Səhifə 1

Səhifə 2

1)yol hәrәkәti — xüsusi nәzәrdә tutulmuş yollarda nәqliyyat vasitәlәrinin kömәyi ilә vә ya belә kömәk olmadan hәrәkәt etmәk, habelә sәrnişin vә yük daşınması üzrә fiziki vә hüquqi şәxslәrin tәlәbatlarını ödәmәk prosesindә yaranan ictimai münasibәtlәrin mәcmusudur;

2)yol hәrәkәtinin tәşkili — nәqliyyat vasitәlәrinin vә ya piyadaların tәhlükәsizliyini, fasilәsiz vә rahat hәrәkәtini, optimal sürәtini tәmin etmәk mәqsәdilә küçә-yol şәbәkәsindә hәyata keçirilәn vә yol hәrәkәtinin ayrılmaz hissәsi olan mühәndis vә tәşkilati tәdbirlәr sistemidir;

3)yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyi — yol hәrәkәti iştirakçılarının vә cәmiyyәtin yol-nәqliyyat hadisәlәrindәn vә onların nәticәlәrindәn müdafiә olunma dәrәcәsini göstәrәn yol hәrәkәti vәziyyәtidir;

4)beynәlxalq yol hәrәkәti — bir dövlәtin fiziki vә ya hüquqi şәxsinә mәxsus olan vә başqa dövlәtin әrazisinә müvәqqәti gәtirilәrәk vә orada qeydiyyata alınmayan nәqliyyat vasitәsinin iştirak etdiyi yol hәrәkәtidir;

5)avtomobil yolu — yol hәrәkәti qaydalarına, dövlәt standartlarına vә digәr normativ-hüquqi aktlara uyğun olan ölçülәrә vә kütlәyә malik avtomobillәrin, avtobusların, motosikletlәrin müәyyәnlәşdirilmiş sürәtlә tәhlükәsiz vә rahat hәrәkәtini tәmin etmәk üçün nәzәrdә tutulan yoldur;

6)avtomagistral — nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti üçün xüsusi çәkilmiş vә nәzәrdә tutulmuş elә bir yoldur ki:

•hәmin yol boyunca yerlәşәn tәsәrrüfat, istehsal vә ya tikinti tәyinatlı obyektlәr digәr nәqliyyat vasitәlәri tәrәfindәn istifadә edilә bilmәz;

•ayrı-ayrı yerlәri istisna olmaqla vә ya müvәqqәti qaydanın müәyyәnlәşdirildiyi hallarda başqa, әks istiqamәtlәrdә hәrәkәt istiqamәtlәri üçün ayrı-ayrı hәrәkәt hissәlәri vardır, hәm dә bu hissәlәr arasında hәrәkәt üçün nәzәrdә tutulmayan ayırıcı zolağın vә ya müstәsna hallarda başqa vasitәlәrin kömәyi ilә hәdd qoyulmuşdur;

•dәmiryol, tramvay yolları vә başqa yollarla, habelә piyada zolaqları ilә bir sәviyyәdә kәsişmәlәri yoxdur;

Səhifə 3

7)yolun hәrәkәt hissәsi — yolun nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti üçün istifadә edilәn hissәsidir (yolun ayırıcı zolaq vasitәsilә dürüst müәyyәn edilәn vә ya müxtәlif sәviyyәlәrdә olan bir neçә hәrәkәt hissәsi ola bilәr);

8)yol çiyini — yolun hәrәkәt hissәsindә hәrәkәtin kәnar zolağı vә ya kәnar zolaqları, yaxud velosiped zolaqları müәyyәn nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti üçün nәzәrdә tutulduqda, “yol çiyini” digәr yol istifadәçilәri üçün yolun qalan hissәsinin kәnarıdır;

9)baş yol — kәsişәn (bitişәn) yola nisbәtәn müvafiq nişanlarla işarәlәnmiş yol vә ya torpaq yola nisbәtәn bәrk örtüyü olan (asfalt vә ya sement-beton, daş materialları vә s.) yol, yaxud bitişik әrazilәrdәn çıxışlara nisbәtәn hәr hansı yoldur (ikinci dәrәcәli yolda yolayrıcı qarşısında örtüklü sahәnin olması, onu әhәmiyyәtcә kәsişdiyi yola bәrabәr etmir);

10)piyada keçidi — yolun hәrәkәt hissәsindә piyadaların yolu keçmәsi üçün nәzәrdә tutulan sahә, yaxud mühәndis qurğusudur;

11)yolayrıcı — yolların bir sәviyyәdә hәr hansı kәsişmәsi, birlәşmәsi vә ya şaxәlәnmәsi, o cümlәdәn bunların әmәlә gәtirdiyi әrazidir;

12)nizamlanan yolayrıcı — hәrәkәt növbәliliyi svetoforun vә ya nizamlayıcının siqnalları ilә müәyyәnlәşdirilәn yolayrıcıdır;

13)nizamlanmayan yolayrıcı — nizamlayıcının olmadığı, svetoforun qurulmadığı vә ya söndürüldüyü, yaxud yanıb-sönәn sarı rәngli işıq siqnalının işlәdiyi yolayrıcıdır;

14)ayırıcı zolaq — yolun ayrılmış elementi olub, yanaşı yerlәşәn hәrәkәt hissәlәrini bir-birindәn ayıran, lakin nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti vә ya dayanması, elәcә dә piyadaların hәrәkәti üçün nәzәrdә tutulmayan hissәsidir;

15)hәrәkәt zolağı — yolun hәrәkәt hissәsinin nişanlama xәtti vasitәsilә bölünmüş, eni avtomobillәrin bir sırada hәrәkәti üçün kifayәt edәn hәr hansı uzununa zolağıdır;

16)sәki — yolun hәrәkәt hissәsinә bitişik olan vә ya qazon vasitәsilә ondan ayrılmış, piyadaların hәrәkәti üçün nәzәrdә tutulan hissәsidir;

17)nәqliyyat vasitәsi — yolda hәrәkәt üçün konstruksiya imkanları olan vә insan tәrәfindәn idarә edilәn qurğu, habelә onun qoşqusudur (nәqliyyat vasitәlәri mexaniki vә insanın, yaxud heyvanın әzәlә enerjisi ilә hәrәkәtә gәtirilәn nәqliyyat vasitәlәrinә bölünür);

18)mexaniki nәqliyyat vasitәsi — asma mühәrrikli velosipedlәr vә relsli nәqliyyat vasitәlәri istisna olmaqla, hәr hansı özügedәn nәqliyyat vasitәsidir;

19)avtomobil — yollarda adamların vә ya yüklәrin daşınması, yaxud adam vә ya yük daşıyan nәqliyyat vasitәlәrinin yedәyә alınması üçün istifadә edilәn mexaniki nәqliyyat vasitәsidir (bu anlayış trolleybusları, yәni elektrik naqili ilә birlәşdirilmiş relssiz nәqliyyat vasitәlәrini dә әhatә edir. Lakin yollarda adamların vә yüklәrin daşınması vә ya bu mәqsәdlә istifadә edilәn nәqliyyat vasitәlәrinin yedәyә alınması üçün istifadә edilәn vә yalnız yardımçı funksiya daşıyan kәnd tәsәrrüfatı traktorları kimi nәqliyyat vasitәlәrini әhatә etmir);

20)operativ nәqliyyat vasitәlәri — yanğından mühafizә, polis, tәcili tibbi yardım, qәza-xilasetmә bölmәlәrinin , hәrbi avtomobil müfәttişliyinin funksional tapşırıqlarının yerinә yetirilmәsi, pul mәdaxilinin inkassasiyası vә qiymәtli yüklәrin daşınması, Azәrbaycan Respublikasının ali vәzifәli şәxslәrinin mühafizәsi vәzifәlәrinin icrası üçün nәzәrdә tutulan, Milli operatora mәxsus olan vә poçtun daşınmasında istifadә edilәn, üstündә xüsusi qrafikalı rәngli sxemlәr, yazılar vә tanınma nişanları olan, xüsusi işıq vә sәs siqnalları ilә tәchiz edilmiş avtomobillәrdir;

21)qoşqu — mexaniki nәqliyyat vasitәsi ilә yedәyә alınmaq üçün nәzәrdә tutulan hәr hansı nәqliyyat vasitәsidir;

22)yarımqoşqu — avtomobillәrә birlәşdirilmәk üçün nәzәrdә tutulan, bir hissәsi avtomobilә söykәnәrәk özünün vә yükün kütlәsinin xeyli hissәsini onun üstünә salan hәr hansı qoşqudur;

23)uzun ölçülü nәqliyyat vasitәsi — uzunluğu 24 metrdәn çox olan nәqliyyat vasitәsidir;

24)özügedәn maşınlar — tırtıllı traktorlar da daxil olmaqla tikintidә, meşә vә kәnd tәsәrrüfatında, başqa işlәrdә istifadә üçün nәzәrdә tutulan nәqliyyat vasitәsidir;

25)tәkәrli traktor — yollarda qoşquları yedәyә almaq üçün istifadә edilәn vә konstruksiyasına görә maksimum sürәti saatda 30 kilometrdәn yüksәk olmayan nәqliyyat vasitәsidir;

26)motosiklet — mühәrriki olan ikitәkәrli, arabalı vә ya arabasız mexaniki nәqliyyat vasitәsidir (tam lәvazimatlı vәziyyәtdә kütlәsi 400 kiloqramdan çox olmayan üç vә dördtәkәrli mexaniki nәqliyyat vasitәlәri dә motosikletlәrә bәrabәr tutulur);

27)moped — iş hәcmi 50 kub santimetrdәn çox olmayan mühәrriklә hәrәkәtә gәtirilәn vә maksimum konstruksiya sürәti saatda 50 kilometrdәn yüksәk olmayan iki vә ya üç tәkәrli nәqliyyat vasitәsidir (asma mühәrrikli velosipedlәr vә oxşar xüsusiyyәtli digәr nәqliyyat vasitәlәri dә mopedlәrә bәrabәr tutulur);

28)velosiped — әlil arabaları istisna olmaqla, idarә edәn şәxsin әzәlә enerjisi ilә, xüsusәn pedalların vә ya dәstәklәrin kömәyi ilә hәrәkәtә gәtirilәn hәr hansı nәqliyyat vasitәsidir;

29)nәqliyyat vasitәsinin dayanması — adamların minmәsi vә ya düşmәsi, yaxud yüklәrin yığılması vә ya boşaldılması üçün zәruri olan vaxt әrzindә nәqliyyat vasitәsinin hәrәkәtsiz vәziyyәtә gәtirilmәsidir;

30)mәcburi dayanma — texniki nasazlıq vә ya aparılan yükün, sürücünün (sәrnişinin) vәziyyәtinin vә ya yolda maneә yaranmasının doğurduğu tәhlükә üzündәn nәqliyyat vasitәsinin hәrәkәtinin dayandırılmasıdır;

31)nәqliyyat vasitәsinin durması — әgәr nәqliyyat vasitәsi digәr yol istifadәçisi vә ya hәr hansı maneә ilә toqquşmanın qarşısını almaq vә ya hәrәkәt qaydalarının göstәrişlәrini yerinә yetirmәk sәbәblәrindәn başqa digәr

Səhifə 4

sәbәblәrә görә hәrәkәtsiz vәziyyәtә gәtirilmişdirsә vә onun dayanması adamların minmәsi vә ya düşmәsi, yaxud yüklәrin yığılması vә ya boşaldılması üçün zәruri olan vaxtla mәhdudlaşmırsa, nәqliyyat vasitәsi durmuş hesab edilir;

32)parklanma — nәqliyyat vasitәsinin onun üçün xüsusi ayrılmış müvafiq qaydada işarәlәnmiş yerdә durmasıdır;

33)yol hәrәkәti iştirakçısı — hәrәkәt prosesindә piyada, nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü, sәrnişin, velosipedçi, mal-qara ötürәn qismindә iştirak edәn, habelә avtomobil yollarından, küçәlәrdәn, dәmiryol keçidlәrindәn vә ya nәqliyyat vasitәlәri ilә adamların vә yüklәrin daşınması üçün nәzәrdә tutulmuş digәr yerlәrdәn istifadә edәn şәxsdir;

34)sürücü — hәr hansı növ nәqliyyat vasitәsini idarә edәn şәxsdir (sürücülüyü öyrәdәn avtomobil tәlimatçısı da sürücüyә bәrabәr tutulur);

35)sәrnişin — nәqliyyat vasitәsindә hәrәkәtdә olan, lakin onun idarә edilmәsinә aidiyyәti olmayan şәxsdir;

36)piyada — nәqliyyat vasitәlәrindәn kәnarda yol hәrәkәtindә iştirak edәn vә yolda hәr hansı iş görmәyәn şәxsdir (mühәrriksiz әlil arabalarında gedәn, velosiped, moped vә ya motosiklet aparan, kirşә, әl arabası, uşaq vә ya әlil arabası aparan şәxslәr dә piyadaya bәrabәr tutulur);

37)velosipedçi — әlil arabaları istisna olmaqla, velosipedi idarә edәn şәxsdir;

38)mal-qara ötürәn — mal-qaranı, yük vә ya minik heyvanlarını yoldan keçirәn şәxsdir;

39)ötmә — hәrәkәt etdiyi zolağı dәyişmәklә hәrәkәtdә olan bir vә ya bir neçә nәqliyyat vasitәsini ötüb keçmәkdir;

40)üstünlük — nәzәrdә tutulan istiqamәtdә digәr hәrәkәt iştirakçılarına nisbәtәn ilk növbәdә hәrәkәt etmәk hüququdur;

41)yol vermәk — sürücünün hәrәkәti davam etdirmәsi vә ya yenidәn hәrәkәtә başlaması, hәr hansı manevr etmәsi başqa nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәrini qәflәtәn hәrәkәt istiqamәtini vә ya sürәti dәyişdirmәyә mәcbur edә bilәcәyi halda, onun hәrәkәti davam etdirmәmәsi vә ya yenidәn hәrәkәtә başlamaması, manevr etmәmәsidir;

42)mәhdudiyyәtli görünmә — duman, yağış, qar vә başqa şәraitdә, habelә toranlıqda yolun 300 metrdәn az mәsafәdә görünmәsidir;

43)yol-nәqliyyat hadisәsi — yollarda, küçәlәrdә, meydanlarda, dәmiryol keçidlәrindә nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti prosesindә baş verәn vә adamların hәlakına vә ya müxtәlif dәrәcәli bәdәn xәsarәti almasına, heyvanların vә ya hәrәkәtsiz maneәnin vurulmasına, nәqliyyat vasitәlәrinin, yolların, qurğuların zәdәlәnmәsinә vә ya başqa maddi zәrәr dәymәsinә sәbәb olan hadisәdir;

44)ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәsi - sәrnişin daşınması üçün nәzәrdә tutulmuş, müәyyәn edilmiş marşrut üzrә tәyin edilmiş dayanacaqlarla hәrәkәt edәn nәqliyyat vasitәsidir (avtobus, trolleybus, tramvay);

45)mütәşәkkil nәqliyyat dәstәsi - qarşıda qırmızı vә ya göy sayrışan işıq vә xüsusi sәs siqnalı ilә tәchiz edilmiş operativ nәqliyyat vasitәsinin müşayiәti ilә bir hәrәkәt zolağında bir-birinin ardınca faraları yandırılmış vәziyyәtdә hәrәkәt edәn üç vә ya daha artıq mexaniki nәqliyyat vasitәsindәn ibarәt olan dәstәdir;

46)avtoqatar - bir mexaniki nәqliyyat vasitәsinә qoşularaq birlikdә hәrәkәt edәn bir neçә nәqliyyat vasitәsindәn ibarәt tәrkibdir;

47)icazә verilәn maksimum kütlә - istehsalçı müәssisә tәrәfindәn müәyyәn edilmiş, nәqliyyat vasitәsinin sürücü, sәrnişin vә yüklә birlikdә yol verilәn kütlәsinin yuxarı hәddidir. Avtoqatarın icazә verilәn maksimum kütlәsi tәrkibә daxil olan nәqliyyat vasitәlәrinin icazә verilәn maksimum kütlәlәrinin cәmindәn ibarәtdir;

48)sutkanın qaranlıq vaxtı - sutkanın günәş batandan günәş çıxanadәk olan müddәtidir;

49)yaşayış mәntәqәsi - giriş vә çıxışları müvafiq olaraq 5.22, 5.23, 5.24, 5.25

nişanları ilә işarәlәnmiş, әhalinin yığcam mәskunlaşdığı әrazidir. Ağ fonu olan 5.22 vә 5.23 nişanları yaşayış mәntәqәlәrindә hәrәkәt qaydalarını tәnzimlәyәn müvafiq tәlәblәrin tәtbiq olunduğunu, göy fonu olan 5.24 vә 5.25 nişanları yaşayış mәntәqәlәrindә hәrәkәt qaydalarını tәnzimlәyәn müvafiq tәlәblәrin bu yolda tәtbiq olunmadığını göstәrir;

50)yaşayış zonası – yaşayış mәntәqәsinin giriş vә çıxışları müvafiq olaraq 5.51 vә 5.52 nişanları ilә işarәlәnmiş hissәsidir.

Maddә 2. Qanunun tәyinatı

Yol hәrәkәti haqqında Qanun yollarda nәqliyyat vasitәlәrinin vә piyadaların tәhlükәsiz vә rahat hәrәkәtini tәşkil etmәk mәqsәdi ilә kompleks tәdbirlәr hәyata keçirilmәsi, yol hәrәkәti ilә bağlı insanların hәyatının vә sağlamlığının qorunması, әtraf mühitin, xüsusi, bәlәdiyyә vә dövlәt әmlakının mühafizәsi, yol-nәqliyyat hadisәlәrinin qarşısının alınması vә onların ağırlıq dәrәcәsinin aşağı salınması üçün tәdbirlәr görülmәsinin hüquqi әsaslarını vә bu sahәdә dövlәtin, habelә yol hәrәkәti iştirakçılarının hüquqlarını vә vәzifәlәrini müәyyәn edir.

Maddә 3. Yol hәrәkәti haqqında qanunvericilik

Yol hәrәkәti haqqında Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi Azәrbaycan Respublikasının Konstitusiyasından, bu Qanundan, Azәrbaycan Respublikasının digәr qanunvericilik aktlarından vә Azәrbaycan Respublikasının tәrәfdar çıxdığı beynәlxalq müqavilәlәrdәn ibarәtdir.

Səhifə 5

Maddә 4. Yol hәrәkәti sahәsindә dövlәt vәzifәlәri

Yol hәrәkәti sahәsindә dövlәtin aşağıdakı vәzifәlәri vardır:

1)dövlәt siyasәtini, o cümlәdәn vahid elmi-texniki siyasәti, habelә yol hәrәkәti standartlarını müәyyәn etmәk vә onları hәyata keçirmәk;

2)yol hәrәkәtinin tәşkili, onun tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi, әtraf mühitin mühafizәsi, yol hәrәkәti qaydalarının, habelә onların pozulmasına görә mәsuliyyәtin müәyyәnlәşdirilmәsi ilә bağlı qanunlar vә digәr normativ-hüquqi aktlar qәbul etmәk, onların icrasını hәyata keçirmәk;

3)yol hәrәkәtinin inkişafının vә tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsinә dair ölkә vә onun inzibati әrazi vahidlәri üzrә proqramları vә planları qәbul etmәk, onların icrası üzrә dövlәt orqanlarının fәaliyyәtinin әlaqәlәndirilmәsini tәmin etmәk;

4)yol hәrәkәtinin inkişafına vә tәhlükәsizliyinә dair proqramları vә planları, avtomobil yolları şәbәkәsinin saxlanılması vә inkişaf etdirilmәsi, yollarda tәhlükәsiz hәrәkәtin, habelә yol hәrәkәtinә dair ekoloji tәlәblәrin tәmin edilmәsi sahәsindә hәyata keçirilәn tәdbirlәri dövlәt büdcәsindәn maliyyәlәşdirmәk;

5)yol hәrәkәtinin tәşkili üzrә ixtisaslaşdırılmış xidmәtlәri tәşkil etmәk, o cümlәdәn texniki vasitәlәrin vә avtomatlaşdırılmış sistemlәrin qurulmasını vә istifadәsini, qәza-xilasetmә işlәri görülәn vә kütlәvi tәdbirlәr keçirilәn yerlәrdә nәqliyyat vasitәlәrinin vә piyadaların hәrәkәtinin tәhlükәsizliyini tәmin etmәk;

6)avtomobil yollarının tikintisinә, yenidәn qurulmasına, tәmirinә, saxlanılmasına vә mühafizәsinә dair, habelә Azәrbaycan Respublikasında istehsal olunan nәqliyyat vasitәlәrinin konstruksiyasına vә texniki vәziyyәtinә dair vahid tәlәblәri müәyyәn etmәk vә onlara әmәl olunmasına nәzarәt etmәk;

7)avtomobil yollarının tәmiri vә saxlanılması ilә bağlı fәaliyyәtin, yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyinә tәsir göstәrәn digәr növ fәaliyyәtin hәyata keçirilmәsi, nәqliyyat vasitәlәrinin tәmiri vә istismarı, daxili vә beynәlxalq sәrnişin vә yük daşımaları, tәhlükәli yüklәrin daşınması qaydasını müәyyәn etmәk;

8)nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsinin, dövlәt qeydiyyat nişanının vә sürücülük vәsiqәsinin nümunәlәrini müәyyәn etmәk;

9)ekoloji tәhlükәsiz tәlәblәrinә әmәl etmәklә, yol hәrәkәti iştirakçılarının ehtiyaclarının tәmin olunması mәqsәdilә avtomobil yollarının saxlanılmasını, tәmirini, yenidәn qurulmasını vә tikintisini tәşkil etmәk vә onların hәyata keçirilmәsinә nәzarәt etmәk, yolların qәza tәhlükәli sahәlәrini aradan qaldırmaq;

10)yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәlәblәrinә uyğun olaraq dövlәt yollarında texniki xidmәt sahәlәri tәşkil etmәk;

11)yol hәrәkәti iştirakçılarının tibbi tәminatını, o cümlәdәn yol-nәqliyyat hadisәlәrindә zәrәr çәkәnlәrә tibbi yardımın göstәrilmәsini tәşkil etmәk;

12)sürücülәrin hazırlanmasını vә onların ixtisasının artırılmasını hәyata keçirәn mәktәb vә kursların açılmasına razılıq vermәk, onların fәaliyyәtinә nәzarәt etmәk, nәzәri vә tәcrübi imtahanlar qәbul etmәk, imtahanlardan müvәffәqiyyәtlә keçәnlәrә sürücülük vәsiqәsi vermәk, onların uçotunu aparmaq;

13)әhaliyә yol hәrәkәti qaydalarının öyrәdilmәsini vә yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәbliği işini tәşkil etmәk, yol hәrәkәti tәhlükәsizliyi sahәsindә bu Qanunla müәyyәn olunmuş tәlәblәrә hüquqi vә fiziki şәxslәr tәrәfindәn әmәl olunmasını tәmin etmәk;

14)yaşayış mәntәqәlәrinin baş planlarına, müfәssәl planlaşdırılması vә tikintisi layihәlәrinә, kompleks nәqliyyat sxemlәrinә vә yol hәrәkәtinin tәşkili sxemlәrinә uyğun olaraq rayon (şәhәr) әrazilәrindә yol hәrәkәtinin avtomatlaşdırılmış idarәetmә sistemlәrini tәşkil etmәk;

15)pullu duracaqlarda, qarajlarda nәqliyyat vasitәlәrinin saxlanılması qaydasını müәyyәn etmәk;

16)yol hәrәkәti tәhlükәsizliyi mәsәlәlәri üzrә elmi-tәdqiqat işlәrinin aparılmasını tәşkil etmәk;

17)yol hәrәkәt tәhlükәsizliyini tәmin etmәk vә ya hәrәkәt şәraitini yaxşılaşdırmaq mәqsәdilә, yollarda tәmir-tikinti işlәri aparılarkәn, zәruri olduqda, nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәtini mәhdudlaşdırmaq vә ya qadağan etmәk, ümumi istifadәdә olan nәqliyyatın müntәzәm hәrәkәti marşrutlarının açılması qaydasını müәyyәn etmәk vә onun hәyata keçirilmәsini tәşkil etmәk;

18)nәqliyyat vasitәlәrinin texniki vәziyyәtinә nәzarәt etmәk, qanunla müәyyәn edilmiş hallarda texniki baxışları hәyata keçirmәk, konstruksiyası vә ya texniki vәziyyәti müәyyәn olunmuş standartlara, habelә mühәrrik, ban vә şassi nömrәlәri qeydiyyat sәnәdlәrindә göstәrilmiş nömrәlәrә uyğun gәlmәyәn nәqliyyat vasitәlәrinin istismarını qadağan etmәk;

19)nәqliyyat vasitәlәrinin konstruksiyalarının hazırlanmasına vә yenidәn quraşdırılmasına, aqreqat, ban vә ban hissәlәrinin dәyişdirilmәsinә icazә vermәk vә yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәlәblәrinә uyğun olmasına nәzarәt etmәk;

20)Azәrbaycan Respublikasında istehsal olunan nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәt tәhlükәsizliyi, әtraf mühitin mühafizәsi ilә bağlı tәlәblәrә uyğunluğu baxımından onların texniki layihә sәnәdlәrinә vә texniki vәziyyәtinә dair müvafiq rәylәr vermәk, onların sınaqlarında iştirak etmәk, bu tәlәblәrә cavab vermәyәn nümunәlәrin (mәmulatın) istehsalını dayandırmaq barәdә müvafiq orqanlara tәqdimatlar vermәk;

21)nәqliyyat vasitәlәrinin qeydiyyatını, özgәninkilәşdirilmәsinin sәnәdlәşdirilmәsini vә onların uçotunu aparmaq, ipoteka müqavilәsinin qeydiyyata alınması ilә әlaqәdar daşınar әmlakın müvafiq rәsmi reyestrindәn çıxarışı, nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsini vә dövlәt qeydiyyat nişanlarını vermәk;

Səhifə 6

22)yollarda nәqliyyatın vә piyadaların tәhlükәsiz, sәmәrәli vә rahat hәrәkәtini tәşkil etmәk, Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә nәzәrdә tutulmuş qaydada müqavilәlәr әsasında nәqliyyat vasitәlәrinin müşayiәtini tәşkil etmәk;

23)yol hәrәkәtinә nәzarәt funksiyalarını yerinә yetirmәk mәqsәdilә stasionar postların siyahısını vә dislokasiyasını müәyyәnlәşdirmәk vә tәşkil etmәk, bu postları texniki vasitәlәrlә, habelә binalarla, nәqliyyat vә rabitә vasitәlәri ilә, yol-nәqliyyat hadisәlәrindә zәrәr çәkәnlәrә ilk tibbi yardım göstәrilmәsi üçün tibbi lәvazimatla vә dava-dәrmanla tәmin etmәk, insanın adi hәyati ehtiyaclarının ödәnilmәsi üçün lazımi şәraitlә tәmin etmәk;

24)yol nişanlarının vә göstәricilәrinin quraşdırılmasını, yol hәrәkәtini nizamlayan vә ona nәzarәt edәn nәqliyyat vә texniki vasitәlәrin, yol-nәqliyyat hadisәlәrinin nәticәlәrini yüngüllәşdirmәk üçün hadisә yerindә tәtbiq olunan qәza- xilasetmә avadanlığının, habelә yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyini artırmağa kömәk edәn digәr texniki vasitәlәrin vә cihazların, yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyinin tәbliğinә xidmәt edәn tәşviqat vasitәlәrinin; xüsusi mәhsulların (sürücülük vәsiqәlәrinin blanklarının, nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәlәrinin, dövlәt qeydiyyat nişanlarının vә tanınma nişanlarının) sifarişçisi vә istehsalçısı funksiyalarını hәyata keçirmәk vә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının struktur bölmәlәrini bunlarla tәmin etmәk;

25)hüquqi vә fiziki şәxslәr tәrәfindәn bu Qanunun tәlәblәrinin yerinә yetirilmәsinә nәzarәt etmәk, yol-nәqliyyat hadisәlәri ilә bağlı Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş qaydada cinayәt işlәri üzrә tәhqiqatın aparılmasını vә inzibati işlәr üzrә icraatın hәyata keçirmәsini tәşkil etmәk;

26)zәdәlәnmiş nәqliyyat vasitәlәrinin müәyyәn edilmiş yerlәrә aparılmasını vә sahibsiz qalmış әmlakın mühafizәsini, habelә qaçırılmış, oğurlanmış nәqliyyat vasitәlәrinin, yol-nәqliyyat hadisәsi yerlәrindәn qaçıb gizlәnmiş yol hәrәkәti iştirakçılarının axtarılmasını tәşkil vә tәmin etmәk;

27)yol-nәqliyyat hadisәlәrinin, nәqliyyat vasitәsini idarә etmәk hüququndan mәhrum olunmuş vәtәndaşların, yol hәrәkәti qaydaları pozuntularının, bununla әlaqәdar görülmüş tәdbirlәrin uçotunu aparmaq, şәxslәrin yol hәrәkәti qaydalarının pozuntusu ilә әlaqәdar barәlәrindә tәtbiq edilәn inzibati tәnbeh haqqında qәrarlarla vә onların nәcilәrәi (cәrimәlәr vә onların ödәnilmәsi, balların sayı vә ya silinmәsi) ilә bağlı rәsmi internet informasiya ehtiyatlarından mәlumat almasını tәmin etmәk;

28)hәrәkәt üçün ayrılmış yollara nәzarәt etmәk, hәrәkәt sürәtinin mәhdudlaşdırıldığı zonaları müәyyәnlәşdirmәk, orada müvafiq yol nişanları qurmaq, habelә tәhlükәli yüklәrin daşınmasını vә nәqliyyat dәstәlәrinin şәhәrlәrdәn vә digәr yaşayış mәntәqәlәrindәn keçmәsini tәşkil vә tәmin etmәk;

29)bu Qanunla müәyyәn olunmuş digәr tәlәblәri yerinә yetirmәk.

