraxılış qabiliyyәtinin yüksәldilmәsinә xidmәt edir.

II. Yol nişanlanmasına hәrәkәt tәhlükәsizliyini artırmaq mәqsәdi ilә yol hәrәkәti qaydalarını müәyyәnlәşdirәn, yol qurğularının ölçülәrini vә ya yolun istiqamәtini bildirәn, yolun hәrәkәt hissәsinә, yolun vә yol qurğularının digәr elementlәrinә çәkilәn xәtlәr, yazılar vә digәr qeydlәr aiddir. Yol nişanlanması müstәqil şәkildә, habelә yol nişanları vә svetoforlarla birlikdә tәtbiq olunur.

III. Yolun nişanlanmasının aşağıdakı formaları vardır:

1)üfüqi;

a)uzununa (1.1—1.11);

b)köndәlәninә (1.12—1.15);

v)digәrlәri (1.16.1—1.24);

2)şaquli.

IV. Yolun nişanlanması yol hәrәkәtinin tәşkilinә, yol hәrәkәti iştirakçılarının xәbәrdar edilmәsinә vә istiqamәtlәndirilmәsinә xidmәt edir. Ondan müstәqil şәkildә ayrıca vә ya tәlәblәrini dәqiqlәşdirdiyi vә yaxud tamamladığı yol nişanları ilә birgә istifadә edilir.

V. Yolun üfüqi nişanlanması müәyyәn hәrәkәt rejimini vә hәrәkәt tәrzini müәyyәn etmәklә, yolun hәrәkәt hissәsinә,

sarı rәnglә olan 1.4, 1.10 vә 1.17 xәtlәri istisna olunmaqla, ağ rәngdә çәkilir.

VI. Üfüqi nişanlanma xәtlәri aşağıdakılardır:

1) 1.1 — әks istiqamәtli nәqliyyat axınlarını ayırır vә yolların tәhlükәli yerlәrindә hәrәkәt zolaqlarının sәrhәdini, yolun hәrәkәt hissәsinin giriş qadağan edilәn sәrhәdlәrini, nәqliyyat vasitәlәrinin duracaq yerlәrinin sәrhәdlәrini vә avtomagistrallara aid edilmәyәn yolların hәrәkәt hissәsinin kәnarlarını göstәrir;

2) 1.2 — avtomagistrallarda hәrәkәt hissәsinin kәnarını göstәrir (enli bütöv xәtlәr);

3) 1.3 — dörd vә daha çox hәrәkәt zolağı olan yollarda әks istiqamәtli nәqliyyat axınlarını ayırır;

4) 1.4 — 3.27 nişanı ilә birlikdә tәtbiq edildikdә dayanma qadağan olunan yerlәri bildirir vә hәrәkәt hissәsinin kәnarına vә ya bordürün üst hissәsindә çәkilir;

5) 1.5 — iki vә ya üç zolağı olan yollarda әks istiqamәtli nәqliyyat axınlarını ayırır, bir istiqamәtdә hәrәkәt üçün iki vә daha çox zolaq olduqda, hәrәkәt zolaqlarının sәrhәdlәrini göstәrir;

6) 1.6 — әks istiqamәtli vә ya eyni istiqamәtli nәqliyyat axınlarını ayıran 1.1 vә ya

1.11 nişanlanma xәtlәrinә yaxınlaşma barәdә xәbәrdarlıq edir (yaxınlaşma xәtti — cizgilәrinin uzunluğu onların aralarındakı mәsafәdәn üç dәfә böyük olan qırıq xәtlәr);

7) 1.7 — yolayrıcının hüdudlarında hәrәkәt zolaqlarını göstәrir (cizgilәri qısa vә onların aralarındakı mәsafә cizginin uzunluğuna bәrabәr olan qırıq xәtlәr);

8) 1.8 — sürәtlәndirmә vә ya tormozlama zolağı ilә yolun hәrәkәt hissәsinin әsas zolağı arasında sәrhәdi göstәrir (enli qırıq xәtlәr müxtәlif sәviyyәlәrdәki yolayrıclarında, kәsişmәlәrdә, avtobus dayanacaqları zonasında vә sair yerlәrdә);

9) 1.9 — reversiv hәrәkәtlә nizamlanma tәtbiq edilәn hәrәkәt zolaqlarının sәrhәdlәrini göstәrir, qarşılıqlı hәrәkәtlә nizamlanma tәtbiq olunan yollarda әks istiqamәtli (qarşılıqlı hәrәkәt svetoforları söndürülәn zaman) nәqliyyat axınlarını ayırır;

Səhifə 44

10) 1.10 — 3.28, 5.40 nişanları ilә birlikdә tәtbiq edildikdә duracağın qadağan olunduğu yerlәri bildirir vә hәrәkәt hissәsinin kәnarına vә ya bordürün üst hissәsindә çәkilir;

11) 1.11 — yalnız bir zolaqdan çıxaraq yerdәyişmәyә icazә verilәn yol sahәlәrindә әks vә ya eyni istiqamәtli nәqliyyat axınlarını ayırır vә yalnız bir tәrәfә hәrәkәt etmәyә icazә verilәn yollarda duracaqlara girmәk vә çıxmaq, geriyә dönmәk vә sair üçün nәzәrdә tutulmuş yerlәri göstәrir;

12) 1.12 (stop-xәtt) 2.5 nişanı olduqda vә ya svetoforun (nizamlayıcının) qadağan siqnalı verildikdә, sürücünün dayanmalı olduğu yeri göstәrir;

13) 1.13 — kәsişәn yolla hәrәkәt edәn nәqliyyat vasitәlәrinә yol vermәk üçün sürücünün lazım gәldikdә, dayanmalı olduğu yeri göstәrir;

14) 1.14.1 — nizamlanmayan piyada keçidini, 1.14.2 — piyadaların hәrәkәt

istiqamәtini, 1.14.3 — hәrәkәtin svetoforla nizamlandığı piyada keçidini göstәrir;

15) 1.15 — velosiped yolunun yolun hәrәkәt hissәsi ilә kәsişdiyi yeri göstәrir;

16) 1.16.1, 1.16.2, 1.16.3 — nәqliyyat axınlarının ayrıldığı vә ya birlәşdiyi yerlәrdә istiqamәtlәndirici adacıqları göstәrir;

17) 1.17 — ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәlәrinin dayanacaqlarını vә taksi duracaqlarını göstәrir;

18) 1.18 — yolayrıcında hәrәkәtin zolaqlar üzrә icazә verilmiş istiqamәtlәrini göstәrir,

müstәqil, yaxud 5.8.1, 5.8.2 nişanları ilә birlikdә tәtbiq edilir, dalan tәsviri çәkilmiş nişanlama xәtti göstәrir ki, yaxınlıqdakı hәrәkәt hissәsinә dönmәk qadağandır, sol kәnar zolaqdan sola dönmәyә icazә verәn işarә hәmin zolaqdan geriyә dönmәyә dә icazә verir;

19) 1.19 — yolun hәrәkәt hissәsinin daralan sahәsinә (hәmin istiqamәtdә zolaqların sayının azaldığı

sahәyә), yaxud әks istiqamәtlәrdә nәqliyyat axınlarını ayıran 1.1 vә 1.11 nişanlama

xәtlәrinә yaxınlaşmanı göstәrir. Birinci halda 1.19 nişanlama xәtti 1.18.1, 1.18.2,

1.18.3nişanları ilә birlikdә tәtbiq oluna bilәr;

20) 1.20 — 1.13 nişanlanma xәttinә yaxınlaşmanı bildirir;

21) 1.21 (“stop” yazısı) — 2.5 nişanı ilә birlikdә tәtbiq olunduğu hallarda 1.12 nişanlanma xәttinә yaxınlaşmanı bildirir;

22) 1.22 — yolun (marşrutun) nömrәsini göstәrir;

Səhifə 45

23) 1.23 — ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәlәri üçün xüsusi zolağı göstәrir.

VII. Üfüqi nişanlanma xәttinin xüsusiyyәti:

1) 1.1, 1.2, 1.3 xәtlәrini kәsib keçmәk qadağandır;

2)nәqliyyat vasitәsini yolun çiynindә dayandırmaq üçün hәrәkәt hissәsinin kәnarını göstәrәn vә sürücüdәn

sağda yerlәşәn 1.1 vә 1.2 xәtlәrini kәsib keçmәyә yol verilir;

3) 1.5, 1.6, 1.7, 1.8 xәtlәrini istәnilәn tәrәfdәn kәsib keçmәyә icazә verilir;

4)qarşılıqlı hәrәkәt svetoforlar olmadıqda vә ya söndürülmüş olduqda, 1.9 xәtti sürücüdәn sağdadırsa, onu kәsib keçmәyә icazә verilir, qarşılıqlı hәrәkәt svetoforları yanarkәn bir istiqamәtdә hәrәkәtә icazә

verilәn zolaqları bir-birindәn ayıran 1.9 nişanlama xәttini istәnilәn tәrәfdәn kәsib keçmәk olar. Qarşılıqlı

hәrәkәt svetoforları söndürüldükdә sürücü dәrhal 1.9 nişanlanma xәttindәn sağ tәrәfә yerdәyişmә

etmәlidir. Qarşılıqlı hәrәkәt svetoforları söndürülmüş olduqda әks istiqamәtli nәqliyyat axınlarını ayıran 1.9 xәttini kәsib keçmәk qadağandır;

5) 1.11 xәttini qırıq xәtt tәrәfdәn, habelә yalnız ötmәni vә ya yandan keçmәni başa çatdırdıqdan sonra bütöv xәtt tәrәfdәn kәsib keçmәyә icazә verilir. Yeri dәyişdirilә bilәn dayaqlarda qurulmuş müvәqqәti yol nişanlarının vә nişanlanma xәtlәrinin mәnaları bir-birinә zidd gәldikdә, sürücülәr yol nişanlarını әsas tutmalıdırlar.

VIII. Yol qurğularının elementlәrinә (körpülәrә, dәmiryol keçidlәrinә, dayaq qurğularına vә s.) hasarlara, sütunlara, elәcә dә yollarda olan vә hәrәkәt üçün tәhlükә yaradan digәr obyektlәrin üzәrinә, onların ölçülәrini göstәrmәk vә hәmçinin sürücülәrin gözlә istiqamәti müәyyәnlәşdirmәsinә kömәk etmәk mәqsәdilә, ağ vә qara rәngli zolaq şәklindә şaquli nişanlama çәkilir.

IX. Şaquli nişanlanma xәtlәri aşağıdakılardır:

1) 2.1 — yol qurğularının hәrәkәtdә olan nәqliyyat vasitәlәri üçün tәhlükә doğuran ünsürlәrini (körpülәrin dayaqlarını vә s.) göstәrir;

2) 2.2 — tunellәrin, körpülәrin aşırımlarının aşağı kәnarını göstәrir;

3) 2.3 — ayırma zolaqlarında vә ya tәhlükәsizlik adacıqlarında düzәldilmiş dairәvi adacıqları göstәrir;

4) 2.4 — istiqamәtlәndirici dirәkciklәri, yolkәnarı kötükcüklәri, çәpәrlәrin dayaqlarını vә s.

göstәrir

5) 2.5 — kiçik radiuslu döngәlәrdә, sәrt enişlәrdә, digәr tәhlükәli sahәlәrdә yol sәdlәrinin yan sәthini göstәrir;

Səhifə 46

6) 2.6 — başqa sahәlәrdә yol sәdlәrinin yan sәthini göstәrir;

7) 2.7 — tәhlükәli sahәlәrdә yol sәthindәn hündürә çıxan tәhlükәsizlik adacıqlarını göstәrir.

Maddә 70. Dәmiryol keçidlәrinin siqnallaşdırılması

I.Dәmiryol keçidlәrindәki işıq siqnalları eyni sәviyyәdә quraşdırılmış, növbәliklә işlәyәn vә keçiddәn hәrәkәti qadağan edәn iki yanıb-sönәn qırmızı işıqdan ibarәtdir.

II. İşıq siqnallarını ahәnglә sәslәnәn vә keçiddәn hәrәkәti qadağan edәn sәs siqnalları müşayiәt edә bilәr.

III. Qırmızı işıqların arasında, yaxud onların üzәrindә yerlәşәn vә yanıb-sönәn ağ işıq hәrәkәtә icazә verir.

IV. Şlaqbaum quraşdırılmış keçidlәrdә bağlı, yaxud bağlanmağa başlayan şlaqbaum olduqda, keçidә daxil olmaq qadağandır.

V.Şlaqbaum ardıcıllıqla qırmızı vә ağ zolaqlarla rәnglәnmәlidir, ortada isә qırmızı rәngdә disk nәzәrdә tutula bilәr. Sutkanın qaranlıq vaxtı işıqlandırılmayan yollarda şlaqbaum işıqlandırılmalı vә ya qırmızı işıqlar nәzәrdә tutulmalıdır.

VI. Dәmiryol keçidlәrinә yaxınlaşma

1.1 vә

1.2 xәbәrdarlıq nişanları ilә, yaxud şlaqbaumla

nişanlanmalı, keçidin bilavasitә yaxınlığında isә hәr bir tәrәfdәn 1.3.1 vә 1.3.2 xәbәrdarlıq nişanları quraşdırılmalıdır.

VII. Dәmiryol keçidi önündә yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda yol boyu 1.4.1, 1.4.2, 1.4.3, 1.4.4, 1.4.5, 1.4.6 lövhәlәri quraşdırılır. Hәmin lövhәlәr hәrәkәt boyu yolun sol tәrәfindә dә quraşdırıla bilәr. Bu

zaman onları 1.1 vә ya 1.2 xәbәrdarlıq nişanları müşayiәt edә bilәr.

VIII. Hәrәkәt intensivliyi az olan keçidlәrdә 2.5 üstünlük nişanı quraşdırılır. Hәmin keçidlәrdә nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәtini dәmiryol keçidi üzrә növbәtçi nizamlayır.

Maddә 71. Yol işlәrindә olunan işarәlәr

I.Yol işlәri aparılarkәn, habelә yolun zәdәlәnmiş sahәlәrindә tәhlükәsiz vә fasilәsiz hәrәkәti tәmin etmәk mәqsәdi ilә aşağıdakı işarәlәrdәn istifadә olunur (6 saylı Әlavә):

1)

görülmәli işlәrin sahәsini müәyyәnlәşdirәn lövhә vә sәyyari konuslar;

2)

nizamlayıcı göstәricilәri olan sürәtli hәrәkәt lövhәlәri;

3)iş sahәsini müәyyәnlәşdirәn qırmızı vә ya narıncı rәngli sarışan işıqlar;

4)hәrәkәtin istiqamәtini göstәrәn maneә;

5)görülәn yol işarәlәrindәn yan keçmәni göstәrәn maneәlәr;

6)yol işlәri sahәsinin müәyyәn edilmәsi üçün bayraqlar.

Səhifə 47

II.Yol işlәri görülmәsinә, onun xarakteri vә davam etmә müddәtindәn asılı olaraq, yalnız Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanları ilә razılaşdırıldıqdan, xüsusi yol nişanlarının vә ya işıq siqnallarının qurulmasından sonra başlanıla bilәr.

III. İş aparılacaq sahәlәri aydın görünәn stendlәrlә, şlaqbaumlarla, ayırıcı dirәklәrlә vә ya digәr xüsusi vasitәlәrlә işarә etmәk lazımdır.

IV. Yuxarıda göstәrilәn vasitәlәr işıqqaytarıcı olmazsa, axşamlar qırmızı vә narıncı rәngli daimi vә ya sayrışan işıqlar quraşdırılmalıdır.

V. Yolun zәdәlәnmiş hissәsindә hәrәkәti nizamlamaq üçün xüsusi yol nişanları vә işıq siqnalları quraşdırılır, zәruri hallarda isә yaranmış vәziyyәtә uyğun olaraq yolun nişanlanması aparılır. Әgәr vәziyyәt tәlәb edәrsә, yol hәrәkәti yol fәhlәlәri tәrәfindәn nizamlanmalıdır.

VI. Yol işlәrinin aparılması müddәtindә qurulmuş xüsusi yol nişanları vә ya işıq siqnalları saxlanılır, işlәr qurtardıqda isә ilkin vasitәlәr bәrpa edilir vә zәruri olduqda yeni yol hәrәkәti şәraitinә müvafiq olaraq dәyişikliklәr edilir.

VII. Yolun hәrәkәt hissәsindә işlәyәn şәxs narıncı qolsuz paltar geymәlidir, gecә isә hәmin geyim işıq qaytaran olmalıdır vә yaxud onun üzәrindә işıqqaytarıcı elementlәr nәzәrdә tutulmalıdır.

VIII. Yol işlәrinin aparılması ilә әlaqәdar hәrәkәtin bağlanılması vә ya onun mәhdudlaşdırılması, elәcә dә işin aparıldığı yerin, yaxud zonanın nişanlanması dövlәt standartı ilә müәyyәn edilir.

Maddә 72. Nәqliyyat vasitәlәrinin tanınma nişanları

Nәqliyyat vasitәlәrindә aşağıdakı tanınma nişanlarından istifadә olunur (7 saylı Әlavә):

1) Avtoqatar” — qoşqulu yük avtomobillәrindә vә tәkәrli traktorlarda (1,4 ton vә daha artıq yük götürәn), habelә birlәşdirilmiş avtobus vә trolleybuslarda — kabinәnin damında bir-birindәn 150—300

mmaralı, üfüqi yerlәşdirilmiş narıncı rәngli üç fәnәr şәklindә;

2)Tikanlı şinlәr” — tikanlı şinlәr qoyulmuş mexaniki nәqliyyat vasitәlәrinin arxasında — bәrabәrtәrәfli, ağ rәngli, tәpәsi yuxarı yönәldilmiş vә qırmızı haşiyәyә alınmış içәrisindә qara rәnglә şin tәsviri olan üçbucaq şәklindә (üçbucağın tәrәflәri azı 200 mm, haşiyәnin eni üçbucağın tәrәfinin onda biri qәdәr);

3)Uşaqların daşınması” — avtobusda dәstә ilә uşaq apararkәn, bu nәqliyyat vasitәlәrinin

qabağında vә arxasında — qırmızı haşiyәyә alınmış vә içәrisindә qara rәnglә 1.21 yol nişanının simvolu tәsvir edilmiş sarı rәngli kvadrat şәklindә (kvadratın tәrәflәri azı 250 mm, haşiyәnin eni kvadratın tәrәfinin onda biri qәdәr);

4)Kar sürücü” — lal-kar vә ya kar sürücülәrin idarә etdiyi mexaniki nәqliyyat vasitәlәrinin qabağında vә arxasında-diametri 160 mm olan, içәrisindә tәpәsi aşağı yönәldilmiş bәrabәrtәrәfli xәyali üçbucağın künclәrindә 40 mm diametrli üç qara dairәcik çәkilmiş sarı rәngli dairә şәklindә;

5)Әlil” — I vә II qrup әlillәr üçün xüsusi avadanlıqlar quraşdırılmış, onlar tәrәfindәn idarә olunan vә qeydiyyat şәhadәtnamәsindә bu barәdә müvafiq qeyd olan nәqliyyat vasitәlәrinin qabaq vә arxasında — tәrәflәri 150

mmölçülü, daxilindә 7.17 simvolunun qara boya ilә tәsviri olan sarı rәngli kvadrat şәklindә;

6)Hәkim” — sürücü-hәkimlәrin idarә etdiyi nәqliyyat vasitәlәrinin qabağında vә arxasında — tәrәflәrinin ölçüsü 140 mm olan, içәrisinә ağ dairәdә (diametri 125 mm) qızıl xaç (ştrixin hündürlüyü 90 mm, eni 25 mm) tәsviri vurulmuş, göy rәngli kvadrat şәklindә;

7)Tәlim nәqliyyat vasitәsi” — sürücülük öyrәtmәk üçün istifadә olunan mexaniki nәqliyyat vasitәsinin qabağında vә arxasında — bәrabәrtәrәfli, ağ rәngli, tәpәsi yuxarı yönәldilmiş vә qırmızı haşiyәyә alınmış (üçbucağın tәrәflәri azı 200 mm, haşiyәnin eni üçbucağın tәrәfinin onda biri qәdәr) vә içәrisindә qara rәngdә “tәlim” sözü yazılmış üçbucaq şәklindә (minik avtomobilinin damında ikitәrәfli nişan qoyulmasına yol verilir);

8)Nәqliyyat vasitәsinin qabaritindәn kәnara çıxan boyu 50 mm enindә, növbә ilә qırmızı vә ağ zolaqlar çәkilmiş, işıqqaytarıcı

yük” — 400￿400 mm ölçüdә, diaqonal sәthә malik lövhәcik şәklindә;

Səhifə 48

9) Tәhlükәli yük” — belә yüklәr daşıyan nәqliyyat vasitәlәrinin qabağında vә arxasında — 690￿300 mm ölçüdә, onun 400￿300 mm ölçüdә sağ hissәsi narıncı, sol hissәsi isә 15 mm enindә qara haşiyәyә alınmış ağ rәngdә olan düzbucaq şәklindә (nişanda yükün tәhlükәli xassәlәrini xarakterizә edәn işarәlәr çәkilir);

10) Uzunölçülü nәqliyyat vasitәsi” — yüklü vә ya yüksüz iki vә daha çox qoşqusu olan uzunluğu 24 metrdәn artıq olan avtoqatarların arxasında — 40 mm enindә qırmızı haşiyәsi olan sarı rәngli, azı 1200 x 200 mm ölçülü, işıqqaytarıcı sәthә malik düzbucaq şәklindә (göstәrilәn ölçüdә nişanı yerlәşdirmәk mümkün olmadıqda, azı 600￿200 mm ölçüdә iki eyni nişanı nәqliyyat vasitәsinin oxuna simmetrik yerlәşdirmәyә yol verilir) tanınma nişanları quraşdırılır;

11)Qәza dayanma nişanı” — yolun hәrәkәt hissәsindә nәqliyyat vasitәsi mәcburi dayandığı hallarda quraşdırılır;

12)AZ” fәrqlәnmә nişanı — beynәlxalq yol hәrәkәtlәrindә iştirak edәn nәqliyyat vasitәlәrinin Azәrbaycan Respublikasına mәnsubiyyәtini bildirmәk mәqsәdilә quraşdırılır;

13) Tәcrübәsiz sürücü” — nәqliyyat vasitәsini idarә edәn şәxsin sürücülük vәrdişlәrinә mükәmmәl malik olmadığı barәdә yol hәrәkәtinin başqa iştirakçılarını xәbәrdar etmәk mәqsәdilә quraşdırılır.