Maddә 5. Yol hәrәkәti sahәsindә hüquqi şәxslәrin vәzifәlәri

I.Yol hәrәkәti sahәsindә mülkiyyәt formasından asılı olmayaraq hüquqi şәxslәrin aşağıdakı vәzifәlәri vardır:

1)yol hәrәkәtinin tәşkili, onun tәhlükәsizliyini tәmin etmәk, әtraf mühitin mühafizәsi vә yol hәrәkәti qaydalarının tәlәblәrinә riayәt etmәk;

2)yol hәrәkәti qanunvericiliyinin tәlәblәrinә әmәl olunması üzrә әmәk kollektivlәrindә profilaktik iş aparmaq;

3)hәmkarlar ittifaqı tәşkilatları ilә razılaşdırmaqla sürücülәrin sağlamlıq vәziyyәtinә, sürücülәr tәrәfindәn әmәk vә istirahәt rejiminә әmәl olunmasına nәzarәt etmәk;

4)daşıma fәaliyyәti ilә mәşğul olduqda daşımaların xüsusiyyәtlәrini nәzәrә alaraq, Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı ilә razılaşdırmaqla, yol hәrәkәti sahәsindә qüvvәdә olan qaydalar, normativlәr vә standartlar әsasında xüsusi qaydalar qәbul etmәk;

5)yol-nәqliyyat hadisәlәrinin profilaktikası ilә bağlı tәdbirlәrin tәşkili vә maliyyәlәşdirilmәsi, nәqliyyatın fövqәladә hallarda istismarı mәsәlәlәrini hәll etmәk;

6)bu Qanunla müәyyәn olunmuş digәr tәlәblәri yerinә yetirmәk.

II. Hüquqi şәxslәrin sürücülәri yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyi tәlәblәrini pozmağa hәr hansı fomada sövq etmәsi qadağandır.

Maddә 6. Yol hәrәkәti sahәsindә fiziki şәxslәrin hüquq vә vәzifәlәri

I.Yol hәrәkәti sahәsindә fiziki şәxslәrin aşağıdakı hüquqları vardır:

1)müәyyәn edilmiş qaydalara müvafiq olaraq avtomobil yollarında sәrbәst vә maneәsiz hәrәkәt etmәk, müvafiq icra hakimiyyәti orqanlarından yol hәrәkәti şәraiti haqqında mәlumat almaq;

2)avtomobil yollarında hәrәkәtin mәhdudlaşdırılmasının vә ya qadağan edilmәsinin sәbәblәri barәdә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanlarından mәlumat almaq;

3)yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi ilә bağlı mәmulatların vә xidmәtlәrin keyfiyyәti haqqında mәlumat almaq;

4)yol-nәqliyyat hadisәlәri zamanı Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş qaydada pulsuz tibbi yardım vә digәr tәcili kömәk almaq;

5)yolların hәrәkәt tәhlükәsizliyi tәlәblәrinә uyğunsuzluğu nәticәsindә baş vermiş yol-nәqliyyat hadisәlәri zamanı sәhhәtinә, elәcә dә nәqliyyat vasitәsinә dәymiş zәrәrin ödәnilmәsini Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyinә müvafiq qaydada tәlәb etmәk;

Səhifə 7

6)yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinә nәzarәti hәyata keçirәn müvafiq icra hakimiyyәti orqanının vәzifәli şәxslәrinin hәrәkәtlәrindәn mәhkәmәyә şikayәt etmәk;

6-1) barәlәrindә yol hәrәkәti qaydalarının pozuntusu ilә әlaqәdar tәtbiq edilәn inzibati tәnbeh haqqında qәrarlarla vә onların nәticәlәri (cәrimәlәr vә onların ödәnilmәsi, balların sayı vә ya silinmәsi) ilә bağlı rәsmi internet informasiya ehtiyatlarından mәlumat almaq;

7)bu Qanunla müәyyәn olunmuş digәr hüquqlardan istifadә etmәk.

II. Yol hәrәkәti sahәsindә fiziki şәxslәrin aşağıdakı vәzifәlәri vardır:

1)yol hәrәkәtinin tәşkili, onun tәhlükәsizliyini tәmin etmәk, әtraf mühitin mühafizәsi ilә bağlı tәlәblәrә vә yol hәrәkәti qaydalarına әmәl etmәk;

2)yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsindә iştirak etmәk vә bunun üçün keçirilәn tәdbirlәrdә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanlarına kömәklik göstәrmәk;

3)onlara mәxsus olan nәqliyyat vasitәlәrinin saz vәziyyәtdә saxlanılması vә istismarı üçün tәdbirlәr görmәk;

4)yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tibbi tәminatı vә әtraf mühitin nәqliyyatın zәrәrli tәsirindәn qorunması üçün tәdbirlәri hәyata keçirmәk;

5)bu Qanunla müәyyәn olunmuş digәr tәlәblәri yerinә yetirmәk.

2 FӘSİL

Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi

Maddә 7. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsinin başlıca prinsiplәri vә әsas istiqamәtlәri

I.Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsinin başlıca prinsiplәri aşağıdakılardır:

1)yol hәrәkәtindә iştirak edәn insanların hәyatının vә sağlamlığının tәsәrrüfat fәaliyyәtinin iqtisadi nәticәlәrindәn üstünlüyü;

2)yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsinә görә dövlәtin mәsuliyyәtinin yol hәrәkәtindә iştirak edәn insanların mәsuliyyәtindәn üstünlüyü;

3)yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi zamanı insanların, cәmiyyәtin vә dövlәtin mәnafelәrinә әmәl olunması;

4)yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi ilә bağlı fәaliyyәtә mәqsәdyönlü vә kompleks yanaşma.

II. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi aşağıdakı әsas istiqamәtlәr üzrә hәyata keçirilir:

1)yol hәrәkәtinin tәşkilindә yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi;

2)yol hәrәkәti tәhlükәsizliyi sahәsindә Azәrbaycan Respublikası müvafiq icra hakimiyyәti orqanlarının sәlahiyyәtlәrinin vә mәsuliyyәtlәrinin müәyyәn edilmәsi;

3)yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinә dair qaydaların, standartların, texniki normaların vә digәr normativ sәnәdlәrin Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә nәzәrdә tutulmuş qaydada işlәnib hazırlanması vә onların tәsdiq edilmәsi;

4)avtomobil yollarında yol hәrәkәti üçün sәrfәli vә rahat şәraitin yaradılması;

5)avtomobil, şәhәr yerüstü elektrik nәqliyyatının vә yol tәsәrrüfatı fәaliyyәtinin nizama salınması;

6)nәqliyyat vasitәlәrinin yol hәrәkәtinә buraxılması;

7)yol hәrәkәtinin nizama salınması;

8)nәqliyyat vasitәlәri sürücülәrinin hazırlanmasının vә ixtisasının artırılmasının tәşkili;

9)yollarda tәhlükәsiz davranma qaydalarının vәtәndaşlara öyrәdilmәsi;

10)yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tibbi tәminatı ilә bağlı kompleks tәdbirlәrin hәyata keçirilmәsi;

11)әtraf mühitin mühafizәsi;

12)yol hәrәkәti tәhlükәsizliyi tәdbirlәrinin maddi vә maliyyә tәminatı;

13)yol-nәqliyyat hadisәlәrinin qarşısının alınması vә onların nәticәlәrinin ağırlığını azaltmaq mәqsәdilә Azәrbaycan Respublikası müvafiq icra hakimiyyәti orqanlarının fәaliyyәtinin әlaqәlәndirilmәsi;

14)yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi sahәsindә Azәrbaycan Respublikası qanunvericiliyinin vә müvafiq qaydaların, standartların, texniki normaların vә digәr normativ sәnәdlәrin tәlәblәrinin yerinә yetirilmәsinә dövlәt nәzarәtinin hәyata keçirilmәsi.

Maddә 8. Yol hәrәkәtinin tәşkili zamanı yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi

I.Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyi Azәrbaycan Respublikasında qüvvәdә olan standartlarda vә yol hәrәkәtinin tәşkili ilә bağlı layihә vә sxemlәrdә nәzәrdә tutulan texniki vasitәlәrdәn, konstruksiyalardan kompleks şәkildә istifadә olunması әsasında tәşkil edilmәlidir.

II. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyi sәviyyәsinin azaldılması hesabına yolların buraxılış qabiliyyәtinin artırılması mәqsәdi ilә vә ya digәr mәqsәdlәrlә yol hәrәkәtinin tәşkilindә dәyişikliklәrin edilmәsi qadağandır.

III. Yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyi üçün real qorxu mövcud olan tәcili hallarda nәqliyyat vasitәlәrinin vә piyadaların hәrәkәtinin tәşkilindә dәyişikliklәr Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn hәyata keçirilir. Azәrbaycan Respublikası müvafiq icra hakimiyyәti orqanının göstәrişlәrinin icrası yol hәrәkәtinin bütün iştirakçıları üçün mәcburidir.

Səhifə 8

Maddә 9. Avtomobil yollarının layihәlәşdirilmәsi, tikintisi, yenidәn qurulması vә tәmiri zamanı yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi

I.Azәrbaycan Respublikası әrazisindә avtomobil yollarının layihәlәşdirilmәsi, tikintisi, yenidәn qurulması vә tәmiri sahәsindә bütün işlәr yol hәrәkәti tәhlükәsizliyi üzrә beynәlxalq standartlar, qaydalar vә normativlәr, habelә nәqliyyat vasitәlәrinin avtomobil yollarında hәrәkәti üçün ayrılmış zolağın yetәrliliyinin tәmin edilmәsi zәrurәti nәzәrә alınmaqla hәyata keçirilmәlidir. Avtomobil yollarının layihәlәşdirilmәsi, tikintisi, yenidәn qurulması vә tәmiri qaydası Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn müәyyәn olunur.

II. Avtomobil yollarının tәmiri, tikintisi, yenidәn qurulması, tәdqiqi vә sınağı üzrә layihә vә podrat işlәrinin icrası müsabiqәsi әsasında seçilәn hüquqi vә fiziki şәxslәr tәrәfindәn yol tәsәrrüfatı orqanları ilә bağlanan podrat müqavilәlәri әsasında hәyata keçirilir.

III. Avtomobil yollarının tikintisinә, yenidәn qurulmasına vә tәmirinә dair birtipli vә ya fәrdi layihәlәrdә yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin, әtraf mühitin mühafizәsinin, habelә әlillәrin vә sağlamlıq imkanları mәhdud uşaqların spesifik ehtiyaclarının tәmin edilmәsi ilә bağlı olan bütün tәdbirlәr kompleksi nәzәrdә tutulmalıdır.

IV. Avtomobil yollarının tikintisinә, yenidәn qurulmasına vә tәmirinә dair layihәlәr yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyi qaydalarının, normativlәrinin vә standartlarının tәlәblәrinә uyğunluğu baxımından Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanlarında ekspertizadan keçirilmәli vә onlarla razılaşdırılmalıdır. Ekspertiza keçirilmәsi zamanı aşkar edilmiş uyğunsuzluqlar aradan qaldırılmalıdır.

V. Şәhәrlәrarası avtomobil yollarının sanitariya-mühafizә zonasında yolların tikilmәsinә, yol kompleksi tikililәrinin ucaldılmasına, sәsudan qurğuların vә çirklәndirici maddә tutucularının qurulmasına, mühәndis kommunikasiyalarının, bionәqliyyat yollarının çәkilmәsinә, yaşıllıq zolağı salınmasına, xidmәt obyektlәrinin açılmasına vә hәrәkәt tәhlükәsizliyi tәlәblәri nәzәrә alınmaqla, müәyyәnlәşdirilmiş qaydada hazırlanan vә razılaşdırılan layihәlәrә uyğun olaraq icazә verilir. Payız-qış mövsümündә yolun sanitariya-mühafizә zonasında müvәqqәti qarsaxlayan qurğunun qurulmasına icazә verilir.

VI. Avtomobil yollarının tikintisi, yenidәn qurulması vә tәmiri zamanı yol hәrәkәti tәhlükәsizliyi tәyinatlı mәsrәflәrin azaldılması qadağandır.

VII. Müvafiq razılaşdırma olmadan, layihәçi layihәlәşdirmәyә dair müәyyәn edilmiş tәlәblәrdәn vә ya tapşırıq şәrtlәrindәn kәnara çıxdıqda, bu uyğunsuzluğu öz hesabına aradan qaldırır. Layihәnin ayrı-ayrı hissәlәrinin hәyata keçirilmәsini qeyri-mümkün edәn şәrait yarandıqda, işlәrin icraçısı yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyinә dair әlavә tәdbirlәrin hazırlanması mәqsәdilә layihәçiyә vә sifarişçiyә mәlumat vermәlidir.

VIII. Tikilmiş, yenidәn qurulmuş vә ya tәmir olunmuş avtomobil yollarının yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsinә dair inşaat normalarının, qaydalarının, standartlarının vә digәr normativ sәnәdlәrin tәlәblәrinә uyğunluğu avtomobil yollarının qәbul edilmә aktı ilә tәsdiq olunur. Avtomobil yollarının qәbul edilmә aktı yalnız nәzarәt qaydasında keçirilmiş müayinәnin, yoxlamanın vә sınağın nәticәlәri әsasında xüsusi komissiya tәrәfindәn verilir. Bu komissiyanın avtomobil yollarının vә müvafiq yol qurğularının mülkiyyәtçilәrinin tәqdimatı әsasında tәşkili qaydası vә tәrkibi, habelә avtomobil yollarının qәbul edilmәsi zamanı müayinәnin, yoxlamanın vә sınağın keçirilmәsi qaydası Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn müәyyәn edilir.

IX. Avtomobil yollarında yol hәrәkәtini nizamlayan texniki vasitәlәr Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının icazәsi ilә quraşdırılır.

X. Avtomobil yollarının layihәlәşdirilmәsini, tikintisini, yenidәn qurulmasını vә tәmirini hәyata keçirәn hüquqi vә fiziki şәxslәr yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinә dair standartlara, qaydalara vә normativlәrә әmәl edilmәmәsinә görә Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş qaydada mәsuliyyәt daşıyırlar.

Maddә 10. Avtomobil yollarının saxlanılması vә abadlaşdırılması zamanı yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi

I.Avtomobil yollarının saxlanılması vә abadlaşdırılması yol hәrәkәti iştirakçılarının tәlәbatlarının maksimum ödәnilmәsinә vә yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin olunmasına xidmәt etmәlidir. Bu mәqsәdilә:

1)avtomobil yolları yol hәrәkәtinin iştirakçıları üçün sәrfәli vә rahat şәraitdә saxlanılmalı vә daha da yaxşılaşdırılmalıdır. Yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyi üçün qorxu törәdәn şәrait yarandıqda, yol hәrәkәti qadağan edilmәli vә ya mәhdudlaşdırılmalıdır, tәhlükәsiz hәrәkәt şәraitinin bәrpası üçün tәxirәsalınmaz tәdbirlәr görülmәlidir;

2)avtomobil yollarında nişanlama xәtlәri çәkilmәli, yol nişanları vә göstәricilәri (o cümlәdәn tәhlükәli vә çәtin keçilәn sahәlәri әks etdirәn marşrut xәritәlәri vә sxemlәri), svetoforlar vә yol hәrәkәti tәşkilinin digәr texniki nizamlama vasitәlәri quraşdırılmalıdır;

3)avtomobil yolunun yaxınlığında xәstәxananın olması, onun istiqamәti, yerlәşdiyi mәsafә, xәstәxananın telefon nömrәsi barәdә mәlumat verәn müvafiq yol nişanları quraşdırılmalı, yolların yaxınlığında tibb müәssisәlәrinin yerlәşmәsi “Tibbi yardım mәntәqәsi” yol nişanı ilә bildirilmәlidir;

4)texniki qurğuların quraşdırılması, kommunikasiyaların çәkilmәsi, mühafizә işlәrinin görülmәsi, servis obyektlәrinin tikilmәsi vә avadanlıqlarının qurulması tәmin edilmәlidir;

5)avtomobil yollarında yol şәraiti vә hәrәkәt rejimi haqqında yol hәrәkәti iştirakçılarına vaxtında mәlumat verilmәli, yol şәraitinin xeyli pislәşmәsi zamanı (qar yığınları, yolun buz bağlaması) isә, bu mәqsәdlә radio vә

Səhifə 9

televiziya vasitәlәrindәn istifadә olunmalı, әlverişsiz hava şәraitindә yol hәrәkәti iştirakçılarının tәhlükәli yol sahәlәrini qәzasız keçmәlәri tәmin edilmәlidir;

6)avtomobil yollarında işlәrin görüldüyü, yol tikintisindә istifadә olunan mexaniki nәqliyyat vasitәlәrinin, tikinti materiallarının vә s. qoyulduğu yerlәr, yol örtüyünün hәrәkәt üçün tәhlükә törәdә bilәcәk zәdәlәri (kәlә-kötür vә çökәk yerlәr, çuxurlar vә s.) qәza tәhlükәli sahәlәr vә yol-nәqliyyat hadisәlәrinin tez-tez baş verdiyi yerlәr vaxtında aşkar edilmәli vә tәxirәsalınmadan aradan qaldırılmalıdır, bu mümkün olmadıqda isә müvafiq yol nişanları ilә, çәpәrlәyici vә yönәldici vasitәlәrlә bu Qanunla nәzәrdә tutulmuş xәbәrdarlıq nişanları ilә işarәlәnmәlidir;

7)avtomobil yollarının hәrәkәt hissәsinin palçıqdan, su, qum vә ya qar yığınından, buzdan vә yaxud daş düşmәsindәn tәcili olaraq tәmizlәnmәsi üçün tәdbirlәr görülmәlidir;

8)tırtıllı, uzun ölçülü, iri qabaritli, tәhlükәli vә yükdaşıyan digәr ağır çәkili nәqliyyat vasitәlәrinin avtomobil yollarının üst örtüyünü, yol qurğularını, dәmir yolunu vә ya dәmiryol keçidinin avadanlığını zәdәlәyә bilәcәyi hallarda, onların hәrәkәti qadağan olunmalı vә ya yolun tәhlükәli olan sahәlәrini qәzasız keçmәlәri tәmin edilmәli, xüsusilә tәhlükәli hallarda isә, başqa yol hәrәkәti iştirakçılarının hәrәkәti mәhdudlaşdırılmalıdır;

9)şәhәrlәrarası avtomobil yollarında tәcili yardım çağırış sistemlәri qurulmalıdır, nәqliyyat vasitәlәrinin dayanacaqları, duracaqları, tәşkil edilmәli vә yol hәrәkәti iştirakçılarının ilk tibbi yardım almaq, dincәlmәk, qidalanmaq, insanın adi hәyati vә mәişәt ehtiyaclarının ödәnilmәsinin tәmini mәqsәdi ilә müvafiq yerlәr düzәldilmәlidir;

10)avtomobil yollarından yol nişanlarının, svetoforların, hәrәkәtin tәşkilinin digәr texniki vasitәlәrinin çıxarılmasına, görünüşünün müxtәlif maneәlәrlә mәhdudlaşdırılmasına, zәdәlәnmәsinә, özbaşına qurulmasına, görmә şәraitini pislәşdirәn reklam lövhәlәrinin vә transparantların qurulmasına yol verilmәmәlidir.

II. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi üçün avtomobil yollarının bu maddәnin birinci hissәsinin tәlәblәrinә uyğun olaraq saxlanılmamasına vә abadlaşdırılmamasına, habelә avtomobil yollarında tәhlükәsiz hәrәkәt şәraitinin yaradılmamasına görә:

1)dövlәt әhәmiyyәtli avtomobil yolları üzrә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı;

2)yerli әhәmiyyәtli avtomobil yolları, küçәlәr vә meydanlar üzrә müvafiq icra hakimiyyәti orqanları;

3)özәl avtomobil yolları üzrә bu yolların sahiblәri;

4)dәmiryol keçidlәri üzrә dәmiryol tәşkilatları Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş qaydada mәsuliyyәt daşıyırlar.

III. Bu maddәnin birinci hissәsindә göstәrilmiş tәlәblәrin hüquqi vә ya fiziki şәxslәr tәrәfindәn yerinә yetirmәsinә nәzarәt Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn hәyata keçirilir.

IV. Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş qaydada vә hәddә bu maddәnin birinci hissәsindә göstәrilmiş tәlәblәri pozan hüquqi vә ya fiziki şәxslәri mәsuliyyәtә cәlb vә tәnbeh etmәk ixtiyarı vardır.

V. Bu maddәnin ikinci hissәsindә göstәrilmiş hüquqi vә fiziki şәxslәr avtomobil yollarının lazımi vәziyyәtdә saxlanılmaması, onların abadlaşdırılmaması vә ya avtomobil yollarında tәhlükәsiz hәrәkәt şәraitinin yaradılmaması nәticәsindә baş vermiş yol-nәqliyyat hadisәlәri zamanı yol hәrәkәti iştirakçılarına dәymiş maddi zәrәri ödәmәyә borcludurlar.

Maddә 11. Avtomobil yollarından istifadә olunması zamanı yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi

I.Azәrbaycan Respublikasının әrazisindә olan bütün hüquqi vә fiziki şәxslәr bu maddәnin tәlәblәrinә riayәt etmәklә avtomobil yollarından istifadә edә bilәrlәr. Avtomobil yollarında yalnız dövlәt qeydiyyatından keçmiş, texniki cәhәtdәn saz vәziyyәtdә olan nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәtinә yol verilir.

II. Nәqliyyat vasitәlәri yol hәrәkәti qaydalarına uyğun olaraq, ancaq yolun hәrәkәt hissәsindә hәrәkәt edә bilәrlәr. Nәqliyyat vasitәsinin yol çiyini ilә hәrәkәtinә yalnız dar yollarda başqa nәqliyyat vasitәsi ilә toqquşmamaq, habelә qısamüddәtә dayanmaq üçün icazә verilir.

III. Nasaz nәqliyyat vasitәlәrinin, yüklәrin, materialların sahiblәri onları ümumi istifadәdә olan yolun tәhkim zolağı (yolların tikintisi vә ya çәkilmiş yol üçün ayrılan zolaq) hüdudlarından kәnara çıxarmadıqda, avtomobil yollarına xidmәt edәn yol tәsәrrüfatı müәssisәlәri özlәri bu nәqliyyat vasitәlәrini, yüklәri, materialları tәhkim zolağının hüdudlarından kәnara çıxarmaq hüququna malikdirlәr. Bu zaman avtomobil yollarına xidmәt edәn yol tәsәrrüfatı müәssisәlәri nәqliyyat vasitәlәrinin, yüklәrin vә materialların salamatlığı üçün mәsuliyyәt daşımırlar.

IV. Avtomobil yollarında vә tәhkim zolağında aşağıdakılar qadağandır:

1)örtüyü tәkmillәşdirilmiş yollarda tırtıllı, yaxud metal tikanlı şinlәri olan nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti (dolayı yollar olmadıqda, onların körpülәrdәn, bәndlәrdәn, bataqlıq yerlәrdәn keçәn yol sahәlәrindәn hәrәkәti, yol örtüklәrinin zәdәlәnmәmәsi şәrti ilә, yollara xidmәt edәn yol tәsәrrüfatı müәssisәlәrinin yazılı icazәsi ilә hәyata keçirilә bilәr);

2)yolların vә ya yol qurğularının kәnar predmetlәrlә zibillәnmәsi, yaxud tutulması, yolda kәnd tәsәrrüfatı mәhsullarının qurudulması, zibil vә qar yığınlarının yaradılması;

3)yolların hәrәkәt hissәsindә yanacaq-sürtkü materiallarının, kimyәvi maddәlәrin, bitumun axmasının mümkünlüyü ilә bağlı işlәrin görülmәsi, habelә yük vurulub-boşaldılması;

Səhifə 10

4)yollardan qum vә çınqıl çıxarılması;

5)xüsusi olaraq buna uyğunlaşdırılmamış körpülәrin altından taxta-şalban axıdılması;

6)mal-qaranın otarılması, habelә onların yolun müәyyәn edilmәmiş vә uyğunlaşdırılmamış yerlәrindәn keçirilmәsi;

7)üzәn nәqliyyat vasitәlәrinin körpü dayaqlarına yan alması, körpülәrin altında qayıq stansiyalarının, digәr qurğuların yerlәşdirilmәsi;

8)torpaqların şumlanması, yaşıllığın qırılması;

9)kütlәvi istirahәt yerlәrinin tәşkil edilmәsi;

10)kanalizasiya, sәnaye vә çirkli suların axıtması;

11)yolu vә tәhkim zolağını zibillәyә bilәn materialların vә yüklәrin müvafiq qaydada qablaşdırılmadan

aparılması;

12)müәyyәnlәşdirilmәmiş yerlәrdә yola girmә vә yoldan çıxma.

V. Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı ilә razılaşdırmadan avtomobil yollarında vә nәzarәt edilәn zonalarda aşağıdakılar qadağandır:

1)yolun hәrәkәt hissәsindә vә ya sәkilәrdә materialların yığılması vә predmetlәrin saxlanılması (sәkilәrdә materialların vә ya predmetlәrin saxlanılması nәticәsindә yaranmış mәhdudiyyәtlәrin piyadaların gediş-gәlişi üçün yolun hәrәkәt hissәsindәn istifadә etmәsinә sәbәb olmadığı hallar istisna olmaqla);

2)geoloji, axtarış, tikinti, meliorasiya işlәrinin aparılması, rabitә vә elektrik xәtlәrinin, digәr kommunikasiyaların çәkilmәsi;

3)daimi vә müvәqqәti giriş-çıxış yerlәrinin, başqa yollarla birlәşmәlәrin vә kәsişmәlәrin yaradılması;

4)yolların hәrәkәt hissәsindә sәdlәrin, şlaqbaumların qurulması vә nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәtinin başqa üsullarla kәsilmәsi;

5)tәhkim zolağında hәrәkәt tәhlükәsizliyinә aid olmayan nişanların vә göstәricilәrin, reklam lövhәlәrinin vә transparantların qurulması;

6)dәmiryol keçidlәrinin, bәndlәrin, şlüzlәrin, nohurların, digәr meliorasiya vә hidrotexniki qurğuların tikintisi, yenidәn qurulması, tәmiri vә lәğvi, çayların vә kanalların yatağının dәrinlәşdirilmәsi;

7)bәrk örtüklü yollarda avtomobillәrin, traktorların, digәr özügedәn vә qoşqulu nәqliyyat vasitәlәrinin zavod sınaqlarının keçirilmәsi;

8)tәhkim zolağında nәqliyyat vasitәlәrinin durması vә yuyulması üçün meydançaların, servis obyektlәrinin, köşklәrin, pavilyonların, digәr qurğuların yerlәşdirilmәsi vә ticarәt aparılması;

9)yarışların, mәşqlәrin vә digәr idman tәdbirlәrinin keçirilmәsi (krosslar, avtomotoyarışlar, digәr kütlәvi tәdbirlәr).

VI. Tırtıllı, uzun ölçülü, iri qabaritli, ağır çәkili vә ya tәhlükәli yüklәri daşıyan nәqliyyat vasitәlәrinin avtomobil yollarında hәrәkәti bu Qanunun 10-cu maddәsinin ikinci hissәsindә göstәrilәn hüquqi vә ya fiziki şәxslәr ilә razılaşdırılmalıdır. Tırtıllı, uzun ölçülü, iri qabaritli, ağır çәkili vә ya tәhlükәli yüklәri daşıyan nәqliyyat vasitәlәrinin avtomobil yollarından istifadә qaydası Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn müәyyәn olunur. Tırtıllı, uzun ölçülü, iri qabaritli, ağır çәkili vә ya tәhlükәli yüklәri daşıyan nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti zamanı avtomobil yoluna vә yol qurğularına zәrәr dәydikdә, onların sahiblәri bu zәrәri ödәmәyә borcludurlar.

VII. Bu maddәdә sadalanan qadağanlar vә mәhdudiyyәtlәr bu Qanunun 10-cu maddәsinin ikinci hissәsindә göstәrilmiş hüquqi vә ya fiziki şәxslәr tәrәfindәn avtomobil yollarının saxlanılması, abadlaşdırılması vә avtomobil yollarında tәhlükәsiz hәrәkәt şәraitinin yaradılması üçün görülәn işlәrә şamil edilmir.

VIII. Avtomobil yollarından istifadә olunması zamanı yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin bu maddәdә göstәrilmiş tәlәblәrini pozan şәxslәr Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş qaydada mәsuliyyәt daşıyırlar.

Maddә 12. Yol hәrәkәtinin müvәqqәti mәhdudlaşdırılması vә ya qadağan edilmәsi

I.Yol hәrәkәti yalnız aşağıdakı hallarda müvәqqәti mәhdudlaşdırıla vә ya qadağan edilә bilәr:

1)yollarda tәmir vә ya abadlaşdırma işlәri görüldükdә;

2)tәbii fәlakәt, qәza vә ya digәr fövqәladә hadisә baş verdikdә;

3)yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyi, insanların hәyatı vә ya әmlakı üçün tәhlükә yarandıqda;

4)hava-iqlim şәraiti xeyli pislәşdikdә;

5)Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş hallarda kütlәvi tәdbirlәr hәyata keçirildikdә.

II. Yol hәrәkәtinin müvәqqәti mәhdudlaşdırılması vә ya qadağan edilmәsi haqqında qәrar, yolun mәnsubiyyәtindәn asılı olaraq, Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanları vә ya özәl yolun sahibi tәrәfindәn qәbul edilir. Yol şәraiti hәrәkәt üçün ciddi tәhlükә yaradarsa, yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsinә nәzarәti hәyata keçirәn orqan yol hәrәkәtinin müvәqqәti mәhdudlaşdırılması vә ya qadağan edilmәsi haqqında qәrarın qәbul edilmәsi barәdә göstәriş verә bilәr. Qәrar olmadan, yol hәrәkәtinin müvәqqәti mәhdudlaşdırılması vә ya qadağan edilmәsi, yalnız fövqәladә hadisәlәr, habelә qәza tәhlükәsinin aradan qaldırılması ilә bağlı işlәrin görülmәsi zәrurәti ilә әlaqәdar hallarda mümkündür.

Səhifə 11

III.Yol hәrәkәtinin müvәqqәti mәhdudlaşdırılması vә ya qadağan edilmәsi haqqında qәrarda yol hәrәkәtinin mәhdudlaşdırılmasının vә ya qadağan edilmәsinin yeri, sәbәbi, vaxtı vә şәrtlәri, qәbul olunan qәrar barәdә yol hәrәkәti iştirakçılarına mәlumat verilmәsi qaydası, yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyi tәdbirlәri vә işlәrin yerinә yetirilmәsi müddәtlәri, zәruri işlәrin icrasına cavabdeh olan şәxslәr göstәrilir.

IV. Yol hәrәkәtinin müvәqqәti mәhdudlaşdırılması vә ya qadağan edilmәsi haqqında qәrar tәxirәsalınmadan dövlәt orqanlarının vә әhalinin nәzәrinә çatdırılmalıdır. Qәrarda göstәrilmiş zәruri işlәrin icrasına cavabdeh olan şәxslәr yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsinә nәzarәti hәyata keçirәn orqanla birlikdә zәruri, o cümlәdәn dolayı yol ilә yol hәrәkәtinin tәşkil edilmәsinә dair tәdbirlәri hәyata keçirmәlidirlәr.

V. Yol hәrәkәtinin müvәqqәti mәhdudlaşdırılması vә ya qadağan edilmәsi zamanı, tәhlükәsizlik tәdbirlәrinin hәyata keçirilmәsi şәrtilә, yalnız bu Qanunda nәzәrdә tutulmuş xüsusi işarәlәrdәn, fәrqlәndirici nişanlardan, svetoforlardan vә digәr texniki vasitәlәrdәn istifadә olunmalıdır.

VI. Yollara xidmәt edәn yol tәsәrrüfatı müәssisәlәri, fövqәladә hallar istisna olmaqla, avtomobil yollarında hәrәkәtin müvәqqәti mәhdudlaşdırılmasının vә ya qadağan edilmәsinin planlaşdırılması, habelә bunun üçün müәyyәn olunmuş müddәtlәr haqqında yol istifadәçilәrinә qabaqcadan xәbәr vermәlidirlәr. Yol hәrәkәtinin müvәqqәti mәhdudlaşdırılmasının vә ya qadağan edilmәsinin hәr bir halında yollara xidmәt edәn yol tәsәrrüfatı müәssisәlәri yol hәrәkәtinin müәyyәn olunmuş müddәtdә tәcili bәrpası üçün zәruri tәdbirlәr hәyata keçirmәlidirlәr.

VII. Bu maddәnin müddәalarını, habelә yol hәrәkәtinin müvәqqәti mәhdudlaşdırılması vә ya qadağan edilmәsi haqqında qәbul olunmuş qәrarla müәyyәnlәşdirilmiş göstәrişlәri vә ya qadağan edilmәsi müddәtlәrini pozan vә ya özbaşına yol hәrәkәtini müvәqqәti mәhdudlaşdıran vә ya qadağan edәn tәqsirli şәxslәr Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş mәsuliyyәt daşıyırlar.

Maddә 13. Küçәlәrin, meydanların vә ya dәmiryol keçidlәrinin tikilmәsi, saxlanılması vә istifadә olunması zamanı yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi

Avtomobil yolları küçәlәrdәn meydanlardan vә ya dәmiryol keçidlәrindәn keçirsә, avtomobil yollarının tikilmәsi, saxlanılması vә istifadә olunması zamanı yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsinә, habelә avtomobil yollarında hәrәkәtin müvәqqәti mәhdudlaşdırılmasına vә ya qadağan edilmәsinә dair bu Qanunun 9—12-ci maddәlәrindә nәzәrdә tutulmuş müddәalar eyni dәrәcәdә hәmin küçәlәrin, meydanların vә ya dәmiryol keçidlәrinin tikilmәsinә, saxlanılmasına vә istifadә olunmasına, habelә küçәlәrdә, meydanlarda vә ya dәmiryol keçidlәrindә hәrәkәtin müvәqqәti mәhdudlaşdırılmasına vә ya qadağan edilmәsinә dә şamil olunur.

Maddә 14. Nәqliyyat vasitәlәrinin yol hәrәkәtindә iştirak etmәyә buraxılması

Azәrbaycan Respublikasında qüvvәdә olan vahid beynәlxalq texniki göstәrişlәrә, yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyi normativlәrinә vә standartlarına uyğun gәlәn, bu tәlәblәrә uyğunluğu barәsindә sertifikatı olan, qeydiyyatdan, qanunla müәyyәn edilmiş hallarda dövlәt texniki baxışından keçmiş, habelә sahibinin mülki mәsuliyyәti Azәrbaycan Respublikasının icbari sığorta qanunvericiliyinә uyğun olaraq sığorta etmiş nәqliyyat vasitәlәri Azәrbaycan Respublikası әrazisindә yol hәrәkәtindә iştiraka buraxılırlar.

Maddә 15. Yol hәrәkәtinin nizama salınması

Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi üçün yol hәrәkәtinin vahid qaydaları müәyyәnlәşdirilir. Yol hәrәkәti Qaydaları bu Qanunla tәsbit olunur vә Azәrbaycan Respublikasının әrazisindә olan bütün fiziki vә hüquqi şәxslәr üçün mәcburidir. Azәrbaycan Respublikasında yol hәrәkәtinin xüsusiyyәtlәrini müәyyәnlәşdirәn digәr normativ- hüquqi aktlar (xüsusi yüklәrin daşınması, nәqliyyat vasitәlәrinin ayrı-ayrı növlәrinin istismarı, qapalı әrazilәrdә hәrәkәt etmәsi vә s.) yol hәrәkәti Qaydalarının tәlәblәrinә әsaslanmalı vә onlara uyğun olmalıdır.

Maddә 16. Nәqliyyat vasitәlәri sürücülәrinin hazırlanması vә ixtisaslarının artırılmasının tәşkili

I.Nәqliyyat vasitәlәri sürücülәrinin hazırlanması vә ixtisaslarının artırılması lazımi texniki-metodiki tәdris vasitәlәri ilә tәmin olunmuş, Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş qaydada razılıq almış kurslarda hәyata keçirilir. Belә kursların fәaliyyәti Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn tәsdiq edilәn “Nәqliyyat vasitәlәri sürücülәrinin hazırlanması vә onların ixtisasının artırılması kursları haqqında” Әsasnamә ilә nizama salınır. Nәqliyyat vasitәlәri sürücülәrinin hazırlanması vә ixtisaslarının artırılması ilә mәşğul olan bütün tәdris müәssisәlәri Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqan tәrәfindәn müvafiq icra hakimiyyәti orqanından alınmış mәlumatlara әsasәn uçota alınmalıdır.

II. Nәqliyyat vasitәlәri sürücülәrinin hazırlanması vә ixtisaslarının artırılması xüsusi proqramlar üzrә aparılır. Müvafiq kateqoriyalı nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri üçün proqramlar, dövlәt tәhsil standartları әsasında, Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn hazırlanır vә tәsdiq edilir.

Maddә 17. Nәqliyyat vasitәlәri sürücülәrinin sağlamlığının qorunması vә onlar üçün lazımi әmәk şәraitinin yaradılması

I.Nәqliyyat vasitәsinin sürücüsünü işә götürmüş hәr hansı fiziki vә ya mülkiyyәt formasından asılı olmayaraq hüquqi şәxs:

Səhifə 12

1)yol-nәqliyyat hadisәlәrindәn sürücünün sığortalanmasını tәşkil etmәlidir;

2)sürücülәrin işini Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyinә, әmәk vә istirahәt rejiminә uyğun olaraq tәşkil etmәlidir;

3)sürücülәrin әmәk gәrginliyinin vә yorğunluğunun sәviyyәsini azaltmağa yönәldilmiş lazımi tәdbirlәr görmәlidir.

II. Sürücülәrinin sayı 100 nәfәr vә daha çox olan nәqliyyat vasitәlәrinin sahiblәri ixtisaslaşdırılmış tibbi idarә vә sağlamlaşdırma mәntәqәlәri, tibbi-sanitariya hissәlәri, poliklinika bölmәlәri vә sәhiyyә müәssisәlәri yaradırlar. Sürücülәrinin sayı 100-dәn az olan nәqliyyat vasitәlәrinin sahiblәri isә, onlara tibbi xidmәt göstәrilmәsi üçün әrazi tibb müәssisәlәri ilә müqavilәlәr bağlayırlar.

Maddә 18. Yollarda tәhlükәsiz davranma qaydalarının vәtәndaşlara öyrәdilmәsi

I.Yollarda tәhlükәsiz davranma qaydaları vәtәndaşlara mәktәbәqәdәr, ümumtәhsil vә xüsusi tәhsil müәssisәlәrindә, habelә Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş qaydada razılıq almış digәr müәssisәlәrdә öyrәdilir.

II. Yollarda tәhlükәsiz davranma qaydaları vәtәndaşlara Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanları tәrәfindәn hazırlanmış vә tәsdiq edilmiş nümunәvi proqramlar vә metodik tövsiyyәlәr әsasında öyrәdilir.

III. Yollarda tәhlükәsiz davranma qaydalarının vәtәndaşlara öyrәdilmәsi barәdә müddәa müvafiq dövlәt tәhsil standartlarına daxil edilir.

IV. Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanları, bu maddәnin birinci hissәsindә nәzәrdә tutulmuş müәssisәlәr tәrәfindәn, yollarda tәhlükәsiz davranma qaydalarının vәtәndaşlara öyrәdilmәsi işinә kömәklik göstәrmәlidirlәr.

V. Yollarda tәhlükәsiz davranma qaydalarının vәtәndaşlara öyrәdilmәsi üçün kütlәvi informasiya vasitәlәrindәn dә istifadә oluna bilәr.

Maddә 19. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tibbi tәminatı

I.Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tibbi tәminatı sürücülüyә namizәdlәrin vә nәqliyyat vasitәlәri sürücülәrinin mәcburi qaydada tibbi müayinәdәn vә tәkrar müayinәdәn keçmәsindәn, nәqliyyat vasitәlәri sürücülәrinin reys qabağı, reysdәn sonra cari tibbi müayinәdәn keçmәsindәn, yol-nәqliyyat hadisәlәri zamanı zәrәr çәkmiş şәxslәrә tibbi yardım göstәrilmәsindәn, yol-nәqliyyat hadisәlәri zamanı zәrәr çәkmiş şәxslәrә, ixtisaslı hәkim kömәyinәdәk ilk tibbi yardım göstәrilmәsi üsullarının yol hәrәkәti iştirakçılarına, Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının vә ixtisaslaşdırılmış bölmәlәrin vәzifәli şәxslәrinә, habelә әhaliyә öyrәdilmәsindәn ibarәtdir.

II. Mәcburi tibbi müayinәnin vә tәkrar müayinәnin mәqsәdi sürücülüyә namizәdlәrin vә nәqliyyat vasitәlәri sürücülәrinin sağlamlığının sürücülük fәaliyyәtinә zidd göstәricilәrinin vә ya digәr mәhdudiyyәtlәrin müәyyәn edilmәsindәn ibarәtdir.

III. Yol-nәqliyyat hadisәlәri zamanı zәrәr çәkmiş şәxslәrә göstәrilәn tibbi yardım aşağıdakılardan ibarәtdir:

1)yol-nәqliyyat hadisәlәrinin baş verdiyi yerdә ilk tibbi yardımın göstәrilmәsindәn;

2)yol-nәqliyyat hadisәlәrinin baş verdiyi yerdә, tibb müәssisәsinә gedәrkәn vә tibb müәssisәsindә tibbi yardımın göstәrilmәsindәn.

IV. Mәcburi tibbi müayinәnin dövriliyi, onun keçirilmәsi qaydası, Azәrbaycan Respublikası vәtәndaşları tәrәfindәn nәqliyyat vasitәlәrinin idarә olunmasını qeyri-mümkün edәn tibbi göstәricilәrin siyahısı, habelә yol-nәqliyyat hadisәlәri zamanı zәrәr çәkmiş şәxslәrә tibbi yardımın tәşkili qaydaları Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn müәyyәn edilir.

Maddә 20. Yol-nәqliyyat hadisәlәrindә zәrәr çәkәnlәrә tibbi yardım göstәrilmәsinin tәşkili

I.Azәrbaycan Respublikasının sәhiyyә müәssisәlәri yol-nәqliyyat hadisәlәri nәticәsindә zәrәr çәkәnlәrә yardım göstәrilmәsini tәmin edir, nәqliyyat vasitәsini idarә edәn şәxslәrin alkoqoldan, narkotik vasitәlәr, psixotrop maddәlәrdәn vә güclü tәsir göstәrәn digәr maddәlәrdәn istifadә nәticәsindә sәrxoş vәziyyәtdә olub-olmadıqlarını müәyyәn edir, onların uçotunu aparır, nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmәyә yararlılıq haqqında arayış verirlәr.

II. Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanları mütәxәssislәrlә, şöbә vә palatalarla tәchiz olunmuş, müayinә vә müalicә etmәk imkanına, Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının stasionar postları ilә rabitә әlaqәsinә malik olan müalicәxanaları yolların konkret sahәlәrinә tәhkim edirlәr. Bu müalicәxanalar yol-nәqliyyat hadisәsi yerinә dәrhal getmәk vә zәrәr çәkәnlәrә zәruri tibbi yardım göstәrmәk üçün lazımi tәdbirlәr görmәlidirlәr.

III. Yolların yaxınlığında olan tibb müәssisәlәri (xәstәxanalar vә müalicә-profilaktika müәssisәlәri) rabitә vasitәlәri ilә tәchiz edilmәli vә tibbi yardım çağırışlarına cavab vermәlidirlәr. Yollara tәhkim edilmiş xәstәxanalar vә tәcili yardım stansiyaları da müvafiq rabitә cihazları ilә tәmin olunur. Mәlumatı qәbul etmәmәyә, elәcә dә yol-nәqliyyat hadisәsi yerinә vaxtında getmәmәyә vә ya ixtisaslı tibbi yardım göstәrmәmәyә görә, tibbi heyәtin mәsul şәxslәri Azәrbaycan Respublikası qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş qaydada mәsuliyyәt daşıyırlar.

IV. Sürücülәr idarә etdiklәri nәqliyyat vasitәlәrindә xüsusi dәrman qutularının olmasını, onların komplektlәşdirilmәsini tәmin etmәlidirlәr.

Səhifə 13

Maddә 21. Әtraf mühitin mühafizәsi

I.Mexaniki nәqliyyat vasitәlәrini layihәlәşdirәn, istehsal vә istismar edәn fiziki vә hüquqi şәxslәr göstәrilәn nәqliyyat vasitәlәrinin әtraf mühitә çirklәndirici maddәlәr buraxmasının, elәcә dә sәs-küyün vә vibrasiyanın qarşısını almaq vә onları azaltmaq üçün tәdbirlәr görmәlidirlәr. Tullantılarında müәyyәn edilmiş normadan artıq çirklәndirici maddәlәr olan nәqliyyat vasitәlәrinin istehsalı, idxalı vә istismarı qadağandır.

II. Bütün hüquqi vә fiziki şәxslәr müvafiq nәqliyyat tipinin әtraf mühitә tullantılarında çirklәndirici maddәlәrin yol verilәn hәdlәrini vә fiziki tәsir göstәrilmәsinin yol verilәn sәviyyәlәrini müәyyәn edәn normativlәrә әmәl edilmәmәsi üçün mәsuliyyәt daşıyırlar.

Maddә 22. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi proqramları

I.Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi sahәsindә dövlәt siyasәtinin hәyata keçirilmәsi mәqsәdilә vә yol- nәqliyyat hadisәlәrinin sayının, bu hadisәlәr nәticәsindә dәyәn zәrәrin azaldılmasına yönәldilmiş dövlәt vә yerli әhәmiyyәtli proqramlar işlәnib hazırlanır.

II. Bu proqramlar әrazi vә sahә planlaşdırılmasının sәmәrәli әlaqәlәndirilmәsi, bir-birinә bağlı olan balanslaşdırılmış göstәricilәrin formalaşdırılması әsasında, konkret regionun sosial-iqtisadi vә ekoloji şәraiti, yol şәbәkәsinin inkişaf sәviyyәsi, qәza vәziyyәti vә yol hәrәkәtinin vahid uçotu sisteminin digәr göstәricilәri nәzәrә alınmaqla hazırlanır.

III. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin olunması proqramına aşağıdakılar daxil edilmәlidir:

1)yolların inkişafı vә genişlәndirilmәsi;

2)yol hәrәkәtinin tәşkilinin tәkmillәşdirilmәsi;

3)yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyi vәziyyәtinin tәhlili vә yol-nәqliyyat hadisәlәrinin, onların nәticәlәrinin azaldılması üzrә tәdbirlәr;

4)müәyyәn dövr üçün proqnozlar;

5)әsaslandırılmış konkret mәqsәdlәr;

6)hәyata keçirilmәsi nәzәrdә tutulan mәqsәdlәrә çatmağa imkan verәcәk tәdbirlәr;

7)proqramın dәyәri vә onun maliyyәlәşdirilmә mәnbәlәri, yol fondlarının yaradılması;

8)proqramın yerinә yetirilmәsinә nәzarәtin formaları vә mütәmadiliyi.

Maddә 23. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyini tәmin etmәk tәdbirlәrinin maliyyәlәşdirilmәsi

I.Proqramlarda nәzәrdә tutulmuş tәdbirlәr, habelә yol hәrәkәti tәhlükәsizliyini tәmin etmәk sahәsindә digәr tәdbirlәr Azәrbaycan Respublikası büdcәsinin, yerli büdcәlәrin, büdcәdәnkәnar vәsaitlәrin vә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanlarının vәsaiti hesabına maliyyәlәşdirilir.

II. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyini tәmin etmәk tәdbirlәri bu Qanunun müddәalarını pozmağa görә Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilәn cәrimәlәrin ödәnilmәsi, nәqliyyat vasitәlәrinin sığortası, nәqliyyat vasitәlәrinin müşayiәt olunması vә haqqı ödәnilәn digәr әlavә xidmәtlәr nәticәsindә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanına daxil olan vәsait hesabına maliyyәlәşdirilir.

III. Bu Qanunun müddәalarını pozmağa görә fiziki vә hüquqi şәxslәr tәrәfindәn ödәnilәn cәrimәlәrdәn daxil olan vәsait Azәrbaycan Respublikası müvafiq icra hakimiyyәti orqanının müәyyәn etdiyi qaydada vә subyektlәr tәrәfindәn tәyinatı üzrә istifadә olunmalıdır.

Maddә 24. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyi vәziyyәtinin әsas göstәricilәrinin dövlәt uçotunun tәşkili

I.Azәrbaycan Respublikası әrazisindә yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyi vәziyyәtinin әsas göstәricilәrinin dövlәt uçotu aparılır. Bu göstәricilәr aşağıdakılardır:

1)yol-nәqliyyat hadisәlәrinin;

2)yol-nәqliyyat hadisәlәrindә zәrәr çәkmiş şәxslәrin;

3)nәqliyyat vasitәlәri sürücülәrinin;

4)yol hәrәkәti qaydalarını pozmuş şәxslәrin;

5)yol hәrәkәti sahәsindә inzibati xәtaların vә cinayәtlәrin sayı;

6)yol hәrәkәti tәhlükәsizliyi vәziyyәtini әks etdirәn göstәricilәr vә yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsinә dair fәaliyyәtin nәticәlәrinin göstәricilәri.

II. Azәrbaycan Respublikası әrazisindә yol hәrәkәti tәhlükәsizliyi vәziyyәtinin dövlәt uçotu aparılarkәn yol-nәqliyyat hadisәlәrindә zәrәr çәkmiş şәxslәr aşağıdakılar sayılır:

1)yaralılar — yol-nәqliyyat hadisәsi nәticәsindә sәhhәtinin müәyyәn müddәtә pozulmasına sәbәb olan

şәxslәr;

2)hәlak olanlar — yol-nәqliyyat hadisәsi yerindә hәlak olmuş vә ya bu cür hadisә nәticәsindә sonrakı 7 gün әrzindә ölmüş şәxslәr.

III. Dövlәt uçotunun sistemi Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanları tәrәfindәn yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi sahәsindә dövlәt siyasәtinin formalaşdırılması vә hәyata keçirilmәsi işinin tәşkilini vә tәtbiqini tәmin edir.

Səhifə 14

IV. Yol hәrәkәti tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi sahәsindә dövlәt uçotunun aparılması, mәlumat uçotlarının istifadәsi vә hesabat mәlumatlarının formalaşdırılması Azәrbaycan Respublikası müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn müәyyәnlәşdirilir.

Maddә 25. Yol hәrәkәti vә onun tәhlükәsizliyi göstәricilәrinin vahid uçot sistemi

I.Azәrbaycan Respublikasında yol hәrәkәti vә onun tәhlükәsizliyi göstәricilәrinin (avtomobil yollarının, nәqliyyat vasitәlәrinin, sürücülәrin vә yol hәrәkәti sahәsindә inzibati xәtaların, yol-nәqliyyat hadisәlәrinin, yol-nәqliyyat zәdәlәnmәlәrinin vә sair) vahid dövlәt uçotu sistemi müәyyәn edilir.

II. Yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyi göstәricilәrinin siyahısını, uçot vә hesabat qaydasını Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı müәyyәn edir.

III. Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanları yol hәrәkәti vә onun tәhlükәsizliyi göstәricilәrinin vahid uçotu sistemindә nәzәrdә tutulmayan hesabatlar verilmәsini tәtbiq edә bilmәzlәr.

Maddә 26. Layihә vә elmi işlәrin aparılması

Mülkiyyәt vә tәşkilati-hüquqi formalarından asılı olmayaraq, yol hәrәkәti tәşkilinin perspektiv proqramlarını, kompleks sxemlәrini vә layihәlәrini hazırlayan, habelә bunları hәyata keçirәn fiziki vә hüquqi şәxslәr hәmin sәnәdlәrdә hәrәkәt tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi, әtraf mühitә çirklәndirici maddәlәr buraxılmasının vә tullanmasının, habelә sәs- küyün vә vibrasiyanın qarşısının alınması vә azaldılması istiqamәtindә tәdbirlәr nәzәrdә tutmalı vә bunları Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı ilә razılaşdırmalıdırlar.

3 FӘSİL

Nәqliyyat vasitәlәrinin yol hәrәkәtindә iştirak etmәyә buraxılması

Maddә 27. Nәqliyyat vasitәlәrinin dövlәt qeydiyyatı

I.Azәrbaycan Respublikasının әrazisindә bütün mexaniki nәqliyyat vasitәlәri vә onların qoşquları bu Qanunla vә ona uyğun olaraq Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn qәbul edilәn “Mexaniki nәqliyyat vasitәlәrinin vә onların qoşqularının müәyyәn edilmiş qaydada dövlәt qeydiyyatından keçirilmәsi vә dövlәt qeydiyyatı üzrә uçota alınması haqqında” Әsasnamә ilә müәyyәn edilmiş qaydada dövlәt qeydiyyatından keçirilәrәk uçota alınırlar. Dövlәt qeydiyyatı nәqliyyat vasitәlәrinin konstruksiyasının, texniki vәziyyәtinin vә avadanlığının qәbul olunmuş tәhlükәsizlik qaydalarına uyğun olması, nәqliyyat vasitәlәrinin istifadә olunması vә ya çıxdaş edilmәsi zamanı uçot göstәricilәrindә dәyişiklik aparılması, nәqliyyat vasitәlәrinin hәrbi mükәllәfiyyәtinin müәyyәn olunması, nәqliyyat vasitәlәrinin sahiblәri tәrәfindәn rüsumların vә ya vergilәrin ödәnilmәsi, elәcә dә nәqliyyat vasitәlәrinin mәrkәzlәşdirilmiş şәkildә vә regionlar üzrә uçota alınması, sahibinin mülki mәsuliyyәtinin icbari sığortasının tәmin edilmәsi, hәmçinin cinayәtkarlığa vә digәr hüquqpozmalara qarşı mübarizә aparılması mәqsәdi ilә hәyata keçirilir. Nәqliyyat vasitәsinin qoşqu vә yarımqoşqunun qeydiyyatı sahibinin (hüquqi vә fiziki şәxslәrin) adına, kollektiv mülkiyyәtdә olan nәqliyyat vasitәlәri isә yalnız bir şәxsin adına aparılır. Qeydiyyat üzrә daimi uçota alınan nәqliyyat vasitәlәrinin sahiblәrinә nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyat şәhadәtnamәsi vә dövlәt qeydiyyat nişanları verilir.

II. Mexaniki nәqliyyat vasitәlәrinin dövlәt qeydiyyatını Azәrbaycan Respublikasının rayon, şәhәr vә bölgәlәrindә aşağıdakılar aparırlar:

1)hüquqi vә fiziki şәxslәrә mәxsus olan (Azәrbaycan Respublikası Silahlı Qüvvәlәrindәn vә digәr birlәşmәlәrdәn başqa) vә mühәrrikinin işçi hәcmi 50 kub/sm vә daha çox, konstruktiv maksimal sürәti saatda 50 kilometrdәn artıq olan bütün tipli, markalı vә modelli mexaniki nәqliyyat vasitәlәrinin, onların qoşqularının vә yarımqoşqularının — Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı;

2)tramvayların vә trolleybusların — Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı;

3)traktorların, hәmçinin meşә vә kәnd tәsәrrüfatında istifadә edilәn digәr mexaniki nәqliyyat vasitәlәrinin - Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı;

4)hüquqi vә fiziki şәxslәrin ümumi istifadәdә olan küçә-yol şәbәkәsindә istismar üçün nәzәrdә tutulmayan texnoloji nәqliyyat vasitәlәrinin, hәmçinin bu maddәnin ikinci hissәsinin 3-cü bәndindә göstәrilәn nәqliyyat vasitәlәri istisna olmaqla mühәrrikinin işçi hәcmi 50 kub/sm-dәn az vә konstruktiv maksimal sürәti saatda 50 kilometr vә daha az olan digәr mexaniki nәqliyyat vasitәlәrinin - Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı;

5)hüquqi vә fiziki şәxslәrin yarış mәqsәdli idman nәqliyyat vasitәlәrinin — Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı;

III. Azәrbaycan Respublikası Silahlı Qüvvәlәrinin vә digәr birlәşmәlәrin mexaniki nәqliyyat vasitәlәrinin vahid dövlәt qeydiyyatını Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı aparır.

IV. Hüquqi vә fiziki şәxslәr hüquqi ünvanı vә ya yaşayış yeri üzrә bu maddәnin ikinci vә üçüncü hissәlәrindә nәzәrdә tutulmuş orqanlarda:

1)әldә edildiyi vaxtdan on gün әrzindә;

2)fiziki şәxsin yaşayış yeri vә hüquqi şәxsin olduğu yer dәyişildiyi vaxtdan on gün әrzindә;

3)nәqliyyat vasitәlәrinin ipoteka müqavilәsi bağlandığı vaxtdan on gün әrzindә;

Səhifə 15

4)nәqliyyat vasitәsinin mühәrrik, ban vә şassi nömrәlәri dәyişdirildiyi vә ya qeydiyyat mәlumatlarının dәyişdirilmәsini tәlәb edәn digәr halların yarandığı vaxtdan on gün әrzindә onlara mәxsus olan mexaniki nәqliyyat vasitәsini dövlәt qeydiyyatından keçirmәli vә daimi uçota aldırmalıdırlar.

Qeyd: Vәrәsәlik üzrә alınan nәqliyyat vasitәlәrinin qeydiyyatı istisna olmaqla, nәqliyyat vasitәlәri 18 yaşına, asma mühәrrikli velosipedi, mopedi vә motosikletlәri isә 16 yaşına çatmış fiziki şәxslәrin adına qeydiyyata alınır. Nәqliyyat vasitәsi yetkinlik yaşına çatmamış vәrәsәnin adına qeydiyyata alınarkәn, qeydiyyat sәnәdindә onun valideyninin, övladlığa götürәnin vә himayәçinin soyadı, adı, atasının adı göstәrilir vә belә nәqliyyat vasitәsinin qәyyumluq vә himayәçilik orqanının icazәsi olmadan qeydiyyatdan çıxarılması qadağan olunur.