Maddә 73. Nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü tәrәfindәn sәs siqnalları vә xarici işıq cihazlarından istifadә edilmәsi

I.Tәhlükәnin vә ya hәrәkәtdә olan maneәlәrin aradan qaldırılması mәqsәdilә nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri fara işıqlarından, bu vә ya digәr istiqamәtә dönmә işıq göstәricilәrindәn, sәs siqnallarından vә ya әl işarәsindәn istifadә edirlәr.

II. Yuxarıda göstәrilәn vasitәlәrlә sәs vә işıq siqnallarının verilmәsi, nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәrini sürәti azaltmaq vә yol-nәqliyyat hadisәsinin qarşısını almaq üçün bütün digәr zәruri tәdbirlәri görmәk vәzifәsindәn azad etmir.

III. Sutkanın qaranlıq vaxtı vә ya mәhdudiyyәtli görünmә şәraitindә, habelә tunellәrdә hәrәkәtdә olan nәqliyyat vasitәlәrindә vә qoşqularda işıq cihazları vә işıq siqnalları aşağıdakı qaydada yandırılmalıdır:

1)tәchizatından asılı olaraq nәqliyyat vasitәlәrindә — faraların yaxın vә ya uzaq işıqları vә arxa qabarit işıqları, velosipedlәrdә - faralar vә ya fәnәrlәr, at arabalarında - fәnәrlәr;

2)qoşqularda vә yedәyә alınan nәqliyyat vasitәlәrindә — qabarit işıqları.

IV. Uzaq işıq yaxın işığa:

1)yaşayış mәntәqәlәrindә yol kifayәt qәdәr işıqlandırıldıqda vә yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda, әgәr yolun hәrәkәt hissәsi yol boyu işıqlanmışdırsa vә әgәr hәmin işıqlandırma sürücüyә kifayәt qәdәr mәsafәdә görmәk imkanı verirsә;

2)sürücünün gözlәrini qamaşdırmamaq mәqsәdi ilә qarşıdan gәlәn nәqliyyat vasitәsinә azı 150 metr qalmışsa;

3)yol hәrәkәtinin digәr iştirakçılarının gözlәrini qamaşdıra bilәn hәr hansı digәr hallarda keçirilmәlidir. Gözü qamaşdıqda sürücü qәza işıq siqnalını qoşmalı vә hәrәkәt zolağını dәyişmәdәn sürәti azaltmaqla nәqliyyat vasitәsini dayandırmalıdır;

4)irәlidә hәrәkәt edәn nәqliyyat vasitәsindәn yaxın mәsafәdә hәrәkәt etdikdә, ötmәzdәn әvvәl qısa müddәtә faraların uzaq işığını yandırmaqla xәbәrdarlıq işıq siqnalı vermәk olar.

V. Sutkanın işıqlı vaxtında hәrәkәt edәn nәqliyyat vasitәsini göstәrmәk mәqsәdilә aşağıdakı nәqliyyat vasitәlәrindә faranın yaxın işıqları yandırılmalıdır:

1)motosiklet vә mopedlәrdә;

2)uşaq dәstәlәrini daşıyan avtobus vә mikroavtobuslarda;

3)mütәşәkkil nәqliyyat dәstәsindә hәrәkәt edәn nәqliyyat vasitәlәrindә;

4)digәr nәqliyyat vasitәlәrini yedәyә alan nәqliyyat vasitәlәrindә;

5)tәhlükәli, ağır çәkili vә iri qabaritli yük daşıyan nәqliyyat vasitәlәrindә;

6)xüsusi olaraq ayrılmış zolaqla nәqliyyat vasitәlәrinin axınına qarşı hәrәkәt edәn ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәlәrindә.

V-I. Duman faralarından aşağıdakı hallarda istifadә oluna bilәr:

1)mәhdudiyyәtli görünmә şәraitindә - hәm ayrıca, hәm dә faranın yaxın vә ya uzaq işıqları ilә birlikdә;

2)sutkanın qaranlıq vaxtı yolun işıqlandırılmamış sahәlәrindә - faraların yaxın vә uzaq işıqları ilә birlikdә;

3)bu Qanunun 73-cü maddәsinin V hissәsindә nәzәrdә tutulmuş hallarda müvafiq nәqliyyat vasitәlәrindә faranın yaxın işıqlarının әvәzinә.

Səhifə 49

VI. Sutkanın qaranlıq vaxtı yolun işıqlandırılmayan sahәsindә, habelә mәhdudiyyәtli görünmә şәraitindә dayanarkәn vә durarkәn nәqliyyat vasitәsindә vә avtoqatarda qabarit vә ya dayanacaq işıqları yandırılmalıdır. Әgәr qabarit işıqları nasazdırsa, nәqliyyat vasitәsi yoldan kәnara çıxarılmalı, bu mümkün olmadıqda isә o, qәza dayanma nişanı ilә bu Qanunun tәlәbinә uyğun işarәlәnmәlidir.

VII. Qatı duman şәraitindә, güclü qar vә yağış yağanda, yaxud buna uyğun digәr şәraitdә, hәmçinin faranın yaxın işıqları vә ya duman faraları vә dumana qarşı fәnәrlәr yandırala bilәr.

Qeyd: Yuxarıda göstәrilәn hallar istisna olmaqla, nәqliyyat vasitәlәri işıq vә sәs siqnalları söndürülmüş vәziyyәtdә

aşağıdakı hallarda duracaqda dayana bilәr: 1) işıqlandırılmış yollarda nәqliyyat vasitәsi kifayәt qәdәr mәsafәdәn aydın göründükdә; 2) yolun hәrәkәt hissәsinin kәnarından aralı saxlandıqda; 3) akkumulyatorla tәchiz olunmamış motosikletlәr yaşayış mәntәqәsindә yolun hәrәkәt hissәsinin qırağında saxlandıqda; 4) yaşayış mәntәqәlәrindә hәrәkәt gәrginliyi az olan küçәlәrdә.

VIII. Projektor-faradanaxtarıcı-faradan yalnız yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda, qarşıdan nәqliyyat vasitәlәri gәlmәdikdә istifadә etmәyә icazә verilir. Yaşayış mәntәqәlәrindә belә faralardan yalnız operativ vә xüsusi xidmәt nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri xidmәti tapşırığı yerinә yetirәrkәn istifadә edә bilәrlәr.

IX. Arxa duman fәnәrlәrindәn yalnız mәhdudiyyәtli görünmә şәraitindә istifadә edilә bilәr. Arxa duman fәnәrlәrini stop-siqnallara qoşmaq qadağandır.

X.“Avtoqatar” tanınma nişanı avtoqatar hәrәkәt etdiyi, sutkanın qaranlıq vaxtı vә ya mәhdudiyyәtli görünmә şәraitindә isә, hәm dә dayandığı vә ya durduğu müddәtdә yanmalıdır.

XI. Sәs siqnallarından yalnız aşağıdakı hallarda istifadә oluna bilәr:

1)yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda ötmә niyyәti haqqında başqa sürücülәri xәbәrdar etmәk üçün zәruri olan

hallarda;

2)yol-nәqliyyat hadisәsinin qarşısını almaq üçün.

XII. Ötmә barәdә xәbәrdarlıq etmәk üçün sәs siqnalı әvәzinә (vә ya onunla birlikdә) işıq siqnalı verilә bilәr. Bu işıq siqnalı sutkanın işıqlı vaxtı — faraların işıqlarını qısamüddәtli yandırıb-söndürmәkdәn, sutkanın qaranlıq vaxtı isә faraların yaxın işığını dәfәlәrlә uzaq işığa keçirmәkdәn ibarәtdir.

Maddә 74. Xüsusi siqnalların tәtbiqi

I.Üstün keçid hüququ olan nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü yol hәrәkәtinin digәr iştirakçıları üçün tәhlükәli vәziyyәt yaratmamaq şәrtilә bu Qanunun tәlәblәrindәn kәnara çıxara bilәr. Üstün keçid hüquqi olan operativ nәqliyyat vasitәlәrinin xüsusi sәs siqnalı vә sayrışan işıq siqnalı olmalıdır.

II. Hәrәkәtin başqa iştirakçıları qarşısında üstünlük almaq üçün belә nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri sayışan işıq vә xüsusi sәs siqnalını qoşmalıdırlar. Hәmin sürücülәr, onlara yol verildiyini yәqin etdikdәn sonra üstünlükdәn istifadә edә bilәrlәr.

III. Üstün keçid hüququ olan, qırmızı vә ya göy sayrışan işıq vә xüsusi sәs siqnalı ilә işarә verәn nәqliyyat vasitәsi yaxınlaşdıqda, hәrәkәtin digәr iştirakçıları sağa dönmә işıq göstәricisini yandırmalı, üstün keçid hüququ olan nәqliyyat vasitәlәri üçün zolağı boşaltmalı vә ya yol qırağına mümkün qәdәr yaxın hәrәkәt etmәli, zәrurәt olduqda isә nәqliyyat vasitәsini dayandırmalıdırlar.

IV. Dövlәt standartları ilә müәyyәn edilmiş rәng qrafikası sxemlәrindәn vә rәnglәrin birlәşdirilmәsindәn, habelә gücü dәyişәn işıqlardan vә avazı dәyişәn çoxavazlı siqnallardan digәr nәqliyyat vasitәlәrinin istifadә etmәsi qadağandır.

V. Narıncı vә ya sarı rәngli sayrışan işıq siqnalları quraşdırılmış xüsusi nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri yolda tikinti, tәmir vә ya tәmizlik işlәri görәrkәn hәrәkәt tәhlükәsizliyini tәmin etmәk şәrtilә, yol nişanlarının vә nişanlama xәtlәrinin tәlәblәrindәn kәnara çıxa bilәrlәr. Başqa sürücülәr onların işinә maneçilik törәtmәmәlidirlәr. Narıncı vә ya sarı rәngli işartılı mәşәl, hәrәkәt zamanı üstünlük vermir vә hәrәkәtin digәr iştirakçılarını tәhlükә barәdә xәbәrdar etmәyә xidmәt edir.

VI. Xüsusi sәs vә işıq siqnalları quraşdırılmış nәqliyyat vasitәlәri Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanlarında xüsusi qeydiyyatdan keçmәlidirlәr. Belә sәs vә işıq siqnallarının quraşdırılmasına bu Qanunda nәzәrdә tutulmuş hallarda icazә verilir.

VII. Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının icazәsi olmadan, xüsusi çoxavazlı sәs vә sayrışan işıq siqnalları ilә vә ya sürәti ölçmәyә maneçilik törәdәn, yaxud ölçmә cihazlarının işinә mane olan antiradar vә digәr texniki vasitәlәrlә vә yaxud operativ xidmәtlәrin nәqliyyat vasitәlәri üçün müәyyәn edilmiş rәnglәnmә sxemlәri ilә tәchiz olunmuş nәqliyyat vasitәlәrinin sahiblәri Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş qaydada mәsuliyyәt daşıyırlar.

Maddә 75. Yolayrıcılarının keçilmәsi

I.Sağa vә ya sola dönәn sürücü dönәcәyi yolun hәrәkәt hissәsini keçmәkdә olan piyadalara, habelә belә hәrәkәt hissәsini velosiped yolu ilә keçmәkdә olan velosipedçilәrә yol vermәlidir.

II. Әgәr yolayrıcında vә ya hәrәkәt hissәlәrinin kәsişmәsindә tıxac yaranıbsa vә bu sürücünü dayanmağa mәcbur edәrәk digәr nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti üçün maneә yaradacaqsa, sürücünün belә yolayrıcına vә ya kәsişmә yerlәrinә girmәsi qadağandır.

III. Hәrәkәt növbәliliyi svetoforun vә ya nizamlayıcının siqnalları ilә müәyyәn edilәn yolayrıcı nizamlanan hesab edilir.

Səhifə 50

IV. Yanıb-sönәn sarı siqnal olduqda, svetoforlar işlәmәdikdә vә ya nizamlayıcı olmadıqda, yolayrıcı nizamlanmayan hesab edilir vә sürücülәr nizamlanmayan yolayrıcılarını keçmә qaydalarını vә yolayrıcında quraşdırılmış üstünlük nişanlarını әsas tutaraq hәrәkәt etmәlidirlәr.

Maddә 76. Nizamlanan yolayrıcıları

I.Relssiz nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü svetoforun yaşıl işığında sola vә ya geriyә dönәrkәn, qarşıdan düzünә vә ya sağa gedәn nәqliyyat vasitәlәrinә yol vermәlidir. Tramvay sürücülәri dә öz aralarında bu qaydanı әsas tutmalıdırlar.

II. Svetoforun sarı vә ya qırmızı siqnalı ilә eyni vaxtda әlavә bölmәsindә yandırılmış ox işarәsi istiqamәtindә hәrәkәt edәn sürücü başqa istiqamәtlәrdәn gәlәn nәqliyyat vasitәlәrinә yol vermәlidir.

III. Svetoforun vә ya nizamlayıcının siqnalları eyni vaxtda hәm tramvayın, hәm dә relssiz nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәtinә icazә verirsә, tramvay, hәrәkәt istiqamәtindәn asılı olmayaraq, üstünlüyә malikdir. Lakin svetoforun qırmızı vә ya sarı siqnalı ilә eyni vaxtda olan әlavә bölmәsindә yandırılmış ox işarәsi istiqamәtindә hәrәkәt edәn tramvay başqa istiqamәtlәrdәn gәlәn nәqliyyat vasitәlәrinә yol vermәlidir.

IV. Svetoforun icazә siqnalı yanarkәn yolayrıcına girmiş sürücü yolayrıcının çıxışında qoyulmuş svetoforun siqnalından asılı olmayaraq, nәzәrdә tutulan istiqamәtdә dayanmadan hәrәkәt etmәlidir, bu zaman qalan nәqliyyat vasitәlәri ona maneә törәtmәmәlidirlәr. Lakin, әgәr yolayrıcında sürücünün hәrәkәt etdiyi yolda qoyulmuş svetoforların qabağında

stop-xәtlәr ( 5.33 nişanı) vardırsa, sürücü hәr bir svetoforun siqnalını әsas tutmalıdır.

V.Svetoforun icazә siqnalı yanarkәn sürücü yolayrıcında hәrәkәti başa çatdırmaqda olan nәqliyyat vasitәlәrinә vә hәmin istiqamәtin hәrәkәt hissәsindә keçidi başa çatdırmamış piyadalara yol vermәlidir.

Maddә 77. Nizamlanmayan yolayrıcları

I.Eyni әhәmiyyәtli olmayan yolların kәsişdiyi yolayrıcında, ikinci dәrәcәli yolla hәrәkәt edәn nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü, baş yolla yolayrıcına yaxınlaşan nәqliyyat vasitәlәrinә, onların sonrakı hәrәkәt istiqamәtindәn asılı olmayaraq, yol vermәlidir.

II. Yolayrıcında baş yol istiqamәtini dәyişirsә, baş yolla hәrәkәt edәn sürücülәr öz aralarında eyni әhәmiyyәtli yolların kәsişdiyi yolayrıcını keçmәk qaydalarını әsas tutmalıdırlar. İkinci dәrәcәli yollarla hәrәkәt edәn sürücülәr dә öz aralarında bu qaydaları әsas tutmalıdırlar.

III. Eyni әhәmiyyәtli yolların kәsişdiyi yolayrıcında relssiz nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü sağdan yaxınlaşan nәqliyyat vasitәlәrinә yol vermәlidir. Tramvay sürücülәri dә öz aralarında bu qaydanı әsas tutmalıdırlar. Belә yolayrıclarında tramvay, onun hәrәkәt istiqamәtindәn asılı olmayaraq, relssiz nәqliyyat vasitәlәri qarşısında üstünlüyә malikdir.

IV. Relssiz nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü sola vә ya geriyә dönәrkәn eyni әhәmiyyәtli yolda qarşı tәrәfdәn düzünә vә ya sağa hәrәkәt edәn nәqliyyat vasitәlәrinә yol vermәlidir. Tramvay sürücülәri dә öz aralarında bu qaydanı әsas tutmalıdırlar.

V. Әgәr sürücü yolun örtüyünün olub-olmadığını tәyin edә bilmirsә (sutkanın qaranlıq vaxtı, palçıq, qar vә s. nәticәsindә), üstünlük nişanları isә yoxdursa, o, belә hesab etmәlidir ki, ikinci dәrәcәli yoldadır.

Maddә 78. Sürmә tәlimi

I.Nәqliyyat vasitәlәrinin idarә edilmәsi üzrә ilkin tәlim bağlı meydançalarda vә ya avtodromlarda keçirilmәlidir.

II. Yollarda sürmә tәliminә yalnız tәlim verәn şәxsin iştirakı ilә vә nәqliyyat vasitәsini sürmәyi öyrәnәn şәxsin onu idarә etmәkdә ilkin vәrdişi olduqda yol verilir. Nәqliyyat vasitәsini sürmәyi öyrәnәn şәxs bu Qanunla nәzәrdә tutulmuş yol hәrәkәti qaydalarını bilmәli vә onun tәlәblәrini yerinә yetirmәlidir.

III. Sürmә tәlimi verәn şәxsin üstündә hәmin kateqoriyalı nәqliyyat vasitәsini sürmә tәlimi vermәk hüququna dair sәnәd vә ya azı 5 il sürücülük stajına malik olmasına, habelә müvafiq kateqoriyalı nәqliyyat vasitәsini idarә etmәk hüququna dair vәsiqә olmalıdır.

IV. Sürmә tәlimi keçirilәn mexaniki nәqliyyat vasitәsi “Tәlim nәqliyyat vasitәsi” tanınma nişanı ilә işarәlәnmәli vә sürmә tәlimi verәn şәxs üçün arxanı göstәrәn güzgü vә pedallar ilә tәchiz olunmalıdır.

V. Siyahısı müәyyәn edilmiş qaydada elan olunan yollarda sürmә tәlimi qadağandır.

6 FӘSİL

Yol hәrәkәti qaydalarının pozuntuları

Maddә 81. Yol hәrәkәti qaydalarını pozmağa görә mәsuliyyәt

Bu qanunla nәzәrdә tutulmuş yol hәrәkәti qaydalarının pozulmasında tәqsirli olan şәxslәr Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә nәzәrdә tutulmuş qaydada mәsuliyyәt daşıyırlar.

7 FӘSİL

Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsinә nәzarәt

Maddә 83. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsindә nәzarәtin hәyata keçirilmәsi

Səhifə 51

I.Bu Qanunun tәlәblәrinә ciddi әmәl etmәklә yollarda hәrәkәt tәhlükәsizliyinә nәzarәti yalnız Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının әmәkdaşları hәyata keçirirlәr.

II. Yollarda hәrәkәt tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsinә nәzarәt Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının әmәkdaşları tәrәfindәn stasionar vә digәr postlarda, elәcә dә xüsusi avadanlığı olan nәqliyyat vasitәlәrindә vә ya texniki nәzarәtetmә vasitәlәrinin tәtbiqi ilә hәyata keçirilir.

III. Müәyyәn edilmiş hәrәkәt sürәti hәddini aşmaq, texniki cәhәtdәn nasaz nәqliyyat vasitәlәrinin istismarı faktını vә nәqliyyat vasitәlәrinin alkoqol vә ya güclü tәsir göstәrәn digәr maddәlәrin istifadә olunması nәticәsindә sәrxoş vәziyyәtdә idarә edilmәsi halları müәyyәnlәşdirmәk üzrә nәzarәti Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı әmәkdaşları yalnız xüsusi cihazlar vasitәsi ilә hәyata keçirirlәr. (narkotik sәrxoşluq vәziyyәtinin, narkotik vasitәlәrin vә psixotrop maddәlәrin istehlakı hallarının müәyyәn edilmәsi üçün aparılan tibbi müayinә dövlәt narkoloji-tibb müәssisәlәrindә qanunvericiliklә müәyyәn edilmiş qaydada hәyata keçirilir). Belә halları müәyyәnlәşdirmәk üçün başqa üsullardan istifadә edilmәsi yolverilmәzdir.

Maddә 84. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinә nәzarәti hәyata keçirәn Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı әmәkdaşının vәzifәlәri

Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinә nәzarәti hәyata keçirәn Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı әmәkdaşının vәzifәlәri aşağıdakılardır:

1)bu Qanunu mükәmmәl bilmәk vә düzgün tәtbiq etmәk;

2)yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinә nәzarәti hәyata keçirәn Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının әmәkdaşları üçün müәyyәn edilmiş müvafiq formalı geyimdә olmaq;

3)xidmәtdә olarkәn xidmәti vәsiqәni, xidmәti silahını, şәxsi nömrә ilә döş nişanını, jezli, fiti, xüsusi çantanı (onun içindә bu Qanunun mәtnini, qәlәmi, inzibati xәtalar haqqında protokolun blanklarını, elәcә dә inzibati cәrimәnin ödәnilmәsi üçün cәrimә bildiriş blanklarını) özündә saxlamaq;

4)yol hәrәkәti iştirakçılarına qarşı әdәb vә nәzakәtlә rәftar etmәk, onlarla münasibәtdә insanın şәrәf vә lәyaqәtini alçaldan hәrәkәtlәrә vә sözlәrә yol vermәmәk;

5)yol hәrәkәti iştirakçılarını saxladıqda onlara yaxınlaşmaq, özünü tәqdim etmәk, dayandırmanın sәbәbini, yol hәrәkәti qaydalarının pozuntusu aşkar edilmişdirsә, onun mәzmununu vә hәmin pozuntunun bu Qanunun hansı maddәsindә nәzәrdә tutulduğunu onlara bildirmәk, habelә inzibati mәsuliyyәtә cәlb etmә haqqında qәrardan şikayәt verilmәsi qaydasını izah etmәk;

6)tәrәfindәn aşkar edilmiş yol hәrәkәti qaydalarının bütün pozuntularını qeyd etmәk, onların dәqiq uçotunu aparmaq vә bu barәdә tabeçilik üzrә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının yuxarı vәzifәli şәxslәrinә raportla mәruzә etmәk;

6-1) tәrәfindәn aşkar edilmiş hәr bir inzibati xәtaya dair mәlumatı - müvafiq xәtanın aşkar edildiyi vaxtdan 1 gün әrzindә, hәmin inzibati xәta haqqında iş üzrә icraat zamanı qәbul olunan qәrarlar vә tәtbiq olunan inzibati tәnbeh tәdbirlәri barәdә mәlumatı - müvafiq qәrar qәbul olunduğu vaxtdan 1 gün әrzindә, inzibati tәnbeh tәtbiq etmә haqqında qәrarın icra olunması barәdә mәlumatı - müvafiq qәrarın icrası başa çatdığı vaxtdan 1 gün әrzindә texniki vasitәlәrdәn istifadә etmәklә müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn müәyyәn edilmiş qaydada mәrkәzi mәlumat sisteminә ötürmәk;

7)nәzarәt etdiyi yol sahәsindә yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi üçün lazımi tәdbirlәr görmәk;

8)cinayәt törәtmiş şәxslәri tәqib etmәk, tutub saxlamaq vә müәyyәn edilmiş qaydada müvafiq dövlәt orqanına tәhvil vermәk (bu mümkün olmadığı halda, tabeçilik üzrә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının yuxarı vәzifәli şәxsinә tәqibi tәşkil etmәk tәklifi ilә müraciәt etmәk).