IV-I. Nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyatının aparılması vә daimi uçota alınması, nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsinin vә dövlәt qeydiyyat nişanının verilmәsi zamanı aşağıdakılar tәmin olunmalıdır:

1)nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyatının vә daimi uçota alınmasının, qeydiyyat şәhadәtnamәsinin vә dövlәt qeydiyyat nişanının alınması ilә bağlı internet vasitәsilә elektron formada müraciәt etmә imkanı ve hәmin şәxsin növbәsi barәdә (tarix vә vaxt göstәrilmәkle) eyni qaydada mәlumatın verilmәsi;

2)nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyatını vә daimi uçota alınmasını, qeydiyyat şәhadәtnamesi vә dövlәt qeydiyyat nişanının verilmәsi ilә bağlı hәmin fәaliyyәti hәyata keçirәn dövlәt orqanında "bir pәncәrә" prinsipinin tәşkili;

3)nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyatı vә daimi uçota alınması, qeydiyyat şәhadәtnamәsinin vә dövlәt qeydiyyat nişanınm verilmәsi, habelә nәqliyyat vasitәsinin müayinәsi ilә bağlı hәrәkәtlәrin fasilәsiz olaraq hәyata keçirilmәsi;

4)nәqliyyat vasitәsinin müayinәsinin növbәlәrin yaranmasını istisna edәn şәraitdә xüsusi avadanlıqlarla tәchiz olunmuş yerlәrdә aparılması;

5)dövlәt rüsumunun, verginin yalnız bank, poçt, plastik kart, elektron ödәmә sistemlәri vә ya İnternet vasitәsi ilә ödәnilmәsi;

6)növbәlәrin yaranmasını istisna edәn, sәnәdlәrin qәbulu vә verilmәsinin, dövlәt qeydiyyat nişanlarının verilmәsinin elektron idarәetmә sistemi;

7)dövlәt qeydiyyat nişanında әks olunmuş rәqәmlәrin vә ya hәrflәrin kombinasiyası üzrә dövlәt qeydiyyat nişanlarmın verilmәsinә görә dövlәt rüsumunun mәblәğinin, mövcud olan rәqәm vә ya hәrflәrin kombinasiyaları barәdә mәlumatların açıqlanması, habelә dövlәt qeydiyyat nişanında әks olunmuş rәqәmlәrin vә ya hәrflәrin kombinasiyalarını xüsusi terminallar vasitәlәrlә, o cümlәdәn internet vasitәsi ilә sәrbәst seçmәk vә sifariş etmәk, hәmçinin dövlәt rüsumunu ödәmәk imkanının yaradılması.

V. Bu maddәnin ikinci vә üçüncü hissәlәrindә nәzәrdә tutulmuş orqanlar nәqliyyat vasitәsinin sahibi vә ya sәrәncam vermәk hüququ olan digәr şәxs tәrәfindәn müvafiq sәnәdlәr verildiyi vә nәqliyyat vasitәsinin mühәrrik, ban vә şassi nömrәlәri, habelә rәngini tutuşdurmaq mәqsәdilә müayinәyә tәqdim edildiyi vaxtdan 30 dәqiqә, sәnәdlәrin hәqiqiliyinin şübhә doğurduğu müstәsna hallarda bir gün әrzindә nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyatının aparılmasını vә onun daimi uçota alınmasını, nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsinin vә dövlәt qeydiyyatı nişanının verilmәsini hәyata keçirmәlidirlәr. Tәqdim olunmuş sәnәdlәrdә çatışmazlıqlar aşkar edildikdә әrizәçiyә mәlumat verilir vә bunlar aradan qaldırıldıqdan sonra dövlәt qeydiyyatı aparılır.

V-I. Nәqliyyat vasitәsinin ipotekası haqqında müqavilәnin vә sonrakı ipoteka haqqında müqavilәnin dövlәt qeydiyyatı, habelә qanunla müәyyәn edilmiş hallarda ipotekanın әlavә qeydiyyatı “İpoteka haqqında” Azәrbaycan Respublikasının Qanunu ilә müәyyәn edilmiş qaydada bu Qanunun 27-ci maddәsinin ikinci hissәsindә nәzәrdә tutulmuş orqanlar tәrәfindәn daşınar әmlakın müvafiq rәsmi reyestrindә aparılır vә reyestrdәn çıxarış ipoteka saxlayana tәqdim edilir. Forması müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn müәyyәn edilәn çıxarışda ipotekanın dövlәt qeydiyyatını aparan orqanın adı, qeydiyyatın yeri, vaxtı (tarixi vә saatı), qeydiyyat nömrәsi, ipoteka saxlayan vә ipoteka qoyan barәdә, habelә ipoteka predmetinin eynilәşdirilmәsi üçün zәruri mәlumatlar göstәrilir. İpotekanın dövlәt qeydiyyatı ipoteka saxlayanın әrizәsi vә ya mәhkәmәnin qәrarı әsasında qeydiyyat orqanı tәrәfindәn lәğv edilir. Nәqliyyat vasitәsinin ipoteka ilә yüklü olması nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsindә qeyd edilir vә ipotekaya xitam verildikdә bu qeyd lәğv edilir.

VI. Nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyatının aparılması vә daimi uçota alınması, nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsinin vә dövlәt qeydiyyat nişanının verilmәsi üçün nәqliyyat vasitәsinin sahibi vә ya sәrәncam vermәk hüququ olan digәr şәxs bu maddәnin ikinci vә üçüncü hissәlәrindә nәzәrdә tutulmuş orqanlara bu Qanunla müәyyәn edilmiş müddәtdә aşağıdakı sәnәdlәri tәqdim etmәlidir:

1)әrizә;

2)Azәrbaycan Respublikası vәtәndaşının şәxsiyyәt vәsiqәsi (müvafiq olaraq Azәrbaycan Respublikasının әrazisindә әcnәbinin şәxsiyyәtini tәsdiq edәn sәnәd vә ya Azәrbaycan Respublikasının hüdudlarında istifadә edilmәsi üçün vәtәndaşlığı olmayan şәxsin şәxsiyyәt vәsiqәsi);

3)Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş qaydada onun sahibliyini tәsdiq edәn müvafiq sәnәd vә ya mәhkәmәnin qәrarı;

4)Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş rüsumların (nәqliyyat vasitәlәrinin tәkrar qeydiyyatı istisna olmaqla) vә ya vergilәrin ödәnilmәsi barәdә sәnәd;

Səhifə 16

5)xarici dövlәtlәrdә alınaraq Azәrbaycan Respublikasının әrazisinә hüquqi vә fiziki şәxslәr tәrәfindәn gәtirilmiş nәqliyyat vasitәsi üçün gömrük orqanlarının verdiyi icazә sәnәdi, nәqliyyat vasitәsinin әvvәl qeydә alındığı dövlәtin daimi qeydiyyatından çıxarıldığına dair sәnәdi, onun qeydiyyat vә ya tranzit nişanlarını.

VI-I. Bu Qanunun 27-ci maddәsinin II hissәsinin 1-ci bәndindә nәzәrdә tutulmuş nәqliyyat vasitәsini dövlәt qeydiyyatından (hәmçinin tәkrar dövlәt qeydiyyatından) keçirәrkәn fiziki şәxslәr qeydiyyatda olduğu vә yaşadığı ünvanı, mobil telefon nömrәsini vә olduğu halda elektron ünvanını vә sürücülük vәsiqәsinin nömrәsini, hüquqi şәxslәr isә nәqliyyat vasitәsinin idarә edilmәsini hәvalә etdiyi şәxsin müvafiq mәlumatlarını dövlәt qeydiyyatını hәyata keçirәn orqana vermәli vә hәmin mәlumatlar dәyişdikdә onları üç gün әrzindә yenilәmәlidirlәr. Hәmin mәlumatlar verilmәdiyi halda nәqliyyat vasitәsi dövlәt qeydiyyatına alına bilmәz. Müvafiq icra hakimiyyәti orqanı mәlumatların telefon, poçt vә internet vasitәsilә elektron qaydada verilmәsi vә yenilәnmәsi üçün müvafiq imkanların olmasını tәmin etmәlidir.

VII. Әvvәl qeydә alındığı dövlәtin daimi uçotundan çıxarılmadan Azәrbaycan Respublikasına gәtirilmiş nәqliyyat vasitәsi gömrük orqanlarının verdiyi icazә sәnәdi әsasında sahibinin adına müvәqqәti qeydiyyata alınaraq, qeydiyyat şәhadәtnamәsi vә nişanları ilә tәmin olunur, nәqliyyat vasitәsinin әvvәlki uçot yerinә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn edilәn müraciәtә müvafiq tәsdiqlәyici cavab alındıqdan sonra daimi şәhadәtnamә verilir. Nәqliyyat vasitәsinin әvvәlki uçot yerindәn silinmәsi Azәrbaycan Respublikasında yerlәşәn xarici sәfirlik vә konsul nümayәndәliklәri tәrәfindәn hәyata keçirildikdә, bu maddәnin ikinci vә üçüncü hissәlәrindә nәzәrdә tutulmuş orqanlara müvafiq konsul şәhadәtnamәsi tәqdim edilir.

VIII. Dövlәt qeydiyyatının aparılması vә daimi uçota alınması üçün nәqliyyat vasitәsinin tәqdim edilmәsi texniki nasazlıq sәbәbindәn mümkün olmadıqda, nәqliyyat vasitәsinin sahibi әrizәdә hәmin sәbәbi qeyd etmәli vә bu maddәnin ikinci vә üçüncü hissәlәrindә nәzәrdә tutulmuş orqan tәrәfindәn ona göstәrilәcәk xidmәt üçün rüsum ödәmәlidir. Rüsumun ödәnilmәsi barәdә sәnәd tәqdim edildikdәn sonra beş gün әrzindә hәmin orqan nasaz nәqliyyat vasitәsinin olduğu yer üzrә onun mühәrrik, ban vә şassi nömrәlәri, habelә rәngini tutuşdurmaq mәqsәdi ilә müayinә keçirmәlidir.

IX. Bu maddәnin II vә III hissәlәrindә nәzәrdә tutulmuş orqanlar tәrәfindәn nәqliyyat vasitәsi dövlәt qeydiyyatı üzrә daimi uçotdan aşağıdakı hallarda çıxarılır:

1)nәqliyyat vasitәsi sahibinin yaşayış yeri dәyişdikdә vә onun yeni yaşayış yeri nәqliyyat vasitәsini qeydiyyata almış müvafiq orqanın fәaliyyәt göstәrdiyi әrazinin hüdudlarından kәnarda olduqda, habelә qeydiyyat yerinin dәyişmәsi ilә bağlı olan digәr hallarda;

2)nәqliyyat vasitәsinә mülkiyyәt hüququ xitam edildikdә vә ya nәqliyyat vasitәsi başqasına verildikdә;

3)nәqliyyat vasitәlәri çıxdaş edildikdә.

X. Xarici dövlәtlәrdә qeydiyyatdan çıxarılmadan Azәrbaycan Respublikasına 30 günәdәk müddәtә müvәqqәti gәtirilәn nәqliyyat vasitәlәri Azәrbaycan Respublikasının sәrhәd mәntәqәsinin yaxınlığında yerlәşәn, bu maddәnin ikinci hissәsinin 1-ci bәndindә nәzәrdә tutulmuş müvafiq icra hakimiyyәti orqanında tәxirәsalınmadan müvәqqәti uçota alınır. Bu barәdә hәmin nәqliyyat vasitәlәrinin sahiblәrinә 30 gün müddәtinә müvafiq sәnәd verilir.

XI. Xarici dövlәtlәrdә daimi qeydiyyatdan çıxarılmadan Azәrbaycan Respublikasına 30 gündәn artıq müddәtә müvәqqәti gәtirilәn nәqliyyat vasitәlәri, onları geriyә qaytarmaq barәdә sahibinin verdiyi öhdәçilik vә gömrük orqanlarının verdiyi icazә sәnәdi әsasında, bu maddәnin ikinci vә üçüncü hissәlәrindә nәzәrdә tutulmuş Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanında nәqliyyat vasitәsi sahibinin әcnәbilәr üçün vizasında göstәrilәn müddәtә, Azәrbaycan Respublikası vәtәndaşı üçün isә bir il müddәtindәn artıq olmamaq şәrti ilә, onun öhdәçiliyi müddәtinә dövlәt qeydiyyatından keçirilir. Bu zaman hәmin nәqliyyat vasitәlәrinin xarici qeydiyyat sәnәdlәri vә nişanları müvәqqәti olaraq saxlanca qәbul olunur vә әvәzindә onlar müvәqqәti dövlәt qeydiyyat şәhadәtnamәsi vә qeydiyyat nişanları ilә tәmin edilirlәr. Respublika әrazisini tәrk etdikdә xarici qeydiyyat sәnәdlәri vә nişanları nәqliyyat vasitәsi sahibinә geri qaytarılır.

XII. Xarici dövlәtlәrdә qeydiyyatdan çıxarılmadan Azәrbaycan Respublikasına gәtirilmiş nәqliyyat vasitәlәrinin müvәqqәti dövlәt qeydiyyatının aparılması vә müvәqqәti uçota alınması üçün, onların sahiblәri vә ya sәrәncam vermәk hüququ olan digәr şәxslәr Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanına aşağıdakı sәnәdlәri tәqdim etmәlidirlәr:

1)nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsini;

2)Azәrbaycan Respublikası vәtәndaşının şәxsiyyәt vәsiqәsini (müvafiq olaraq Azәrbaycan Respublikasının әrazisindә әcnәbinin şәxsiyyәtini tәsdiq edәn sәnәd vә ya Azәrbaycan Respublikasının hüdudlarında istifadә edilmәsi üçün vәtәndaşlığı olmayan şәxsin şәxsiyyәt vәsiqәsi);

3)Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş rüsumların vә ya vergilәrin ödәnilmәsi barәdә sәnәdi;

5)gömrük orqanlarının müvәqqәti icazә sәnәdlәrini.

XIII. Azәrbaycan Respublikası әrazisindә dövlәt qeydiyyatına alınmış nәqliyyat vasitәsi icarә müqavilәsi, etibarnamә әsasında başqa şәxsә verildikdә, bu maddәnin ikinci hissәsindә nәzәrdә tutulmuş müvafiq orqanlarda tәkrar dövlәt qeydiyyatından keçirilmәlidir.

XIII-I. Nәqliyyat vasitәsinin icarәyә verilmәsinә dair müqavilәni, yaxud nәqliyyat vasitәsindәn istifadә edilmәsi vә ya ona dair sәrәncam verilmәsi hüquqları ilә bağlı etibarnamәni tәsdiq edәrkәn notarius müqavilәnin vә ya

Səhifə 17

etibarnamәnin tәsdiq edilmәsi barәdә mәlumatı dәrhal müvafıq icra hakimiyyәti orqanına göndәrir. Müvafiq icra hakimiyyәti orqanı texniki vasitәlәrdәn istifadә etmәklә hәmin mәlumatı üç gün müddәtindә müvafiq icra hakimiyyәti orqanına göndәrir. Daxil olmuş mәlumat әsasında müvafiq icra hakimiyyәti orqanı üç gün müddәtindә nәqliyyat vasitәsinin tәkrar dövlәt qeydiyyatını hәyata keçirir vә müvafiq mәlumatı daşınar әmlakın rәsmi reyestrinә daxil edir. Nәqliyyat vasitәsinin icarәyә verilmәsinә dair müqavilәnin notarial qaydada tәsdiq edilmәsi qanunla tәlәb olunmadıqda notarial qaydada tәsdiq edilmәmiş icarә müqavilәsinә әsasәn nәqliyyat vasitәsinin tәkrar dövlәt qeydiyyatı bu maddәnin IV-I, V vә VI hissәlәrindә nәzәrdә tutulmuş qaydada hәyata keçirilir.

XIII-II. Bu Qanunun 27-ci maddәsinin II hissәsinin 1-ci bәndindә nәzәrdә tutulmuş nәqliyyat vasitәsini başqa regionda tәkrar dövlәt qeydiyyatından keçirmәk üçün müraciәt edildikdә, nәqliyyat vasitәsinin yeni regionda qeydiyyata alınması әvvәlki region üzrә dövlәt qeydiyyatını lәğv edir.

XIV. Tәqdim edilәn sәnәdlәrdә, dövlәt qeydiyyat nişanlarında saxtakarlıq әlamәtlәri aşkar edildikdә, nәqliyyat vasitәlәrinin mühәrrik, ban vә şassi nömrәlәri dәyişdirildikdә, aqreqat nömrәlәrinin vә qeydiyyat mәlumatlarının tәqdim edilәn sәnәdlәrә uyğunsuzluğu, habelә nәqliyyat vasitәlәrinin vә ya tәqdim edilәn sәnәdlәrin axtarışda olmaları barәdә mәlumatlar mövcud olduqda hәmin sәnәdlәr vә nәqliyyat vasitәlәri saxlanılır vә müvafiq yoxlamalar aparılır.

XV. Nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyatının aparılması, onun qeydiyyat üzrә daimi vә ya müvәqqәti uçota alınması, nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsinin vә ya dövlәt qeydiyyat nişanının verilmәsi üçün nәqliyyat vasitәsinin sahibindәn bu Qanunla nәzәrdә tutulmuş sәnәdlәrdәn başqa digәr sәnәdlәr tәlәb etmәk qadağandır.

XVI. Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı nәqliyyat vasitәsini qeydiyyata almaqdan imtina etdikdә, onun sahibinә imtinanın sәbәblәri barәdә yazılı mәlumat vermәlidir.

XVII. Azәrbaycan Respublikasının әrazisindә:

1)dövlәt qeydiyyatından keçmәyәn vә yaxud nәqliyyat vasitәsinin geri qaytarılması barәdә öhdәçiliyә әmәl etmәyәn;

2)dövlәt qeydiyyat nişanı vә ya onlardan biri yerindә olmayan, elәcә dә saxta vә ya başqa nәqliyyat vasitәlәrinә verilmiş vә ya dövlәt standartına uyğun olmayan dövlәt qeydiyyat nişanları ilә nәqliyyat vasitәlәrini idarә edәn şәxslәr Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә nәzәrdә tutulmuş qaydada mәsuliyyәt daşıyırlar.

XVIII. Nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyatının aparılması, nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsinin vә ya dövlәt qeydiyyat nişanının verilmәsi üçün nәqliyyat vasitәsinin sahibindәn bu Qanunla müәyyәn olunmayan sәnәdlәri tәlәb edәn, nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyata alınmasında vә ya qeydiyyatdan çıxarılmasında süründürmәçiliyә yol verәn vә ya onların hәllindәn qanunsuz olaraq imtina edәn bu maddәnin ikinci vә üçüncü hissәlәrindә nәzәrdә tutulmuş orqanların vәzifәli şәxslәri Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә nәzәrdә tutulmuş qaydada mәsuliyyәt daşıyırlar.

XIX. Nәqliyyat vasitәsinin sahibi nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyata alınması vә ya qeydiyyatdan çıxarılması zamanı süründürmәçiliyә yol verilmәsindәn vә yaxud onlardan imtina olunmasından inzibati qaydada vә (vә ya) mәhkәmәyә şikayәt edә bilәr.

Maddә 28. Nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsi

I.Nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsi Azәrbaycan Respublikasının әrazisindә vә onun hüdudlarından kәnarda yol hәrәkәtindә olan nәqliyyat vasitәsi vә onun sahibi haqqında mәlumatları tәsdiq edәn vahid sәnәddir. Nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsindә ellips işarәsi daxilindә Azәrbaycan Respublikasının beynәlxalq yol hәrәkәtindә fәrqlәnmә nişanı — “AZ”, bu sәnәdi verәn orqanın adı, onun verilmә tarixi vә aşağıdakı mәlumatlar göstәrilir:

1)nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat nömrәsi — “A”;

2)nәqliyyat vasitәsinin buraxılış ili vә ya ilk qeydiyyatının tarixi — “B”;

3)nәqliyyat vasitәsi sahibinin soyadı, adı, atasının adı vә yaşayış yeri — “C”;

4)nәqliyyat vasitәsi istehsalçısının adı vә ya markası — “D”;

5)nәqliyyat vasitәsinin mühәrrik, ban vә şassi nömrәlәri, rәngi — “E”;

6)nәqliyyat vasitәsinin icazә verilmiş maksimum kütlәsi (yalnız yük daşıyan nәqliyyat vasitәsi üçün) — “F”;

7)nәqliyyat vasitәsinin yüksüz kütlәsi (yalnız yük daşıyan nәqliyyat vasitәsi üçün) — “G”;

8)nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsinin etibarlılıq müddәti (bu müddәt Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş qaydada mәhdudlaşdırılırsa) — “H”.

II. Nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsinin adı Azәrbaycan Respublikasının dövlәt dilindә vә fransız dilindә (“Certificat dimmatriculation”), bu maddәnin birinci hissәsinin 1-ci—8-ci bәndlәrindә göstәrilәn mәlumatların adı Azәrbaycan vә ingilis dillәrindә, başqa mәlumatlar isә Azәrbaycan dilindә yazılırlar.

III. Nәqliyyat vasitәsi qeydiyyat üzrә uçota alındıqda, bu Qanunun 27-ci maddәsinin ikinci hissәsindә nәzәrdә tutulmuş orqan tәrәfindәn nәqliyyat vasitәsinin sahibinә nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsi verilir. Nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsinin verilmәsi üçün Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş mәblәğdә dövlәt rüsumu ödәnilir.

IV. Nәqliyyat vasitәsi sahibinin soyadı, adı, atasının adı dәyişdirildikdә, ona verilmiş nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsi itdikdә vә ya yararsız hala düşdükdә, bu maddәnin üçüncü hissәsindә nәzәrdә tutulmuş qaydada

Səhifə 18

onlara verilmiş nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsi dәyişdirilir. Qeydiyyat şәhadәtnamәsinin dublikatını almaq üçün, onun sahibi vә ya sәrәncam vermәk hüququ olan digәr şәxs әvvәlki şәhadәtnamәnin itirilmәsi barәdә müvafiq icra hakimiyyәti orqanına müraciәt edir.

V.Bu Qanunun 27-ci maddәsinin ikinci hissәsindә nәzәrdә tutulmuş orqan tәrәfindәn nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsindәki yazılarda dәqiqsizliyә yol verilmişdirsә, nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsi nәqliyyat vasitәsi sahibindәn dövlәt rüsumu alınmadan, müvafiq dövlәt orqanının hesabına dәyişdirilir.

VI. Bu Qanunun 27-ci maddәsinin ikinci vә üçüncü hissәlәrindә nәzәrdә tutulmuş Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanları nәqliyyat vasitәlәrinә verilmiş qeydiyyat şәhadәtnamәlәrindәki mәlumatların mәrkәzlәşdirilmiş uçotunun aparılmasını tәmin edirlәr.

Maddә 29. Nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyat nişanı

I.Nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyat nişanı Azәrbaycan Respublikasının әrazisindә vә ya onun hüdudlarından kәnarda yol hәrәkәtindә olan hәr bir nәqliyyat vasitәsini fәrqlәndirәn, onun qabaq vә arxa hissәlәrindә (motosikletlәrdә, traktorlarda vә qoşqularda isә yalnız arxa hissәsindә) müәyyәn edilmiş yerlәrdә bәrkidilmiş xüsusi lövhәdir. Azәrbaycan Respublikasında nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyat nişanı әrәb rәqәmlәrindә vә latın әlifbasının baş hәrflәrindәn istifadә edilmәklә tәrtib olunur.

II. Nәqliyyat vasitәsi dövlәt qeydiyyatı üzrә uçota alındıqda bu Qanunun 27-ci maddәsinin ikinci hissәsindә nәzәrdә tutulmuş orqan tәrәfindәn nәqliyyat vasitәsinin sahibinә nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyat nişanı verilir. Nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyat nişanının verilmәsi üçün Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş mәblәğdә dövlәt rüsumu ödәnilir.

II-I. Dövlәt qeydiyyat nişanında әks olunmuş rәqәmlәrin vә ya hәrflәrin kombinasiyası üzrә dövlәt qeydiyyat nişanlarının verilmәsinә görә dövlәt rüsumunun mәblәği, mövcud olan rәqәm vә ya hәrf kombinasiyaları barәdә mәlumatlar müvafıq icra hakimiyyәti orqanının internet sәhifәsindә yerlәşdirilir. Mövcud olan rәqәm vә ya hәrf kombinasiyaları barәdә mәlumatların öyrәnilmәsinә vә dövlәt rüsumunun ödәnilmәsinә imkan verәn istifadәsi sadә olan elektron avadanlıqlar hәmin orqanın imtahan-qeydiyyat mәntәqәlәrindә vә digәr yerlәrdә quraşdırılır, habelә hәr kәsin yaxşı görә bilәcәyi yerlәrdә dövlәt qeydiyyat nişanlarının verilmәsinә görә dövlәt rüsumunun mәblәğini әks etdirәn lövhәlәr yerlәşdirilir.

III. Azәrbaycan Respublikası әrazisindә dövlәt qeydiyyatına alınmış nәqliyyat vasitәsi özgәninkilәşdirildikdә dövlәt qeydiyyatı üzrә daimi uçota alınması zamanı hәmin nәqliyyat vasitesinin dövlәt qeydiyyat nişanı saxlanılır. Belә nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyat nişanı yalnız nәqliyyat vasitәsini satan şәxsin istәyi ilә vә nәqliyyat vasitәsini alan şәxsin razılığı ilә nәqliyyat vasitәsini satan şәxsin digәr nәqliyyat vasitәsinә bu maddәnin II hissәsindә nәzәrdә tutulmuş qaydada verilir. Nәqliyyat vasitәsini satan vә alan şәxs nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyat nişanını saxlamaq istәmәdikdә hәmin dövlәt qeydiyyat nişanı müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn tәhvil alınır vә nәqliyyat vasitәsini alan şәxsin nәqliyyat vasitәsinә bu maddәnin II hissәsindә nәzәrdә tutulmuş qaydada digәr dövlәt qeydiyyat nişanı verilir.

IV. Nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyat nişanı yararsız hala düşdükdә nәqliyyat vasitәsinin sahibi vә ya sәrәncam vermәk hüququ olan digәr şәxs nәqliyyat vasitәsinin hәmin dövlәt qeydiyyat nişanının yenisi ilә (rәqәmlәrin vә hәrflәrin kombinasiyası saxlanılmaqla) әvәz edilmәsi barәdә müvafiq icra hakimiyyәti orqanına müraciәt etmәlidir. Hәmin dövlәt qeydiyyat nişanının yenisi ilә әvәz edilmәsi bu maddәnin II hissәsindә nәzәrdә tutulmuş qaydada hәyata keçirilir.

V. Dövlәt qeydiyyat nişanı itdikdә vә ya oğurlandıqda, dövlәt qeydiyyat nişanı itmiş vә ya oğurlanmış nәqliyyat vasitәsinin sahibi vә ya sәrәncam vermәk hüququ olan digәr şәxs nәqliyyat vasitәsinә yeni dövlәt qeydiyyat nişanının alınması üçün bu maddәnin II hissәsindә nәzәrdә tutulmuş qaydada müvafiq icra hakimiyyәti orqanına müraciәt edir. İtmiş vә ya oğurlanmış dövlәt qeydiyyat nişanı tapıldıqda, hәmin dövlәt qeydiyyat nişanı ilk olaraq onun sonuncu sahibinә vә ya sәrәncam vermәk hüququ olan digәr şәxsә tәklif edilir.

VI. Bu maddәnin III, IV vә V hissәlәrindә nәzәrdә tutulmuş hallarda dövlәt qeydiyyat nişanının әvvәlki (sonuncu) sahibinә vә ya sәrәncam vermәk hüququ olan digәr şәxsә verilmәsinә görә, hәmin şәxs "Dövlәt rüsumu haqqında" Azәrbaycan Respublikası Qanununun 18.65.6.2-ci maddәsindә nәzәrdә tutulmuş dövlәt rüsumunu ödәmәlidir.

Maddә 30. Nәqliyyat vasitәlәrinin texniki vәziyyәti vә onların texniki baxışdan keçirilmәsi

I.Azәrbaycan Respublikasının әrazisindә yol hәrәkәtindә iştirak edәn nәqliyyat vasitәlәrinin texniki vәziyyәti vә avadanlığı yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyi vә әtraf mühitin mühafizәsi baxımından bu Qanuna 1 saylı Әlavә ilә müәyyәn olunmuş tәlәblәrә uyğun olmalıdır. Texniki cәhәtdәn nasaz olan nәqliyyat vasitәlәri yol hәrәkәtinә buraxılmamalıdırlar.

II. Nәqliyyat vasitәlәrinin sahiblәri vә ya nәqliyyat vasitәlәrinin texniki vәziyyәtinә cavabdeh olan şәxslәr:

1)nәqliyyat vasitәlәrinin istismarı zamanı onların texniki vәziyyәtinә dair müәyyәn edilmiş tәlәblәrә riayәt etmәlidirlәr;

2)nәqliyyat vasitәlәrinin texniki cәhәtdәn saz vәziyyәtdә saxlanılması üçün onlara vaxtlı-vaxtında texniki xidmәt göstәrmәlidirlәr;

Səhifə 19

3)texniki vәziyyәti dövlәt standartlarının, yol hәrәkәti qaydalarının tәlәblәrinә uyğun gәlmәyәn, habelә müәyyәnlәşdirilmiş qaydada qeydә alınmamış, normativ tәlәblәr pozulmaqla avadanlıq quraşdırılmış vә ya avadanlığı dәyişdirilmiş vә ya qanunla müәyyәn edilmiş hallarda texniki baxışdan keçmәmiş nәqliyyat vasitәlәrinin istismarına yol vermәmәlidirlәr.

III. Nәqliyyat vasitәlәrinә texniki xidmәt yalnız nәqliyyat vasitәlәrinin sahiblәri, xüsusi texniki biliyә vә ixtisasa malik olan şәxslәr vә yaxud Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının müәyyәn etdiyi qaydada texniki-tәmir stansiyaları tәrәfindәn hәyata keçirilir. Nәqliyyat vasitәlәrinin sayı 10 vә daha artıq olan hüquqi şәxslәr nәqliyyat vasitәlәrinә tәminatlı texniki xidmәti bu mәqsәdlә tәşkil etdiklәri texniki-tәmir sahәlәrindә hәyata keçirirlәr.

IV. Nәqliyyat vasitәsinә tәminatlı texniki xidmәt göstәrilmәsi qaydası Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn qәbul edilәn “Nәqliyyat vasitәlәrinә vә onların qoşqularına dövlәt texniki baxışının keçirilmәsi qaydaları haqqında”, “Nәqliyyat vasitәlәrinә tәminatlı texniki xidmәt göstәrilmәsi haqqında”, “Nәqliyyat vasitәlәrinә tәminatlı texniki xidmәt göstәrәn texniki-tәmir sahәlәri haqqında” vә “Nәqliyyat vasitәlәrinә tәminatlı texniki xidmәt göstәrәn texniki-tәmir stansiyaları haqqında” nümunәvi әsasnamәlәrlә müәyyәn edilir.