Maddә 85. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinә nәzarәti hәyata keçirәn Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı әmәkdaşının hәrәkәtlәri

Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinә nәzarәti hәyata keçirәn Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının әmәkdaşı:

1)Qanunla ona verilmiş sәlahiyyәtlәr daxilindә öz vәzifәlәrini yerinә yetirir;

2)nәqliyyat vasitәsini idarә edәn şәxslәrdәn aşağıdakı hallarda nәqliyyat vasitәsini dayandırmağı tәlәb edir:

-nәqliyyat vasitәsini idarә edәn şәxs tәrәfindәn yol hәrәkәti qaydalarının vә ya yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi qaydalarının pozulduğu vizual şәkildә aşkar edildikdә vә ya xüsusi texniki vasitәlәrdәn istifadә etmәklә müәyyәn olunduqda, yol hәrәkәti qaydaları әleyhinә olan inzibati xәtaların törәdilmәsinә görә inzibati cәrimә növündә inzibatı tәnbeh tәtbiq etmә haqqında qәrarın qanuni qüvvәyә mindiyi gündәn 2 ay müddәtindә icra edilmәmәsinә görә nәqliyyat vasitәsinin saxlanılması barәdә mәhkәmә vә ya müvafiq icra hakimiyyәti orqanının qәrarı olduqda, habelә nәqliyyat vasitәsini idarә edәn şәxs tәrәfindәn inzibati xәtanın törәdilmәsi barәdә radio-cihaz vasitәsilә müvafiq icra hakimiyyәti orqanının digәr әmәkdaşından mәlumat daxil olduqda;

-nәqliyyat vasitәsi axtarışda olduqda;

-nәqliyyat vasitәsini idarә edәn şәxs vә ya onunla birlikdә olan sәrnişin tәrәfindәn cinayәtin törәdilmәsi vә ya cinayәtin törәdilmәsindә şübhәlәnilmәsi haqqında dәqiq mәlumat olduqda;

Səhifə 52

-bu Qanunun 37-ci maddәsinin III hissәsindә nәzәrdә tutulmuş hallarda bu nәqliyyat vasitәsindәn istifadә etmәk zәrurәti yarandıqda.

Qeyd: Nәqliyyat vasitәsi bu Qanunun 37-ci maddәsinin I hissәsinin 1-ci bәndindә nәzәrdә tutulmuş sәnәdlәrin yoxlanılması mәqsәdilә yalnız stasionar postlarda dayandırıla bilәr. Nәqliyyat vasitәsinin dayandırılması fit vә jezllә işarә vermәklә vә ya sәsgüclәndirici cihaz vasitәsilә nәqliyyat vasitәsini idarә edәn şәxsin aydın görә vә ya eşidә bilәcәyi şәkildә tәlәb edilmәlidir. Nәqliyyat vasitәsinin dayandırılması tәlәbi sürücü tәrәfindәn yerinә yetirilmәdikdә, pozuntunun vaxtı, yeri, xarakteri, nәqliyyat vasitәsinin markası, rәngi, hәrәkәt istiqamәti, dövlәt qeydiyyat nişanı vә digәr mühüm әlamәtlәri göstәrilmәklә müvafiq icra hakimiyyәti orqanının digәr әmәkdaşlarına radio-cihaz vasitәsilә mәlumat verilir vә bundan sonra yazılı formada müvafiq raport tәrtib edilir. Nәqliyyat vasitәsinin qanunsuz әlә keçirilmәsi (qaçırılması) vә ya sürücünün cinayәt törәtmәkdә şübhәli olması barәdә dәqiq mәlumat olduqda, yaxud nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü öz hәrәkәtlәri ilә insan hәyatına vә sağlamlığına real tәhlükә yaratdıqda, nәqliyyat vasitәsinin dayandırılması tәlәbini yerinә yetirmәyәn sürücünün nәqliyyat vasitәsi tәhlükәsizlik şәrtlәrinә әmәl edilmәklә vә müvafiq icra hakimiyyәti orqanının yuxarı vәzifәli şәxsinә radio-cihaz vasitәsilә mәlumat verilmәklә tәqib edilә bilәr, hәmin nәqliyyat vasitәsinin dayandırılmasına başqa imkan olmadıqda isә bu mәqsәdlә mәcburi dayandırma vasitәlәrindәn istifadә edilә bilәr.

3)nәqliyyat vasitәsi dayandıqda ona yaxınlaşır, özünü nәqliyyat vasitәsinin sürücüsünә tәqdim edir vә bundan sonra ona dayandırılmanın sәbәbini bildirәrәk ondan bu Qanunun 37-ci maddәsinin 1-ci hissәsinin 1-ci bәndindә göstәrilәn sәnәdlәri tәqdim etmәyi tәlәb edir;

Qeyd: Azәrbaycan Respublikası Prezidentinin, Azәrbaycan Respublikası Milli Mәclisi deputatlarının, Azәrbaycan Respublikası Baş Nazirinin, Azәrbaycan Respublikasının İnsan hüquqları üzrә müvәkkilinin (ombudsmanın), Mәhkәmә-Hüquq Şurasının üzvlәrinin vә Azәrbaycan Respublikası hakimlәrinin şәxsiyyәti, hәmin şәxslәrin xidmәti vә şәxsi nәqliyyat vasitәlәri toxunulmaz olduğuna görә onların yoxlanılmasına vә ya inzibati qaydada tutulmasına yol verilә bilmәz.

4)nәqliyyat vasitәsini idarә edәn şәxsin sәnәdlәri qaydasındadırsa vә o, yol hәrәkәti qaydalarını pozmamışdırsa, ona hәrәkәti davam etmәyә icazә verir;

5)nәqliyyat vasitәsini idarә edәn şәxs müәyyәn edilmiş hәrәkәt sürәtinin hәddini saatda 10 kilometrdәn çox aşdıqda, sürәtölçәnin göstәricisi vә pozuntunun baş verdiyi tarix barәdә ölçmә cihazının göstәricilәrinin uçotu kitabında müvafiq qeyd aparır (әgәr sürücü müәyyәn edilmiş hәrәkәt sürәtinin hәddini saatda 10 kilometrdәn çox aşaraq, Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı әmәkdaşının dayanmaq tәlәbini yerinә yetirmәkdәn boyun qaçırıbsa, onu mәsuliyyәtә cәlb etmәk üçün pozuntunun yeri vә tarixi, sürәtölçәnin göstәricisi, nәqliyyat vasitәsinin markası, rәngi vә qeydiyyәt nişanı göstәrilmәklә, bu barәdә tәrtib olunmuş raportu nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyatı üzrә daimi uçota alındığı yerә göndәrir).

6)aşkar edilmiş yol hәrәkәti qaydalarının pozuntusu faktı üzrә inzibati xәta haqqında protokol tәrtib edir (qaydanı bir neçә şәxs pozmuşdursa, onlardan hәr biri barәdә ayrıca inzibatı protokol tәrtib edir).

7)qaydanı pozan şәxs yol-nәqliyyat hadisәsi yerini tәrk etmişsә, bu haqda şahidlәr barәdә mәlumatları göstәrilmәklә raport tәrtib edir vә onu tabeçilik üzrә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının yuxarı vәzifәli şәxsinә tәqdim edir;

8)şәxsin alkoqol, narkotik vasitәlәr, psixotrop maddәlәrdәn vә ya güclü tәsir göstәrәn digәr maddәlәrin istifadә edilmәsi nәticәsindә sәrxoş vәziyyәtdә nәqliyyat vasitәsini idarә etdiyini müәyyәn etmәk üçün texniki vasitәlәrdәn istifadә edir vә ya onun tibbi müayinәdәn keçirilmәsini tәşkil edir.

Qeyd: Nәqliyyat vasitәsini idarә edәn şәxs onun sәrxoş vәziyyәtdә olub-olmamasının müәyyәn edilmәsindәn imtina etdikdә vә ya onun sәrxoşluq әlamәtlәri özünü aşkar büruzә verdikdә, belә şәxs mәcburi qaydada tibbi müayinәdәn keçirilir.

9)dayandırılmış nәqliyyat vasitәsini idarә edәn şәxsdә vә ya onunla birlikdә gedәn sәrnişinlәrdәn hәr hansı birindә sürücülük vәsiqәsi, nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsi, habelә hәmin nәqliyyat vasitәsini idarә etmәk hüququ verәn digәr әsas olmadıqda; nәqliyyat vasitәsinin saxlanılması barәdә mәhkәmә vә ya müvafiq icra hakimiyyәti orqanının qәrarı olduqda; nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyat nişanları vә ya onlardan biri olmadıqda (saxta vә ya qeyri-standart olduqda); dayandırılmış nәqliyyat vasitәsinin mühәrrik, ban vә şassi nömrәsi onu idarә edәn şәxs tәrәfindәn tәqdim edilmiş nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsindәki rәqәmlәrә uyğun gәlmәdikdә; dayandırılmış nәqliyyat vasitәsi alkoqol, narkotik vasitәlәr vә ya güclü tәsir göstәrәn digәr maddәlәrin istifadә edilmәsi nәticәsindә sәrxoş vәziyyәtdә olan şәxs tәrәfindәn idarә olunduqda vә onunla birlikdә gedәn sәrnişinlәrdәn birindә sürücülük vәsiqәsi olmadıqda; nәqliyyat vasitәsindә normativ tәlәblәr pozulmaqla avadanlıq quraşdırıldıqda vә ya dәyişdirildikdә, nәqliyyat vasitәsinin ban şüşәlәrinә qanunla tәtbiqinә icazә verilmәyәn örtüklәr çәkildikdә, nәqliyyat vasitәsi müvafiq icazә olmadan xüsusi sәs (çoxavazlı) vә ya sayrışan işıq siqnalları ilә tәchiz edildikdә, nәqliyyat vasitәsi yol hәrәkәtindә iştirakdan kәnarlaşdırılır vә göstәrilәn sәbәblәr aradan götürülәnәdәk müvәqqәti olaraq Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının mühafizә olunan duracaqlarında saxlanılması üçün nәqliyyat vasitәlәrini müәyyәn edilmiş qaydada oraya göndәrir (nәqliyyat vasitәsinin saxlanılması iki nüsxәdә olan aktla rәsmilәşdirilir, onun birinci nüsxәsi inzibati protokola әlavә edilir, surәti isә nәqliyyat vasitәsini idarә edәn şәxsә verilir);

Səhifə 53

Qeyd: 3 saat әrzindә nәqliyyat vasitәsinin saxlanılması sәbәbini yerindә aradan qaldırmaq mümkün olduqda, nәqliyyat vasitәsi onu yol hәrәkәtindә iştirakdan kәnarlaşdırmış Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı әmәkdaşının yanında saxlanılır. Belә sәbәb aradan qaldırıldığı barәdә lazımi sәnәdlәr tәqdim edildikdәn vә ya mübahisәli hallar araşdırıldıqdan vә ya pozuntuya görә inzibati tәnbeh verildikdәn dәrhal sonra saxlanılmış nәqliyyat vasitәsi sahibinә qaytarılır.

3saat әrzindә nәqliyyat vasitәsinin saxlanılması sәbәbini yerindә aradan qaldırmaq mümkün olmadıqda, nәqliyyat vasitәsi Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının mühafizә olunan duracağına gәtirilir.

Nәqliyyat vasitәsinin saxlanılması sәbәbi aradan qaldırıldığı barәdә lazımi sәnәdlәr tәqdim edildikdәn vә ya pozuntuya görә inzibati tәnbeh verildikdәn, nәqliyyat vasitәsinin duracağa gәtirilmәsi vә onun orada saxlanılması üçün haqq ödәnildikdәn dәrhal sonra, saxlanılmış nәqliyyat vasitәsi sahibinә qaytarılır. Belә nәqliyyat vasitәlәrinin duracaqdan buraxılması üçün xüsusi icazә tәlәb olunmur.

Nәqliyyat vasitәsi qanunsuz saxlanılmışdırsa vә ya lazımi qaydada saxlanılmaması nәticәsindә maddi zәrәr vurulmuşdursa, onun sahibi Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş qaydada mәhkәmәyә müraciәt edә bilәr.

10)Bu Qanunun 52-ci maddәsinin dördüncü vә altıncı hissәlәrindә nәzәrdә tutulmuş hallarda (әgәr sürücü hәmin nәqliyyat vasitәsinin yanında dәyilsә) nәqliyyat vasitәsini müәyyәn edilmiş qaydada müvәqqәti olaraq saxlanılması üçün Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının mühafizә olunan duracağına göndәrir;

Qeyd: Nәqliyyat vasitәsinin sahibi inzibati pozuntuya görә müәyyәn edilmiş cәrimәni verdikdәn vә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının mühafizә olunan duracağına nәqliyyat vasitәsinin gәtirilmәsi vә onun orada saxlanılması üçün Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş mәblәğdә haqq ödәdikdәn dәrhal sonra, saxlanılmış nәqliyyat vasitәsi ona qaytarılır.

Nәqliyyat vasitәsi qanunsuz saxlanılmışdırsa vә ya lazımi qaydada saxlanılmaması nәticәsindә ona maddi zәrәr vurulmuşdursa, nәqliyyat vasitәsinin sahibi Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş qaydada mәhkәmәyә müraciәt edә bilәr.

11)Azәrbaycan Respublikası Silahlı Qüvvәlәrinin vә digәr birlәşmәlәrin nәqliyyat vasitәsini idarә edәn hәrbi qulluqçu yol hәrәkәti qaydalarını pozduğu haqda, ümumi qaydada inzibati protokol tәrtib edir (bu maddәnin 9-cu bәndindә nәzәrdә tutulmuş hallar varsa, hәrbi hissәnin nәqliyyat vasitәsini idarә edәn hәrbi qulluqçu haqqında Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanına dәrhal mәlumat verir);

Qeyd: Bu protokol müәyyәn edilmiş qaydada Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn qaydanı pozan şәxsin xidmәt etdiyi Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanına göndәrilir. Onlar belә fakt üzrә qәrar qәbul edib bu barәdә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanına mәlumat verirlәr.

12)Azәrbaycan Respublikasının tәrәfdar çıxdığı beynәlxalq müqavilәlәrә әsasәn Azәrbaycan Respublikasında toxunulmazlıq hüququndan istifadә edәn әcnәbilәrin Azәrbaycan Respublikasının әrazisindә törәtdiklәri yol hәrәkәti qaydalarının pozulması ilә әlaqәdar inzibati xәtalara görә mәsuliyyәt mәsәlәsi beynәlxalq hüquq normalarına uyğun olaraq hәll edilir.

Maddә 85-1. Yol hәrәkәti qaydaları pozuntusunun aşkar edilmәsi vә mәsuliyyәtә cәlb etmә qaydası

I.Yol hәrәkәti qaydaları әleyhinә olan inzibati xәta haqqında protokol Azәrbaycan Respublikasının İnzibati Xәtalar Mәcәllәsinin 410-cu maddәsindә nәzәrdә tutulmuş qaydada tәrtib edilir vә onun surәti barәsindә protokol tәrtib olunan şәxsә dәrhal verilir. Protokol xüsusi hazırlanmış vә nömrә üzrә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının әmәkdaşlarına ciddi hesabatla verilәn blank formasında tәrtib edilir.

II. Yol hәrәkәti qaydalarının pozuntusunun aşkar edilmәsindә texniki nәzarәt etmә vasitәlәrindәn istifadә olunmuşdursa, protokolda onların göstәricilәri qeyd olunmalıdır. Yol hәrәkәti qaydalarının pozulması nәticәsindә şәxsin sağlamlığına yüngül zәrәr vurulmuşdursa vә ya ona maddi zәrәr yetirilmişdirsә, bu hallar protokolda әksini tapmalıdır.

III. Sürücü tәrәfindәn nәqliyyat vasitәsini idarәetmә hüququnun mәhdudlaşdırılması növündә inzibati tәnbehin tәtbiq edilmәsini nәzәrdә tutan xәtalar törәdildikdә, inzibati xәta haqqında iş üzrә qәrar çıxarılanadәk onun sürücülük vәsiqәsi götürülür vә hәmin şәxsә nәqliyyat vasitәsini bir ay müddәtindә müvәqqәti idarә etmәk hüququ verәn, xüsusi hazırlanmış vә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı әmәkdaşlarına nömrә üzrә ciddi hesabatla verilәn blank formasında tәrtib edilmiş sәnәd verilir, sürücülük vәsiqәsi inzibati protokola әlavә edilir. Nәqliyyat vasitәsini müvәqqәti idarә etmәk hüququ verәn sәnәdin qüvvәdә olma müddәti nәqliyyat vasitәsini idarәetmә hüququnun mәhdudlaşdırılması haqqında qәrar qanuni qüvvәyә minәnәdәk uzadılır.

IV. Yol hәrәkәti qaydalarını pozmuş şәxs inzibati xәta hadisәsinin mövcudluğu vә tәtbiq edilәn inzibati cәrimә tәnbeh növü ilә razılaşdıqda, Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının әmәkdaşı tәrәfindәn dәrhal inzibati tәnbeh vermә haqqında qәrar qәbul edilir vә inzibati xәta törәtmiş şәxsә cәrimәni Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının әmәkdaşında olan xüsusi texniki vasitәdәn (POS-terminal) istifadә

Səhifə 54

etmәklә, plastik kart vasitәsilә ödәmәk imkanı verilir. Qәbul edilәn qәrar vә tәyin olunan cәrimәnin mәblәği protokolda qeyd edilir.

V.Cәrimә plastik kart vasitәsilә ödәnildikdә iki nüsxәdә qәbz çap olunur. Bir nüsxә protokola әlavә olunur, ikinci nüsxә isә protokolun surәti ilә birlikdә inzibati xәta törәtmiş şәxsә verilir. İnzibati xәta törәtmiş şәxsin plastik kart vasitәsilә cәrimәni ödәmәk imkanı olmadıqda, ona cәrimәnin sonradan bank, poçt, plastik kart vә ya İnternet vasitәsilә ödәnilmәsi üçün bildiriş verilir vә bu barәdә protokolda qeyd aparılır. Cәrimә bildirişi xüsusi hazırlanmış vә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının әmәkdaşlarına nömrә üzrә ciddi hesabatla verilәn blank formasında tәrtib edilir.

VI. Yol hәrәkәti qaydalarını pozmuş şәxs inzibati xәta hadisәsinin mövcudluğu ilә vә ya tәtbiq edilәn inzibati tәnbeh növü ilә razılaşmadıqda, inzibati xәta haqqında protokol inzibati xәtalar haqqında işlәr üzrә icraatın hәyata keçirilmәsi üçün 1 iş günü әrzindә aidiyyәti üzrә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanına göndәrilir. Bu halda inzibati xәta törәtmiş şәxsә dәrhal protokolun surәti vә baxılmanın yeri vә vaxtı barәdә bildiriş verilir.

VII. İnzibati xәta haqqında işә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanında baxılması nәticәsindә inzibati cәrimә növündә inzibati tәnbeh tәtbiq etmә haqqında qәrar qәbul edildikdә, müvafiq cәrimә bildirişi tәrtib olunur. Qәrarın surәti vә müvafiq cәrimә bildirişi işә baxılmasında iştirak edәn inzibati xәta törәtmiş şәxsә dәrhal vә şәxsәn verilir, işin baxılmasında iştirak etmәyәn inzibati xәta törәtmiş şәxsә hәmin sәnәdlәr üç günәdәk müddәtdә Inzibati Xәtalar Mәcәllәsi ilә nәzәrdә tutulmuş qaydada verilir.

VIII. İnzibati cәrimә növündә inzibati tәnbeh tәtbiq etmә haqqında qәrarın qanuni qüvvәyә mindiyi gündәn 30 gün müddәtindә inzibati xәta törәtmiş şәxs cәrimә bildirişi üzrә müvafiq mәblәği bank, poçt, plastik kart vә ya İnternet vasitәsilә ödәmәlidir. Barәsindә inzibati cәrimә tәnbeh növü tәtbiq edilәn şәxs qәrarı dәrhal vә ya qәrar qanuni qüvvәyә mindiyi gündәn 3 iş günü müddәtindә icra edәrsә, tәtbiq olunan cәrimәnin mәblәğinin 10 faizi miqdarında ödәnişindәn azad edilir.

IX. İnzibati xәta törәtmiş şәxs müvafiq mәblәği bank, poçt, plastik kart vә ya İnternet vasitәsilә ödәdikdә, bu barәdә ona bank vә ya poçt tәrәfindәn qәbz verilir. Ödәnişi qәbul edәn bank vә ya poçt cәrimә bildirişinin nömrәsi әsasında müvafiq ödәnişin edildiyi barәdә 1 iş günü әrzindә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanına mәlumat verir.

X. İnzibati cәrimә növündә inzibati tәnbeh tәtbiq etmә haqqında qәrar qanuni qüvvәyә mindiyi gündәn 30 gün müddәtindә cәrimәni qanunla müәyyәn edilmiş әsaslar olmadan ödәmәyәn şәxsә onun ödәnilmәdiyi hәr növbәti gün üçün cәrimә mәblәğinin 2 faizi miqdarında dәbbә pulu hesablanır. Dәbbә pulu bütün gecikdirilmiş müddәtә, lakin 3 aydan çox olmamaq şәrti ilә tәtbiq edilir.

XI. İnzibati cәrimә növündә inzibati tәnbeh tәtbiq etmә haqqında qәrarın qanuni qüvvәyә mindiyi gündәn 2 ay müddәtindә cәrimә qanunla müәyyәn edilmiş әsaslar olmadan ödәnilmәdikdә, hәmin qәrarı qәbul etmiş mәhkәmә vә ya müvafiq icra hakimiyyәti orqanı inzibati xәta törәtmiş şәxsin inzibati xәtanı törәdәrkәn idarә etdiyi nәqliyyat vasitәsinin saxlanılması barәdә qәrar qәbul edir. Hәmin qәrar inzibati xәta törәtmiş şәxsә bu maddәnin yeddinci hissәsinә uyğun olaraq tәqdim edilir. Hәmin nәqliyyat vasitәsi Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının әmәkdaşı tәrәfindәn dayandırılır, şәxs nәqliyyat vasitәsinin idarә olunmasından kәnarlaşdırılır vә nәqliyyat vasitәsi Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının mühafizә olunan duracağında saxlanılır. Cәrimә, müvafiq dәbbә pulu, nәqliyyat vasitәsinin duracağa gәtirilmәsinә vә onun orada saxlanılmasına görә haqq ödәnildikdәn dәrhal sonra saxlanılmış nәqliyyat vasitәsi sahibinә qaytarılır.

XII. İnzibati cәrimә növündә inzibati tәnbeh tәtbiq etmә haqqında qәrarın qanuni qüvvәyә mindiyi gündәn 3 ay müddәtindә cәrimә qanunla müәyyәn edilmiş әsaslar olmadan ödәnilmәdikdә, barәsindә inzibati tәnbeh tәtbiq edilәn şәxsin nәqliyyat vasitәsini idarә etmәk hüququnun mәhdudlaşdırılmasına dair qәrar qәbul edilir vә cәrimәnin ödәnilmәsini tәmin etmәk mәqsәdilә mәcburi icraya yönәldilir. Cәrimә vә müvafiq olaraq hesablanmış dәbbә pulu ödәnildikdә, nәqliyyat vasitәsini idarә etmәk hüququnun mәhdudlaşdırılması barәdә qәrara xitam verilir. Mәcburi icraya yönәldilmiş inzibati tәnbeh tәtbiq etmә haqqında qәrar könüllü icra üçün qanunla müәyyәn edilmiş vaxtda borclu tәrәfindәn üzrsüz sәbәbdәn icra edilmәdikdә, müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn “İcra haqqında” Azәrbaycan Respublikasının Qanununda nәzәrdә tutulmuş mәcburi icra tәdbirlәri görülür.

XIII. Ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü yol hәrәkәti qaydalarını pozduqda müntәzәm şәhәrdaxili (rayondaxili) sәrnişin daşımalarında lәngimәlәrin qarşısını almaq üçün müvafiq icra hakimiyyәti orqanının әmәkdaşı dayandırılmış nәqliyyat vasitәsinin sürücüsünә yol verdiyi qayda pozuntusunu elan etdikdәn vә nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyat nişanını qeydә aldıqdan sonra sürücü barәsindә inzibati xәta haqqında protokolu sonuncu dayanacaqda da tәrtib edә bilәr.

8FӘSİL

Yekun müddәalar

Maddә 86. Beynәlxalq aktların hüquqi qüvvәsi

Səhifə 55

Azәrbaycan Respublikasının tәrәfdar çıxdığı beynәlxalq müqavilәlәrdә müәyyәnlәşdirilmiş qaydalar Azәrbaycan Respublikasının yol hәrәkәti qanunvericiliyindә nәzәrdә tutulanlardan fәrqli olduqda, beynәlxalq müqavilәlәr tәtbiq edilir.

Maddә 87. Qanunun qüvvәyә minmәsi

I.Bu Qanun dәrc olunduğu gündәn qüvvәyә minir. Qüvvәyә mindiyi gündәn altı ay müddәtindә yol hәrәkәti qaydalarını tәnzimlәyәn bütün digәr normativ-hüquqi aktlar bu Qanuna uyğunlaşdırılmalıdır.

II. Bu Qanun qüvvәyә mindiyi gündәn sükanı sağ tәrәfdә olan nәqliyyat vasitәlәrinin Azәrbaycan Respublikasına gәtirilmәsi vә dövlәt qeydiyyatından keçirilmәsi qadağandır.

Azәrbaycan Respublikasının Prezidenti

Bakı şәhәri, 3 iyul 1998-ci il

517-IQ

“Yol hәrәkәti haqqında”

Azәrbaycan Respublikasının Qanununa

1 SAYLI ӘLAVӘ

Nәqliyyat vasitәlәrinin istismarının qadağan edilmәsinә sәbәb olan nasazlıqların

S İ Y A H I S I

I. Tormoz sistemlәri

1) Yolda sınaqlar zamanı iş tormoz sistemi aşağıdakı tormozlama sәmәrәlilik normalarını tәmin etmәdikdә:

Nәqliyyat vasitәlәrinin növlәri

Tormoz yolu (m)

Müәyyәn edilmiş

 

әn çoxu

yavaşıma (m/s) әn azı

Tәk nәqliyyat vasitәlәri: minik avtomobillәri vә

 

 

 

 

onların yükdaşıma üçün modifikasiyaları

12,2

(14,5)

6,8

(6,1)

 

İcazә verilәn maksimum kütlәsi 5 tonadәk olan

 

 

 

 

(5 ton da daxil olmaqla) avtobuslar

13,6

(18,7)

6,8

(5,5)

 

İcazә verilәn maksimum kütlәsi 5 tondan çox

 

 

 

 

olan avtobuslar

16,8

(19,9)

5,7 (5)

İcazә verilәn maksimum kütlәsi 3,5 tonadәk olan

 

 

 

 

(3,5 ton da daxil olmaqla) yük avtomobillәri

15,1 (19)

5,7

(5,4)

 

İcazә verilәn maksimum kütlәsi 3,5 tondan 12

 

 

 

 

tonadәk olan (12 ton da daxil olmaqla) yük

 

 

 

 

avtomobillәri

17,3

(18,4)

5,7

(5,7)

İcazә verilәn maksimum kütlәsi 12 tondan çox

 

 

 

 

olan yük avtomobillәri

16 (17,7)

6,2

(6,1)

İkitәkәrli motosikletlәr vә mopedlәr

7,5

(7,5)

5,5

(5,5)

Yanqoşqulu motosikletlәr

8,2

(8,2)

5

(5)

Minik avtomobillәrinin vә onların yükdaşıma üçün

 

 

 

 

modifikasiyalarının yedәyә aldığı avtomobil

 

 

 

 

qatarları

13,5

(14,5)

5,9

(6,1)

 

İcazә verilәn maksimum kütlәsi 5 tonadәk olan

 

 

 

 

(5 ton da daxil olmaqla) avtobusların yedәyә

 

 

 

 

aldığı avtoqatarları

15,2

(18,7)

5,7

(5,5)

 

İcazә verilәn maksimum kütlәsi 5 tondan çox

 

 

 

 

olan avtobusların yedәyә aldığı avtoqatarları

18,4

(19,9)

5,5 (5)

 

İcazә verilәn maksimum kütlәsi 3,5 tonadәk olan

 

 

 

 

Səhifə 56

Nәqliyyat vasitәlәrinin növlәri

Tormoz yolu (m)

Müәyyәn edilmiş

 

әn çoxu

yavaşıma (m/s) әn azı

(3,5 ton da daxil olmaqla) yük avtomobillәrinin

 

 

yedәyә aldığı avtoqatarları

17,7 (22,7)

4,6 (4,7)

 

İcazә verilәn maksimum kütlәsi 3,5 tondan 12

 

 

tonadәk olan (12 ton da daxil olmaqla) yük

 

 

avtomobillәrinin yedәyә aldığı avtoqatarları

18,8 (22,1)

5,5 (4,9)

 

İcazә verilәn maksimum kütlәsi 12 tondan çox

 

 

olan yük avtomobillәrinin yedәyә aldığı

 

 

avtoqatarları

18,4 (21,9)

5,5 (5)

Qeyd: 1) İş tormoz sisteminin sınağı sement vә ya asfalt-beton örtüklü hamar yolun quru üfüqi sahәsindә vә tormozlanmanın başlanğıc sürәti avtomobillәr, avtobuslar vә avtoqatarları üçün isә saatda 40 kilometr, motosiklet vә mopedlәr üçün isә saatda 30 kilometr olan halda aparılır; nәqliyyat vasitәlәrini tәchiz edilmiş vәziyyәtdә, sürücünün iştirakı ilә, idarәetmә orqanına iş tormoz sisteminin birdәfәlik tәsiri yolu ilә sınayırlar; 2) Nәqliyyat vasitәlәrinin iş tormoz sisteminin sәmәrәliliyi dövlәt standartlarına uyğun olaraq başqa göstәricilәrә görә dә qiymәtlәndirilә bilәr.

2)Hidravlik tormoz ötürücüsünün hermetikliyi pozulduqda.

3)Pnevmatik vә pnevmohidravlik tormoz ötürücülәrindә hermetikliyin pozulması mühәrrik işlәmәyәrkәn

tormoz sistemini idarәetmә orqanları tam qoşulmuş halda olduqda — 15 dәqiqә әrzindә havanın tәzyiqinin 0,05 MPa (0,5 kq—q/sm2) aşağı düşmәsinә sәbәb olursa.

4)Pnevmatik vә ya pnevmohidravlik tormoz ötürücülәrinin manometri işlәmәdikdә.

5)Duracaq tormoz sistemi aşağıdakı nәqliyyat vasitәlәrinin tәrpәnmәz vәziyyәtini tәmin etmәdikdә:

tam yüklü nәqliyyat vasitәlәrinin — 16 dәrәcәdәn az olmayan enişdә;

tәchiz olunmuş vәziyyәtdә minik avtomobillәrinin vә avtobusların — 23 dәrәcәdәn az olmayan enişdә;

tәchiz olunmuş vәziyyәtdә yük avtomobillәrinin vә avtomobil qatarlarının — 31 dәrәcәdәn az olmayan enişdә istismarı qadağan edilir.

II.Sükan idarә mexanizmi

1)Sükan idarә mexanizmindә lüftün cәmi aşağıdakı son hәdd qiymәtlәrindәn çox olduqda:

Nәqliyyat vasitәsinin növü

Cәmi lüftün son hәdd qiymәtlәri,

 

(dәrәcә ilә), әn çoxu

Minik avtomobillәri vә onların bazasında yaradılmış yük

 

avtomobillәri vә avtobuslar

10

Avtobuslar

20

Yük daşıyan avtomobillәr

25

2)Detal vә qovşaqların konstruksiyada nәzәrdә tutulmayan yerdәyişmәsinә yol verildikdә; yivli birlәşmәlәr müәyyәnlәşdirilmiş üsulla burulub bağlanmadıqda vә ya bәrkidilmәdikdә.

3)Konstruksiyada nәzәrdә tutulmuş sükan idarә güclәndiricisi vә ya sükan dempferi (motosikletlәr üçün) nasaz olduqda vә ya ümumiyyәtlә olmadıqda istismarı qadağan edilir.

III.Xarici işıq cihazları

1)Xarici işıq cihazlarının miqdarı, tipi, rәngi, yerlәşmәsi vә iş rejimi nәqliyyat vasitәsi konstruksiyasının tәlәblәrinә uyğun olmadıqda.

Qeyd: İstehsaldan çıxarılmış nәqliyyat vasitәlәrindә başqa marka vә modeldәn olan nәqliyyat vasitәlәrinin xarici işıq cihazlarının qurulmasına yol verilir.

2)Faraların nizamlanması dövlәt standartlarının tәlәblәrinә uyğun olmadıqda.

3)Xarici işıq cihazları vә işıqqaytarıcılar müәyyәnlәşdirilmiş rejimdә işlәmәdikdә vә ya çirklәnmiş olduqda.

4)İşıq cihazlarında işıqyayıcılar olmadıqda vә ya hәmin işıq cihazının tipinә uyğun olmayan yayıcılardan istifadә edildikdә.

5)Sayrışan işıqlar standartın tәlәblәrinә uyğun qurulmadıqda.

6)Geriyә hәrәkәt fәnәrlәri vә dövlәt qeydiyyat nişanının, işıqqaytarıcı qeydiyyat, fәrqlәndirici vә tanınma nişanlarının işıqlandırılması istisna edilmәklә, nәqliyyat vasitәsinin qabağında qırmızı rәngli, arxasında isә ağ rәngli işıq cihazları vә ya işıqqaytarıcılar qurulduqda nasazlıq aradan qaldırılır.

IV. Qabaq şüşәnin şüşә silgәclәri vә şüşәyuyanları

1) Şüşә silgәclәri müәyyәn edilmiş rejimdә işlәmәdikdә.

Səhifə 57

2)Nәqliyyat vasitәsinin konstruksiyasında nәzәrdә tutulmuş şüşәyuyanlar işlәmәdikdә nasazlıq aradan

qaldırılır.

V.Tәkәrlәr vә şinlәr

1)Minik avtomobillәri şinlәrinin protektorundakı naxışların qalmış hündürlüyü 1,6 mm-dәn, yük avtomobillәrindә — 1 mm-dәn, avtobuslarda — 2 mm-dәn, motosiklet vә mopedlәrdә — 0,8 mm-dәn az olduqda. Qeyd: Qoşqular üçün şinlәrin protektorundakı naxışların qalmış hündürlüyü normaları yedәkçi nәqliyyat vasitәlәrinin şinlәri üçün olan normalarda müәyyәn edilir.

2)Şinlәrdә kordun çılpaqlaşması, habelә karkasın tәbәqәlәrә ayrılması, protektorun vә şinin yan rejiminin qopması kimi yerli zәdәlәr (yarıq, kәsik, qırıq) olduqda.

3)Bәrkitmә boltu olmadıqda vә ya tәkәrlәrin diskindә vә çәnbәrlәrindә çatlar olduqda.

4)Şinlәr ölçüsünә vә ya yükgötürmә qabiliyyәtinә görә nәqliyyat vasitәsinin modelinә uyğun gәlmәdikdә.

5)Avtobusun, minik avtomobilinin vә ya onun qoşqusunun bir oxuna radial şinlә birlikdә diaqonal şin vә ya protektoru müxtәlif naxışlı şinlәr geydirildikdә.

Yük daşıyan avtomobilinin vә ya onun qoşqusunun bir oxuna radial şinlә birlikdә diaqonal şin vә ya protektoru müxtәlif naxışlı şinlәr geydirildikdә nasazlıq aradan qaldırılır.

VI. Mühәrrik

1)İşlәnmiş qazlarda zәrәrli maddәlәrin miqdarı vә onların tüstülәnmәsi dövlәt standartlarında müәyyәn edilmiş kәmiyyәtlәrdәn çox olduqda.

2)Yanacaq sisteminin hermetikliyi pozulduqda.

3)İşlәnmiş qazları xaricetmә sistemi saz olmadıqda nasazlıq aradan qaldırılır.

4)Mühәrrikin sәs gücünün artırılması mәqsәdi ilә nәqliyyat vasitәsinin işlәnmiş qazları xaric etmә sisteminә normativ tәlәblәr pozulmaqla avadanlıq quraşdırıldıqda vә ya dәyişdirildikdә.

VII. Konstruksiyanın digәr ünsürlәri

1)Nәqliyyat vasitәsinin konstruksiyasında nәzәrdә tutulmuş arxanı göstәrәn güzgü, şüşә olmadıqda.

2)Sәs siqnalı işlәmәdikdә.

3)Sürücünün görünüş dairәsini mәhdudlaşdıran, şüşәnin şәffaflığını korlayan, yol hәrәkәti iştirakçılarını zәdәlәmәk, tәhlükәsi yaradan әlavә әşyalar qoyulduqda vә ya şüşәlәrә hәr hansı formada vә ölçüdә örtüklәr (pәrdә vә plyonka) çәkildikdә.

Qeyd: Avtomobillәrin vә avtobusların qabaq şüşәsinin yuxarı hissәsindә rәngli, şәffaf plyonka bәrkidilә bilәr. İşığı buraxması dövlәt standartlarının tәlәblәrinә uyğun olan, sәnaye üsulu ilә hazırlanan rәngli şüşәlәrin (güzgü- şüşәlәrdәn başqa) tәtbiqinә icazә verilir. Hәr iki tәrәfdә arxanı göstәrәn xarici güzgülәr olduqda avtobusun pәncәrәlәrindәn pәrdә asmağa, elәcә dә minik avtomobillәrinin arxa şüşәlәrinә örtük (pәrdә vә ya plyonka) çәkmәyә vә ya sәnaye üsulu ilә hazırlanan jalüz asmağa yol verilir.

4)Konstruksiyada nәzәrdә tutulmuş kuzov vә ya kabinә qapılarının qıfılları, yük platforması bortlarının cәftәlәri, sistern boğazının vә yanacaq bakı tıxacının cәftәlәri, sürücünün oturacağının vәziyyәtini nizamlayan mexanizm, qәza çıxış yerlәri vә onları hәrәkәtә gәtirәn qurğular, qapıları idarә edәn ötürücü, spidometr, taxoqraf, ilin mövsümi şәraitlәrindәn asılı olaraq şüşәqızdıran vә havaüfürәn işlәmәdikdә.

5)Konstruksiyada nәzәrdә tutulmuş arxa mühafizә qurğusu, palçıqdan qoruyan fartuklar vә brızqoviklәr olmadıqda.

6)Yedәkçinin vә qoşquların ilişmә-dartıilişmә-dayaq qurğuları nasaz olduqda, habelә onların konstruksiyalarında nәzәrdә tutulmuş sığorta trosları (zәncirlәr) olmadıqda vә ya nasaz olduqda. Motosikletin çәrçivәsi ilә yanqoşqunun çәrçivәsi birlәşәn yerdә lüft olduqda.

7)Aşağıdakılar olmadıqda:

avtobusda, minik vә yük daşıyan avtomobillәrindә, tәkәrli traktorda — dәrman qutusu, odsöndürәn, qәza dayanma nişanı (yanıb-sönәn qırmızı fәnәr);

icazә verilmiş maksimum kütlәsi 3,5 tondan çox olan yük avtomobillәrindә vә icazә verilmiş maksimum kütlәsi 5 tondan çox olan avtobuslarda — diyirlәnmәyә qarşı dayaqlar (azı ikisi);

yanqoşqulu motosikletdә — dәrman qutusu, qәza dayanma nişanı (yanıb-sönәn qırmızı fәnәr).

8)Operativ vә xüsusi xidmәtlәrә mәxsus olmayan nәqliyyat vasitәlәrindә dövlәt standartlarında nәzәrdә tutulmuş işartılı mayakcıqlardan, sәs çaları növbә ilә dәyişәn sәs siqnallarından vә rәng qrafikası sxemlәrindәn istifadә olunduqda.

9)Tәhlükәsizlik kәmәrlәri nәqliyyat vasitәlәrinin konstruksiyasında nәzәrdә tutulduğu halda belә kәmәrlәr olmadıqda vә ya onlar kәmәrlәri yararsız olduqda.

10)Nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyat nişanının standartın tәlәblәrinә cavab vermәdikdә. Dövlәt qeydiyyat nişanlarının rәqәmlәri vә hәrflәri yük daşıyan avtomobillәrinin, qoşquların (minik avtomobillәrinin vә motosikletlәrin qoşqularından başqa) vә avtobusların (xüsusi kiçik avtobuslardan başqa) kuzovunun arxa divarında tәkrar vә rәqәmlәrin hündürlüyü әn azı 300 mm, eni azı 120 mm, cizginin qalınlığı 30 mm, hәrflәrin ölçüsü rәqәmlәrin 2/3-si

Səhifə 58

qәdәr olunmadıqda, tramvay vә trolleybuslarda müvafiq idarәlәrin verdiklәri verdiklәri dövlәt qeydiyyat nişanları yazılmadıqda.

11)Motosikletdә konstruksiyada nәzәrdә tutulmuş tәhlükәsizlik qövsü olmadıqda.

12)Motosikletlәrin vә mopedlәrin yәhәrindә әylәşmiş sәrnişin üçün onların konstruksiyasında nәzәrdә tutulmuş köndәlәn әl tutacaqları vә ayaqaltılar olmadıqda.

13)Tormoz sistemlәrinin, sükan idarәsinin, digәr qovşaq vә aqreqatların müәyyәnlәşdirilmiş tәlәblәrә uyğun gәlәn әlavә elementlәri konstruksiyada nәzәrdә tutulduğu halda, qurulmadıqda nasazlıq aradan qaldırılır.

2 SAYLI ӘLAVӘ

Nizamlayıcının siqnalları

Diqqәt!

Müәyyәn istiqamәt üzrә hәrәkәt

Sola dönmә

Sürәti artırın

Sürәti azaldın

Səhifə 59

Dayanın

3 SAYLI ӘLAVӘ

Nәqliyyat svetoforları

Siqnalları şaquli yerlәşdirilmiş svetofor

Siqnalları üfuqi yerlәşdirilmiş svetofor

Әlavә bölmәli svetofor

Müәyyәn istiqamәtlәrdә hәrәkәti nizamlamaq üçün svetofor

Qarşılıqlı hәrәkәt svetoforu

Dәmiryol keçidlәrindә hәrәkәti nizamlamaq üçün svetoforlar

Nizamlanmayan yolayrıcılarını vә piyada keçidlәrini nişanlamaq üçün svetoforlar

Müәssisәlәrin vә tәşkilatların әrazisindә, habelә yolun hәrәkәt hissәsi daralan yerlәrdә hәrәkәti nizamlamaq üçün svetofor



Səhifə 60

Piyada svetoforu

Tramvayın vә ümumi istifadәli digәr nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәtini nizamlamaq üçün svetofor

4 SAYLI ӘLAVӘ

Yol nişanları

I. Xәbәrdarlıq nişanları

1.1. Şlaqbaumlu dәmir yol keçidi.

1.2. Şlaqbaumsuz dәmir yol keçidi.

1.3.1. Birxәtli dәmir yolu.

1.3.2. Çoxxәtli dәmir yolu.

1.4.1, 1.4.2, 1.4.3, 1.4.4, 1.4.5, 1.4.6. Dәmir yol keçidinә yaxınlaşma. Üç mail xәtli 1.4.1 işarә keçidә 150-300 metr qalmış quraşdırılır, iki mail xәtli 1.4.2 işarә keçidә 100 metr qalmış quraşdırılır vә ötmә әmәliyyatını qadağan edir. Bir mail xәtli 1.4.3 işarә keçidә 50 metr qalmış quraşdırılır, keçidә qәdәr ötmә әmәliyyatını, keçidә qәdәr vә ondan sonra duracağı qadağan edir.