V. İstismarda olan nәqliyyat vasitәsinә hәmin modelin normativ-texniki sәnәdlәrindә nәzәrdә tutulmayan hissәlәr quraşdırmaq yolu ilә onun konstruksiyasının parametrlәrinin dәyişdirilmәsi beynәlxalq normativlәrә vә standartlara uyğun gәlmәlidir. Nәqliyyat vasitәsinin tam kütlәsinin vә bu kütlәnin oxlar üzrә paylanmasının, ağırlıq mәrkәzinin, tәkәr bazasının vә ya tәkәr düsturunun pozulmasına, habelә tormoz vә sükan idarә sisteminin әvәz olunmasına sәbәb olan dәyişikliklәr edilmәsi qadağandır.

VI. Nәqliyyat vasitәlәrinә bu Qanunun 27-ci maddәsinin ikinci vә üçüncü hissәlәrindә nәzәrdә tutulmuş orqanlarda aşağıdakı müddәtlәrdә texniki baxış keçirilir:

1)bu Qanunun 27-ci maddәsinin ikinci hissәsinin 2-5-ci bәndlәrindә vә üçüncü hissәsindә nәzәrdә tutulmuş nәqliyyat vasitәlәrinә, hәmçinin avtobuslara, icazә verilәn maksimum kütlәsi 3,5 tondan artıq olan yük avtonәqliyyat vasitәlәrinә, tәhlükәli yüklәrin daşınması üçün xüsusi tәyinatlı texniki tәhlükәsizlik üzrә uyğunluq sertifikatı olan nәqliyyat vasitәlәrinә - ildә bir dәfә;

2)bu Qanunun 27-ci maddәsinin ikinci hissәsinin 1-ci bәndindә nәzәrdә tutulmuş nәqliyyat vasitәlәrinә (bu maddәnin VI hissәsinin 1-ci bәndindә göstәrilәnlәr istisna olmaqla):

istehsal olunduqları vaxtdan dörd il keçdikdә - iki ildә bir dәfә; istehsal olunduqları vaxtdan on il keçdikdә - ildә bir dәfә.

VI-I. Nәqliyyat vasitәsinә texniki baxışın keçirilmәsi zamanı aşağıdakılar tәmin olunmalıdır:

1)texniki baxışın keçirilmәsi üçün internet vasitәsilә elektron formada müraciәt etmә

vә münasib vaxtı seçmәk imkanının yaradılması, habelә nәqliyyat vasitәsinin texniki baxışın keçirilmәsi barәdә vaxtı vә tarixi göstәrilmәklә müraciәt edәn şәxsә mәlumatın verilmәsi;

2)texniki baxışın fasilәsiz olaraq keçirilmәsi;

3)texniki baxışın növbәlәrin yaranmasını istisna edәn şәraitdә xüsusi avadanlıqlarla tәchiz olunmuş yerlәrdә keçirilmәsi;

4)dövlәt rüsumunun, verginin yalnız bank, poçt, plastik kart, elektron ödәmә sistemlәri vә ya İnternet vasitәsi ilә ödәnilmәsi;

5)növbәlәrin yaranmasını istisna edәn, sәnәdlәrin qәbulu vә verilmәsinin elektron idarәetmә sistemi.

VI-II. Aşağıdakı müddәtdә nәqliyyat vasitәlәri texniki baxışa cәlb olunmur:

1)bu Qanunun 27-ci maddәsinin ikinci hissәsinin 2-5-ci bәndlәrindә vә üçüncü hissәsindә nәzәrdә tutulmuş nәqliyyat vasitәlәri, hәmçinin avtobuslar, icazә verilәn maksimum kütlәsi 3,5 tondan artıq olan yük avtonәqliyyat vasitәlәri, tәhlükәli yüklәrin daşınması üçün xüsusi tәyinatlı texniki tәhlükәsizlik üzrә uyğunluq sertifikatı olan nәqliyyat vasitәlәri - istehsal olunduğu vaxtdan bir il müddәtindә;

2)bu Qanunun 27-ci maddәsinin ikinci hissәsinin 1-ci bәndindә nәzәrdә tutulmuş nәqliyyat vasitәlәri (bu maddәnin VI-II hissәsinin 1-ci bәndindә göstәrilәnlәr istisna olmaqla) - istehsal olunduğu vaxtdan dörd il müddәtindә.

VII. Texniki baxış keçirilmәsi üçün nәqliyyat vasitәsinin sahibi vә ya sәrәncam vermәk hüququ olan digәr şәxs müvafiq orqana nәqliyyat vasitәsini vә aşağıdakı sәnәdlәri tәqdim etmәlidir:

1)nәqliyyat vasitәsini idarә etmәyә hüquq verәn sәnәdi;

2)nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsini;

3)nәqliyyat vasitәsinin istismarının qadağan edilmәsinә sәbәb olan nasazlıqların aradan qaldırılması barәdә tәminatlı texniki xidmәt göstәrәn texniki-tәmir sahәsinin vә ya stansiyasının sәnәdini (әgәr belә xidmәt hәmin stansiya vә ya sahә tәrәfindәn göstәrilmişdirsә);

4)“Dövlәt rüsumu haqqında” Azәrbaycan Respublikasının Qanunu ilә müәyyәn edilmiş mәblәğdә dövlәt rüsumunun vә Azәrbaycan Respublikasının Vergi Mәcәllәsi ilә müәyyәn edilmiş mәblәğdә yol vergisinin ödәnilmәsi barәdә sәnәdi;

5)Nәqliyyat vasitәsinin sahibinin mülki mәsuliyyәtinin icbari sığortası müqavilәsinin Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyinә uyğun olaraq bağlanması faktının tәstiq edәn sığorta şәhadәtnamәsini.

VIII. Nәqliyyat vasitәsinin sahibi vә ya sәrәncam vermәk hüququ olan digәr şәxs tәrәfindәn müvafiq sәnәdlәr vә nәqliyyat vasitәsi bu Qanunun 27-ci maddәsinin ikinci vә üçüncü hissәlәrindә nәzәrdә tutulmuş orqanlara tәqdim

Səhifə 20

edildikdә, hәmin orqanlar tәxirәsalınmadan nәqliyyat vasitәsinin texniki vәziyyәtini yoxlayır, mühәrrik, ban vә şassi nömrәlәri, habelә rәngini tutuşdurmaq mәqsәdilә müayinә edir vә saz nәqliyyat vasitәsinә texniki baxış talonu verir.

IX. Bu Qanuna 1 saylı Әlavә ilә istismarı qadağan edilәn nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmәyә vә onu vaxtında texniki baxışdan keçirmәmәyә görә nәqliyyat vasitәsinin sahiblәri nәqliyyat vasitәsinin texniki vәziyyәtinә cavabdeh olan şәxslәr vә ya sürücülәri Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş qaydada mәsuliyyәt daşıyırlar.

X.Nәqliyyat vasitәsinin sahibindәn vә ya sәrәncam vermәk hüququ olan digәr şәxslәrdәn bu Qanunla nәzәrdә tutulmayan sәnәdlәri tәlәb etmәyә, nәqliyyat vasitәlәrinә texniki baxışın keçirilmәsindә süründürmәçiliyә yol vermәyә vә ya onların hәllindәn qanunsuz olaraq imtina etmәyә görә bu Qanunun 27-ci maddәsinin ikinci vә üçüncü hissәlәrindә nәzәrdә tutulmuş orqanların vәzifәli şәxslәri, nәqliyyat vasitәsinin sazlığı haqqında sәnәdin verilmәsindә süründürmәçiliyә yol vermәyә, onların verilmәsindәn qanunsuz olaraq imtina etmәyә, hәmin sәnәdin vә sәnәddәki mәlumatların hәqiqәtә uyğun olmamasına görә nәqliyyat vasitәsinә tәminatlı texniki xidmәt göstәrәn tәminatlı texniki-tәmir sahәsinin vә ya stansiyasının müvәkkil edilmiş şәxslәri Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş qaydada mәsuliyyәt daşıyırlar.

Maddә 31. Nәqliyyat vasitәlәrinin saxlanılması

I.Nәqliyyat vasitәlәrinin sahiblәri vә ya sürücülәri nәqliyyat vasitәlәrini duracaqlarda vә qarajlarda, habelә yol hәrәkәti tәhlükәsizliyi, әtraf mühitin mühafizәsi vә ictimai tәhlükәsizliyin tәlәblәrinә cavab verәn yerlәrdә saxlamalıdırlar. “Nәqliyyat vasitәlәrinin duracaqları vә qarajlar haqqında” nümunәvi Әsasnamәni Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı qәbul edir.

II. Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanları:

1)yaşayış mәntәqәlәrinin layihәlәşdirilmәsi zamanı nәqliyyat vasitәlәri duracaqlarının, habelә qarajlarının yollara bitişik әrazilәrdә yerlәşdirilmәsini planlaşdırmalıdırlar;

2)qarajların vә ya duracaqların tikintisi üçün torpaq sahәlәrini bu barәdә müraciәt etmiş şәxslәrin olduqları әrazinin vә ya onların yaşadığı binaların yaxınlığında ayırmalıdırlar.

III. Nәqliyyat vasitәlәri duracaqlarının, qarajlarının sahiblәri nәqliyyat vasitәlәrinin toxunulmaz vә tәhlükәsiz şәraitdә saxlanılmasını tәmin edirlәr. Nәqliyyat vasitәlәri saxlanca qәbul edildikdәn sonra onların müәyyәn edilmiş qaydalara uyğun saxlanılmamasına görә duracaqların vә dayanacaqların sahiblәri Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә nәzәrdә tutulmuş qaydada mәsuliyyәt daşıyırlar.

IV. Nәqliyyat vasitәlәri duracaqlarının, qarajlarının sahiblәri:

1)nәqliyyat vasitәsinin sahibindәn vә ya sürücülәrindәn nәqliyyat vasitәsinin saxlanılma qaydasına әmәl olunmasını tәlәb etmәlidirlәr;

2)saxlanılması üçün tәqdim olunan nәqliyyat vasitәsinin xarici görünüşünü vә komplektliyini, zәrurәt olduqda isә nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsini, onu idarә edәnin sürücülük vәsiqәsini yoxlamalıdırlar vә onları hökmәn qeydә almalıdırlar;

3)nәqliyyat vasitәsinin sahibinә vә ya sürücüsünә nәqliyyat vasitәsinin saxlanca qәbul edilmәsi barәdә xüsusi sәnәd vermәlidirlәr;

4)yol-nәqliyyat hadisәsinә dair arayışın tәqdim edildiyi hallardan başqa, banın hissәlәri zәdәlәnmiş nәqliyyat vasitәsini saxlanca qәbul etmәmәlidirlәr;

5)nәqliyyat vasitәsi oğurlandıqda vә ya qaçırıldıqda, müvafiq icra hakimiyyәti orqanlarına tәcili mәlumat vermәlidirlәr.

V. Nәqliyyat vasitәlәrinin icazә verilmәyәn yerlәrdә saxlanılması üçün sürücülәr Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә nәzәrdә tutulmuş qaydada mәsuliyyәt daşıyırlar.

Maddә 32. Nәqliyyat vasitәlәrinin özgәninkilәşdirilmәsi qaydası

I.Bu Qanunun 27-ci maddәsinin ikinci hissәsinin 1-ci bәndindә nәzәrdә tutulan nәqliyyat vasitәlәrinin özgәninkilәşdirilmәsindә vә girov qoyulmasında maraqlı olan şәxs, müvafiq әqd bağlamazdan әvvәl, nәqliyyat vasitәsini müayinәdәn keçirilmәsi üçün Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanına tәqdim etmәlidir. Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat sәnәdlәrini, onun mühәrrik, ban vә şassi nömrәlәrini, rәngini informasiya-axtarış bazasının mәlumatları әsasında yoxlayır vә yoxlamanın nәticәsi barәdә nәqliyyat vasitәsini tәqdim etmiş şәxsә müvafiq arayış verir.

II. Nәqliyyat vasitәsinin özgәninkilәşdirilmәsi, girov qoyulması yalnız nәqliyyat vasitәsinin müayinәdәn keçirilmәsi haqqında arayış tәqdim edildikdәn sonra, Azәrbaycan Respublikası qanunvericiliyinә müvafiq olaraq, Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının müәyyәn etdiyi qaydada aparılır.

4 FӘSİL

Nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә hüququ

Maddә 33. Nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә hüququ

Səhifə 21

I.Bu maddәnin ikinci hissәsindә nәzәrdә tutulan yaş hәddinә çatmış, sağlamlıq cәhәtdәn sürücülüyә yararlı, yol hәrәkәti qaydalarını bilәn, sürmә vәrdişi vә sürücülük vәsiqәsi olan hәr bir fiziki şәxs Azәrbaycan Respublikasının әrazisindә nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә hüququna malikdir.

II. Azәrbaycan Respublikası әrazisindәki yollarda nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmәk hüququ aşağıdakı yaşlardan yaranır:

1)velosipedi vә ya arabanı idarәetmә hüququ - 14 yaşdan;

2)asma mühәrrikli velosipedi, mopedi vә “A1” kateqoriyasına daxil olan nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә hüququ - 16 yaşdan;

3)“A”, “B” vә “C” kateqoriyasına daxil olan nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә hüququ - 18 yaşdan;

4)“BE” - kateqoriyasına daxil olan nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә hüququ - 19 yaşdan;

5)tramvayları, trolleybusları, “CE” vә “D” kateqoriyasına daxil olan nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә hüququ - 21 yaşdan;

6)“DE” - kateqoriyasına daxil olan nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә hüququ - 24 yaşdan.

“B” kateqoriyasına daxil olan nәqliyyat vasitәlәrini әn azı bir il idarәetmә tәcrübәsinә malik olan şәxslәr “BE” kateqoriyasına, “C” vә ya “D” kateqoriyasına daxil olan nәqliyyat vasitәlәrini әn azı üç il idarәetmә tәcrübәsinә malik olan şәxslәr isә müvafiq olaraq “CE” vә ya “DE” kateqoriyasına daxil olan nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmәk hüququna malikdirlәr.

Hәrbi qulluqçular “CE”, “D” vә “DE” kateqoriyasına daxil olan nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә hüququnu qanunvericiliklә müәyyәn edilmiş qaydada 19 yaşdan әldә edә bilәrlәr.

III.Hәr hansı şәxsin sağlamlıq cәhәtdәn sürücülüyә yararlı hesab edilmәsinin әsaslarını, habelә nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmәsinә mane olan xәstәliklәrin vә ya fiziki qüsurların siyahısını Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı müәyyәn edir vә sürücülüyә yararsız hesab edilәn şәxslәr barәdә mәlumatları müvafiq icra hakimiyyәti orqanlarına göndәrir.

IV. Velosiped, araba, asma mühәrrikli velosiped vә moped istisna olmaqla, Azәrbaycan Respublikasının әrazisindәki yollarda nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә hüququ sürücülük vәsiqәsi әsasında hәyata keçirilir.

V. Azәrbaycan Respublikasının әrazisindәki yollarda hәr hansı fiziki şәxsin nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә hüququ yalnız aşağıdakı hallarda müvәqqәti mәhdudlaşdırıla bilәr:

1)şәxsin sürücülük vәsiqәsinin etibarlıq müddәti qurtarıbsa — sürücülük vәsiqәsi dәyişdirilәnәdәk;

2)şәxs tәrәfindәn yol hәrәkәtinin qaydaları bu Qanunla müәyyәn edilmiş hallarda kobud surәtdә pozulmuşdursa — Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn olunmuş qaydada beş ildәn artıq olmayan müddәtin qurtarmasınadәk;

3)şәxsdә bu maddәnin üçüncü hissәsindә nәzәrdә tutulmuş xәstәliklәr vә ya fiziki qüsurlar müәyyәn edilәrsә

— xәstәlik müalicә olunanadәk vә ya fiziki qüsur aradan qaldırılanadәk.

VI. Azәrbaycan Respublikası müvafiq icra hakimiyyәti orqanının müәyyәn etdiyi siyahıda nәzәrdә tutulmuş xәstәliklәrlә әlaqәdar psixiatriya vә ya narkoloji dispanserlәrin uçotunda olan, yaxud nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmәk sahәsindә üç ildәn az tәcrübәsi olan, yaxud axırıncı iki il әrzindә insanlara xәsarәt yetirilmәsi vә ya onların ölümü ilә nәticәlәnmiş yol-nәqliyyat hadisәsi törәtmәyә, habelә nәqliyyat vasitәsini sәrxoş vәziyyәtdә idarә etmәyә görә sürücülük hüququndan mәhrum olunmuş şәxslәr avtobusları, tramvayları vә trolleybusları idarә etmәyә buraxılmırlar.

Maddә 34. Sürücülük vәsiqәsi

I.Sürücülük vәsiqәsi hәr hansı şәxsin nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmәk hüququnu tәsdiq edәn sәnәddir.

II. Mexaniki nәqliyyat vasitәlәrinin tiplәrindәn asılı olaraq, Azәrbaycan Respublikasında verilәn sürücülük vәsiqәsinin aşağıdakı növlәri vardır:

1)motosikletlәri, avtomobillәri, tramvayları vә trolleybusları idarә etmәk üçün;

2)traktorları vә digәr mexaniki nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmәk üçün.

III. Növündәn asılı olmayaraq hәr bir sürücülük vәsiqәsindә ellips işarәsi daxilindә Azәrbaycan Respublikasının beynәlxalq yol hәrәkәtindә fәrqlәnmә nişanı — “AZ” vә rәqәmlәrlә nömrәlәnmiş aşağıdakı mәlumatlar göstәrilir:

1)sahibinin soyadı;

2)sahibinin adı vә atasının adı;

3)sahibinin doğum tarixi vә yeri;

4)sahibinin yaşayış yeri;

5)vәsiqәni vermiş orqanın adı;

6)vәsiqәnin verilmә tarixi vә yeri;

7)vәsiqәnin qüvvәdә olma müddәtinin qurtardığı tarix;

8)vәsiqәnin nömrәsi;

9)vәzifәli şәxsin imzası, vәsiqәni vermiş orqanın ştampı vә ya möhürü;

10)sahibinin qan qrupu vә imzası;

11)xüsusi qeydlәr.

Səhifə 22

IV. Avtomobillәri vә motosikletlәri idarә etmәk üçün verilәn sürücülük vәsiqәlәrindә, bu maddәnin üçüncü hissәsindә nәzәrdә tutulmuş mәlumatlardan başqa, idarә etmә hüququnun qüvvәsinin şamil edildiyi nәqliyyat vasitәlәrinin aşağıdakı kateqoriyaları göstәrilir:

1)“A1” - mühәrrikinin işçi hәcmi 125 kub/sm-dәn vә mühәrrikinin gücü 11 kVt-dan çox olmayan motosikletlәri idarә etmәk üçün;

2)“A” - bütün növ motosikletlәri idarә etmәk üçün;

3)“B” - aşağıdakı nәqliyyat vasitәlәrini idarә etmәk üçün:

“A” kateqoriyasına aid edilmәyәn, icazә verilәn maksimum kütlәsi 3.500 kq-dan, oturacaq yerlәrinin sayı sürücü oturacağından әlavә 8-dәn artıq olmayan avtomobillәri;

qoşqusunun icazә verilәn maksimum kütlәsi 750 kq-dan artıq olmayan “B” kateqoriyasından olan avtomobillәri; qoşqusunun icazә verilәn maksimal kütlәsi 750 kq-dan artıq, lakin avtomobilin yüksüz kütlәsindәn çox olmayan vә bütövlükdә belә tәrkibin icazә verilәn maksimum kütlәsi 3500 kq-dan artıq olmayan “B” kateqoriyasından olan

avtomobillәri;

5)“C” - “D” kateqoriyasına aid edilmәyәn, icazә verilәn maksimum kütlәsi 3.500 kq-dan artıq olan avtomobillәri, habelә qoşqusunun icazә verilәn maksimum kütlәsi 750 kq-dan artıq olmayan “C” kateqoriyasından olan avtomobillәri idarә etmәk üçün;

6)“D” - sәrnişin daşınması üçün nәzәrdә tutulan vә oturacaq yerlәrinin sayı, sürücü oturacağından әlavә, 8- dәn artıq olan avtomobillәri, habelә qoşqusunun icazә verilәn maksimum kütlәsi 750 kq-dan artıq olmayan “D” kateqoriyasından olan avtomobillәri idarә etmәk üçün;

7)“BE” - qoşqusunun icazә verilәn maksimum kütlәsi 750 kq-dan artıq vә avtomobilin yüksüz kütlәsindәn çox olan “B” kateqoriyasından olan avtomobillәri, habelә qoşqusunun icazә verilәn maksimum kütlәsi 750 kq-dan artıq olan vә bütövlükdә belә tәrkibin icazә verilәn maksimum kütlәsi 3500 kq-dan artıq olan “B” kateqoriyasından olan avtomobillәri idarә etmәk üçün;

8)“CE” - qoşqusunun icazә verilәn maksimum kütlәsi 750 kq-dan artıq olan “C” kateqoriyasından olan avtomobillәri idarә etmәk üçün;

9)“DE” - qoşqusunun icazә verilәn maksimum kütlәsi 750 kq-dan artıq olan “D” kateqoriyasından olan avtomobillәri idarә etmәk üçün;

10)“Tramvay” - tramvayları idarә etmәk üçün;

11)“Trolleybus” - trolleybusları idarә etmәk üçün.

V. Sürücülük vәsiqәsinin etibarlıq müddәti aşağıdakı kimidir:

1)60 yaşına çatmamış şәxslәr üçün — 10 il;

2)60 vә daha çox yaşı olan şәxslәr üçün — onların 70 yaşı tamam olanadәk qalan müddәt;

3)70 vә daha çox yaşı olan şәxslәr üçün — 2 il;

4)siyahısı Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn müәyyәn edilәn xәstәliklәri olan şәxslәr üçün — tәqdim etdiklәri tibbi arayışda göstәrilәn, lakin 2 ildәn artıq olmayan müddәt.

VI. Sürücülük vәsiqәsinin adı Azәrbaycan Respublikasının dövlәt dilindә vә fransız dilindә (“Permis de conduire”), bu maddәnin üçüncü hissәsinin 1-ci—11-ci bәndlәrindә göstәrilәn mәlumatların adı Azәrbaycan vә ingilis dillәrindә, başqa mәlumatlar isә Azәrbaycan dilindә yazılırlar.

VII. Sürücülük vәsiqәsinin sahibi ona verilmiş sürücülük vәsiqәsini möhkәm saxlamağa borcludur.

VIII. Xarici dövlәtlәrin sәlahiyyәtli orqanları tәrәfindәn beynәlxalq standartlara uyğun verilmiş vә etibarlıq müddәti qurtarmamış sürücülük vәsiqәlәri dә Azәrbaycan Respublikasının әrazisindә qüvvәdәdir.

Maddә 35. Sürücülük vәsiqәlәrinin verilmәsi, dәyişdirilmәsi vә qaytarılması

I.Bu Qanunun 33-cü maddәsinin birinci hissәsindә nәzәrdә tutulmuş sürücülük vәsiqәsini almaq istәyәn hәr bir şәxs:

2)yol hәrәkәtinin qaydaları üzrә nәzәri vә nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә vәrdişlәri üzrә tәcrübi imtahanları

vermәli;

3)Azәrbaycan Respublikası qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş mәblәğdә dövlәt rüsumu ödәmәlidir.

I-I. Sürücülük vәsiqәsini almaq istәyәn hәr bir şәxs yol hәrәkәti qaydaları üzrә nәzәri vә nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә vәrdişlәri üzrә tәcrübi imtahanlara müstәqil hazırlaşa bilәr vә ya nәqliyyat vasitәlәri sürücülәrinin hazırlanması kursunda hazırlıq keçә bilәr. "A1", "A" vә "B" kateqoriyalarına aid nәqliyyat vasitәlәri istisna olmaqla, digәr kateqoriyalara aid nәqliyyat vasitәlәrinin idarә edilmәsi üçün sürücülük vәsiqәsini almaq istәyәn hәr bir şәxs nәqliyyat vasitәlәri sürücülәrinin hazırlanması vә onların ixtisasının artırılması kursunda hazırlıq keçmәlidir.

II.Sürücülük vәsiqәsi almaq istәyәn şәxs Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanına aşağıdakı sәnәdlәri tәqdim etmәlidir:

1)Azәrbaycan Respublikası vәtәndaşının şәxsiyyәt vәsiqәsi (müvafiq olaraq Azәrbaycan Respublikasının әrazisindә әcnәbinin şәxsiyyәtini tәsdiq edәn sәnәd vә ya Azәrbaycan Respublikasının hüdudlarında istifadә edilmәsi üçün vәtәndaşlığı olmayan şәxsin şәxsiyyәt vәsiqәsi);

Səhifə 23

2)müstәqil hazırlıq keçәn şәxslәr istisna olmaqla, digәr şәxslәr üçün müvafiq kateqoriyalı nәqliyyat vasitәlәri sürücülәrinin hazırlanması üzrә tәdris planlarında vә proqramlarında nәzәrdә tutulan hәcmdә hazırlıq keçmәlәri barәdә tәhsil müәssisәsinin sәnәdi;

3)Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn tәsdiq olunmuş formada tibbi arayış;

4)sürücülük vәsiqәsi verilmәsi üçün dövlәt rüsumunun ödәnilmәsi sәnәdi.

III. Sürücülük vәsiqәsi almaq istәyәn şәxs Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanına sәnәdlәri bilavasitә vә ya internet vasitәsilә tәqdim edir (göndәrir). Sәnәdlәr bu Qanunun 33-cü vә 35-ci maddәlәrindә göstәrilәn tәlәblәrә uyğun olduqda şәxsә yol hәrәkәti qaydaları üzrә nәzәri vә nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә vәrdişlәri üzrә tәcrübi imtahan verәcәyi tarix vә vaxt barәdә bilavasitә vә ya internet vasitәsilә mәlumat verilir. Sәnәdlәr göstәrilәn tәlәblәrә uyğun olmadıqda şәxsә uyğunsuzluğun aradan qaldırılması qaydası izah olunur. Şәxs yaşadığı vә ya olduğu әrazi üzrә imtahan-qeydiyyat mәntәqәsindә imtahan vermәk hüququna malikdir.

IV. Bu Qanunla müәyyәn edilmiş yaş vә sağlamlıq vәziyyәti tәlәblәrinә cavab verәn:

1)sürücülәrin hazırlanması vә onların ixtisasının artırılması kurslarının mәzunları;

2)avtomobil nәqliyyatı vasitәlәri ixtisası üzrә kadrların hazırlanması nәzәrdә tutulmuş ali vә orta ixtisas tәdris ocaqlarının mәzunları;

3)yol hәrәkәtinin qaydaları üzrә nәzәri vә nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә vәrdişlәri üzrә tәcrübi imtahanlara müstәqil hazırlaşmış şәxslәr Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanına müraciәt etdikdәn sonra, üç gün müddәtindә yol hәrәkәti qaydaları üzrә nәzәri vә nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә vәrdişlәri üzrә tәcrübi imtahanlara buraxılırlar.

IV-I. İmtahanların qәbulu vә sürücülük vәsiqәsinin verilmәsi zamanı aşağıdakılar tәmin olunmalıdır:

1)dövlәt rüsumunun yalnız bank, poçt, plastik kart, elektron ödәmә sistemlәri vә ya İnternet vasitәsi ilә ödәnilmәsi;

2)növbәlәrin yaranmasını istisna edәn sәnәdlәrin qәbulu vә verilmәsinin elektron idarәetmә sistemi;

3)sәnәdlәrin qәbulu vә verilmәsi, hәmçinin imtahan prosesini interaktiv şәkildә әks etdirәn monitorlar, o cümlәdәn imtahan zalında videokamera;

4)nәzәri imtahanın informasiya-kommunikasiya texnologiyaları vasitәsilә verilmәsi;

5)nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә vәrdişlәri üzrә tәcrübi imtahanların qәbulunda növbәlәri istisna edәcәk sayda vә imtahan verilәn gün istehsal tarixi beş ildәn artıq olmayan nәqliyyat vasitәlәrindәn istifadә.

V. Sürücülük vәsiqәsi Azәrbaycan Respublikası müvafiq icra hakimiyyәti orqanının imtahan-qeydiyyat mәntәqәlәrindә yol hәrәkәtinin qaydaları üzrә nәzәri vә nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә vәrdişlәri üzrә tәcrübi imtahanları müvәffәqiyyәtlә vermiş şәxslәrә hәmin orqan tәrәfindәn 30 dәqiqә әrzindә verilir. Sürücülük vәsiqәlәrinin verilmәsi Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn müәyyәn edilmiş “Nәqliyyat vasitәsini idarә etmәk hüququ verәn sürücülük vәsiqәsi almaq istәyәn şәxslәrdәn imtahanların qәbul edilmәsi vә onlara sürücülük vәsiqәsinin verilmәsi qaydaları haqqında” Әsasnamәyә uyğun olaraq hәyata keçirilir.

VI. Sürücülük vәsiqәsinin dәyişdirilmәsi üçün әsaslar aşağıdakılardır:

1)onun etibarlıq müddәtinin qurtarması;

2)sahibinin soyadı, adı vә ya atasının adının dәyişdirilmәsi;

3)onun yazılarında dәqiqsizlik müәyyәn edilmәsi;

4)onun yararsız hala düşmәsi;

5)onun itirilmәsi;

6)yeni nümunәsinin bu Qanunla müәyyәn edilmiş qaydada tәsdiqi nәticәsindә ölkәdә sürücülük vәsiqәlәrinin dәyişdirilmәsi.

VII. Sürücülük vәsiqәsinin dәyişdirilmәsi sahibinin әrizәsi әsasında әvvәllәr malik olduğu bütün kateqoriyalar saxlanılmaqla, imtahansız Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn 30 dәqiqә әrzindә hәyata keçirilir.

VIII. Sürücülük vәsiqәsinin dәyişdirilmәsi üçün aşağıdakı sәnәdlәr tәqdim edilir:

1)Azәrbaycan Respublikası vәtәndaşının şәxsiyyәt vәsiqәsi (müvafiq olaraq Azәrbaycan Respublikasının әrazisindә әcnәbinin şәxsiyyәtini tәsdiq edәn sәnәd vә ya Azәrbaycan Respublikasının hüdudlarında istifadә edilmәsi üçün vәtәndaşlığı olmayan şәxsin şәxsiyyәt vәsiqәsi);

2)sürücülük vәsiqәsi (sürücülük vәsiqәsinin itirilmәsinә görә onun dәyişdirilmәsi halı istisna olmaqla);

3)qanunla müәyyәn edilmiş dövlәt rüsumunun ödәnilmәsi barәdә sәnәd;

4)bu Qanunun 34-cü maddәsinin V hissәsinin 2-4-cü bәndlәrindә nәzәrdә tutulduğu hallarda tibbi arayış. Sürücülük vәsiqәsinin dәyişdirilmәsinә sәbәb onun yazılarında dәqiqsizlik müәyyәn edilmәsi ilә bağlı olduqda dövlәt rüsumu ödәnilmir.

IX. Sürücülük vәsiqәsindә göstәrilmiş kateqoriyaların dәyişdirilmәsi mәqsәdi ilә sürücülük vәsiqәsinin dәyişdirilmәsi bu maddәnin birinci-dördüncü hissәlәrindә nәzәrdә tutulmuş qaydada hәyata keçirilir.

X. Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn verilmiş sürücülük vәsiqәlәrindәki mәlumatların mәrkәzlәşdirilmiş uçotunu aparmalıdır.

XI. Hәr hansı şәxs bu Qanunla müәyyәn edilmiş qaydada ona sürücülük vәsiqәsinin verilmәsi vә ya dәyişdirilmәsi haqqında әrizәyә baxılmamasından vә yaxud belә әrizәnin süründürülmәsindәn, habelә yol hәrәkәtinin qaydaları

Səhifə 24

üzrә nәzәri vә nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә vәrdişlәri üzrә tәcrübi imtahanlara onun buraxılmasından imtina edilmәsindәn inzibati qaydada vә (vә ya) mәhkәmәyә şikayәt edә bilәr.

XII. Bu Qanunun tәlәblәrinә zidd olaraq, sürücülük vәsiqәsinin verilmәsi vә ya dәyişdirilmәsi haqqında әrizәyә baxılmamasında vә ya süründürmәçilik edilmәsindә, yol hәrәkәtinin qaydaları üzrә nәzәri vә nәqliyyat vasitәlәrini idarәetmә vәrdişlәri üzrә tәcrübi imtahanlara buraxılmasından әsassız imtina edilmәsindә, habelә sürücülük vәsiqәsinin oğurlanmasında, qanunsuz hazırlanmasında, saxtalaşdırılmasında, satılmasında vә ya ondan qanunsuz istifadә olunmasında tәqsirli şәxslәr Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә nәzәrdә tutulmuş qaydada mәsuliyyәt daşıyırlar.

XIII. Nәqliyyat vasitәsini idarә etmә hüququnun mәhdudlaşdırılması müddәti qurtardıqda sürücülük vәsiqәsi aşağıdakı qaydada qaytarılır:

1)nәqliyyat vasitәsini idarә etmә hüququ bir ildәn çox müddәtә mәhdudlaşdırılmış şәxslәrә nәqliyyat vasitәsini idarәetmә vәrdişlәri üzrә tәcrübi imtahanı müvәffәqiyyәtlә verdiyi gün;

2)nәqliyyat vasitәsini idarә etmә hüququ bir il vә daha az müddәtә mәhdudlaşdırılmış şәxslәrә imtahansız, hәmin müddәt bitdiyi gün.

5 FӘSİL

Yol hәrәkәti qaydaları

Maddә 36. Yol hәrәkәti iştirakçılarının әsas vәzifәlәri vә hüquqları

I.Yol hәrәkәtinin iştirakçıları:

1)yol hәrәkәti Qaydalarına riayәt etmәli, bu Qanunun yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyi mәsәlәlәrinә dair tәlәblәrini bilmәli vә yerinә yetirmәlidirlәr;

2)yol hәrәkәtinin nizama salınmasında istifadә olunan nizamlayıcının vә svetoforların siqnallarına, yol nişanlarına, yolun nişanlanmasına, yol işlәrindә istifadә olunan sәs vә işıq siqnallarına, bәzi nәqliyyat vasitәlәrinin fәrqlәndirici nişanlarına vә nәqliyyat vasitәsi sürücülәrinin siqnallarına tabe olmalıdırlar;

3)yol hәrәkәti üçün tәhlükәsiz şәrait yaratmalı, öz hәrәkәtlәri vә ya hәrәkәtsizliyi ilә digәr hәrәkәt iştirakçılarına, onların nәqliyyat vasitәlәrinә vә başqa әmlaka zәrәr vurmamalıdırlar;

4)yol örtüyünü zәdәlәmәmәli vә ya çirklәndirmәmәli, yol nişanlarını çıxarmamalı, qarşısını kәsmәmәli, zәdәlәmәmәli, özbaşına yol nişanları, svetoforlar vә hәrәkәtin tәşkilinin digәr texniki vasitәlәrini quraşdırmamalıdırlar;

5)hәrәkәtә maneçilik törәdәn әşyaları vә ya materialları ataraq, boşaldaraq vә ya yolda qoyaraq yol hәrәkәtini çәtinlәşdirmәmәli vә ya onun tәhlükәsizliyi üçün qorxu törәtmәmәlidirlәr (bu cür maneәnin vә ya tәhlükәnin yaranmasına yol vermәmәk mümkün olmadıqda, onların mümkün qәdәr tez aradan qaldırılması üçün lazımi tәdbirlәr görmәli, bunu dәrhal etmәk mümkün olmadıqda isә, әl altında olan vasitәlәrlә digәr hәrәkәt iştirakçılarının xәbәrdar edilmәsini vә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanına mәlumat verilmәsini tәmin etmәlidirlәr);

6)yol hәrәkәti qanunvericiliyinә riayәt olunması barәdә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanlarının sәrәncamlarını yerinә yetirmәlidirlәr;

7)nәqliyyat, yol, kommunal vә digәr müәssisә vә tәşkilatların vәzifәli şәxslәri, yolda hәr hansı bir iş aparan fәhlәlәr, elәcә dә digәr şәxslәr müәyyәn edilmiş yol hәrәkәti qaydalarına tәsir göstәrә bilәcәk maneәlәr yaratmaqdan vә başqa hәrәkәtlәrdәn çәkinmәlidirlәr.

II. Yol hәrәkәti qaydalarına riayәt edәn yol hәrәkәtinin hәr bir iştirakçısı digәr şәxslәrdәn hәmin qaydaların tәlәblәrini gözlәmәyi tәlәb edә bilәr.

III. Yol hәrәkәti iştirakçılarının:

1)tәhlükәsiz vә rahat yol hәrәkәti şәraitinә malik olmaq, yolların, küçәlәrin, meydanların vә dәmiryol keçidlәrinin hәrәkәtin tәhlükәsizliyi tәlәblәrinә uyğunsuzluğu nәticәsindә dәymiş zәrәrin ödәnilmәsini tәlәb etmәk;

2)Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanları vә yol sahiblәri qüvvәdә olan qanunvericiliyi pozduqda, onların hәrәkәtlәrindәn mәhkәmәyә şikayәt etmәk;

3)hidrometeorologiya, yol, kommunal vә başqa tәşkilatlardan yol hәrәkәt şәraiti haqqında mәlumat almaq hüquqları vardır.

Maddә 37. Mexaniki nәqliyyat vasitәsi sürücüsünün vәzifәlәri

I.Mexaniki nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü:

1)sürücülük vәsiqәsini (fәrdi nәqliyyat vasitәsinin sahibi olmadıqda, sürücünün nәqliyyat vasitәsini idarә etmәk hüququna dair müәyyәn edilmiş qaydada tәsdiqlәnmiş etibarnamәsini vә ya nәqliyyat vasitәsinә ümumi mülkiyyәt hüququna dair şәhadәtnamәsini), sürücülük vәsiqәsi müәyyәn edilmiş qaydada Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn alınmış olduqda isә onu әvәz edәn xüsusi arayışı, nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsini, nәqliyyat vasitәsinin sahibinin mülki mәsuliyyәtinin icbari sığortası müqavilәsinin Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyinә uyğun olaraq bağlanması faktını tәsdiq edәn sığorta şәhadәtnamәsini, nәqliyyat vasitәlәrindәn kommersiya mәqsәdlәri üçün istifadә edildikdә xüsusi razılıq vә ya yol (marşrut) vәrәqәsini vә daşınan yüklәrә dair sәnәdlәri özündә saxlamalıdır;

Səhifə 25

2)Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı әmәkdaşının tәlәbi ilә nәqliyyat vasitәsini dayandırdıqda, hәmin әmәkdaş yaxınlaşdıqdan sonra bu maddәnin birinci hissәsinin 1-ci bәndindә göstәrilәn sәnәdlәri yoxlanılması üçün ona tәqdim etmәlidir vә zәruri olduqda hәmin әmәkdaşın tәlәbi ilә nәqliyyat vasitәsindәn çıxmalıdır;

3)yola düşmәzdәn qabaq nәqliyyat vasitәlәrinin istismara buraxılmasına dair bu Qanunun 1 saylı әlavәsinә uyğun olaraq, nәqliyyat vasitәsinin texniki cәhәtdәn sazlığını yoxlamalı vә onu yol boyu tәmin etmәlidir;

4)yol hәrәkәti şәraitini, nәqliyyat vasitәsinin vә yükün xüsusiyyәtlәrini nәzәrә almaqla, nәqliyyat vasitәsini müәyyәn edilmiş mәhdudiyyәtdәn artıq olmayan sürәtlә idarә etmәlidir;

5)hәrәkәt zolağının dәyişmәsi, dönmә, ötmә, hәrәkәtә başlama vә dayanma ilә bağlı manevrlәr edәrkәn, xarici işıq siqnallarının kömәyi ilә, bunlar olmadıqda vә ya nasaz olduqda isә, әl işarәlәri ilә digәr hәrәkәt iştirakçılarını xәbәrdar etmәlidir;

6)konstruksiyasında nәzәrdә tutulmuş tәhlükәsizlik kәmәrlәri ilә tәchiz edilmiş avtomobildә hәrәkәt edәrkәn kәmәri bağlamalı vә sәrnişinlәrin dә kәmәri bağlamasını tәmin etmәli (12 yaşınadәk uşaqların, geriyә hәrәkәt manevri edәn sürücülәrin, hamilә qadınların, sürücülüyü öyrәnәn şәxs nәqliyyat vasitәsini idarә edәrkәn onu öyrәdәnin, yaşayış mәntәqәlәrindә isә bunlardan başqa, operativ nәqliyyat vasitәsi sürücülәrinin vә sәrnişinlәrinin kәmәri bağlamamasına yol verilir), motosikletdә isә motoşlemi düymәlәmәli vә sәrnişinlәrin dә motoşlemi düymәlәmәsini tәmin etmәlidir;

7)üstün keçid hüququ olan, qırmızı vә ya göy sayrışan işıq vә xüsusi sәs siqnalı ilә işarә verәn nәqliyyat vasitәsi yaxınlaşdıqda, sağa dönmә işıq göstәricisini yandırmalı, hәmin nәqliyyat vasitәlәri üçün zolağı boşaltmalı vә ya yol qırağına mümkün qәdәr yaxın hәrәkәt etmәli, zәrurәt olduqda isә nәqliyyat vasitәsini dayandırmalıdır, üstün keçid hüququ olan, qırmızı vә ya göy sayrışan işıq vә xüsusi sәs siqnalı ilә işarә verәn nәqliyyat vasitәsinin müşayiәt etdiyi mütәşәkkil nәqliyyat dәstәsinә qoşularaq hәrәkәt etmәmәlidir;

8)hәrәkәt tәhlükәsizliyi üçün qorxu törәdәn alkoqol, narkotik vasitәlәr, psixotrop maddәlәr vә ya güclü tәsir göstәrәn digәr maddәlәrin istifadә edilmәsi nәticәsindә, diqqәti vә çevikliyi azaldan dәrman vasitәlәrinin tәsiri altında, xәstә vә әzgin, yorğun vәziyyәtdә nәqliyyat vasitәsini idarә etmәmәli, habelә nәqliyyat vasitәsini idarә etmәk ixtiyarını bu cür vәziyyәtdә olan vә ya eyni kateqoriyalı nәqliyyat vasitәsini idarә etmәk hüququ olmayan şәxsә vermәmәlidir;

9)yolda su vә ya palçıq olduqda, nәqliyyat vasitәsini idarә edәrkәn, onların piyadalara, binalara vә başqa nәqliyyat vasitәlәrinә sıçramamasına çalışmalıdır;

10)hәrәkәtdә olan nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyat nişanının görünmәsi üçün onun tәmiz saxlanılmasını tәmin etmәlidir;

11)yol hәrәkәtinin әn müdafiәsiz iştirakçılarının — uşaqların, әlillәrin, velosipedçilәrin vә qocaların tәhlükәsiz hәrәkәtini tәmin etmәk üçün mümkün olan bütün tәdbirlәri görmәli, küçәni keçәn kor piyadanın siqnalı ilә (siqnal — ağ әsanın qaldırılmasıdır) nәqliyyat vasitәsini dәrhal dayandırmağa borcludur;

12)Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının әmәkdaşı tәrәfindәn sağ әlindәki üfüqi vәziyyәtdә olan jezllә vә ya onların nәqliyyat vasitәlәrindәki qırmızı vә ya göy sayrışan işıqla vә yaxud xüsusi sәs siqnalı ilә ona verilәn işarәyә nәqliyyat vasitәsini dayandırmalıdır;

13)Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı әmәkdaşlarının tәlәbi ilә alkoqol, narkotik vasitәlәr, psixotrop maddәlәrdәn vә ya güclü tәsir göstәrәn digәr maddәlәrin istifadә edilmәsi nәticәsindә sәrxoşluq vәziyyәtinin yoxlanılması üçün müayinәdәn keçmәlidir;

14)nәqliyyat vasitәsini idarә etmәk qabiliyyәtinin tәsdiqi üçün müәyyәn olunmuş hallarda tibbi müayinәdәn keçmәlidir;

15)tәcili tibi yardıma ehtiyacı olan şәxslәri daşımalıdır.

II. Bu maddә ilә müәyyәn edilmiş sәnәdlәr özündә olmayan nәqliyyat vasitәsinin sahibi Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş qaydada mәsuliyyәt daşıyır.

III. Mexaniki nәqliyyat vasitәlәri:

1)tәcili tibbi yardım göstәrmәk üçün eyni sәmtә gedәn sәhiyyә işçilәrinә;

2)yol-nәqliyyat hadisәlәri vә ya nasazlıq nәticәsindә zәdәlәnmiş nәqliyyat vasitәlәrinin daşınması üçün (yalnız yük daşıyan nәqliyyat vasitәlәrini), tәbii fәlakәt yerlәrinә getmәk üçün, elәcә dә qüvvәdә olan qanunvericiliklә nәzәrdә tutulmuş digәr tәxirәsalınmaz hallarda, Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanlarının әmәkdaşlarına tәqdim edilmәlidir.

Qeyd: 1) bu maddәnin üçüncü hissәsindә nәzәrdә tutulmuş mәqsәdlәr üçün nәqliyyat vasitәsinin tәqdim edilmәsi tәlәbi diplomatik korpusa vә digәr şәxslәrә mәxsus nәqliyyat vasitәlәrinә şamil edilmir; 2) nәqliyyat vasitәsindәn istifadә etmiş şәxslәr sürücünün tәlәbi ilә yol getmә müddәtini, gedilmiş mәsafәni, özünün soyadını, vәzifәsini, xidmәti vәsiqәsinin nömrәsini, işlәdiyi tәşkilatın adını göstәrmәklә arayış vermәli vә ya yol vәrәqәsindә qeyd aparmalıdırlar, tibb işçilәri isә sürücüyә müәyyәn edilmiş nümunәdә arayış vermәlidirlәr; 3) nәqliyyat vasitәsinin Azәrbaycan Respublikası müvafiq icra hakimiyyәti orqanının әmәkdaşına tәqdim edilmәsi ilә әlaqәdar xәrclәr nәqliyyat vasitәsi sahibinin tәlәbi ilә müәyyәn edilmiş qaydada hәmin orqanlar tәrәfindәn ödәnilir.

IV. Mexaniki nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü yol-nәqliyyat hadisәsi zamanı:

Səhifə 26

1)nәqliyyat vasitәsini yerindәn tәrpәtmәmәli, qәza dayanma nişanını qurmalı, qәza işıq siqnalını yandırmalı, ya da yanıb-sönәn qırmızı işıq fәnәrini qoymalı, hadisәyә aidiyyәti olan әşyaların yerini dәyişmәmәlidir;

2)zәrәr çәkәnlәrә ilk tibbi yardım göstәrilmәsi üçün mümkün olan tәdbirlәri görmәli, “Tәcili tibbi yardım” maşını çağırmalı, zәrәr çәkәnlәri hәyat üçün tәhlükәli xәsarәt aldığı hallarda isә, onu sәmt üzrә gedәn nәqliyyat vasitәsi ilә yaxınlıqdakı tibbi müәssisәyә göndәrmәli, bu mümkün olmadıqda isә, özünün nәqliyyat vasitәsi ilә aparmalı, orada şәxsiyyәtini tәsdiq edәn sәnәd vә ya vәsiqә, nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyatı sәnәdini tәqdim etmәklә özünün soyadını, nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat nömrә nişanını bildirmәli, sonra hadisә yerinә qayıtmalıdır;

3)başqa nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti qeyri- mümkün olduqda, yolun hәrәkәt hissәsini boşaltmalıdır. Yolun hәrәkәt hissәsini boşaltmaq vә ya zәrәr çәkәnlәri öz nәqliyyatında müalicәxanaya aparmaq zәrurәti olduqda, şahidlәrin iştirakı ilә әvvәlcә nәqliyyat vasitәsinin vәziyyәtini, izlәri vә hadisәyә aidiyyәti olan әşyaları qeyd etmәli vә onların qorunması, nәqliyyat vasitәlәrinin hadisә yerinin yanından keçmәsini tәşkil etmәk üçün mümkün olan bütün tәdbirlәri görmәlidir;

4)hadisә haqqında Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanına xәbәr vermәli, hadisәni görmüş adamların soyadlarını, ünvanlarını yazmalı vә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı әmәkdaşlarının gәlmәsini gözlәmәlidir;

5)әgәr yol-nәqliyyat hadisәsi nәticәsindә heç kim xәsarәt almamışdırsa, maddi zәrәr cüzidirsә, nәqliyyat vasitәlәrindә, onların hәrәkәt etmәsinә mane ola bilәcәk nasazlıq yoxdursa vә yol-nәqliyyat hadisәsini törәdәnlәr hadisәnin baş verdiyi şәraiti qiymәtlәndirmәkdә razılığa gәlәrlәrsә, hadisәnin sxemini tәrtib edib imzaladıqdan sonra, hadisәni müәyyәn olunmuş qaydada sәnәdlәşdirmәk üçün Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanına gәlmәlidirlәr.

V. Mexaniki nәqliyyat vasitәsinin sürücüsünә:

1)nәqliyyat vasitәsini qapıları bağlanmamış vәziyyәtdә yerindәn tәrpәtmәk vә ya onun hәrәkәti zamanı qapıları açmaq;

2)nәqliyyat vasitәsini idarә etmәkdәn diqqәti yayındıra bilәcәk söhbәtdә iştirak etmәk, nәqliyyat vasitәsinin hәrәkәti zamanı telefonu әldә saxlamaqla ondan istifadә etmәk;

3)hәrәkәt zamanı sükanı әlindәn buraxmaq, mühәrriki söndürülmüş nәqliyyat vasitәsini әtalәtlә idarә etmәk;

4)nәqliyyat vasitәsinin tәkәrlәrindә vә ya banında yol örtüyünü zibillәyәn palçıq vә s. varsa, yaxud onlardan yanacaq-sürtkü materiallarının, kimyәvi maddәlәrin, tikinti vә digәr materiallarının axması olarsa, onlarla örtüyü tәkmillәşdirilmiş yollarda hәrәkәt qadağandır.

VI. Mexaniki nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü Beynәlxalq yol hәrәkәtindә iştirak etdikdә:

1)nәqliyyat vasitәsinin qeydiyyat şәhadәtnamәsini, sürücülük vәsiqәsini vә daşınan yüklәrә dair sәnәdlәri özündә saxlamalıdır;

2)nәqliyyat vasitәsindә onu qeydә almış dövlәtin dövlәt qeydiyyat nişanı vә fәrqlәnmә nişanı olmalıdır;

3)yük avtomobillәrinin vә avtobusların nәzarәt qurğusu (taxoqraf) olmadan vә ya işlәmәyәn, yaxud möhürlәnmәsi pozulmuş taxoqrafla, habelә sürücünün iş vә istirahәt rejimini әks etdirәn taxoqramları doldurmadan idarә etmәmәlidir.

Maddә 38. Velosipedçinin vәzifәlәri

Mühәrriksiz velosipedi idarә edәn şәxs xüsusi velosiped zolaqları ilә, bunlar olmadıqda isә yolun, küçәnin hәrәkәt hissәsinin kәnarı vә ya yol çiyinlәri ilә hәrәkәt etmәli vә bunun üçün:

1)texniki cәhәtdәn saz vә lazımınca tәchiz olunmuş velosipeddәn istifadә etmәlidir;

2)velosipedi idarә etmәyә mane olan yük vә ya sәrnişin daşımamalıdır.

Maddә 39. Mal-qara ötürәnlәrin vәzifәlәri

Mal-qara ötürәnlәr:

1)mal-qaranı asfalt vә sement-beton örtüklü yollarla ötürmәmәlidirlәr;

2)sutkanın qaranlıq vaxtında vә mәhdudiyyәtli görünmә şәraitindә, dәmir yollarından, yolların, küçәlәrin, meydanların vә bu mәqsәd üçün xüsusi olaraq ayrılmayan yerlәrindәn, habelә yolun hәrәkәt hissәsindәn mal-qaranı ötürmәmәlidirlәr;

3)mal-qara sürüsünü yoldan son dәrәcә diqqәtli nәzarәt etmәklә ötürmәlidirlәr.

Maddә 40. Piyadanın vәzifәlәri

I.Piyada:

1)sәki ilә, piyada zolağı ilә, yol çiyinlәri ilә, bunlar olmadıqda isә velosipedçilәrin hәrәkәtini çәtinlәşdirmәmәk şәrti ilә velosiped yolu ilә hәrәkәt etmәli vә ya ayırıcı zolağı olan yollarda hәrәkәt hissәsinin xarici kәnarı ilә getmәlidir (iri әşyalar daşıyan vә ya aparan piyadaların, habelә mühәrriksiz әlil arabalarında gedәn şәxslәrin sәki vә ya yol çiyini ilә hәrәkәti başqa piyadalar üçün maneә yaratdıqda, onlar yolun hәrәkәt hissәsinin kәnarı ilә gedә bilәrlәr);

2)dәmiryolunu, avtomobil yolunun hәrәkәt hissәsini, küçәlәri piyada keçidlәri ilә, o cümlәdәn yeraltı vә yerüstü keçidlәrlә, bunlar olmadıqda isә yolayrıclarında sәki xәtti vә ya yol çiyni xәtlәri boyunca keçmәlidir;

Səhifə 27

3)yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda yolun hәrәkәt hissәsi ilә hәrәkәt etdikdә nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti istiqamәtinә qarşı getmәlidir (mühәrriksiz әlil arabalarında hәrәkәt edәn, motosiklet, moped, velosiped sürәn şәxslәr belә hallarda nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti istiqamәtindә getmәlidirlәr);

4)ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәsini vә taksini, yalnız yolun hәrәkәt hissәsindәki nisbәtәn azca hündürә qaldırılmış minik meydançalarında, onlar olmadıqda isә, sәkidә vә ya yol çiyinlәrindә gözlәmәlidir (azca hündürә qaldırılmış minik meydançalarının olmadığı dayanacaq mәntәqәlәrindә nәqliyyat vasitәsinә minmәk üçün yolun hәrәkәt hissәsinә yalnız nәqliyyat vasitәsi dayandıqdan sonra çıxmağa icazә verilir. Nәqliyyat vasitәsindәn düşdükdәn sonra lәngimәdәn yolun hәrәkәt hissәsini tәrk etmәk lazımdır);

5)hәrәkәtin nizamlandığı yerlәrdә nizamlayıcının vә ya piyada svetoforunun, o olmadıqda isә, nәqliyyat svetoforunun işarәsini әsas tutmalıdır;

6)yolun hәrәkәt hissәsindә zәrurәt olmadan lәngimәmәli vә dayanmamalıdır;

7)üstün keçid hüququ olan, qırmızı vә ya göy sayrışan işıq vә xüsusi sәs siqnalı ilә işarә verәn nәqliyyat vasitәsi yaxınlaşdıqda, yolun hәrәkәt hissәsini keçmәmәlidir (hәrәkәt hissәsindә olanlar isә bu nәqliyyat vasitәlәrinә yol vermәli vә hәrәkәt hissәsini dәrhal boşaltmalıdırlar);

8)dayanmış nәqliyyat vasitәsinin vә ya görmә sahәsini mәhdudlaşdıran başqa maneәnin arxasından yolun hәrәkәt hissәsinә çıxmazdan әvvәl yaxınlaşan nәqliyyat vasitәsinin olmadığını yәqin etmәlidir;

9)görünmә zonasında keçid vә ya yolayrıcı olmadıqda, ayırıcı zolaq olmayan vә sәdd çәkilmәyәn, hәr iki tәrәfdәn yaxşı görünәn sahәlәrdә hәrәkәt hissәsinin kәnarına nisbәtәn yolu düzbucaq altında keçmәlidir;

10)sutkanın qaranlıq vaxtı yolun işıqlanmayan hissәlәrindә yalnız görünüş dairәsindә nәqliyyat vasitәsi olmadıqda keçmәlidir.

II. Piyada, nizamlanmayan piyada keçidlәrindә yolun hәrәkәt hissәsinә yalnız yaxınlaşmaqda olan nәqliyyat vasitәlәrinәdәk mәsafәni, onların sürәtini qiymәtlәndirdikdәn vә yolu keçmәyin onlar üçün tәhlükәsiz olacağını yәqin etdikdәn sonra çıxa bilәr.

III. Keçidi başa çatdıra bilmәmiş piyadalar nәqliyyat vasitәlәrinin әks istiqamәtli hәrәkәtlәrini ayıran xәttin üstündә dayanıb gözlәmәlidirlәr. Piyadalar yalnız hәrәkәtin tәhlükәsizliyinә әmin olduqdan sonra vә svetoforun (nizamlayıcının) siqnalını nәzәrә almaqla yolu keçmәyә davam edә bilәrlәr.

IV. Mütәşәkkil piyada dәstәlәrinә yalnız nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti istiqamәtindә, yolun hәrәkәt hissәsinin sağ tәrәfi ilә, bir sırada dörd nәfәrdәn çox olmayan dәstә ilә getmәyә icazә verilir. Dәstәnin qabağında vә arxasında — sol tәrәfdә müşayiәtçilәr olmalıdırlar, onlar әllәrindә qırmızı bayraqcıqlar, sutkanın qaranlıq vaxtında vә mәhdudiyyәtli görünmә şәraitindә isә, yandırılmış fәnәrlәr: qabaqda — ağ, arxada — qırmızı işıq fәnәri tutmalıdırlar.

V. Uşaqları dәstә halında yalnız sutkanın işıqlı vaxtı vә böyüklәrin müşayiәti ilә ancaq sәki ilә, piyada yolu ilә, bunlar olmadıqda isә yol çiyini ilә aparmağa icazә verilir.

Maddә 41. Sәrnişinin vәzifәlәri

Sәrnişin:

1)nәqliyyat vasitәsinә yalnız xüsusi minik meydançasından, belә meydança olmadıqda isә, sәkidәn vә ya yolun çiyini tәrәfdәn yalnız nәqliyyat vasitәsi tam dayandıqdan sonra minib-düşmәlidir (sәrnişinlәrin sәki vә ya yolun çiyini tәrәfdәn minib-düşmәsi mümkün olmayan halda, onlar yolun hәrәkәt hissәsindәn o şәrtlә minib-düşә bilәr ki, bu, tәhlükәli olmasın vә hәrәkәtin digәr iştirakçıları üçün maneә yaratmasın);

2)hәrәkәt vaxtı sürücünün diqqәtini nәqliyyat vasitәsini idarә etmәkdәn yayındırmamalıdır;

3)tәhlükәsizlik kәmәri olan avtomobildә gedәrkәn kәmәri bağlamalı, motosikletdә isә motoşlem geyinmәlidir.