1.5. Tramvay xәtti ilә kәsişmә. Yolayrıclardan kәnarda yolun tramvay xәtti ilә kәsişmә yerinә yaxınlaşmanı bildirir.

1.6.1, 1.6.2, 1.6.3, 1.6.4, 1.6.5, 1.6.6. Eyni әhәmiyyәtli yolların kәsişmәsi.

1.7. Dairәvi hәrәkәtlә kәsişmә.

Səhifə 61

1.8. Svetoforla nizamlama. Hәrәkәt növbәliyinin svetoforla nizamlandığı yolayrıcların, piyada keçidlәrinin vә ya yol sahәlәrinin qarşısında quraşdınlır.

1.9. Ayrılan körpü. Açılan körpü vә ya bәrә keçidi.

1.10. Sahilboyuna çıxış.

1.11.1, 1.11.2. Tәhlükәli döngә. Yolun kiçik radiuslu vә ya mәhdud görüntülü döngәlәri: 1.11.1 - sağa, 1.11.2 - sola.

1.12.1, 1.12.2. Tәhlükәli döngәlәr. Yolun tәhlükәli döngәlәr olan sahәsi: 1.12.1 - birinci döngә sağadır, 1.12.2 - birinci döngә soladır.

1.13. Sәrt eniş.

1.14. Sәrt yoxuş.

1.15. Sürüşkәn yol. Sәthi sürüşkәn olan yol.

1.16.1. Nahamar yol. Hәrәkәt hissәsinin sәthi nahamar (dalğalı, çalalarla, körpülәr ilә hamar birlәşmәsi

olmayan yerlәr vә s.) olan yol.

 

1.16.2. Çökmüş yol.

 

1.16.3. Qabarıq yol.

 

1.17. Çınqıl

sıçrayışı. Nәqliyyat vasitәlәrinin tәkәrlәrinin altından çınqıl, daş vә bunlara bәnzәr digәr

qırıntıların sıçrayışının mümkün olduğu yol sahәsi.

1.18.1,

1.18.2,

1.18.3. Yolun daralması. 1.18.1 - yolun hәr iki tәrәfdәn daralması, 1.18.2 -

yolun sağdan daralması, 1.18.3 - yolun soldan daralması.

1.19. İkitәrәfli hәrәkәt. Әks istiqamәtdә hәrәkәt olan yol sahәsinin (hәrәkәt hissәsinin) başlanğıcı.

Səhifə 62

1.20. Piyada keçidi. 5.16.1, 5.16.2 nişanları ilә vә (vә ya) 1.14.1, 1.14.2 nişanlanması ilә işarәlәnmiş piyada keçidәrinә yaxınlaşmanı bildirir.

1.21. Uşaqlar. Mәktәblәr, düşәrgәlәr vә bunlara bәnzәr tәşkilatların yanında uşaqların yola çıxmaları ehtimal olunanyol sahәlәri.

1.22. Velosiped zolağı ilә kәsişmә. Yolayrıclardan kәnarda yolun velosiped zolağı ilә kәsişmә yerinә yaxınlaşmanı bildirir.

1.23. Yol işlәri. Yolda (hәrәkәt hissәsindә) aparılan hәr hansı bir iş yerini bildirir.

1.24. Mal-qara keçidi. Mal-qara ötürülmәsi üçün istifadә edilәn yol sahәsi.

1.25. Vәhşi heyvanlar. Vәhşi heyvanların yolun hәrәkәt hissәsinә çıxmaları ehtimal olunan sahә.

1.26. Daş uçqunu. Daş uçqununun, torpaq sürüşmәsinin mümkün olduğu yol sahәsi.

1.27. Yandan әsәn külәk.

1.28. Alçaqdan uçan tәyyarәlәr.

1.29. Tunel. Daxilindә süni işıqlandırma olmayan vә ya giriş yeri mәhdud görünәn tunel.

1.30. Digәr tәhlükәlәr. Başqa xәbәrdarlıq nişanları ilә nәzәrdә tutulmayan tәhlükәli sahәlәrin olduğu yol sahәsi.

1.31.1, 1.31.2, 1.31.3. Döngәnin istiqamәti. 1.31.1,1.31.2 - mәhdud görüntüyә malik olan kiçik radiuslu döngәlәrdә vә tәmir olunan sahәlәrdә hәrәkәtin istiqamәtini bildirir. 1.31.3 - "T" şәkilli vә ya yolların şaxәlәnmәsindәn әmәlә gәlәn yolayrıclarda vә tәmir olunan sahәlәrdә hәrәkәtin istiqamәtini bildirir.

1.32. Qәza. Yol-nәqliyyat hadisәsi va ya qәza baş vermiş yerә yaxınlaşmanı bildirir.

1.33. Tıxac yaranmış sahәyә yaxınlaşma barәdә xәbәrdarlıq.

II. Üstünlük nişanları

Səhifə 63

2.1. Baş yol. Nizamlanmayan yolayrıclarını keçmәkdә üstünlük verilәn yol.

2.2. Baş yolun sonu.

2.3.1. İkinci dәrәcәli yolla kәsişmә.

2.3.2, 2.3.3. İkinci dәrәcәli yolun bitişmәsi (sağdan, soldan).

2.4. Yol verin.

2.5. Dayanmadan keçmәk qadağandır. Stop-xәtt qarşısında, bu xәtt olmadıqda isә hәrәkәt hissәlәrinin

kәsişmә xәtti qarşısında dayanmadan hәrәkәt etmәk qadağandır. Sürücü kәsişәn yolla yaxınlaşan, 7.13

lövhәsi olduqda isә baş yolla hәrәkәt edәn NV-ә yol vermәlidir. 2.5 nişanı dәmir yol keçidi vә ya digәr postlar

qarşısında da quraşdırıla bilәr. Belә olduqda sürücü stop-xәttin qarşısında, bu xәtt olmadıqda isә 2.5 nişanının qarşısında NV-ni dayandırmalıdır.

2.6. Qarşıdan hәrәkәtin üstünlüyü. Qarşıdan gәlәn NV-nin hәrәkәti üçün maneә yaradılacaqsa, yolun daralmış sahәsinә girmәk qadağandır. Sürücü qarşı tәrәfdәn yolun daralmış sahәsinә yaxınlaşmaqda olan vә ya bu sahәdә hәrәkәt edәn NV-ә yol vermәlidir.

2.7. Qarşıdan hәrәkәtә nisbәtәn üstünlük. Sürücü yolun bu daralmış sahәsindә hәrәkәt edәrkәn qarşıdan gәlәn NV qarşısında üstünlüyә malikdir

III. Qadağan nişanları

3.1. Giriş qadağandır. Bütün NV-nin bu istiqamәtә girişi qadağandır.

3.2. Hәrәkәt qadağandır. Bütün NV-nin hәrәkәti qadağandır.

3.3. Mexaniki nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti qadağandır.

Səhifə 64

3.4. Yük avtomobillәrinin hәrәkәti qadağandır. İcazә verilәn maksimum kütlәsi (әgәr nişanda kütlә göstәrilmәmişdirsә) 3,5 t-dan vә ya icazә verilәn maksimum kütlәsi nişanda göstәrilәn kütlәdәn artıq olan yük

avtomobillәrinin, nәqliyyat avtoqatarlannın, traktorların vә özügedәn maşınlann hәrәkәti qadağandır.

3.4

nişanı adamlann daşınması üçün tәyin olunmuş yük avtomobillәrinin hәrakәtini qadağan etmir.

 

3.5. Motosikletlәrin hәrәkәti qadağandır.

3.6. Traktorların hәrәkәti qadağandır. Traktorlann vә özügedәn maşınlann hәrәkәti qadağandır.

3.7. Qoşqu ilә hәrәkәt qadağandır. Yük avtomobillәrinin vә traktorların tipindәn asılı olmayaraq qoşqu ilә vә ya nasaz mexaniki NV-ni yedәyә almaqla hәrәkәti qadağandır. Bu nişan qoşqu ilә hәrәkәt edәn minik avtomobillәrinin hәrәkәtini qadağan etmir.

3.8. At-araba ilә hәrәkәt qadağandır. At-arabalarının (kirşәlәrinin), yük heyvanlarının hәrәkәti vә hәmçinin mal-qaranın ötürülmәsi qadağandır.

3.9. Velosipedlә hәrәkәt qadağandır. Velosipedlәrdә vә mopedlәrdә hәrәkәt qadağandır.

3.10. Piyadaların hәrәkәti qadağandır.

3.11. Kütlәnin mәhdudlaşdırılması. Ümumi faktiki kütlәsi nişanda göstәrilәn kütlәdәn artıq olan NV-nin vә hәmçinin NV-nin avtoqatarlarının hәrәkәti qadağandır.

3.12. Oxa düşәn ağırlığın mәhdudlaşdırılması. Hәr hansı bir oxuna düşәn faktiki ağıriıq nişanda göstәrilәn hәddәn artıq olan NV-nin hәrakәti qadağandır.

3.13. Hündürlüyün mәhdudlaşdırılması. Qabarit hündürlüyü (yük ilә vә ya yüksüz) nişanda göstәrilәn hәddәn artıq olan NV-nin hәrәkәti qadağandır.

3.14. Enin mәhdudlaşdırılması. Qabarit eni (yük ilә vә ya yüksüz) nişanda göstәrilәn hәddәn artıq olan NV-nin hәrakәti qadağandır.

3.15. Uzunluğun mәhdudlaşdırılması. Qabarit uzunluğu (yük ilәvә ya yüksüz) nişanda göstәrilәn hәddәn artıq olan NV-nin (avtoqatariann) hәrәkәti qadağandır.

3.16. Minimum ara mәsafәnin mәhdudlaşdırılması. NV-nin arasındakı mәsafә (distansiya) nişanda göstәrilәn hәddәn az olarsa, onların hәrәkәti qadağandır.

Səhifə 65

3.17.1. Gömrükxana. Gömrükxananın (nәzarәt mәntәqәsinin) qarşısında dayanmadan hәrәkәt etmәk qadağandır.

3.17.2. Tәhlükә. Yol-nәqliyyat hadisәsi, qәza va ya digәr tәhlükәlәrlә әlaqәdar olaraq istisna olmamaq şәrti ilә bütün NV-nin hәrәkәti qadağandır.

3.18.1. Sağa dönmәk qadağandır.

3.18.2. Sola dönmәk qadağandır. Geriyә dönmәk icazә verilir.

3.19. Geriyә dönmәk qadağandır. Sola dönmәk icazә verilir.

3.20. Ötmәk qadağandır. Bütün NV-nә ötmәk qadağandır.

3.21. Ötmәyin qadağan edildiyi zonanın qurtaracağı.

3.22. Yük avtomobillәrinin ötmәsi qadağandır. İcazә verilәn maksimum kütlәsi 3,5 t-dan artıq olan yük avtomobillәrinә bütün NV-ni ötmәk qadağandır.

3.23. Yük avtomobillәrinin ötmәsi qadağan edilmiş zonanın qurtaracağı.

3.24. Maksimum sürәtin mәhdudlaşdırılması. Nişanda göstәrilmiş hәddәn (km/saat) artıq sürәtlә hәrәkәt etmәk qadağandır.

3.25. Maksimum sürәtin mәhdudlaşdırıldığı zonanın qurtaracağı.

3.26. Sәs siqnalı vermәk qadağandır. Yol-nәqliyyat hadisәsinin qarşısını almaq halları istisna olmaqla qalan bütün hallarda sәs siqnalının verilmәsi qadağandır.

3.27. Dayanmaq qadağandır. NV-nin dayanması vә durması qadağandır.

3.28. Durmaq qadağandır. NV-nin durması qadağandır. Bu nişan dayanmanı qadağan etmir.

3.29. Ayın tәk günlәrindә durmaq qadağandır.

Səhifə 66

3.30. Ayın cüt günlәrindә durmaq qadağandır.

3.29 vә 3.30 nişanlarından biri yolun hәrәkәt hissәsinin solunda, digәri isә sağında eyni vaxtda vә eyni sәviyyәdә tәtbiq edilәrsә, bu nişanların tәsiri sahәlәrindә saat 19:00-dan 21:00-a kimi (yerdәyişmә zamanı) durmağa icazә verilir.

3.31. Bütün mәhdudiyyәtlәr zonasının qurtaracağı. Eyni vaxtda bir neçә nişanın qüvvәdә olduğu sahәnin

bitmәsini bildirin 3.16, 3.20, 3.22, 3.24, 3.26, 3.27, 3.28,

3.29, 3.30.

3.32. Ehtiyyat üçün ayrılmış duracaq yeri.

3.33. Nәqliyyat vasitәlәrinin kateqoriyalarına uyğun sürәtin mәhdudlaşdırılması.

3.34. Tәhlükәli yükü olan nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti qadağandır.

3.35. Partlayıcı vә tezalışan yükü olan nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti qadağandır.

IV. Mәcburi hәrәkәt istiqamәti nişanları

4.1.1. Düzünә hәrәkәt.

4.1.2. Sağa hәrәkәt.

4.1.3. Sola hәrәkәt.

4.1.4. Düzünә vә ya sağa hәrәkәt.

4.1.5. Düzünә vә ya sola hәrәkәt.

4.1.6. Sağa vә ya sola hәrәkәt.

Səhifə 67

4.2.1. Maneәni sağdan keçmә.

4.2.2. Maneәni soldan keçmә.

4.2.3. Maneәni sağdan vә ya soldan keçmә.

4.3. Dairәvi hәrәkәt. Ancaq oxlarla göstәrilmiş istiqamәtdә hәrәkәtә icazә verilir.

4.4. Minik avtomobillәrinin hәrәkәti. Bu nişan minik avtomobillәrinin, avtobuslann, motosikletlәrin vә icazә verilmiş maksimum kütlәsi 3,5 tondan artıq olmayan yük avtomobillәrinin hәrәkәtinә icazә verir. Bu nişan işarәlәnmiş sahәdә yerlәşәn müәssisәlәrdә xidmәt edәn, habelә hәmin sahәdә yaşayan vәtәndaşlara xidmәt edәn vә ya mәxsus olan digәr nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәtinә dә icazә verir. Belә hallarda nәqliyyat vasitәlәri işarәlәnmiş sahәyә tәyinat yerinә әn yaxın yolayncından girib-çıxmalıdıriar.

4.5. Velosiped zolağı. Ancaq velosipedlәrin vә mopedlәrin hәrәkәtinә icazә verilir. Sәki vә ya piyada keçidinin olmadığı yerlәrdә velosiped zolağında piyadalar da hәrәkәt edә bilәr.

4.6. Piyada zolağı. Ancaq piyadaların hәrәkәtinә icazә verilir.

4.7. Minimum sürәtin mәhdudlaşdırılması. Ancaq nişanda göstәrilmiş hәddә (km/saat) bәrabәr vә ya artıq sürәtlә hәrәkәt etmәyә icazә verilir.

4.8. Minimum sürәtin mәhdudlaşdırıldığı zonanın qurtaracağı.

4.9.1, 4.9.2, 4.9.3. Tәhlükәli yükü olan nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәt istiqamәti. "Tәhlükәli yük" tanınma nişanı ilә işarәlәnmiş NV-nin hәrәkәtinә ancaq nişanda göstәrilmiş istiqamәtdә icazә verilir: 4.9.1 - sola, 4.9.2 - düzünә vә 4.9.3 - sağa.

V. Mәlumatverici-göstәrici nişanlar

5.1. Avtomagistral. "Yol hәrәkәti haqqında qanun"un avtomagistralda hәrәkәt qaydalarına aid tәlәblәrinin qüwәdә olduğu yol.

5.2. Avtomagistralın qurtaracağı.

Səhifə 68

5.3. Avtomobillәr üçün yol. Ancaq avtomobillәrin, avtobusların vә motosikletlәrin hәrәkәti üçün tәyin olunmuş yol.

5.4. Avtomobillәr üçün yolun qurtaracağı.

5.5. Birtәrәfli yol. NV-nin hәrәkәti bütün en üzrә bir tәrәfә tәşkil olunmuş yol vә ya hәrәkәt hissәsi.

5.6. Birtәrәfli yolun qurtaracağı.

5.7.1, 5.7.2. Birtәrәfli hәrәkәt yoluna çıxış. Birtәrәfli hәrәkәt tәşkil olunmuş yola vә ya hәrәkәt hissәsinә çıxış.

5.8.1. Zolaqlarda hәrәkәt istiqamәtlәri. Hәrәkәt zolaqlarının miqdarı vә onlarda hәrәkәtin icazә verilmiş istiqamәtlәri.

5.8.2. Zolaqlarda hәrәkәt istiqamәtlәri. 5.8.1 vә 5.8.2 nişanlarının kәnar sol zolaqdan sola dönmәyә ıcazә verәn nişanı hәmin zolaqdan geriyә dönmәyә dә icazә verir. Yolayrıcının qarşısında quraşdırılmış 5.8.1 vә 5.8.2 nişanlarının qüvvәsi yolayrıcının bütün әrazisinә şamil edilir (әgәr yolayrıcıda başqa tәlәblәrlә digәr 5.8.1 vә 5.8.2 nişanları quraşdırılmamışdırsa).

5.8.3. Zolağın başlanğıcı. Yoxuşda әlavә zolağın vә ya tormozlama zolağının başlanğıcı. Әgәr әlavә zolağın qarşısında quraşdırılmış nişanın üzәrindә 4.7 «Minimum sürәtin mәhdudlaşdırılması» nişanı göstәrilmişdirsә,

belә olan halda әsas zolaqla 4.7 nişanında olan hәddә bәrabәr vә ya ondan artıq sürәtlә hәrәkәt edә bilmәyәn NV-nin sürücülәri әlavә zolağa keçmәlidirlәr.

5.8.4. Zolağın başlanğıcı. Üç zolaqlı yolun eyni istiqamәtdә hәrәkәt üçün tәyin olunmuş orta zolağının başlanğıc sahәsi.

5.8.5. Zolağın qurtaracağı. Yoxuşda әlavә zolağın vә ya sürәtlәnmә zolağının qurtaracağı.

5.8.6. Zolağın qurtaracağı. Üç zolaqlı yolun eyni istiqamәtdә hәrәkәt üçün tәyin olunmuş orta zolağının qurtaracağı.

Səhifə 69

5.8.7, 5.8.8. Zolaqlarda hәrәkәt istiqamәtlәri. Әgәr 5.8.7 nişanının üzәrindә hәr hansı NV-nin hәrәkәtini qadağan edәn nişan göstәrilmişdirsә, onda bu NV-nin müvafiq zolaqda hәrәkәti qadağandır. 5.8.7, 5.8.8 nişanları dörd vә daha artıq hәrәkәt zolağı olan yollarda quraşdırılır.

5.9. Marşrut nәqliyyat vasitәlәri üçün zolaq. NV-nin axını ilә eyni istiqamәtdә hәrәkәt edәn vә ancaq ümumi istifadәdә olan NV-ııin hәrәkәti üçün tәyin olunmuş zolaq. Nişanın qüvvәsi onun üzәrindә yerlәşdirildiyi zolağa şamil edilir. Yoldan sağda quraşdınlmış nişanın qüvvәsi yolun sağ zolağına şamil edilir.

5.10.1. Marşrut nәqliyyat vasitәlәri üçün zolağı olan yol. Bütün NV-nin axınına qarşı ümumi istifadәdә olan NV-nin hәrәkәti üçün xüsusi olaraq tәyin edilmiş hәrәkәt zolağı olan yol.

5.10.2, 5.10.3. Marşrut nәqliyyat vasitәlәri üçün zolağı olan yola çıxış.

5.10.4. Marşrut nәqliyyat vasitәlәri üçün zolağı olan yolun qurtaracağı.

5.11.1. Geriyә dönmә yeri. Sola dönmәk qadağandır.

5.11.2. Geriyә dönmә yerinin zonası. Geriyә dönmә sahәsinin uzunluğu. Sola dönmәk qadağandır.

5.12. Avtobusun vә ya trolleybusun dayanacaq yeri.

5.13. Tramvayın dayanacaq yeri.

5.14. Minik taksilәrinin dayanacaq yeri.

5.15. Duracaq yeri.

5.16.1, 5.16.2. Piyada keçidi. Piyada keçidindә 1.14.1 vә ya 1.14.2

nişanlaması olmadıqda 5.16.2 nişanı yolun sağında, keçidin yaxın sәrhәddi qarşısında, 5.16.1 nişanı isә yolun solunda, keçidin uzaq sәrhәddindә quraşdırılır.

5.17.1, 5.17.2. Yeraltı piyada keçidi.

Səhifə 70

5.17.3. 5.17.4. Yerüstü piyada keçidi.

5.18. Tövsiyә edilәn sürәt. Yolun müәyyәn edilmiş sahәsindә tövsiyә edilәn sürәt. Bu nişanın qüvvәsi yolun

birinci yolayrıcına kimi olan sahәsinә şamil edilir, 5.18 nişanı xәbәrdarlıq nişanı ilә birgә quraşdırıldığı hallarda isә tәhlükәli sahәnin uzunluğu ilә tәyin edilir.

5.19.1, 5.19.2, 5.19.3. Dalan. Davamı (ardı) olmayan yol.

5.20.1. İstiqamәtlәrin ilkin göstәricisi.

5.20.2. İstiqamәtlәrin ilkin göstәricisi.

5.20.3. Hәrәkәt sxemi.

5.21.1. İstiqamәt göstәricisi.

5.21.2. İstiqamәt göstәricisi.

5.22. Yaşayış mәntәqәsinin baçlanğıcı. Yaşayış mәntәqәsindә hәrәkәt qaydaları üzrә Yol Hәrәkәti Qaydaları ilә tәyin olunmuş tәlәblәrin qüvvәdә olduğu yaşayış mәntәqәsinin adı vә başlanğıcı.

5.23. Yaşayış mәntәqәsinin qurtaracağı. Yaşayış mәntәqәsindә hәrәkәt qaydaları üzrә Yol Hәrәkәti Qaydaları ilә tәyin olunmuş tәlәblәrin qüvvәdәn düşdüyü yer.