Maddә 42. Hәrәkәtә başlama, manevr etmә

I.Sürücü hәrәkәtә başlamazdan, yerdәyişmәzdәn, dönmәzdәn, ötmәzdәn vә dayanmazdan qabaq müvafiq istiqamәtә dönmәk üçün xarici işıq siqnallarının kömәyi ilә, bunlar olmadıqda vә ya nasazlıq yarandıqda isә әl işarәlәri ilә siqnal vermәlidir. Bu zaman manevr tәhlükәsiz olmalı vә hәrәkәtin digәr iştirakçıları üçün maneә yaratmamalıdır.

II. Yana uzadılmış sol qol, yaxud yana uzadılaraq düzbucaq şәkildә dirsәkdәn yuxarı bükülmüş sağ qol sola (geriyә) dönmә siqnalına uyğundur. Yana uzadılmış sağ qol, yaxud yana uzadılaraq düzbucaq şәklindә dirsәkdәn yuxarı bükülmüş sol qol sağa dönmә siqnalına uyğundur. Yuxarı qaldırılmış sol vә ya sağ qol tormozlama siqnalına uyğundur.

III. Dönmә göstәricilәri vә ya әl ilә siqnal manevrә başlamazdan әvvәl verilir, manevr qurtardıqdan sonra isә dәrhal kәsilir (әl ilә verilәn siqnal bilavasitә manevrә başlamazdan әvvәl qurtara bilәr). Bu zaman verilәn siqnal hәrәkәtin digәr iştirakçılarını çaşdırmamalıdır. Siqnal vermәsi sürücüyә üstünlük vermir vә onu tәhlükәsizlik tәdbirlәri görmәkdәn azad etmir.

IV. Sürücü yola bitişik әrazidәn (yolun hәr iki tәrәfinә bitişik olan vә nәqliyyat vasitәlәrinin birbaşa hәrәkәti üçün nәzәrdә tutulmayan torpaq sahәlәri vә orada yerlәşәn hәyәtlәr, yaşayış massivlәri, avtomobil duracaqları, yanacaqdoldurma mәntәqәlәri, müәssisәlәr vә başqa obyektlәr) yola çıxarkәn, yolda gedәn nәqliyyat vasitәlәrinә vә piyadalara, yoldan kәnara çıxdıqda isә, hәrәkәt yolunu kәsәn piyadalara vә velosipedçilәrә yol vermәlidir.

Səhifə 28

V.Sürücü yerdәyişmә zamanı hәrәkәt istiqamәtini dәyişmәdәn eyni sәmtә gedәn nәqliyyat vasitәlәrinә yol vermәlidir. Eyni sәmtә gedәn nәqliyyat vasitәlәri yerdәyişmәni eyni vaxtda edirlәrsә, onda sürücü özündәn sağdakı nәqliyyat vasitәsinә yol vermәlidir.

VI. Dairәvi hәrәkәt tәşkil edilmiş yolayrıcında dönmәk istisna olmaqla, sağa, sola vә ya geriyә dönmәzdәn әvvәl sürücü hәmin istiqamәtdә hәrәkәt hissәsindә müvafiq kәnar vәziyyәt tutmalıdır. Solda hәrәkәt hissәsi ilә bir

sәviyyәdә yerlәşәn eyni istiqamәtli tramvay yolları olduqda, 5.8.1 vә ya 5.8.2 nişanları ilә başqa hәrәkәt qaydası müәyyәn edilmәmişdirsә, hәmin yollardan keçәrәk sola vә geriyә dönmәk lazımdır. Bu zaman tramvay üçün maneә yaradılmamalıdır.

VII. Elә dönmәk lazımdır ki, nәqliyyat vasitәsi hәrәkәt hissәlәrinin kәsişdiyi yerdәn çıxarkәn, qarşıdan gәlәn nәqliyyatın yoluna keçmәsin. Nәqliyyat vasitәsi sağa dönәrkәn, hәrәkәt hissәsinin mümkün qәdәr sağ kәnarına yaxın hәrәkәt etmәlidir.

VIII. Nәqliyyat vasitәsi öz qabaritinә vә ya başqa sәbәblәrә görә bu maddәnin altıncı hissәsinin tәlәblәrinә әmәl etmәklә dönә bilmirsә, hәmin tәlәblәrdәn kәnara çıxmağa o şәrtlә yol verilir ki, hәrәkәt tәhlükәsizliyi tәmin olunsun vә bu, digәr nәqliyyat vasitәlәri üçün maneә yaratmasın.

IX. Yolayrıcından kәnarda sola vә ya geriyә dönәrkәn, relssiz nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü qarşıdan gәlәn nәqliyyat vasitәlәrinә vә eyni istiqamәtdә gedәn travmaya yol vermәlidir. Yolayrıcından kәnarda geri dönәrkәn, yolun sol kәnarı tәrәfdәn manevr etmәk üçün hәrәkәt hissәsinin eni kifayәt qәdәr olmadıqda, hәrәkәt hissәsinin sağ kәnarından (yolun sağ qırağından) manevr etmәyә yol verilir. Bu zaman sürücü arxadan vә qarşıdan gәlәn nәqliyyat vasitәlәrinә yol vermәlidir.

X.Nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәt trayektoriyaları kәsişdikdә, keçmәnin növbәliliyi isә qaydalarda göstәrilmәdikdә, sağ tәrәfdәn hәrәkәt edәn nәqliyyat vasitәsinә üstünlük verilir.

XI. Tormozlama zolağı olduqda, hәrәkәt istiqamәtini dәyişmәk istәyәn sürücü vaxtında hәmin zolağa keçmәli vә yalnız burada sürәti azaltmalıdır. Yola giriş yerindә sürәtlәndirmә zolağı olduqda, sürücü hәmin zolaqla getmәli vә bu yolla gedәn nәqliyyat vasitәlәrinә yol verәrәk qonşu zolağa keçmәlidir.

XII. Aşağıdakı hallarda geriyә dönmәk qadağandır:

1)piyada keçidlәrindә;

2)tunellәrdә;

3)körpülәrdә, estakadalarda vә onların altında;

4)dәmiryol keçidlәrindә;

5)әn azı bir istiqamәtdә yolun 100 metrdәn az hissәsi görünәn yerlәrdә;

6)ümumi istifadәdә olan nәqliyyatın dayanacaq mәntәqәlәrinin yerlәşdiyi yerlәrdә.

XIII. Nәqliyyat vasitәsinin geriyә hәrәkәtinә o şәrtlә icazә verilir ki, bu manevr tәhlükәsiz olsun vә hәrәkәtin digәr iştirakçılarına maneә yaratmasın. Lazım gәldikdә, sürücü başqa şәxslәrin kömәyindәn istifadә etmәlidir.

XIV. Yolayrıclarında vә bu maddәnin on ikinci hissәsinә әsasәn, geriyә dönmәnin qadağan edildiyi yerlәrdә geriyә hәrәkәt qadağandır.

XV. Yol nişanları ilә hәrәkәt üstünlüyü müәyyәn edilmәmişdirsә, dairәvi hәrәkәt tәşkil olunmuş yolayrıcına daxil olan sürücü dairәdә hәrәkәt edәn nәqliyyat vasitәlәrinә yol vermәlidir.

Maddә 43. Avtomagistrallarda hәrәkәt

I.Nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri avtomagistrala girdikdә, avtomagistralda hәrәkәt edәn nәqliyyat vasitәlәrinә yol vermәlidirlәr. Sürәtlәndirmә zolağı olduqda, sürücülәr bundan istifadә etmәlidirlәr.

II. Avtomagistrallarda:

1)piyadaların, mal-qaranın, at-araba nәqliyyatının, yük motorollerlәrinin, atlıların, әl arabalarının, velosipedlәrin, mopedlәrin, traktorların, kәnd tәsәrrüfatı maşınlarının vә özügedәn maşınların, texniki xarakteristikasına vә ya vәziyyәtinә görә, sürәti saatda 50 kilometrdәn az olan digәr nәqliyyat vasitәlәrinin, avtomagistralda xidmәt işlәrinin görülmәsi halları istisna olmaqla, yol maşınlarının hәrәkәti;

2)icazә verilәn maksimum kütlәsi 3,5 tondan artıq olan yük avtomobillәrinin ikinci zolaqdan sonrakılarda

hәrәkәti;

3) 5.15 vә ya 6.11 nişanları ilә işarә edilmiş xüsusi dayanacaq meydançalarından kәnarda dayanmaq vә ya durmaq;

4)geriyә dönmәk vә ayırıcı zolağın texnoloji kәsiklәrinә girmәk;

5)geriyә hәrәkәt etmәk;

6)sürmә tәlimi keçmәk qadağandır.

Səhifə 29

III.Sürücü avtomagistralın hәrәkәt hissәsindә mәcburi dayandıqda, nәqliyyat vasitәsini bu Qanunun tәlәblәrinә müvafiq nişanlamalı vә onu bu mәqsәd üçün nәzәrdә tutulan zolağa (hәrәkәt hissәsinin qırağını göstәrәn xәtdәn sağdakı yol hissәsinә) çıxarmaq üçün tәdbirlәr görmәlidir.

IV. Bu maddәnin tәlәblәri 5.3 nişanı ilә işarә olunmuş yollara da şamil edilir.

Maddә 44. Dәmiryol keçidlәrindә hәrәkәt

I.Nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri dәmir yollarını qatara (lokomotivә, drezinaya) yol vermәklә, yalnız dәmiryol keçidlәrindә keçә bilәrlәr.

II. Sürücü dәmiryol keçidinә yaxınlaşdıqda yol nişanlarını, svetoforları, nişanlama xәtlәrini, şlaqbaumun vәziyyәtini vә keçid növbәtçisinin göstәrişlәrini әsas tutmalı, yaxınlaşan qatarın (lokomotivin, drezinanın) olmadığını yәqin etmәlidir.

III. Keçidә girmәk:

1)svetoforun siqnalından asılı olmayaraq şlaqbaum bağlı olduqda vә ya bağlanmağa başladıqda;

2)svetoforun qadağan siqnalı yandıqda (şlaqbaumun vәziyyәtindәn vә mövcudluğundan asılı olmayaraq);

3)keçid növbәtçisi qadağan siqnalı verdikdә (növbәtçi әlindәki jezli, qırmızı fәnәri vә ya bayraqcığı başı üzәrindә tutaraq vә ya qollarını yana açaraq sinәsi, yaxud kürәyi sürücüyә tәrәf dayandıqda);

4)keçiddәn o tayda tıxac yarandıqda vә bu, sürücünü keçiddә dayanmağa mәcbur etdikdә;

5)keçidә qatar (lokomotiv, drezina) yaxınlaşdıqda (görünmә hәddindә);

6)qarşıdan hәrәkәt zolağına girmәklә, keçid qarşısında dayanmış nәqliyyat vasitәlәrinin yanından keçib getmәk qadağandır.

Bundan әlavә:

1)şlaqbaumu özbaşına açmaq;

2)qeyri-nәqliyyat vәziyyәtindә olan kәnd tәsәrrüfatı, yol, inşaat vә s. maşınları vә mexanizmlәri dәmiryol keçidindәn keçirmәk;

3)dәmiryol stansiyası rәisinin icazәsi olmadan, sürәti saatda 8 kilometrdәn aşağı olan nәqliyyat vasitәlәrinin, habelә traktora qoşulan yük kirşәsinin hәrәkәti qadağandır.

IV. Keçiddәn hәrәkәt qadağan olunan hallarda sürücü stop-xәttin, 2.5 nişanın vә ya svetoforun yanında, bunlar olmazsa, şlaqbauma azı 5 metr qalmış, şlaqbaum olmadıqda isә birinci relsә azı 10 metr qalmış dayanmalıdır.

V.Sürücü keçiddә mәcburi dayandıqda, adamları dәrhal nәqliyyat vasitәsindәn düşürmәli vә keçidi boşaltmaq üçün tәdbirlәr görmәlidir. Eyni zamanda sürücü:

1)yaxınlaşan qatarı saxlamaq üçün maşinistә dayanma siqnalı vermәyi imkan daxilindә iki adama başa salıb, onları dәmiryol xәtti boyunca 1000 metr mәsafәdә hәr iki tәrәfә (bir nәfәr olduqda isә yolun daha pis görünәn tәrәfinә) göndәrmәlidir;

2)nәqliyyat vasitәsinin yanında qalmalı vә ümumi hәyәcan siqnalları vermәlidir;

3)qatar görünәn kimi, ona tәrәf qaça-qaça dayanma siqnalı vermәlidir.

Qeyd: Dayanma siqnalı qolun dairәvi hәrәkәt etdirilmәsindәn ibarәtdir (gündüz parlaq rәngli parça, yaxud yaxşı görünәn hәr hansı әşya ilә, gecә mәşәl vә ya fәnәrlә). Ümumi hәyәcan siqnalı bir neçә dәfә, bir uzun vә üç qısa sәs siqnalı vermәkdәn ibarәtdir.

Maddә 45. Yaşayış zonalarında hәrәkәt

I.Yaşayış zonası olan әrazidә piyadaların hәrәkәtinә hәm sәkilәrdә, hәm dә yolun hәrәkәt hissәsindә icazә verilir. Yaşayış zonasında piyadalara üstünlük verilir, lakin onlar nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti üçün әsassız maneә yaratmamalıdırlar.

II. Yaşayış zonasında xüsusi olaraq ayrılmış, işarәlәrlә göstәrilmiş, nişanlanmış yerlәrdәn kәnarda saatda 20 kilometrdәn artıq sürәtlә hәrәkәt etmәk, sürmә tәlimi keçmәk, mühәrriki söndürmәdәn durmaq, habelә icazә verilәn maksimum kütlәsi 3,5 tondan çox olan yük avtomobillәrinin durması qadağandır.

III. Sürücülәr yaşayış zonasından çıxarkәn, hәrәkәtin digәr iştirakçılarına yol vermәlidirlәr.

IV. Bu maddәnin tәlәblәri hәyәt әrazilәrinә dә şamil edilir.

Maddә 46. Velosipedlәrin, mopedlәrin hәrәkәtlәrinә dair tәlәblәr

I.Velosipedlәr vә mopedlәr yalnız yolun sağ kәnar zolağında, yol nişanları vә ya yol nişanlanmasının tәlәblәrinә riayәt etmәklә, mümkün qәdәr sağ tәrәfdә bir cәrgә ilә hәrәkәt etmәlidirlәr. Piyadalar üçün maneә yaratmamaq şәrti ilә velosipedlәrin yol çiyini ilә hәrәkәtinә icazә verilir. Velosiped dәstәlәri yolun hәrәkәt hissәsi ilә getdiklәri vaxt hәrәsi 10 velosipedçidәn çox olmayan qruplardan ibarәt olmalıdırlar. Nәqliyyat vasitәlәrinin ötmәsini asanlaşdırmaq üçün dәstәlәrin arasındakı mәsafә 80—100 metr olmalıdır.

II. Velosiped vә moped sürücülәrinә:

1)sükanı tutmadan vә ya tәhlükәsizlik dәbilqәlәrindәn istifadә qaydalarını pozmaqla hәrәkәt etmәk;

Səhifə 30

2)velosipedin vә mopedin uzunu vә ya eni üzrә qabaritlәrindәn 0,5 metrdәn artıq kәnara çıxan vә ya velosipedi, mopedi idarә etmәyә mane olan yük aparmaq;

3)velosiped yolu olduğu halda, onun yanındakı yolla hәrәkәt etmәk;

4)tramvay hәrәkәti olan yollarda vә hәmin istiqamәtdә hәrәkәt üçün birdәn artıq zolağı olan yollarda sola vә ya geriyә dönmәk;

5)sәrnişin daşımaq;

6)nasaz, müәyyәn olunmuş qaydada tәchiz edilmәyәn velosipeddәn istifadә etmәk;

7)velosiped vә ya mopedlә birgә istismar üçün nәzәrdә tutulan qoşqunun yedәyә alınması istisna olmaqla, velosipedlәri vә mopedlәri, elәcә dә velosipedlәrlә vә mopedlәrlә yedәyә almaq qadağandır.

III. Yolayrıcından kәnarda yolun velosiped yolu ilә nizamlanmayan kәsişmәsindә velosiped vә moped sürücülәri bu yolla hәrәkәt edәn nәqliyyat vasitәlәrinә yol vermәlidirlәr.

Maddә 47. At arabalarının sürülmәsinә vә mal-qaranın ötürülmәsinә dair tәlәblәr

I.At arabalarının (kirşәlәrin), yük vә minik heyvanlarının yalnız yolun sağ kәnar zolağından mümkün qәdәr sağ tәrәfdә bir cәrgәdә hәrәkәtlәrinә icazә verilir. Piyadalar üçün maneә yaratmamaq şәrtilә onların yol çiyni ilә dә hәrәkәt etmәlәri mümkündür.

II. Yola bitişik әrazidәn vә ya ikinci dәrәcәli yoldan çıxan zaman görünmә mәhdud olan yerdә at arabasının (kirşәnin) sürücüsü heyvanı cilovundan tutaraq әsas yola çıxarmalıdır.

III. Ötmәni asanlaşdırmaq üçün yük vә minik heyvanları sürülәrә, at arabaları (kirşәlәr) isә sayı 5-dәn çox olmayan dәstәlәrә bölünmәlidirlәr, bu dәstә vә sürülәr arasındakı mәsafә әn azı 80—100 metr olmalıdır.

IV. Mal-qaranı yolda sutkanın işıqlı vaxtı vә nәzarәt etmәklә ötürmәk lazımdır. Mal-qara ötürәnlәr mal-qaranı yolun mümkün qәdәr sağ kәnarı ilә ötürmәlidirlәr.

V. Mal-qara dәmiryol xәtlәrinin vә yolun hәrәkәt hissәsinin üstündәn keçirildikdә, sürü mal-qaranı ötürәnlәrin sayı nәzәrә alınmaqla elә sayda dәstәlәrә bölünmәlidir ki, mal-qaranın tәhlükәsiz keçirilmәsini tәmin etmәk mümkün olsun.

VI. At arabası nәqliyyatının (kirşәsinin) sürücüsünә, yük vә minik heyvanlarını sürәnlәrә, mal-qaranı ötürәnlәrә:

1)mal-qaranı yolda nәzarәtsiz qoymaq;

2)mal-qaranı dәmiryol xәtlәrinin vә yolların üstündәn xüsusi olaraq bu mәqsәd üçün ayrılmış yerlәrdәn kәnarda, habelә sutkanın qaranlıq vaxtında vә mәhdud görünmә şәraitindә keçirmәk (müxtәlif sәviyyәlәrdә mal- qaranı ötürmә yerlәrindәn başqa);

3)mal-qaranı asfalt vә sement-beton örtüklü yollarla ötürmәk qadağandır.

Qeyd: At arabaları (kirşәlәr) işığı әks etdirәn qurğu ilә, sutkanın qaranlıq vaxtı isә, hәm dә fәnәrlәrlә tәchiz olunmalıdırlar.

Maddә 48. Nәqliyyat vasitәlәrinin üstün hәrәkәt rejimi ilә hәrәkәti vә bununla әlaqәdar digәr sürücülәrin vәzifәlәri

I.Üstündә “polis”, “tәcili tibbi yardım”, “yanğınsöndürәn” yazılar olan, habelә Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının müәyyәn etdiyi digәr nәqliyyat vasitәlәri xüsusi tapşırığı yerinә yetirәrkәn üstün hәrәkәt rejiminә malikdirlәr. Bu şәraitdә onların sürücülәri xüsusi işıq vә sәs siqnallarını qoşmalıdırlar.

II. Yuxarıda nәzәrdә tutulmuş nәqliyyat vasitәlәrindәn biri yaxınlaşdıqda, hәrәkәtdә iştirak edәn digәr nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri sağa dönmә işıq göstәricisini yandırmalı, üstün hәrәkәt rejimi ilә gedәn nәqliyyat vasitәlәri üçün zolağı boşaltmalı vә ya yol qırağına mümkün qәdәr yaxın hәrәkәt etmәli, zәrurәt olduqda isә nәqliyyat vasitәsini dayandırmalıdırlar. Üstün keçid hüququ olan, qırmızı vә ya göy sayrışan işıq vә xüsusi sәs siqnalı ilә işarә verәn nәqliyyat vasitәsinin müşayiәt etdiyi mütәşәkkil nәqliyyat dәstәsinә daxil olmayan nәqliyyat vasitәsinin belә mütәşәkkil nәqliyyat dәstәsinә qoşularaq hәrәkәt etmәsi qadağandır.

III. Yolayrıcından kәnarda, tramvay yollarının yolun hәrәkәt hissәsi ilә kәsişdiyi yerlәrdә tramvay, onun depodan çıxması hallarından başqa, relssiz nәqliyyat vasitәlәrinә nisbәtәn üstünlüyә malikdir.

IV. 5.9, 5.10.1, 5.10.2, 5.10.3 nişanları ilә işarә edilmiş, ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәlәri üçün nәzәrdә tutulmuş zolağı olan yollarda hәrәkәt edәn digәr nәqliyyat vasitәlәrinin hәmin zolaqda hәrәkәti vә dayanması qadağandır. Әgәr bu zaman hәmin zolaq qırıq-qırıq nişanlama xәtti ilә qalan hәrәkәt hissәsindәn ayrılmışdırsa, nәqliyyat vasitәlәri dönәrkәn bu zolağa keçә bәlәrlәr. Hәmçinin belә yerlәrdә yola girәrkәn vә hәrәkәt hissәsinin sağ kәnarında sәrnişinlәrin minmәsi vә düşmәsi üçün bu zolağa keçmәyә icazә verilir, lakin bu, ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәlәri üçün maneә yaratmamalıdır.

V.Yaşayış mәntәqәlәrindә sürücülәr işarәlәnmiş dayanacaqdan hәrәkәtә başlayan trolleybuslara vә avtobuslara yol vermәlidirlәr. Trolleybus vә avtobus sürücülәri yalnız onlara yol verildiyinә әmin olduqdan sonra hәrәkәtә başlaya bilәrlәr. Üstün hәrәkәt rejimli nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü yol hәrәkәtinin qalan iştirakçılarını tәhlükә altında qoymamaq şәrtilә, bu Qanunun tәlәblәrindәn kәnara çıxa bilәr. Bütün hallarda, o, nizamlayıcının siqnallarına tabe olmalıdır.

Səhifə 31

Maddә 49. Nәqliyyat vasitәlәrinin yolun hәrәkәt hissәsindә yerlәşmәsi

I. Normal hәrәkәt zamanı nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri vәziyyәtdәn asılı olaraq, yolun hәrәkәt hissәsinin sağ

kәnarı ilә hәrәkәt etmәlidirlәr. Yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda, habelә yaşayış mәntәqәlәrindә 5.1 vә ya

5.3 nişanları ilә işarәlәnmiş yolun hәrәkәt hissәsindә hәrәkәt istiqamәtindә sağ zolaq boş olduğu halda sol zolaqlarla hәrәkәt etmәk qadağandır.

II.Hәr istiqamәtdә azı iki hәrәkәt zolağı olan ikitәrәfli hәrәkәt yollarında qarşıdan hәrәkәt üçün nәzәrdә tutulmuş tәrәfә keçmәk qadağandır.

III. Üç hәrәkәt zolağı olan ikitәrәfli hәrәkәt yollarında nәqliyyat vasitәlәri yolun hәrәkәt hissәsinin mәrkәzindә yerlәşәn vә hәr iki istiqamәt üçün sol kәnar hesab olunan orta zolağa keçmәmәlidirlәr. Orta zolağa keçmәyә yalnız ötmә, yandan keçmә vә sola, yaxud geriyә dönmә üçün icazә verilir.

IV. Eyni istiqamәtdә azı iki hәrәkәt zolağı olan yolda tramvay yolları olduqda, tramvay yollarına çıxmaq qadağandır. Başqa yollarda nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri tramvay yaxınlaşarkәn, imkan olan kimi tramvay xәttini boşaltmalıdırlar.

V. Eyni istiqamәtdә üç vә daha çox hәrәkәt zolağı olan yolda nәqliyyat vasitәlәrinin bütün hәrәkәt zolaqlarını tutduqları intensiv hәrәkәt vaxtı asta gedәn nәqliyyat vasitәlәri yalnız sağ kәnar zolaqla hәrәkәt etmәli, tam kütlәsi 3,5 tondan çox olan nәqliyyat vasitәlәri isә hәmin istiqamәtdә sol kәnar hәrәkәt zolağını tutmamalıdır; hәrәkәt istiqamәtini sola dәyişmәk vә ya dönmә halları istisna tәşkil edir.

VI. Nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri intensiv hәrәkәt vaxtı yalnız sola vә ya sağa dönmәk, ötmәyә hazırlaşmaq, hәrәkәti düzünә istiqamәtdә davam etdirmәk, dayanacağa vә ya duracağa çıxmaq üçün olduqları hәrәkәt zolağını qaydalara әmәl etmәklә dәyişә bilәrlәr.

Maddә 50. Hәrәkәt sürәti vә nәqliyyat vasitәlәri arasında ara mәsafәsi

I.Sürücü hәrәkәtin intensivliyini, nәqliyyat vasitәsinin, yükün xüsusiyyәtlәrini vә vәziyyәtini, yol vә meteoroloji şәrati, xüsusәn hәrәkәt istiqamәtindә görmә şәraitini nәzәrә almaqla, nәqliyyat vasitәsini müәyyәn olunmuş sürәt mәhdudiyyәtindәn çox olmayan sürәtlә sürmәlidir. Sürücü hәrәkәt üçün tәhlükә yarandığını gördükdә, nәqliyyat vasitәsinin sürәtini tam dayanma hәddinә qәdәr azaltmaq üçün mümkün olan tәdbirlәri görmәlidir.

II. Nәqliyyat vasitәlәri:

1)yaşayış mәntәqәlәri daxilindә — saatda 60 kilometrdәn çox olmayan sürәtlә (sәlahiyyәtli orqanlar yolun müәyyәn sahәlәrindә daha yuxarı hәdd müәyyәn edә bilәrlәr, lakin bu hәdd saatda 90 kilometrdәn çox ola bilmәz), yaşayış zonalarında vә hәyәt әrazilәrindә isә saatda 20 kilometrdәn çox olmayan sürәtlә;

2)minik avtomobillәri vә icazә verilmiş maksimum kütlәsi 3,5 tondan artıq olmayan yük avtomobillәri yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda:

avtomagistrallarda — saatda 110 kilometrdәn çox olmayan sürәtlә; başqa yollarda — saatda 90 kilometrdәn çox olmayan sürәtlә;

3)şәhәrlәrarası vә xüsusilә kiçik avtobuslar vә motosikletlәr yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda bütün yollarda saatda 90 kilometrdәn çox olmayan sürәtlә;

4)digәr avtobuslar, yedәyindә qoşqu aparan minik avtomobillәri, icazә verilәn maksimum kütlәsi 3,5 tondan artıq olan yük avtomobillәri yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda:

avtomagistrallarda — saatda 90 kilometrdәn çox olmayan sürәtlә; başqa yollarda — saatda 70 kilometrdәn çox olmayan sürәtlә;

5)banında adamlar daşıyan yük avtomobillәri — saatda 50 kilometrdәn çox olmayan sürәtlә;

6)yedәyindә mexaniki nәqliyyat vasitәlәri aparan nәqliyyat vasitәlәri — saatda 50 kilometrdәn çox olmayan

sürәtlә;

7)tәhlükәli, ağır çәkili vә iri qabaritli yüklәr daşıyan nәqliyyat vasitәlәri — daşıma şәrtlәri razılaşdırılarkәn müәyyәn edilmiş hәddәn çox olmayan sürәtlә hәrәkәt etmәlidirlәr.

III. Sürücü sürәtdәn vә hәrәkәt şәraitindәn asılı olaraq elә ara mәsafәsi seçmәlidir ki, qabaqda gedәn nәqliyyat vasitәsi sürәti kәskin azaltdıqda vә ya gözlәnilmәdәn dayandıqda, onunla toqquşmanın qarşısını almaq mümkün olsun.

IV. Yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda ötmәni asanlaşdırmaq mәqsәdilә, asta gedәn, ağır yüklü vә ya uzun nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri özlәrindәn qabaqda gedәn nәqliyyat vasitәsi ilә kifayәt qәdәr ara mәsafәsi saxlamalıdırlar ki, onları ötәn nәqliyyat vasitәlәri ötmәni tam tәhlükәsiz şәraitdә başa çatdırsınlar. Әgәr sürücü ötmә әmәliyyatına başlamışdırsa vә ötürsә, bu tәlәbә әmәl olunmur.

V. Üstün hәrәkәt rejimli nәqliyyat vasitәlәri zәrurәtdәn irәli gәlәn sürәtlә hәrәkәt edә bilәrlәr. Göstәrilәn nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri yol-nәqliyyat hadisәlәrinin qarşısını almaq üçün hәr cür tәdbir görmәlidirlәr.

Səhifə 32

VI. Sürücülәrә:

1)nәqliyyat vasitәsini onun texniki xarakteristikası üzrә müәyyәn edilmiş maksimum sürәtdәn artıq sürmәk;

2)lüzumsuz olaraq hәddindәn az sürәtlә hәrәkәt etmәklә başqa nәqliyyat vasitәlәri üçün maneә yaratmaq;

3)yol-nәqliyyat hadisәsinin qarşısını almaq üçün lazım olan hallar istisna edilmәklә, nәqliyyat vasitәsini sәrt tormozlamaq qadağandır.

VII. Yollarda nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәt sürәtinin ölçülmәsi üçün nәzәrdә tutulan mobil vә ya stasionar xüsusi

texniki vasitәlәrdәn (radarlardan) qabaqda radarın mövcudluğu barәdә mәlumat vermәk mәqsәdilә 6.14 “İnformasiya stendi” servis nişanı vә әlavә mәlumat nişanı, yaxud hәmin yolda icazә verilәn sürәt hәddini göstәrәn

3.24 “Maksimum sürәtin mәhdudlaşdırılması” nişanı quraşdırılmalıdır. Belә servis nişanı vә ya 3.24 nişanı yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda müvafiq radardan 150-1000 metr qabaqda, yaşayış mәntәqәlәrindә isә 50-200 metr qabaqda quraşdırılır.