5.24. Yaşayış mәntәqәsinin başlanğıcı. Yaşayış mәntәqәsindә hәrәkәt qaydaları üzrә Yol Hәrәkәti Qaydaları ilә tәyin olunmuş tәlәblәrin qüvvәdә olmadığı yaşayış mәntәqәsinin adı vә başlanğıcı.

5.25. Yaşayış mәntәqәsinin qurtaracağı. 5.24 nişanı ilә işarәlәnmiş yaşayış mәntәqәsinin qurtaracağı.

5.26. Obyektin adı. Obyektlәrin (çay, göl, keçid, küçә, tarixi abidәlәr vә s.) adını vә yerini bildirir.

Səhifə 71

5.27. Mәsafәlәr göstәricisi. Marşrut üzrә yerlәşmiş yaşayış mәntәqәlәrinә kimi olan mәsafәlәri (km) göstәrir.

5.28. Killometr göstәricisi. Yolun başlanğıcından vә ya qurtaracağına kimi olan mәsafәni (km) bildirir. Yolun hәr kilometrindәn bir quraşdırılır.

5.29.1. Marşrut nömrәsi.

5.29.2. Marşrut nömrәsi vә istiqamәti.

5.29.1- yola (marşruta) verilmiş nömrә yolun (marşrutun) әvvәlindә qoyulur vә hәr 15-20 km-dәn sonra tәkrarlanır,

5.29.2- yolun (marşrutun) nömrәsini vә istiqamәtini göstәrir - yolayrıcların qarşısında quraşdırılır.

5.30.1, 5.30.2, 5.30.3. Yük avtomobillәri üçün hәrәkәt istiqamәti. Yolayrıcında yük avtomobillәri, traktorlar vә özügedәn maşınların hәrәkәti hәr hansı bir istiqamәtdә qadağan edildikdә, bu nişanlar onların hәrәkәtinin mәslәhәt görülәn istiqamәtini bildirirlәr.

5.31. Kәnardankeçmә sxemi.

5.32.1, 5.32.2, 5.32.3. Kәnardankeçmә istiqamәti.

5.31- hәrәkәt üçün müvәqqәti bağlı olan yol sahәsinin kәnardankeçmә sxemini, 5.32.1 - 5.32.3 nişanları isә kәnardankeçmәnin istiqamәtini bildirir.

5.33. Stop-xәtt. Svetoforun (nizamlayıcının) qadağan siqnalında NV-nin dayandırılması yerini bildirir.

5.34.1, 5.34.2. Başqa işlәk hissәyә yerdәyişmәnin ilkin göstәricisi. Ayırıcı zolaqlı yolun hәrәkәt üçün bağlı olan hәrәkәt hissәsi sahәsinin kәnardankeçmә vә ya sağ hәrәkәt hissәsinә qayıtmaq üçün hәrәkәt istiqamәtlәrini göstәrir.

5.35. Qarşılıqlı hәrәkәt. Bir vә ya bir neçә hәrәkәt zolağında hәrәkәtin әks istiqamәtdә dәyişmәsi mümkün olan yolun başlanğıcı.

5.36. Qarşılıqlı hәrәkәtin qurtaracağı.

5.37. Qarşılıqlı hәrәkәt yoluna çıxış.

5.38. Küçәnin istiqamәti.

Səhifə 72

5.39. Kәsişmә yoluna xәbәrdaredici vә ya qadağanedici nişanlar.

5.40. Durmaq qadağandır zonası. Durmaq yolun hәr iki tәrәfdә qadağandır. Bu nişan yolayrıcısının olduğundan qüvvәsini itirmir.

5.41. Durmaq qadağandır zonasının qurtaracağı.

5.42. Müәyyәn vaxtda durmaq qadağandır zonası. Durmaq yolun hәr iki tәrәfdә qadağandır. Bu nişan yolayrıcısının olduğundan qüvvәsini itirmir.

5.43. Müәyyәn vaxtda durmaq qadağandır zonasının qurtaracağı.

5.44. Duracaq zonası. Duracaq yolun hәr iki tәrәfdә icazә verilir. Bu nişan yolayrıcısının olduğundan qüvvәsini itirmir.

5.45. Duracaq zonasının qurtaracağı.

5.46. Maksimal sürәtin mәhdudiyyәti zonası. Bu nişan yolayrıcısının olduğundan qüvvәsini itirmir.

5.47. Maksimal sürәtin mәhdudiyyәti zonasının qurtaracağı.

5.48.1., 5.48.2. Qәza dayanacağı yeri.

Səhifə 73

5.49.1., 5.49.2., 5.49.3. Qәza çıxışlarının istiqamәti vә mәsafәsi.

5.50.1., 5.50.2., 5.50.3. Avtomagistraldan çıxış yerinә qәdәr mәsafә. 3 xәtt - 300 m, 2 xәtt

200 m, 1 xәtt – 100 m qalıb. 5.51. Yaşayış zonası.

5.52. Yaşayış zonasının qurtaracağı.

VI. Servis nişanları

6.1. İlk tibbi yardım mәntәqәsi.

6.2. Xәstәxana.

6.3. Yanacaqdoldurma mәntәqәsi.

6.4. Avtomobillәrә texniki xidmәt.

6.5. Avtomobillәrin yuyulma mәntәqәsi.

Səhifə 74

6.6. Telefon.

6.7. Yemәkxana.

6.8. İçmәli su.

6.9. Mehmanxana vә ya motel.

6.10. Kempinq.

6.11. Dincәlmә yeri.

6.12.Yol polisinin daimi mәntәqәsi.

6.13.Polis hissәsi.

6.14.İnformasiya stendi.

6.15. Tualet.

6.16. Çimәrlik.

6.17. Tәcili әlaqә telefonu.

Səhifə 75

6.18. Yanğınsöndürәn.

VII. Әlavә mәlumat nişanları (lövhәciklәr)

7.1.1, 7.1.2, 7.1.3, 7.1.4. Obyektә qәdәr mәsafә. 7.1.1 - hәrәkәt istiqamәti üzrә nişandan qabaqda olan tәhlükәli sahәyә kimi, tәtbiq edilәn mәhdudiyyәtlәrin başlanğıcına kimi vә ya obyektә (yerә)

kimi qalan mәsafәnigöstәrir. 7.1.2 - 2.4 nişanından yolayrıcına kimi (әgәr qarşıdakı yolayrıcının önündә

2.5 nişanı quraşdırılmışdırsa) olan mәsafәni göstәrir. 7.1.3, 7.1.4 - yoldan kәnarda olan obyektә kimi mәsafәni göstәrir.

7.2.1, 7.2.2, 7.2.3, 7.2.4, 7.2.5, 7.2.6, 7.2.7. Qüvvәdә olma zonası. 7.2.1- xәbәrdarlıq nişanları ilә göstәrilmiş tәhlükәli sahәnin vә ya qadağan vә mәlumatverici-göstәrici nişanların qüvvәdә

olduğu sahәnin mövcud uzunluğunu göstәrir. 7.2.2 3.27-3.30 qadağan nişanlarının qüvvәdә olduğu sahәni göstәrir. 7.2.3 - 3.27-3.30 qadağan nişanlarının qüvvәdә olduğu sahәnin qurtaracağını göstәrir, yәni nişanların qüvvәdә olduğu sahә ancaq ona kimidir. 7.2.4 sürücülәri mәlumatlandırır ki, onlar 3.27-3.30 qadağan nişanlarının qüvvәdә olduğu sahәdә yerlәşirlәr, yәni nişanların qüvvәdә olduğu sahә hәm nişana kimi, hәm dә nişandan sonra mövcuddur. 7.2.5, 7.2.6 meydanın hәr hansı bir tәrәfindә, binanın fasad hissәsi qarşısında vә bunlara oxşar yerlәrdә 3.27-3.30 qadağan nişanlannın qüvvәdә olduğu sahәni vә istiqamәti göstәrir.

7.3.1, 7.3.2, 7.3.3. Qüvvәdә olma istiqamәti. Yolayrıcları qarşısında quraşdınlmış nişanların tәsir istiqamәtlәrini vә ya nişanlarla göstәrilәn vә bilavasitә yola yaxın olan obyeklәrә hәrәkәtin istiqamәtini göstәrir.

7.4.1, 7.4.2, 7.4.3, 7.4.4, 7.4.5, 7.4.6, 7.4.7. Nәqliyyat vasitәsinin növü. Bu lövhәlәr birgә quraşdırıldıqları nişanların qüvvәsinin hansı növ NV-nә şamil edilmәsini göstәrir.

7.4.1lövhәsi quraşdırıldığı nişanın qüvvәsini icazә verilmiş maksimum kütlәsi 3,5 t-dan artıq olan yük avtomobillәrinә (vә hәmçinin onlar qoşqu aparan zaman), 7.4.2. nişanı qoşqu aparan minik avtomobilinә şamil edilmir, 7.4.3 lövhәsi isә minik avtomobillәrinә vә hәm dә icazә verilmiş maksimum kütlәsi 3,5 t-dan artıq olmayan yük avtomobillәrinә şamil edir.

7.5.1. Şәnbә, bazar vә bayram günlәri.

7.5.2. İş günlәri.

7.5.3. Hәftәnin günlәri.

7.5.4, 7.5.5, 7.5.6, 7.5.7. Qüvvәdә olma vaxtı.

Bu lövhәlәr birgә quraşdırıldıqları nişanların qüvvәsinin hәftәnın hansı günündә, hәftәnın hansı gününün vә ya sutkanın hansı zaman әrzindә qüvvәdә olduqlarını dәqiqlәşdirir.

7.6.1, 7.6.2, 7.6.3, 7.6.4, 7.6.5, 7.6.6, 7.6.7, 7.6.8,

7.6.9. Nәqliyyat vasitәlәrinin duracağa qoyulma üsulu. 7.6.1 lövhәsi göstәrir ki, bütün NV hәrәkәt hissәsindә bordürә (sәkiyә) paralel vә onun yanında duracağa qoyulmalıdır. 7.6.2-7.6.9 lövhәlәri isә ancaq minik

Səhifə 76

avtomobillәrinin (icazә verilmiş maksimum kütlәsi 3,5 t-dan az olan yük avtomobillәri nәzәrә alınmır) vә motosikletlәrin sәkidә vә sәkikәnarı duracaqda parklanma üsulunu göstәrir.

7.7. İşlәmәyәn mühәrriklә durma. 5.15 nişanı ilә işarәlәnmiş duracaqda ancaq mühәrrik söndürülmüş vәziyyәtdә durmağa icazә verilir.

7.8. Pullu xidmәtlәr. Bu lövhә göstәrir ki, tәqdim edilәn xidmәt pulludur.

7.9. Durma müddәtinin mәhdudlaşdırılması. Bu lövhә 5.15 nişanı ilә işarәlәnmiş duracaqda maksimum durma vaxtını göstәrir.

7.10. Avtomobillәrә baxış üçün yer. Bu lövhә 5.15 vә ya 6.11 nişanı ilә işarәlәnmiş sahәdә avtomobillәrә baxiş üçün estakadanın (qazmanın) olmasını göstәrir.

7.11. İcazә verilәn kütlәnin mәhdudlaşdırılması. Bu lövhә birgә quraşdırıldığı nişanın qüvvәsinin icazә verilmiş maksimum kütlәsi lövhәdә göstәrilәn hәddәn artıq olan NV-ә şamil olunduğunu bildirir.

7.12. Tәhlükәli yol qırağı. Bu lövhә 1.23 nişanı ilә birgә quraşdırılır vә xәbәrdar edir ki, yolda tәmir işlәrinin aparılması ilә әlaqәdar olaraq yol çiyninә (hәrәkәt hissәsindәn sağ tәrәfә) çıxmaq tәhlükәlidir.

7.13. Baş yolun istiqamәti. Yolayrıcında baş yolun istiqamәtini göstәrir.

7.14. Hәrәkәt zolağı. Nişanın vә ya svetoforun hansı hәrәkәt zolağına şamil edildiyini göstәrir.

7.15. Kor piyadalar. Piyada keçidindәn korların istifadә etmәlәrini bildirir. Bu lövhә 1.20,

5.16.1 vә 5.16.2 nişanları ilә tәtbiq edilir.

7.16. Yaş örtük. Bu lövhә bildirir ki, hәrәkәt hissәsinin sәthi yaş olan müddәt әrzindә onunla birgә quraşdırılmış nişan qüvvәdә olur.

7.17. Әlillәr. Bu lövhә bildirir ki, 5.15 nişanının qüvvәsi ancaq "Әlillәr" tanınma nişanı ilә tәchiz olunmuş motokolyaska vә avtomobillәrә şamil edilir.

7.18. Әlillәrdәn başqa. Bu lövhә bildirir ki, onunla birgә quraşdırılan nişanların qüvvәsi "Әlillәr" tanınma nişanı ilә tәchiz olunmuş motokolyaska vә avtomobillәrә şamil edilmir.

7.19. Faranın yaxın işığı ilә hәrәkәt.

Səhifə 77

5 SAYLI ӘLAVӘ

Yolun nişanlanması

1. Üfüqi nişanlanma

а) Uzununa

1.1

1.2

1.3

1.4

1.5

1.6

Səhifə 78

1.7

1.8

1.9

1.10

1.11

b) Köndәlәninә

1.12

1.13

1.14.1

1.14.2

1.14.3

1.15

v) Digәrlәri

1.16.1

1.16.2

1.16.3

1.17

Səhifə 79

1.18

1.19

1.20

1.21

1.22

1.23

1.24

2. Şaquli nişanlanma

2.1

2.2

2.3

2.4

2.5

2.6

Səhifə 80

2.7

6 SAYLI ӘLAVӘ

Yol işlәrindә istifadә olunan işarәlәr

1.

Görülmәli işlәrin sahәsini müәyyәnlәşdirәn lövhә vә sәyyari konuslar

2. Nizamlayıcı göstәrişlәri olan hәrәkәt lövhәlәri

3. İş sahәsini müәyyәnlәşdirәn qırmızı vә ya narıncı rәngli sayrışan işıqlar

4. Hәrәkәtin istiqamәtini göstәrәn maneә

Səhifə 81

5. Görülәn yol işlәrindәn yan keçmәni göstәrәn maneәlәr

6. Yol işlәri sahәsinin müәyyәn edilmәsi üçün bayraqlar

7 SAYLI ӘLAVӘ

Nәqliyyat vasitәlәrinin tanınma nişanları

Avtomobil qatarının tanınma nişanı

Tikanlı şinlәri olan nәqliyyat vasitәsinin tanınma nişanı

Qrupla uşaq aparan nәqliyyat vasitәsinin tanınma nişanı

Kar vә ya lal-kar sürücü tәrәfindәn idarә edilәn avtomobilin tanınma nişanı

Әlil tәrәfindәn idarә edilәn avtomobilin tanınma nişanı

Sürücü-hәkim tәrәfindәn idarә edilәn avtomobilin tanınma nişanı

Tәlim-nәqliyyat vasitәsi nişanı

Səhifə 82

Nәqliyyat vasitәsinin qabaritindәn kәnara çıxan yükün tanınma nişanı

Tәhlükәli yük aparan avtomobilin tanınma nişanı

Azәrbaycan Respublikası nәqliyyat vasitәlәrinin beynәlxalq yol hәrәkәtlәrindә fәrqlәnmә nişanı

Qәza dayanacağı nişanı

Tәcrübәsiz sürücü

Uzunluğu 24 m-dәn artıq olan nәqliyyat vasitәlәri tәrkibinin tanınma nişanı

8 SAYLI ӘLAVӘ

Yol hәrәkәti qaydaları әleyhinә olan inzibati xәtalar

Maddә 151. Nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri tәrәfindәn yol hәrәkәti qaydalarının pozulması

151.1.Yol nişanlarının vә ya yolların hәrәkәt hissәsinin işarәlәrinin tәlәblәrinә riayәt edilmәmәsinә, yaxud nәqliyyat vasitәsinin yolların hәrәkәt hissәlәrindә yerlәşdirilmәsi vә ya piyada keçidlәrinin keçilmәsi, habelә aramәsafәsi, yedәyә alma, yük daşıma, sürmә tәlimi keçmә, yaşayış zonasında hәrәkәt etmә, әks istiqamәtli hәrәkәt zolağına çıxmadan ötmә vә ya manevr etmә qaydalarının pozulmasına, sәkilәrlә vә qanunla nәzәrdә tutulmamış hallarda yolun çiyini ilә hәrәkәt edilmәsinә, nәqliyyat vasitәlәrindәn bayıra hәr hansı әşya atmağa görә - 40 manat miqdarında cәrimә edilir.

151.2.Svetoforun vә ya nizamlayıcının qadağanedici işarәsi verilәrkәn hәrәkәtin davam etdirilmәsinә, 3.1 “Giriş qadağandır” yol nişanı tәlәblәrinin vә ya sәrnişin daşıma, әks istiqamәtli hәrәkәt zolağına çıxmaqla ötmә vә ya manevr etmә, yol ayrıcını keçmә qaydalarının pozulmasına, ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәlәrinin, habelә

adamlar daşınan yük avtomobillәrinin sәrnişinlәrlә yanacaqdoldurma mәntәqәsinә daxil olmasına, 1.1,

1.3 vә 1.11 üfüqi nişanlanma xәtlәrinin tәlәblәrinә riayәt etmәyәrәk sola vә ya geriyә dönmәyә, yaxud maneәni kәnardan keçmәyә görә - 60 manat miqdarında cәrimә edilir + 3 bal.

151.3.Dәmiryol keçidlәrinin keçilmә qaydalarının pozulmasına, qәza şәraitinin yaradılmasına, yәni hәrәkәtin başqa iştirakçılarının sürәti vә hәrәkәtin istiqamәtini mәcburi dәyişmәsinә sәbәb olan pozuntular törәdilmәsinә, yol nәqliyyat hadisәsi yerindәn yayınmağa, yaxud Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı әmәkdaşının nәqliyyat vasitәsini saxlamaq tәlәbinin yerinә yetirilmәmәsinә görә - 80 manat miqdarında cәrimә edilir + 4 bal.

Səhifə 83

151.3-1. Birtәrәfli hәrәkәt yollarında müәyyәn edilmiş hәrәkәt istiqamәtinin әksinә hәrәkәt etmәyә, habelә

1.1, 1.3 vә 1.11 üfüqi nişanlanma xәtlәrinin tәlәblәrini pozmaqla nәqliyyat vasitәsini tam olaraq әks istiqamәtli nәqliyyat axınının hәrәkәt zolağına keçirәrәk nәqliyyat axınına әks istiqamәtdә hәrәkәt etmәyә görә - 100 manat miqdarında cәrimә edilir + 4 bal.

151.3-2. Avtomagistrallarda vә 5.3 nişanı ilә işarә olunmuş yollarda texniki sürәti 50 km/saatdan az olan nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәt etmәsinә, icazә verilәn maksimum kütlәsi 3,5 tondan artıq olan yük avtomobillәrinin ikinci zolaqdan sonrakına keçmәsinә, geriyә dönmәyә, geriyә hәrәkәt etmәyә vә sürmә tәlimi keçmәyә görә - yüz manat miqdarında cәrimә edilir + 4 bal.

151.4.Bu Mәcәllәnin 151.2-ci, 151.3-cü, 151.3-1-ci, 151.3-2-ci, 151-1.2-ci, 151-1.3-cü, 151-1.4-cü, 151-4-cü, 152- 1.1-ci, 155.3-cü, 156-cı158-1.3-cü maddәlәrindә müәyyәn edilmiş balla qiymәtlәndirilәn xәtaları törәtmәklә sürücülәr tәrәfindәn bir il әrzindә 20 vә daha çox bal toplanmasına görә - nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmә hüququ altı ay müddәtinә mәhdudlaşdırılır.

151.5.Bu Mәcәllәnin 151.1-151.3-2-ci, 151-1-ci151-3-cü maddәlәrindә nәzәrdә tutulmuş xәtalar nәticәsindә zәrәr çәkәn şәxsin sağlamlığına yüngül bәdәn xәsarәtinin yetirilmәsinә görә - 200 manat miqdarında cәrimә edilir+5 bal vә ya nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmә hüququ 1 ilәdәk müddәtә mәhdudlaşdırılır.

Qeyd: Sürücülük vәsiqәsi idarә etdiyi nәqliyyat vasitәsinin kateqoriyasına uyğun olmayan sürücü bu Mәcәllәdә nәzәrdә tutulmuş balla qiymәtlәndirilәn xәtaları törәtdikdә, o, nәqliyyat vasitәsini idarә etmә hüququ olmadan nәqliyyat vasitәsinin idarә edilmәsinә görә inzibati mәsuliyyәtә cәlb edilir vә ona törәtdiyi xәtaya müvafiq bal tәyin edilir.

Maddә 151-1. Yolda müәyyәn edilmiş hәrәkәt sürәti hәddini aşma

151-1.1. Yolda müәyyәn edilmiş hәrәkәt sürәtini 10-20 km/saat hәddindә aşmağa görә - 10 manat miqdarında cәrimә edilir.

151-1.2. Yolda müәyyәn edilmiş hәrәkәt sürәtini 20-40 km/saat hәddindә aşmağa görә - 50 manat miqdarında cәrimә edilir + 2 bal.

151-1.3. Yolda müәyyәn edilmiş hәrәkәt sürәtini 40-60 km/saat hәddindә aşmağa görә - 150 manat miqdarında cәrimә edilir + 3 bal.

151-1.4. Yolda müәyyәn edilmiş hәrәkәt sürәtini 60 km/saat hәddindәn artıq aşmağa görә - 250 manat miqdarında cәrimә edilir + 4 bal.

Maddә 151-2. Tәhlükәsizlik kәmәrlәrindәn, motodәbilqәlәrdәn, işıq cihazlarından vә sәs siqnallarından istifadә qaydalarının pozulması

151-2.1. Motodәbilqә taxmadan vә ya onu düymәlәmәdәn motosikleti idarә etmәyә, yaxud motodәbilqәsi olmayan vә ya onu düymәlәmәyәn sәrnişinlәri motosikletdә daşımağa görә - 40 manat miqdarında cәrimә edilir.

151-2.2. İşıq cihazlarından vә sәs siqnallarından istifadә qaydalarını pozmağa görә - 30 manat miqdarında cәrimә edilir.

151-2.3. Tәhlükәsizlik kәmәrini bağlamadan nәqliyyat vasitәsini idarә etmәyә görә - 40 manat miqdarında cәrimә edilir.

Maddә 151-3. Piyada keçidindә piyadaya yol verilmәmәsi

Piyada keçidindә nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti nizamlayıcı tәrәfindәn vә ya svetofor vasitәsilә nizamlanmırsa, hәmin piyada keçidinә daxil olmuş vә ya daxil olmaqda olan piyadaya sürücü tәrәfindәn nәqliyyat vasitәsini dayandıraraq yol verilmәmәsinә görә - 50 manat miqdarında cәrimә edilir.

Maddә 151-4. Keçid üstünlüyü hüququna malik olan nәqliyyat vasitәlәrinә yol verilmәmәsi vә ya mütәşәkkil nәqliyyat dәstәsinә qoşularaq hәrәkәt edilmәsi

Xüsusi sәs, qırmızı vә ya göy sayrışan işıq siqnalı verәn, keçid üstünlüyü hüququna malik olan nәqliyyat vasitәlәrinә yol verilmәmәsinә vә ya belә nәqliyyat vasitәsinin müşayiәt etdiyi mütәşәkkil nәqliyyat dәstәsinә qoşularaq hәrәkәt edilmәsinә görә - 100 manat miqdarında cәrimә edilir +3 bal.

Maddә 152. Nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә hüququ olmayan şәxslәr tәrәfindәn nәqliyyat vasitәlәrinin idarә edilmәsi

152.1.Nәqliyyat vasitәsinә sahiblik hüququ olan şәxsin nәqliyyat vasitәsindә olması halları istisna olmaqla nәqliyyat vasitәsinin etibarnamә olmadan idarә edilmәsinә görә - 40 manat miqdarında cәrimә edilir.

Səhifə 84

152.2.Nәqliyyat vasitәsini idarә etmә hüququ olmadan nәqliyyat vasitәsinin idarә edilmәsinә görә - 100 manat miqdarında cәrimә edilir.

152.3.Bu Mәcәllәnin 152.2-ci maddәsindә nәzәrdә tutulmuş xәtanın il әrzindә inzibati tәnbeh almış şәxs tәrәfindәn tәkrar törәdilmәsinә vә ya nәqliyyat vasitәsini idarә etmәk hüququ mәhdudlaşdırılmış şәxs tәrәfindәn nәqliyyat vasitәsinin idarә edilmәsinә görә - 200 manat miqdarında cәrimә edilir.

152.4.Bu Mәcәllәnin 152.2-ci maddәsindә nәzәrdә tutulmuş xәta nәticәsindә zәrәr çәkәn şәxsin sağlamlığına yüngül bәdәn xәsarәtinin yetirilmәsinә vә ya zәrәr çәkәn şәxsә maddi zәrәr vurulmasına görә - 400 manat miqdarında cәrimә edilir vә ya işin hallarına görә, pozuntunu törәdәnin şәxsiyyәti nәzәrә alınmaqla 1 ayadәk müddәtә inzibati hәbs tәtbiq olunur.

Maddә 152-1. Nәqliyyat vasitәsini idarә etmәk hüququ olan şәxs tәrәfindәn nәqliyyat vasitәsini alkoqoldan, narkotik vasitәlәrdәn, psixotrop maddәlәrdәn vә ya güclü tәsir göstәrәn digәr maddәlәrdәn istifadә olunması nәticәsindә sәrxoş vәziyyәtdә idarә edilmәsi

152-1.1. Nәqliyyat vasitәsini idarә etmәk hüququ olan şәxs tәrәfindәn nәqliyyat vasitәsini alkoqoldan, narkotik vasitәlәrdәn, psixotrop maddәlәrdәn vә ya güclü tәsir göstәrәn digәr maddәlәrdәn istifadә olunması nәticәsindә sәrxoş vәziyyәtdә idarә edilmәsinә görә - 300 manat miqdarında cәrimә edilir+5 bal vә ya nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmә hüququ altı aydan bir ilәdәk müddәtә mәhdudlaşdırılır.

152-1.2. Nәqliyyat vasitәsini idarә etmәk hüququ olan vә nәqliyyat vasitәsini alkoqoldan, narkotik vasitәlәrdәn, psixotrop maddәlәrdәn vә ya güclü tәsir göstәrәn digәr maddәlәrdәn istifadә olunması nәticәsindә sәrxoş vәziyyәtdә idarә edәn şәxs tәrәfindәn bu Mәcәllәnin 151.2 vә ya 151.3-cü maddәlәrindә nәzәrdә tutulmuş xәtaların törәdilmәsinә görә - nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmә hüququ bir il müddәtinә mәhdudlaşdırılmaqla 400 manatdan 500 manatadәk miqdarda cәrimә edilir.

152-1.3. Bu Mәcәllәnin 152-1.1-ci maddәsindә nәzәrdә tutulmuş xәtanın il әrzindә inzibati tәnbeh almış şәxs tәrәfindәn tәkrar törәdilmәsinә görә - nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmә hüququ iki il müddәtinә mәhdudlaşdırılmaqla dörd yüz manatdan beş yüz manatadәk miqdarda cәrimә edilir vә ya nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmә hüququ iki il müddәtinә mәhdudlaşdırılmaqla işin hallarına görә, pozuntunu törәdәnin şәxsiyyәti nәzәrә alınmaqla on beş günәdәk inzibati hәbs tәtbiq olunur.

152-1.4. Bu Mәcәllәnin 152-1.1-ci, 152-1.2-ci vә ya 152-1.3-cü maddәlәrindә nәzәrdә tutulmuş xәtalar nәticәsindә zәrәr çәkәn şәxsin sağlamlığına yüngül bәdәn xәsarәtinin yetirilmәsinә vә ya zәrәr çәkәn şәxsә maddi zәrәr vurulmasına görә - nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmә hüququ 2 il müddәtinә mәhdudlaşdırılmaqla 700 manat miqdarında cәrimә edilir vә ya nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmә hüququ 2 il müddәtinә mәhdudlaşdırılmaqla işin hallarına görә, pozuntunu törәdәnin şәxsiyyәti nәzәrә alınmaqla on beş gündәn bir ayadәk müddәtә inzibati hәbs tәtbiq olunur.

Maddә 152-2. Nәqliyyat vasitәsini idarә etmәk hüququ olmayan şәxs tәrәfindәn nәqliyyat vasitәsini alkoqoldan, narkotik vasitәlәrdәn, psixotrop maddәlәrdәn vә ya güclü tәsir göstәrәn digәr maddәlәrdәn istifadә olunması nәticәsindә sәrxoş vәziyyәtdә idarә edilmәsi

152-2.1. Nәqliyyat vasitәsini idarә etmәk hüququ olmayan şәxs tәrәfindәn nәqliyyat vasitәsini alkoqoldan, narkotik vasitәlәrdәn, psixotrop maddәlәrdәn vә ya güclü tәsir göstәrәn digәr maddәlәrdәn istifadә olunması nәticәsindә sәrxoş vәziyyәtdә idarә edilmәsinә görә - 500 manat miqdarında cәrimә edilir vә ya işin hallarına görә, pozuntunu törәdәnin şәxsiyyәti nәzәrә alınmaqla on beş günәdәk müddәtә inzibati hәbs tәtbiq olunur.

152-2.2. Bu Mәcәllәnin 152-2.1-ci maddәsindә nәzәrdә tutulmuş xәtanın il әrzindә inzibati tәnbeh almış şәxs tәrәfindәn tәkrar törәdilmәsinә görә - 700 manat miqdarında cәrimә edilir vә ya işin hallarına görә, pozuntunu törәdәnin şәxsiyyәti nәzәrә alınmaqla 15 gündәn 1 ayadәk müddәtә inzibati hәbs tәtbiq olunur.

152-2.3. Bu Mәcәllәnin 152-2.1-ci maddәsindә nәzәrdә tutulmuş xәtanın törәdilmәsi vә yol hәrәkәti qaydalarının pozulması nәticәsindә zәrәr çәkәn şәxsin sağlamlığına yüngül bәdәn xәsarәtinin yetirilmәsinә vә ya zәrәr çәkәn şәxsә maddi zәrәr vurulmasına görә - 800 manat miqdarında cәrimә edilir vә ya işin hallarına görә, pozuntunu törәdәnin şәxsiyyәti nәzәrә alınmaqla 1 aydan 2 ayadәk müddәtә inzibati hәbs tәtbiq olunur.

152-3. Nәqliyyat vasitәsinә sahiblik hüququ olan şәxs tәrәfindәn nәqliyyat vasitәsini idarә etmәk üçün idarә etmә hüququ olmayan şәxsә verilmәsi

152-3.1. Nәqliyyat vasitәsinә sahiblik hüququ olan şәxs tәrәfindәn nәqliyyat vasitәsini idarә etmәk üçün idarә etmә hüququ olmayan şәxsә verilmәsinә görә - fiziki şәxslәr 60 manat miqdarında, vәzifәli şәxslәr 200 manat miqdarında, hüquqi şәxslәr 2000 manat miqdarında cәrimә edilir.

152-3.2. Bu Mәcәllәnin 152-3.1-ci maddәsindә nәzәrdә tutulmuş xәtanın il әrzindә inzibati tәnbeh almış şәxs tәrәfindәn tәkrar törәdilmәsinә görә - fiziki şәxslәr 100 manat miqdarında, vәzifәli şәxslәr 300 manat miqdarında, hüquqi şәxslәr 3000 manat miqdarında cәrimә edilir.

152-3.3. Bu Mәcәllәnin 152-3.1-ci maddәsindә nәzәrdә tutulmuş xәtanın törәdilmәsi vә yol hәrәkәti qaydalarının pozulması nәticәsindә zәrәr çәkәn şәxsin sağlamlığına yüngül bәdәn xәsarәtinin yetirilmәsinә vә ya zәrәr çәkәn

Səhifə 85

şәxsә maddi zәrәr vurulmasına görә - fiziki şәxslәr 180 manat miqdarında, vәzifәli şәxslәr 500 manat miqdarında, hüquqi şәxslәr 5000 manat miqdarında cәrimә edilir.

Maddә 152-4. Nәqliyyat vasitәsinә sahiblik hüququ olan şәxs tәrәfindәn nәqliyyat vasitәsini sәrxoş vәziyyәtdә olan şәxsә verilmәsi

152-4.1. Sәrxoş vәziyyәtdә olduğunu bilә-bilә nәqliyyat vasitәsinә sahiblik hüququ olan şәxs tәrәfindәn nәqliyyat vasitәsini idarә etmәk üçün hәmin şәxsә verilmәsinә görә - fiziki şәxslәr 100 manat miqdarında, vәzifәli şәxslәr 300 manat miqdarında, hüquqi şәxslәr 3000 manat miqdarında cәrimә edilir.

152-4.2. Bu Mәcәllәnin 152-4.1-ci maddәsindә nәzәrdә tutulmuş xәtanın il әrzindә inzibati tәnbeh almış şәxs tәrәfindәn tәkrar törәdilmәsinә görә - fiziki şәxslәr 200 manat miqdarında, vәzifәli şәxslәr 400 manat miqdarında, hüquqi şәxslәr 4000 manat miqdarında cәrimә edilir.

152-4.3. Bu Mәcәllәnin 152-4.1-ci maddәsindә nәzәrdә tutulmuş xәtanın törәdilmәsi vә yol hәrәkәti qaydalarının pozulması nәticәsindә zәrәr çәkәn şәxsin sağlamlığına yüngül bәdәn xәsarәtinin yetirilmәsinә vә ya zәrәr çәkәn şәxsә maddi zәrәr vurulmasına görә - fiziki şәxslәr 300 manat miqdarında, vәzifәli şәxslәr 600 manat miqdarında, hüquqi şәxslәr 6000 manat miqdarında cәrimә edilir.

Maddә 152-5. Nәqliyyat vasitәsinә sahiblik hüququ olan şәxs tәrәfindәn nәqliyyat vasitәsini idarә etmәk üçün idarә etmә hüququ olmayan vә sәrxoş vәziyyәtdә olan şәxsә verilmәsi

152-5.1. Nәqliyyat vasitәsini idarә etmә hüququnun olmadığını vә sәrxoş vәziyyәtdә olduğunu bilә-bilә nәqliyyat vasitәsinә sahiblik hüququ olan şәxs tәrәfindәn nәqliyyat vasitәsini idarә etmәk üçün hәmin şәxsә verilmәsinә görә - fiziki şәxslәr 200 manat miqdarında, vәzifәli şәxslәr 400 manat miqdarında, hüquqi şәxslәr 4000 manat miqdarında cәrimә edilir.

152-5.2. Bu Mәcәllәnin 152-5.1-ci maddәsindә nәzәrdә tutulmuş xәtanın il әrzindә inzibati tәnbeh almış şәxs tәrәfindәn tәkrar törәdilmәsinә görә - fiziki şәxslәr 300 manat miqdarında, vәzifәli şәxslәr 600 manat miqdarında, hüquqi şәxslәr 6000 manat miqdarında cәrimә edilir.

152-5.3. Bu Mәcәllәnin 152-5.1-ci maddәsindә nәzәrdә tutulmuş xәtaların törәdilmәsi vә yol hәrәkәti qaydalarının pozulması nәticәsindә zәrәr çәkәn şәxsin sağlamlığına yüngül bәdәn xәsarәtinin yetirilmәsinә vә ya zәrәr çәkәn şәxsә maddi zәrәr vurulmasına görә - fiziki şәxslәr 400 manat miqdarında, vәzifәli şәxslәr 800 manat miqdarında, hüquqi şәxslәr 8000 manat miqdarında cәrimә edilir.

Maddә 153. Piyadalar vә yol hәrәkәtinin başqa iştirakçıları tәrәfindәn yol hәrәkәti qaydalarının pozulması

153.1.Piyadalar tәrәfindәn yol hәrәkәti qaydalarının pozulmasına, yәni:

153.1.1.piyada svetoforlarına vә nizamlayıcının işarәlәrinә riayәt edilmәmәsinә;

153.1.3.yolda yaxınlaşmaqda olan nәqliyyat vasitәlәrinin qarşısına qәflәtәn çıxılmasına;

153.1.4.qırmızı vә ya göy sayrışan işıq vә xüsusi sәs siqnalı qoşulmuş nәqliyyat vasitәsi yaxınlaşan zaman

hәrәkәt hissәsinin tәrk edilmәmәsinә görә - 20 manat cәrimә edilir.

153.1-1. Piyadalar tәrәfindәn yolun hәrәkәt hissәsinin, dәmir yol keçidinin müәyyәn olunmayan yerdәn keçilmәsinә görә - 20 manat miqdarında cәrimә edilir.

153.2.Sәrnişinlәr tәrәfindәn nәqliyyat vasitәsinә minmә vә düşmә qaydalarının pozulmasına, tәhlükәsizlik kәmәrinin bağlanılmamasına, motodәbilqәnin geyilmәmәsinә, nәqliyyat vasitәsindәn bayıra hәr hansı әşya atmağa vә ya sürücünü nәqliyyat vasitәsini idarә etmәkdәn yayındırmağa görә - 30 manat miqdarında cәrimә edilir.

153.3.Velosipedçilәr vә moped idarә edәn şәxslәr tәrәfindәn yol hәrәkәti qaydalarının pozulmasına, yәni:

153.3.1.svetoforların vә nizamlayıcının işarәlәrinә riayәt edilmәmәsinә;

153.3.2.sәrnişin vә ya nәqliyyat vasitәsinin idarә edilmәsinә mane olan yükün daşınmasına;

153.3.3.yol nişanlarının vә ya yolun hәrәkәt hissәsinin nişanlanması tәlәblәrinin pozulmasına;

153.3.4.sükanı tutmadan vә ya tәhlükәsizlik dәbilqәlәrindәn istifadә qaydalarını pozmaqla idarә edilmәsinә;

153.3.5.nasaz, müәyyәn olunmuş qaydada tәchiz edilmәdәn velosipeddәn istifadә etmәyә;

153.3.6.piyadaların hәrәkәtinә maneә yaradılmasına;

153.3.7.üstün hәrәkәt keçidi olan nәqliyyat vasitәlәrinә yol verilmәmәsinә görә - 40 manat miqdarında

cәrimә edilir.

153.4.At arabalarını (kirşәni) idarә edәn vә mal-qara ötürәnlәr tәrәfindәn yol hәrәkәti qaydalarının pozulmasına,

yәni:

153.4.1.mal-qaranın yolda nәzarәtsiz qoyulmasına;

153.4.2.mal-qaranın asfalt vә sement-beton örtüklü yollarda ötürülmәsinә;

153.4.3.işıq әks etdirәn qurğularla tәchiz edilmәmiş at arabalarının (kirşәnin) sürülmәsinә;

153.4.4.at arabalarını (kirşәni) idarә edәrkәn svetofor vә ya nizamlayıcının işarәlәrinә, habelә yol nişanları vә ya yol nişanlanması tәlәblәrinә riayәt edilmәmәsinә;

Səhifə 86

153.4.5.mal-qaranı vә at arabasını (kirşәni) sutkanın qaranlıq vaxtı vә ya mәhdud görünmә şәraitindә dәmir yollarının, yolların bu mәqsәd üçün xüsusi olaraq ayrılmayan yerlәrindәn keçirilmәsinә görә - 40 manat miqdarında cәrimә edilir.

153.5.Bu Mәcәllәnin 153.3-cü153.4-cü maddәlәrindә nәzәrdә tutulmuş xәtaların yol hәrәkәti iştirakçıları tәrәfindәn alkoqol, narkotik vasitәlәr, psixotrop maddәlәr vә ya güclü tәsir göstәrәn digәr maddәlәrin istifadә edilmәsindәn sәrxoş vәziyyәtdә törәdilmәsinә görә - 70 manat miqdarında cәrimә edilir.

153.6.Bu Mәcәllәnin 153.3-153.5-ci maddәlәrindә nәzәrdә tutulmuş xәtalar nәticәsindә zәrәr çәkәn şәxsin sağlamlığına yüngül bәdәn xәsarәtinin yetirilmәsinә vә ya zәrәr çәkәn şәxsә maddi zәrәr vurulmasına görә - 80 manatdan 100 manatadәk miqdarda cәrimә edilir.

Maddә 154. Nәqliyyat vasitәlәrinin dövlәt qeydiyyatının aparılması, texniki baxışın keçirilmәsi, nәqliyyat vasitәsinin sazlığı haqqında sәnәdin vә sürücülük vәsiqәsinin verilmәsi qaydalarının pozulması

154.1.Nәqliyyat vasitәlәrinin sahiblәri vә ya sürücülәri tәrәfindәn müәyyәn edilmiş qaydada vә müddәtdә nәqliyyat vasitәsini dövlәt qeydiyyatından vә ya qanunla müәyyәn edilmiş hallarda texniki baxışdan keçirmәdәn idarә etmәyә vә ya dövlәt qeydiyyatından keçirilmiş nәqliyyat vasitәsi icarә müqavilәsi (notarius tәrәfindәn tәsdiq edilәn müqavilәlәr istisna olmaqla) әsasında başqa şәxsә verildikdә onu tәkrar dövlәt qeydiyyatından keçirmәmәyә, yaxud nәqliyyat vasitәsinin geri qaytarılması barәdә öhdәçiliyә әmәl etmәmәyә, elәcә dә nәqliyyat vasitәsinin özgәninkilәşdirilmәsinin rәsmilәşdirilmәsi vә ya girov qoyulması qaydalarının pozulmasına görә - fiziki şәxslәr 50 manat miqdarında, vәzifәli şәxslәr 100 manat miqdarında, hüquqi şәxslәr 300 manat miqdarına cәrimә edilir.

154.2.Nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyatının aparılması, nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsinin vә ya dövlәt qeydiyyat nişanının verilmәsi ilә әlaqәdar nәqliyyat vasitәsinin sahibindәn qanunvericiliklә nәzәrdә tutulmayan sәnәdlәrin tәlәb edilmәsinә, nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyata alınmasında vә ya qeydiyyatdan çıxarılmasında, habelә nәqliyyat vasitәlәrinә qanunla müәyyәn edilmiş hallarda texniki baxışın keçirilmәsindә vә ya texniki sazlığı haqqında sәnәdin verilmәsindә süründürmәçiliyә yol verilmәsinә vә ya onların hәllindәn qanunsuz olaraq imtina edilmәsinә, elәcә dә texniki sazlığı haqqında verilmiş sәnәdin vә bu sәnәddәki mәlumatların hәqiqәtә uyğun olmamasına görә 150 manatdan 200 manatadәk miqdarda cәrimә edilir.

154.3.Sürücülük vәsiqәsinin verilmәsi vә ya dәyişdirilmәsi haqqında әrizәyә baxılmamasına, habelә süründürmәçiliyә yol verilmәsinә, elәcә dә yol hәrәkәti qaydaları üzrә nәzәri vә nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә vәrdişlәri üzrә tәcrübi imtahanlara buraxılmasından әsassız imtina edilmәsinә görә 200 manatdan 250 manatadәk miqdarda cәrimә edilir.

154.4.Sürücülük vәsiqәsinin qәsdәn korlanmasına, yararsız hala salınmasına vә ya itirilmәsinә görә - 40 manat miqdarında cәrimә edilir.

Şәxs bu Mәcәllәnin 154.1-ci maddәsindә nәzәrdә tutulmuş nәqliyyat vasitәsini dövlәt qeydiyyatından vә ya qanunla müәyyәn edilmiş hallarda texniki baxışdan keçirmәdәn idarә etmәyә görә inzibati mәsuliyyәtә cәlb olunduqda 10 gün әrzindә nәqliyyat vasitәsini dövlәt qeydiyyatından vә ya texniki baxışdan keçirmәlidir. Bu müddәt әrzindә şәxs hәmin әmәlin törәdilmәsinә görә tәkrarәn inzibati mәsuliyyәtә cәlb olunmur.

Maddә 155. Nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri tәrәfindәn nәqliyyat vasitәlәrinin istismarı qaydalarının pozulması

155.1.Nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri tәrәfindәn nәqliyyat vasitәlәrinin istismarı qaydalarının pozulmasına, yәni:

155.1.1.nәqliyat vasitәsini qapıları bağlanmamış vәziyyәtdә yerindәn törpәtmәyә vә ya onun hәrәkәti zamanı qapıları açmağa;

155.1.2.nәqliyyat vasitәsini idarә etmәkdәn diqqәti yayındıra bilәcәk söhbәtdә iştirak etmәyә;

155.1.3.dövlәt qeydiyyat nişanlarından birinin yerindә olmamasına;

155.1.4.hәrәkәt zamanı sükanı әlindәn buraxmağa, mühәrriki söndürülmüş nәqliyyat vasitәsini әtalәtlә

idarә etmәyә;

155.1.5.su vә ya palçığın yolda piyadalara, binalara vә nәqliyyat vasitәlәrinә qәsdәn sıçradılmasına;

155.1.6.nәqliyyat vasitәsinin tәkәrlәrindә vә ya banında yol örtüyünü zibillәyәn palçıq varsa, yaxud onlardan yanacaq-sürtkü materiallarının, kimyәvi maddәlәrin, tikinti vә digәr materiallarının axması olarsa, onlarla örtüyü tәkmillәşdirilmiş yollarda hәrәkәt etmәyә;

155.1.7.hәrәkәtdә olan nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyat nişanının görünmәsi üçün onun tәmiz

saxlanılmasına;

155.1.8.küçәni keçәn kor piyadanın işarәsi ilә nәqliyyat vasitәsini dayandırmamasına;

155.1.9.yol-nәqliyyat hadisәlәri nәticәsindә vә ya nәqliyyat vasitәsinin nasazlığı sәbәbindәn zәdәlәnmiş nәqliyyat vasitәlәrinin daşınması üçün vә ya tәbii-fәlakәt yerlәrinә getmәk üçün, yaxud qanunvericilik aktı ilә nәzәrdә tutulmuş digәr tәxirәsalınmaz hallarda yük daşıyan nәqliyyat vasitәlәrini Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanlarının әmәkdaşlarına tәqdim edilmәmәsinә görә - 40 manat miqdarında cәrimә edilir.

Səhifə 87

155.2.Nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri tәrәfindәn nәqliyyat vasitәlәrinin texniki vәziyyәtinә dair tәlәblәrin pozulmasına, yәni:

155.2.1.tormoz sistemi vә ya sükan idarә mexanizmi nasaz olan vә belә nasazlığın aradan qaldırılması mümkün olmayan nәqliyyat vasitәsinin istismarına;

155.2.2.normativ tәlәblәr pozulmaqla avadanlığın quraşdırılmasına vә ya dәyişdirilmәsinә;

155.2.3.nәqliyyat vasitәsinin tam kütlәsinin vә bu kütlәnin oxlar üzrә paylanmasının, ağırlıq mәrkәzinin, tәkәr bazasının vә ya tәkәr düsturunun pozulmasına, yaxud tormoz vә sükan idarә sisteminin әvәz olunmasına sәbәb olan dәyişikliklәr edilmәsinә;

155.2.4.nәqliyyat vasitәsinin ban şüşәlәrinә qanunla tәtbiqinә icazә verilmәyәn örtüklәrin çәkilmәsinә görә - 150 manat miqdarında cәrimә edilir.

155.2-1. Mühәrrikin sәs gücünün artırılması mәqsәdi ilә nәqliyyat vasitәsinin işlәnmiş qazları xaric etmә sisteminә normativ tәlәblәr pozulmaqla avadanlığın quraşdırılmasına vә ya dәyişdirilmәsinә görә - 500 manat miqdarında cәrimә edilir.

155.2-2. Bu Mәcәllәnin 155.2-1-ci maddәsindә nәzәrdә tutulmuş xәtanın il әrzindә inzibati tәnbeh almış şәxs tәrәfindәn tәkrar törәdilmәsinә görә- 1000 manat miqdarında cәrimә edilir.

155.2-3. Xarici işıq cihazları vә ya qabaq şüşәnin şüşә silgәclәri vә şüşәyuyanları vә ya tәkәrlәri vә şinlәri vә ya mühәrriki, yaxud konstruksiyasının digәr ünsürlәri nasaz olan vә belә nasazlığın aradan qaldırılması mümkün olmayan nәqliyyat vasitәsinin istismarına görә - 50 manat miqdarında cәrimә edilir.

155.3.Dövlәt qeydiyyat nişanları vә ya onlardan birinin olmamasına, saxta vә ya mövcud standartlara uyğun olmayan vә ya başqa nәqliyyat vasitәlәrinә verilmiş dövlәt qeydiyyat nişanları ilә nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmәyә görә - 60 manat miqdarında cәrimә edilir + 4 bal.

155.4.Bu Mәcәllәnin 155.1.1-155.1.6, 155.1.8, 155.2.1-155.2.3-cü maddәlәrindә nәzәrdә tutulmuş xәtalar nәticәsindә zәrәr çәkәn şәxsin sağlamlığına yüngül bәdәn xәsarәtinin yetirilmәsinә görә - 200 manat miqdarında cәrimә edilir vә ya nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmә hüququ 1 ildәn 2 ilәdәk müddәtә mәhdudlaşdırılır.

155.6.Nәqliyyat vasitәsinin hәrәkәti zamanı sürücünün telefonu әldә saxlamaqla ondan istifadә etmәsinә görә - 50 manat miqdarında cәrimә edilir.

155.7.Nәqliyyat vasitәlәrinin müvafiq icazә olmadan xüsusi (çoxavazlı) sәs vә ya sayrışan işıq siqnalları vә ya operativ nәqliyyat vasitәlәri üçün müәyyәn edilmiş rәnglәnmә sxemlәri, yazılar vә tanınma nişanları ilә tәchiz edilmәsinә, habelә nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyat nişanının görünüşünü çәtinlәşdirәn örtüklәrdәn vә ya qurğulardan, nәqliyyat vasitәsinin sürәtini ölçmәyә maneçilik törәdәn vә ya ölçmә cihazlarının işinә mane olan antiradar vә digәr texniki vasitәlәrdәn, yaxud әhalinin dincliyini nümayişkaranә şәkildә pozan sәs siqnallarından istifadә edilmәsinә görә - inzibati xәtanın törәdilmәsindә alәt vә ya inzibati xәtanın bilavasitә obyekti olmuş predmet müsadirә edilmәklә 500 manatdan 800 manatadәk miqdarda cәrimә edilir.

Maddә 156. Sәrxoşluq vәziyyәtinin müayinәsindәn boyun qaçırma

156.1.Qanunla müәyyәn edilmiş hallarda aparılması nәzәrdә tutulan sәrxoşluq vәziyyәtinin müayinәsindәn nәqliyyat vasitәsini idarә etmәk hüququ olan şәxsin boyun qaçırmasına görә - nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmә hüququ bir ildәn iki ilәdәk müddәtә mәhdudlaşdırılmaqla üç yüz manatdan yeddi yüz manatadәk miqdarda cәrimә edilir vә ya nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmә hüququ bir ildәn iki ilәdәk müddәtә mәhdudlaşdırılmaqla işin hallarına görә, pozuntunu törәdәnin şәxsiyyәti nәzәrә alınmaqla on günәdәk inzibati hәbs tәtbiq olunur.

156.2.Qanunla müәyyәn edilmiş hallarda aparılması nәzәrdә tutulan sәrxoşluq vәziyyәtinin müayinәsindәn nәqliyyat vasitәsini idarә etmәk hüququ olmayan şәxsin boyun qaçırmasına görә - beş yüz manatdan sәkkiz yüz manatadәk miqdarda cәrimә edilir vә ya işin hallarına görә, pozuntunu törәdәnin şәxsiyyәti nәzәrә alınmaqla on beş günәdәk inzibati hәbs tәtbiq olunur.

Maddә 156-1. Tibbi müayinәdәn keçmәyәn sürücülәr tәrәfindәn nәqliyyat vasitәlәrinin idarә edilmәsi Qanunvericiliklә müәyyәn edilmiş qaydada tibbi müayinәdәn keçmәyәn sürücülәr tәrәfindәn nәqliyyat vasitәlәrinin idarә edilmәsinә görә —30 manat miqdarında cәrimә edilir.

Maddә 158-1. Dayanma, durma vә parklanma qaydalarının pozulması

158-1.1. Dayanma, durma vә ya parklanma qaydalarını pozmağa görә - 20 manat miqdarında cәrimә edilir.

158-1.2. Ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәlәrinin dayanacaq meydançasında vә ya 5.12, 5.13 yol nişanlarından 15 metrdәn az yaxınlıqda digәr nәqliyyat vasitәlәrinin dayanmasına vә ya durmasına görә - 40 manat miqdarında cәrimә edilir.

Səhifə 88

158-1.3. Ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәsini sәrnişinlәri mindirmәk vә ya düşürtmәk üçün bu mәqsәdlә

xüsusi olaraq müәyyәn edilmiş dayanacaq meydançalarından vә ya 5.12, 5.13 nişanları ilә işarәlәnmiş dayanacaq yerlәrindәn kәnarda dayandırmağa görә - 60 manat miqdarında cәrimә edilir + 4 bal.

Maddә 158-2. Nәqliyyat vasitәsinin istifadәçisi barәdә mәlumat verilmәmәsi

Hüquqi şәxsin mülkiyyәtindә vә ya istifadәsindә olan nәqliyyat vasitәsini inzibati xәtanın törәdilmәsi zamanı idarә edәn fiziki şәxs haqqında mәlumatı bu barәdә sorğu daxil olduğu vaxtdan 5 gün müddәtindә vermәmәsinә görә - hüquqi şәxs 300 manat miqdarında cәrimә edilir.

Maddә 159-1. Yol hәrәkәti qaydaları әleyhinә olan inzibati xәtaların törәdilmәsinә görә inzibati cәrimә növündә inzibati tәnbeh tәtbiq etmә haqqında qәrarın icra edilmәmәsi

Yol hәrәkәti qaydaları әleyhinә olan inzibati xәtaların törәdilmәsinә görә inzibati cәrimә növündә inzibati tәnbeh tәtbiq etmә haqqında qәrarın qanuni qüvvәyә mindiyi gündәn 3 ay müddәtindә qanunla müәyyәn edilmiş әsaslar olmadan icra edilmәmәsinә görә - nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmәk hüququ altı aydan bir ilәdәk müddәtә mәhdudlaşdırılır.

Qeyd: Bu Mәcәllәnin 159-1-ci maddәsindә nәzәrdә tutulmuş inzibati xәtanı törәtmiş şәxs müvafiq cәrimәni, dәbbә pulunu, nәqliyyat vasitәsinin duracağa gәtirilmәsinә vә onun orada saxlanılmasına görә haqqı, inzibati xәta haqqında iş üzrә mәhkәmә qәrar qәbul edәnәdәk ödәdikdә inzibati mәsuliyyәtdәn azad olunur.

Maddә 166.1. Xüsusi komplektlәşdirilmiş dәrman qutuları ilә tәchiz olunmayan nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmәyә görә - 3 manatdan 5 manatadәk miqdarda cәrimә edilir.

Maddә 253-1. İcbari sığorta qanunvericiliyinә әsasәn, müvafiq risklәri icbari qaydada sığorta etdirmәk vәzifәsi müәyyәn edilmiş fiziki vә ya hüquqi şәxslәr tәrәfindәn sığortaçı ilә icbari sığorta müqavilәsinin bağlanmamasına görә

-fiziki şәxslәr 10 manat miqdarında, vәzifәli şәxslәr 60 manatdan 80 manatadәk miqdarda, hüquqi şәxslәr 150 manatdan 200 manatadәk miqdarda cәrimә edilir.

Maddә 296-1. Avtoxuliqanlıq

296-1.1. Avtoxuliqanlıq, yәni nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü tәrәfindәn ictimai qaydanı vә әhalinin dincliyini nümayişkaranә şәkildә pozan, cәmiyyәtә açıqca hörmәtsizlik ifadә edәn, yol hәrәkәti qaydalarının müxtәlif üsullarla davamlı olaraq pozulması ilә müşayiәt olunan qәrәzli hәrәkәtlәrә görә - nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmә hüququ 1 il müddәtinә mәhdudlaşdırılmaqla 500 manatdan 700 manatadәk miqdarda cәrimә edilir vә ya nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmә hüququ 1 il müddәtinә mәhdudlaşdırılmaqla işin hallarına görә, pozuntunu törәdәnin şәxsiyyәti nәzәrә alınmaqla 15 gündәn 1 ayadәk müddәtә inzibati hәbs tәtbiq olunur.

296-1.2. Eyni hәrәkәtlәrin il әrzindә inzibati tәnbeh almış şәxs tәrәfindәn tәkrar törәdilmәsinә görә - nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmә hüququ 2 il müddәtinә mәhdudlaşdırılmaqla 750 yüz manatdan 1000 yüz manatadәk miqdarda cәrimә edilir vә ya nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmә hüququ 2 il müddәtinә mәhdudlaşdırılmaqla işin hallarına görә, pozuntunu törәdәnin şәxsiyyәti nәzәrә alınmaqla 1 aydan 2 ayadәk müddәtә inzibati hәbs tәtbiq olunur.

Maddә 28. Fiziki şәxsin ona verilmiş xüsusi hüququnun mәhdudlaşdırılması

28.2.Nәqliyyat vasitәlәrini sәrxoş halda idarәetmә halları istisna olmaqla, nәqliyyat vasitәlәrindәn әlilliyi ilә әlaqәdar istifadә edәn şәxslәrin nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә hüququ mәhdudlaşdırıla bilmәz.

28.3.Bu Mәcәllәnin 151.4-cü maddәsindә göstәrilәn balla qiymәtlәndirilәn xәtaların yol verilmәsinә görә sürücülәr 1 il әrzindә 20 vә daha çox bal topladıqda, inzibati cәrimә tәtbiq edilmәdәn onların nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmәk hüququ mәhdudlaşdırılır.

Maddә 80.2. Әtraf mühitә tullantılarında müәyyәn edilmiş normadan artıq çirklәndirici maddәlәr olan nәqliyyat vasitәlәrinin istismara buraxılmasına görә - fiziki şәxslәr 500 manatdan 100 manatadәk miqdarda, vәzifәli şәxslәr 2500 manatdan 3500 manatadәk miqdarda, hüquqi şәxslәr 7500 manatdan 10000 manatadәk miqdarda cәrimә edilir.

Maddә 221.2. Azәrbaycan Respublikası müvafiq icra hakimiyyәti orqanının razılığı olmadan vә ya müәyyәn edilmiş qaydalar pozulmaqla nәqliyyat vasitәlәrindә reklamın yayılmasına görә - fiziki şәxslәr 30 manatdan 50 manatadәk miqdarda, vәzifәli şәxslәr 150 manatdan 200 manatadәk miqdarda, hüquqi şәxslәr 1500 manatdan 2000 manatadәk miqdarda cәrimә edilir.

Səhifə 89

Maddә 7. Qanun qarşısında bәrabәrlik prinsipi

7.1.İnzibati xәta törәtmiş şәxslәr irqindәn, milliyyәtindәn, dinindәn, dilindәn, cinsindәn, mәnşәyindәn, әmlak vәziyyәtindәn, qulluq mövqeyindәn, әqidәsindәn vә digәr hallardan asılı olmayaraq qanun qarşısında bәrabәrdirlәr. Bu maddәdә nәzәrdә tutulmuş әsaslara görә heç kәs inzibati mәsuliyyәtә cәlb oluna vә inzibati mәsuliyyәtdәn azad oluna, yaxud heç kәsә inzibati tәnbeh tәtbiq oluna vә ya daha yüngül inzibati tәnbeh tәtbiq edilә bilmәz.

7.2.Hüquqi şәxslәr mülkiyyәt formasından, olduqları yerdәn, tәşkilati-hüquqi formalarından vә tabeliyindәn asılı olmayaraq inzibati mәsuliyyәtә cәlb olunurlar.

Maddә 8. Tәqsirsizlik prezumpsiyası prinsipi

8.1.Barәsindә inzibati xәta haqqında iş üzrә icraat aparılan şәxsin tәqsiri bu Mәcәllә ilә nәzәrdә tutulmuş qaydada sübuta yetmәdikdә vә bu, inzibati xәta haqqında iş üzrә icraata baxmış hakimin, sәlahiyyәtli orqanın (vәzifәli şәxsin) qüvvәyә minmiş qәrarı ilә müәyyәn edilmәdikdә o, tәqsiri olmayan hesab edilir.

8.2.İnzibati mәsuliyyәtә cәlb olunmuş şәxs öz tәqsirsizliyini sübut etmәyә borclu deyildir.

8.3.İnzibati mәsuliyyәtә cәlb olunan şәxsin tәqsirli olması barәsindә olan şübhәlәr onun xeyrinә hәll olunur.

Maddә 9. Әdalәtlilik prinsipi

9.1.İnzibati xәta törәtmiş şәxs haqqında tәtbiq edilәn tәnbeh әdalәtli olmalıdır, yәni inzibati xәtaların xarakterinә, onun törәdilmәsi hallarına uyğun, qanuni vә әsaslı olmalıdır.

9.2.Bir inzibati xәtaya görә heç kәs iki dәfә inzibati mәsuliyyәtә cәlb oluna bilmәz.

Maddә 11. Azәrbaycan Respublikasının inzibati xәtalar qanunvericiliyinin qüvvәsi

11.1.Azәrbaycan Respublikasında inzibati xәtalar haqqında işlәr üzrә icraatın aparılması, inzibati xәtalar haqqında işlәr üzrә qәrarların qәbul vә icra edilmәsi hәmin vaxtda qüvvәdә olan Azәrbaycan Respublikasının inzibati xәtalar qanunvericiliyinә uyğun olaraq hәyata keçirilir.

11.2.İnzibati xәtalara görә mәsuliyyәti yüngüllәşdirәn vә ya onu aradan qaldıran normativ-hüquqi aktların geriyә qüvvәsi vardır, yәni hәmin aktlar onların qәbul edildiyi vaxtadәk törәdilmiş xәtalara da şamil edilir.

11.3.İnzibati xәtalara görә mәsuliyyәt müәyyәn edәn vә ya mәsuliyyәti güclәndirәn normativ-hüquqi aktların geriyә qüvvәsi şamil edilmir.

Maddә 36. İnzibati mәsuliyyәtә cәlb etmә müddәtlәri

36.1.İnzibati tәnbeh inzibati xәtanın törәdildiyi gündәn әn geci iki ay keçәnәdәk verilә bilәr. Gömrük qaydaları, әtraf mühitin qorunması qaydaları, qrant müqavilәlәrinin (qәrarlarının) qeydә alınması qaydaları, elәcә dә maliyyә, vergilәrin vә rüsumların ödәnilmәsi qaydaları әleyhinә olan inzibati xәtalara görә inzibati tәnbeh inzibati xәtanın törәdildiyi gündәn әn geci bir il keçәnәdәk verilә bilәr.

36.2.Davam edәn inzibati xәtalara görә inzibati tәnbeh onun aşkara çıxarıldığı gündәn әn geci iki ay keçәnәdәk verilә bilәr.

36.3.Cinayәt işinin başlanması rәdd edildikdә vә ya cinayәt işinә xitam verildikdә, lakin şәxsin әmәllәrindә inzibati xәta tәrkibinin bütün әlamәtlәri olduqda, inzibati tәnbeh cinayәt işinin başlanmasının rәdd edilmәsi vә ya ona xitam verilmәsi haqqında qәrar qәbul edildiyi gündәn әn geci iki ay keçәnәdәk verilә bilәr.

36.4.On altı yaşından on sәkkiz yaşınadәk olan yetkinlik yaşına çatmayanın törәtdiyi inzibati xәta haqqında iş yetkinlik yaşına çatmayanların işlәri vә hüquqlarının müdafiәsi üzrә komissiya tәrәfindәn qanunvericiliklә müәyyәn edilmiş qaydada müvafiq dövlәt orqanına qaytarıldıqda, inzibati tәnbeh hәmin iş qaytarıldığı gündәn әn geci iki ay keçәnәdәk verilә bilәr.

415.5.İnzibati xәta haqqında iş üzrә icraat dayandırıldıqda bu Mәcәllәnin 36.1-ci maddәsindә nәzәrdә tutulmuş müddәtlәrin axımı dayanır. İnzibati xәta haqqında iş üzrә icraatın müddәtinin axımının dayandırılması bir ildәn artıq davam edә bilmәz. Hәmin müddәt bitdikdә inzibati xәta haqqında iş üzrә icraata xitam verilmәlidir.

Maddә 37. Şәxsin inzibati mәsuliyyәtә cәlb edilmәmiş sayılması üçün tәlәb olunan müddәt

Barәsindә inzibati tәnbeh tәtbiq olunmuş şәxs tәnbehin icrasının qurtardığı gündәn etibarәn bir il әrzindә yeni inzibati xәta törәtmәmişsә, o, inzibati mәsuliyyәtә cәlb edilmәmiş sayılır.

Maddә 38. Vurulmuş әmlak zәrәrinin әvәzinin ödәnilmәsi

38.1.Hakim, sәlahiyyәtli orqan (vәzifәli şәxs) inzibati xәta haqqında işә baxarkәn vurulmuş әmlak zәrәrinin әvәzinin ödәnilmәsi barәdә mübahisә olmadıqda, inzibati tәnbeh tәtbiq etmәklә eyni vaxtda vurulmuş zәrәrin әvәzinin ödәnilmәsi barәdә mәsәlәyә dә baxa bilәr.

38.2.Vurulmuş әmlak zәrәrinin vә ya mәnәvi zәrәrin әvәzinin ödәnilmәsi barәdә mübahisә olduqda inzibati xәta nәticәsindә vurulmuş әmlak zәrәrinin vә ya mәnәvi zәrәrin әvәzinin ödәnilmәsi mәsәlәsi Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyinә uyğun olaraq hәll edilir.

Səhifə 90

Maddә 386. Sübutlar

386.1.İnzibati xәtanın olub-olmamasını, inzibati xәta törәdәn şәxsin tәqsirini vә işin düzgün hәlli üçün әhәmiyyәtli olan digәr halları müәyyәn etmәkdәn ötrü hakimin, sәlahiyyәtli orqanın (vәzifәli şәxsin) әsaslana bildiyi hәr cür faktik mәlumatlar inzibati xәtalar haqqında işlәr üzrә sübutlar sayılır.

386.2.Bu mәlumatlar maddi sübutlarla, barәsindә inzibati xәta haqqında iş üzrә icraat aparılan şәxsin, zәrәr çәkmiş şәxslәrin, şahidlәrin izahatları ilә, digәr sәnәdlәrlә, xüsusi texniki vasitәlәrin göstәricilәri ilә, ekspertin rәyi ilә, inzibati xәta haqqında protokolla, bu Mәcәllә ilә müәyyәn edilmiş digәr protokollarla müәyyәn edilir.

386.3.Qanuna zidd olaraq әldә edilmiş sübutların istifadә edilmәsinә yol verilmir.

Səhifə 91