Maddә 51. Ötmә vә qarşılıqlı keçmә

I.Ötmәyә başlamazdan әvvәl sürücü әmin olmalıdır ki:

1)girmәk istәdiyi hәrәkәt zolağı ötmә üçün kifayәt edәcәk mәsafәdә boşdur vә bu manevr ilә o, qarşıdan gәlәn vә bu zolaqda gedәn nәqliyyat vasitәlәri üçün maneә yaratmayacaq;

2)eyni zolaqda arxasınca gәlәn nәqliyyat vasitәsi onu ötmәyә başlamayıb, özündәn qabaqda gedәn nәqliyyat vasitәsi isә ötmә, sola dönmә, yerdәyişmә barәdә siqnal vermir;

3)qarşıdan gәlәn vә bu zolaqda gedәn nәqliyyat vasitәlәri üçün tәhlükә vә ya maneә yaratmadan çıxmaq istәdiyi hәrәkәt zolağı kifayәt edәn mәsafәdә boşdur vә iki nәqliyyat vasitәsinin nisbi sürәti ötmәni kifayәt qәdәr qısa müddәtdә başa çatdırmağa imkan verәcәkdir.

II. Relssiz nәqliyyat vasitәsini yalnız sol tәrәfdәn ötmәyә icazә verilir. Lakin sürücüsü sola dönmә siqnalı verәn vә manevrә başlayan nәqliyyat vasitәsini sağ tәrәfdәn ötmәk lazımdır.

III. Ötmәnin sonunda (sağ tәrәfdәn ötmәyә icazә verilәn hallardan başqa) sürücü әvvәl tutduğu hәrәkәt zolağına qayıtmalıdır. Lakin eyni istiqamәtdә hәrәkәt üçün iki vә daha artıq zolaq olduqda, ötәn sürücü әgәr әvvәl tutduğu zolağa qayıdıb dәrhal yenidәn ötmәyә başlamalı olacaqsa vә onun arxasınca daha yüksәk sürәtlә gәlәn nәqliyyat vasitәlәri üçün maneә yaratmayacaqsa, sol zolaqda qala bilәr.

IV. Hәrәkәt sürәtini artırmaqla vә ya başqa hәrәkәtlәrlә ötәn nәqliyyat vasitәsinin sürücüsünә maneçilik törәtmәk qadağandır.

V. Ötmә:

1)nizamlanan yolayrıclarında — әks istiqamәtli hәrәkәt zolağına keçmәklә vә nizamlanmayan yolayrıclarında

— baş yol olmayan yolla hәrәkәt etdikdә (hәrәkәtin dairәvi olduğu yolayrıclarında ötmә, yanqoşqusu olmayan ikitәkәrli nәqliyyat vasitәlәrini ötmә vә icazә verilmiş sağdan ötmә istisna edilmәklә);

2)piyada keçidlәrindә — piyadalar olduqda;

3)dәmiryol keçidlәrindә vә onlara 100 metrdәn az qaldıqda;

4)ötәn vә ya yanından keçәn nәqliyyat vasitәsini;

5)yoxuşun axırında vә yolun mәhdudiyyәtli görünüşlü digәr sahәlәrindә — әks istiqamәtli hәrәkәt zolağına çıxmaqla;

6)tunellәrdә qadağandır.

VI. Yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda asta gedәn vә ya iriqabaritli nәqliyyat vasitәsini ötmәk çәtinlәşdikdә, sürücü nәqliyyat vasitәsini mümkün qәdәr sağa çәkmәli, lazım gәldikdә isә arxasında yığılmış nәqliyyat vasitәlәrini buraxmalıdır.

VII. Qarşılıqlı keçmә çәtinlәşәn hallarda — hansı sürücü tәrәfdә maneә varsa, hәmin sürücü yol vermәlidir.

1.13vә 1.14 nişanları ilә işarәlәnmiş yerlәrdә maneә olduqda, enişlә aşağı hәrәkәt edәn nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü yoxuşla yuxarı gedәn nәqliyyat vasitәsinә yol vermәlidir.

Maddә 52. Dayanma vә durma

I.Nizamlama vasitәlәrindә başqa göstәriş nәzәrdә tutulmamışdırsa, nәqliyyat vasitәlәrinin yolun sağ tәrәfindә — yol çiyinindә, yol çiyini olmadıqda isә yolun hәrәkәt hissәsinin kәnarında bir cәrgәdә dayanmasına vә durmasına icazә verilir. Yanqoşqusu olmayan motosikletlәr, mopedlәr vә velosipedlәr yolun hәrәkәt hissәsinin kәnarında iki cәrgәdә dayana vә dura bilәrlәr.

Səhifə 33

II.Yolun sol tәrәfindә dayanmağa vә durmağa yaşayış mәntәqәlәrindә tramvay yolunun olması sәbәbindәn sağ tәrәfdә dayanmaq mümkün olmadıqda vә ya birtәrәfli hәrәkәt yollarında (icazә verilәn maksimum kütlәsi 3,5 tondan çox olan yük avtomobillәrinә birtәrәfli hәrәkәt yollarının sol tәrәfindә dayanmağa yalnız yük götürmәk vә ya boşaltmaq üçün) icazә verilir. Yolun hәrәkәt hissәsinә bitişik sәkinin kәnarında durmağa yalnız minik avtomobillәrinә, motosikletlәrә, mopedlәrә vә velosipedlәrә bu şәrtlә icazә verilir ki, onlar piyadaların hәrәkәtinә mane olmasın.

III. Yaşayış mәntәqәsindәn kәnarda uzunmüddәtli dincәlmә, gecәlәmә vә istirahәt üçün durmağa yalnız bu mәqsәdlә düzәldilmiş meydançalarda vә ya yoldan kәnarda icazә verilir.

IV. Aşağıdakı yerlәrdә:

1)tramvay yollarında, habelә tramvay yollarının bilavasitә yaxınlığında, әgәr bu, tramvayın hәrәkәtinә maneә yaradarsa;

2)dәmiryol keçidlәrindә, tunellәrdә, habelә estakadalarda, körpülәrdә (әgәr hәmin istiqamәtdә üçdәn az hәrәkәt zolağı varsa) vә onların altında;

3) 1.1, 1.3 vә 1.11 üfüqi nişanlanma xәtlәri ilә dayanmış nәqliyyat vasitәsi arasında mәsafә 3 metrdәn az olan yerlәrdә;

4)piyada keçidlәrindә vә onlara 5 metrdәn az yaxınlıqda;

5)hәrәkәt hissәsindә tәhlükәli döngәlәrin vә yolun uzununa profilinin qabarıq әyintili hissәsinin yaxınlığında — hәr hansı bir istiqamәtdә yolun görünmә sahәsi 100 metrdәn az olduqda;

6) 1.1, 1.2, 1.3, 1.4 nişanlama xәtti, yaxud ayırıcı zolağı olan üçtәrәfli yolayrıclarındakı yan keçidin qarşı tәrәfindә dayanma halları istisna olmaqla, hәrәkәt hissәlәrinin kәsişmәsindә vә kәsişәn hәrәkәt hissәsinin kәnarından 5 metrdәn az yaxınlıqda;

7) dayanacaq meydançasına, meydança olmadıqda isә ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәlәrinin

dayanacaq yerini işarә edәn 5.12 vә ya 5.13 yol nişanlarına 15 metrdәn az yaxınlıqda;

8)nәqliyyat vasitәsi svetofor siqnallarının, yol nişanlarının qarşısını tutmaqla başqa sürücülәrin bunları görmәsinә mane olduğu vә ya başqa nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәtini (girmә vә ya çıxma) qeyri- mümkün etdiyi, yaxud piyadaların hәrәkәti üçün maneә yaratdığı yerlәrdә;

9)nizamlama vasitәlәrindә başqa göstәriş nәzәrdә tutulmamışdırsa — sәkilәrdә;

10) 3.27 yol nişanının vә bu nişanla birlikdә tәtbiq edildikdә 1.4 nişanlanma xәttinin tәsir zonalarında;

11)avtomagistrallarda vә ya 5.3 nişanı ilә işarәlәnmiş yollarda 5.15 vә ya 6.11 nişanları ilә işarәlәnmiş xüsusi dayanacaq meydançalarından kәnarda dayanma qadağandır.

IV-I. Ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәsi sürücüsünün sәrnişinlәri mindirmәk vә düşürtmәk üçün nәqliyyat

vasitәsini bu mәqsәdlә xüsusi olaraq müәyyәn edilmiş dayanacaq meydançalarından vә ya 5.12, 5.13 nişanları ilә işarәlәnmiş dayanacaq yerlәrindәn kәnar dayandırması qadağandır. Taksilәrin bu mәqsәdlә xüsusi olaraq

müәyyәn edilmiş vә 5.14 nişanı ilә işarәlәnmiş duracaq yerlәrindәn kәnar yerlәrdә sifariş qәbul etmәk mәqsәdilә durması qadağandır.

V.Nәqliyyat vasitәsini duracağa qoyduqda sürücü mühәrriki söndürmәli, duracaq tormoz sistemini qoşmalı, tәkәrlәri sәkiyә vә ya yolun qırağındakı başqa maneәyә tәrәf çevirmәli vә qapıları kilidlәmәlidir. İcazә verilәn maksimum kütlәsi 3,5 tondan çox olan nәqliyyat vasitәsini yoxuşda vә ya enişdә duracağa qoyduqda, nәqliyyat vasitәsinin öz- özünә hәrәkәt etmәsinә yol vermәmәk üçün sürücü tәkәrlәrdәn heç olmasa birinin altına tıxac qoymalıdır.

VI. Nәqliyyat vasitәlәrinin aşağıdakı yerlәrdә durması qadağandır:

1)dayanmanın qadağan edildiyi yerlәrdә;

2)yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda — yolların hәrәkәt hissәsindә;

Səhifə 34

3) 5.1 nişanı ilә işarәlәnmiş yerlәrdә;

4)dәmiryol keçidlәrinә 50 metrdәn az yaxınlıqda;

5)girişin, habelә darvaza qarşısında;

6) 3.28 yol nişanının vә bu nişanla birlikdә tәtbiq edildikdә 1.10 nişanlanma xәttinin tәsir zonalarında.

VII. Dayanacağın qadağan edildiyi yerlәrdә mәcburi dayandıqda sürücü nәqliyyat vasitәsinin hәmin yerlәrdәn aparılması üçün mümkün olan bütün tәdbirlәri görmәlidir.

VIII. Nәqliyyat vasitәsi qapılarının açılması yol hәrәkәtinin digәr iştirakçıları üçün maneә yaradarsa, onları açmaq qadağandır.

IX. Nәqliyyat vasitәsinin öz-özünә hәrәkәtini vә ya sürücü olmadıqda ondan istifadәni istisna edәn zәruri tәdbirlәri gördükdәn sonra sürücü öz yerini tәrk edә vә ya nәqliyyat vasitәsini qoyub gedә bilәr.

Maddә 53. Parklanma

I.Nәqliyyat vasitәlәrinә xüsusi olaraq ayrılan, nişanlarla vә ya nişanlama xәtti ilә işarәlәnәn yerlәrdә parklanmağa icazә verilir.

II. Yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyini tәmin etmәyәn yerlәrdә vә yolun hәrәkәt hissәsindә nәqliyyat vasitәlәrinin parklanması qadağandır.

Maddә 54. Piyada keçidlәri vә ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәlәrinin dayanması

I.Nizamlanan piyada keçidlәrindә svetoforun icazә siqnalı yandırıldıqda, sürücü imkan vermәlidir ki, hәmin istiqamәtin hәrәkәt hissәsindәki piyadalar yolu keçmәyi başa çatdırsınlar. Әgәr piyada keçidindә nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti nizamlayıcı tәrәfindәn vә ya svetofor vasitәsilә nizamlanmırsa, sürücü keçidә yaxınlaşarkәn sürәti lazımınca azaltmalıdır ki, yolu keçmәyә başlamış piyadaları tәhlükәyә mәruz qoymasın. Әgәr piyada keçidә daxil olmuşdursa vә ya daxil olmaqdadırsa sürücü nәqliyyat vasitәsini dayandırmalı vә piyadaya yol vermәlidir.

II. Әgәr nәqliyyat vasitәsi nizamlanmayan piyada keçidinin qarşısında dayanmışdırsa vә ya sürәtini azaltmışdırsa, qonşu zolaqlarda hәrәkәt edәn digәr nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri yalnız dayanmış nәqliyyat vasitәsinin qarşısında piyadaların olmadığını yәqin etdikdәn sonra hәrәkәti davam etdirә bilәrlәr.

III. Әgәr piyada keçidindәn o biri tәrәfdә tıxac yaranıbsa vә bu, sürücünü piyada keçidindә dayanmağa mәcbur edәcәksә, onun piyada keçidinә girmәsi qadağandır.

IV. Sürücü yaşayış mәntәqәlәrindә, piyada keçidlәrindәn kәnarda ağ çәliklә işarә verәn kor piyadalara yol vermәlidir.

V. Әgәr ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәsinә minmә vә ya ondan düşmә yolun hәrәkәt hissәsindә vә ya orada yerlәşәn minik meydançasında aparılırsa, sürücü dayanacaqda duran ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәsinә doğru gedәn vә ya ondan düşüb gedәn sәrnişinlәrә yol vermәlidir (qapılar tәrәfdәn).

VI. “Uşaqlar” tanınma nişanı olan dayanmış nәqliyyat vasitәsinә yaxınlaşarkәn, sürücü sürәti azaltmalı, lazım gәldikdә dayanmalı vә uşaqlara yol vermәlidir.

Maddә 55. Nasaz nәqliyyat vasitәlәri vә onların yedәyә alınması

I.Nәqliyyat vasitәsi sıradan çıxdıqda, sürücü onu yolun hәrәkәt hissәsindәn kәnara çәkmәli, bu mümkün olmadıqda sәkinin bordürünün (hәrәkәt hissәsilә bir sәviyyәdә vә ya ondan hündür olan yol örtüyünün konstruktiv yan mәhdudiyyәti) yanına, yaxud yolun çiyininә çәkmәli vә bu zaman onu hәrәkәt hissәsinin kәnarına paralel qoymalı, texniki yardım xidmәtinә mәlumat vermәlidir.

II. Dayanmanın qadağan edildiyi yerdә nәqliyyat vasitәsi mәcburi dayandıqda vә ya hәrәkәt hissәsindә onun olması yol hәrәkәtinin digәr iştirakçılarına maneә yaradırsa, sürücü qәza dayanması işıq siqnalını yandırmalı vә ya qәza dayanması nişanını quraşdırmalıdır.

III. Qәza dayanma nişanı nәqliyyat vasitәsinin arxa tәrәfindә, zәrurәt olduqda isә, hәm dә qabaq tәrәfindә, hәmin zolaqda, nәqliyyat vasitәsindәn әn azı 30 metr mәsafәdә elә quraşdırılır ki, yaxınlaşmaqda olan nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri onu kifayәt qәdәr mәsafәdәn görә bilsinlәr. Yaşayış mәntәqәlәrindә hәrәkәt intensiv olduqda, qәza dayanma nişanı daha yaxın mәsafәdә vә ya bilavasitә nәqliyyat vasitәsinin üstündә elә qoyula bilәr ki, yaxınlaşmaqda olan nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri onu görә bilsin.

IV. Әgәr nәqliyyat vasitәsi qәza işıq siqnalı ilә tәchiz edilmәmişdirsә vә ya bu siqnal saz deyildirsә, sürücü gecә vaxtı vә ya mәhdudiyyәtli görünmә şәraitindә yanıb-sönәn qırmızı işıqlı portativ fәnәrdәn istifadә edә bilәr. Hәmin fәnәr bu maddәnin üçüncü hissәsinin tәlәblәrinә uyğun quraşdırılır.

V. Nәqliyyat vasitәlәri aşağıdakı qaydalara әmәl edilmәklә yedәyә alınır:

1)yedәyә alan nәqliyyat vasitәsinin sükanı arxasında azı bir il sürücülük tәcrübәsi olan sürücü әylәşmәlidir;

2)yedәyә alınan nәqliyyat vasitәsinin sükanı arxasında sürücü vә ya müvafiq kateqoriyalı sürücülük vәsiqәsi olan başqa şәxs әylәşmәlidir;

Səhifə 35

3)yedәyә alan nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü hәrәkәtә başladıqda, gündüz vaxtı yaxın işıq faralarını yandırmalıdır;

4)yedәyә alınan nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü yedәyә alan nәqliyyat vasitәsi sürücüsünün siqnallarına uyğun siqnallar vermәlidir;

5)nәqliyyat vasitәsi öz kütlәsindәn artıq olan nәqliyyat vasitәsini yedәyә almamalıdır (yedәyә almaq üçün xüsusi olaraq nәzәrdә tutulan nәqliyyat vasitәlәrinin yedәyә alması halları istisna tәşkil edir);

6)yedәyә alma zamanı hәrәkәt sürәti 50 km/saatdan artıq olmamalıdır;

7)yedәyә alma zamanı yedәyә alınan avtobusda, trolleybusda vә yük avtomobilinin bort platformasında sәrnişin daşınması qadağandır;

8)tormozu vә sükanı nasaz olan nәqliyyat vasitәlәrinin yedәyә alınması onların tam vә ya qismәn yüklәnmәsi yolu ilә hәyata keçirilmәlidir;

9)birlәşdirici hissә sәrt yedәyә almada nәqliyyat vasitәlәri arasında әn çoxu 4 metr, elastik yedәyә almada isә 4 metrdәn 6 metrә qәdәr mәsafә qalmasını tәmin etmәlidir. Elastik yedәyә alma zamanı birlәşdirici hissәsinin hәr metri uyğun olaraq siqnal lövhәciklәri vә ya bayraqcıqları ilә işarәlәnir.

VI. Aşağıdakı hallarda yedәyә alma qadağan edilir:

1)buzlu yol şәraitindә;

2)yedәyә almadan sonra ümumi nәqliyyat qatarının uzunluğu 24 metrdәn artıq olduqda;

3)ikitәkәrli motosikletlәrlә vә ya onları;

4)birdәn artıq nәqliyyat vasitәsini.

Maddә 56. Adamların daşınması

I.Banında adamlar daşınan yük avtomobillәrini yalnız “S” kateqoriyalı (kabinәdәki sәrnişinlәr dә daxil olmaqla 8 nәfәrәdәk adam daşındıqda), habelә “C” vә “D” kateqoriyalı sürücülük vәsiqәsinә malik olan şәxslәrin idarә etmәsinә icazә verilir.

II. Yük avtomobilinin bort platformasında gedәrkәn hәrәkәt vaxtı ayaq üstә durmaq, bort vә ya yükün üstündә oturmaq, nәqliyyat vasitәsinin qapısını açmaq qadağandır.

Qeyd: Hәrbi sürücülәrin yük avtomobillәrindә adamların daşınmasına buraxılması müәyyәn edilmiş qaydada hәyata keçirilir.

III. Bort platforması olan yük avtomobili aşağıdakı qaydada tәchiz edildikdә onun banında adamların daşınmasına yol verilir:

1)yük avtomobilinin banında oturacaqlar döşәmәdәn 0,3-0,5 metr hündürlükdә, bortun üst hissәsindәn әn azı 0,3 metr aşağıda bәrkidilmәlidir;

2)arxa vә yan bortlar boyu yerlәşәn oturacaqların söykәnәcәk hissәsi möhkәm olmalıdır.

IV. Yük avtomobilinin banında daşınan adamların sayı oturmaq üçün düzәldilәn yerlәrin sayından artıq olmamalıdır.

V.Yük avtomobilinin sürücüsü hәrәkәtә başlamazdan әvvәl minmәk, düşmәk vә banda yerlәşmәk qaydası haqqında sәrnişinlәrә tәlimat vermәlidir. Yalnız sәrnişinlәrin tәhlükәsiz daşınması üçün şәraitin tәmin edildiyinә әmin olduqdan sonra hәrәkәtә başlamaq olar.

VI. Adam daşımaq üçün avadanlıq qoyulmamış yük avtomobilinin bort platforması olan banında yalnız yükü müşayiәt edәn vә ya onu almalı olan şәxslәr, avtomobil bortun sәviyyәsindәn aşağıda yerlәşәn oturacaq yeri ilә tәmin edilmiş olduqda, gedә bilәrlәr.

VII. Avtobusda qrupla uşaq daşındıqda onların yanında bir nәfәr yaşlı müşayiәtçi olmalıdır. Bu nәqliyyat vasitәlәrinin önündә vә arxasında “Uşaqlar” tanınma nişanı olmalıdır.

VIII. Sürücü sәrnişinlәri yalnız nәqliyyat vasitәsi tam dayandıqdan sonra mindirmәli vә ya düşürmәli, hәrәkәtә isә yalnız qapıları bağladıqdan sonra başlamalı vә onları tam dayanana qәdәr açmamalıdır.

IX. Adamların daşınması:

1)avtomobilin (bort platforması olan yük avtomobilinin banında vә ya ban-furqonunda daşınmasından başqa), traktorun, digәr özügedәn maşınların kabinәsindәn kәnarda, yük qoşqusunda, qoşqu-yaylaqda, yük motosikleti banında vә motosikletin konstruksiyasında oturmaq üçün nәzәrdә tutulmayan yerlәrdә;

2)12 yaşından kiçik uşaqları hesaba almadan, nәqliyyat vasitәsinin texniki xarakteristikasında nәzәrdә tutulduğundan artıq sayda (nәqliyyat vasitәsinin faktik kütlәsi istehsalçı müәssisәnin müәyyәn etdiyi icazә verilәn maksimum kütlәnin kәmiyyәtindәn artıq olmamalıdır) habelә, motosikletin arxa oturacağında, minik avtomobilinin qabaq oturacağında uşağı saxlayan xüsusi qurğu olmadıqda, 12 yaşınadәk uşaqları hәmin nәqliyyat vasitәlәrindә daşımaq;

3)yük avtomobillәrinin bort platformasında, ban furqonlarında uşaqların qrup halında daşınması qadağan

edilir.

X. Sәrnişinlәrә:

1)hәrәkәt vaxtı ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәlәrinә minmәk, düşmәk, onun qapılarını açıq saxlamaq vә ya güclә açmaq;

2)hәrәkәt vaxtı tramvayların, trolleybusların, avtobusların vә ya digәr nәqliyyat vasitәlәrinin pillәlәrindә dayanmaq vә ya yük avtomobilinin banında ayaq üstә durmaq;

Səhifə 36

3)nәqliyyat vasitәsi dayandıqda vә ya durduqda, heç bir tәhlükәnin olmadığını yәqin etmәdәn onun qapılarını

açmaq;

4)sürücünü nәqliyyat vasitәsini idarә etmәkdәn yayındırmaq;

5)nәqliyyat vasitәsindәn çıxdıqdan sonra, sәbәb olmadan yolun hәrәkәt hissәsindә lәngimәk;

6)nәqliyyat vasitәsindәn bayıra hәr hansı әşya atmaq qadağandır.

XI. Ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәlәrinin, habelә adamlar daşınan yük avtomobillәrinin sәrnişinlәrlә yanacaqdoldurma mәntәqәsinә daxil olması qadağandır.

Maddә 57. Yüklәrin daşınması

I.Daşınan yükün kütlәsi vә yüklәrin oxlar üzrә paylanması istehsalçı müәssisәnin hәmin nәqliyyat vasitәsinin növü üçün müәyyәn etdiyi kәmiyyәtlәrdәn artıq olmamalıdır.

II. Yükün düşmәmәsi, hәrәkәtә mane olmaması üçün sürücü hәrәkәtә başlamazdan әvvәl vә hәrәkәt vaxtı yükün yerlәşdirilmәsinә, bağlanmasına vә vәziyyәtinә nәzarәt etmәlidir.

III. Yükün daşınmasına:

1)adamları tәhlükәyә mәruz qoymaması, şәxsi vә ya digәr әmlaka zәrәr vurmaması;

2)sürücünün әtrafı görmәsini mәhdudlaşdırmaması, nәqliyyat vasitәsinin davamlılığını pozmaması vә idarә olunmasını çәtinlәşdirmәmәsi;

3)yükün yerlә sürünmәmәsi vә yola düşmәmәsi;

4)yükün xarici işıq siqnallarının vә işıqqaytarıcıların, qeydiyyat vә tanınma nişanlarının üstünü tutmaması, habelә әl ilә verilәn siqnalların qәbul edilmәsinә mane olmaması;

5)sәs salmaması, toz qaldırmaması, yolu vә әtraf mühiti çirklәndirmәmәsi şәrti ilә yol verilir.

IV. Yükün vәziyyәti vә yerlәşdirilmәsi göstәrilәn tәlәblәrә cavab vermәdikdә, sürücü sadalanan daşıma qaydalarının pozulmasını aradan qaldırmaq üçün tәdbirlәr görmәli vә ya hәrәkәti dayandırmalıdır.

V.Yük qabaq vә ya arxa tәrәfdәn nәqliyyat vasitәsinin qabaritindәn — qabarit işığının xarici kәnarından 1 metrdәn çox vә ya yan tәrәfdәn 0,4 metrdәn çox qırağa çıxdıqda “İri qabaritli yük” tanınma nişanı ilә işarәlәnmәlidir, sutkanın qaranlıq vaxtı vә mәhdud görünmә şәraitindә isә, bundan başqa, qabaq tәrәfdәn ağ işıq fәnәri vә ya işıqqaytarıcı ilә arxa tәrәfdәn qırmızı işıq fәnәri vә ya işıqqaytarıcı ilә işarә olunmalıdır.

VI. Ağır çәkili vә tәhlükәli yüklәrin, zәrәrsizlәşdirilmәmiş taranın daşınması, yüklә birlikdә vә ya yüksüz qabarit parametrlәrinin eni 2,5 metrdәn, hündürlüyü yolun hәrәkәt hissәsinin sәthindәn 4 metrdәn, uzunluğu bir qoşqulu avtoqatar üçün 20 metrdәn, iki qoşqulu avtoqatar üçün 24 metrdәn artıq olan, yaxud yükü nәqliyyat vasitәsinin qabaritinin arxa nöqtәsindәn 2 metrdәn çox kәnara çıxan nәqliyyat vasitәlәrinin, iki vә daha çox qoşqulu avtoqatarların hәrәkәti xüsusi qaydalara uyğun olaraq hәyata keçirilir.

VII. Taxıl, ot, yem vә tökülәn digәr yüklәr daşınarkәn, onların üstünә örtük çәkilmәlidir.

VIII. Nәqliyyat vasitәsindәn yolun hәrәkәt hissәsinә düşәn yük maneә yaratdıqda vә onu dәrhal aradan götürmәk mümkün olmadıqda, sürücü qәza dayanma nişanı vә ya yanıb-sönәn qırmızı işıqlı portativ fәnәr qoymalıdır.

IX. Mikroavtobusların, avtobusların vә minik maşınlarının sürücülәrinә:

a)nәqliyyat vasitәsinin damında xüsusi olaraq bu mәqsәd üçün yük yeri quraşdırılmadıqda, onun damında yük daşımaq;

b)yük yerinin qarşısını açıq qoymaqla, iri hәcmli vә ya çox uzun әşyalar daşımaq qadağandır.

X. Tezalışan, partlayış qorxusu olan, radioaktiv, güclü zәhәrlәyici maddәlәr vә ya digәr tәhlükәli yüklәr yalnız fәrqlәndirmә-tanınma nişanları olan xüsusi tәchiz edilmiş nәqliyyat vasitәlәri ilә vә xüsusi qaydalarda müәyyәn edilmiş şәrtlәrlә daşınır.

Maddә 58. Nizamlayıcının siqnalları

I.Yollarda, yolayrıcılarında vә digәr yerlәrdә yol hәrәkәti qaydalarına nәzarәti hәyata keçirmәk, yol hәrәkәtinin gәrginliyinә yol vermәmәk vә ya onu aradan qaldırmaq üçün nizamlayıcı siqnallarından istifadә olunur (2 saylı Әlavә).

II. Nizamlayıcının siqnallarının aşağıdakı mәnaları vardır:

1) Bütün nәqliyyat vasitәsi sürücülәrinә vә piyadalara aid olan siqnallar:

a)“Diqqәt. Hәrәkәt dayandırılsın” siqnalı hәrәkәti qadağan edir, lakin siqnal verilәrkәn yolayrıcında olan sürücülәrә vә piyadalara hәrәkәtlәrini davam etmәyә icazә verir;

b)“Müәyyәn istiqamәt üzrә hәrәkәt” siqnalı nizamlayıcının sinә vә arxa tәrәfindәn gәlәn nәqliyyat vasitәlәrinin vә piyadaların hәrәkәtini qadağan edir, sol vә sağ tәrәfindәn gәlәn tramvayların düzünә, relssiz nәqliyyat vasitәlәrinin düzünә vә sağa hәrәkәt etmәsinә, sinә vә arxa tәrәfindәn isә piyadalara yolun hәrәkәt hissәsini keçmәyә icazә verir;

v)“Sola dönmә” siqnalı nizamlayıcının sol tәrәfindәn gәlәn tramvayların sola dönmәsinә, relssiz nәqliyyat vasitәlәrinә bütün istiqamәtlәrdә hәrәkәt etmәyә, sinә tәrәfindәn gәlәn nәqliyyat vasitәlәrinә sağa dönmәyә, arxa tәrәfindәn piyadalara hәrәkәt hissәsini keçmәyә icazә verir, sağ vә arxa tәrәfindәn gәlәn nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәtini isә qadağan edir;

2)Konkret nәqliyyat vasitәsi sürücüsünә vә piyadaya aid olan siqnallar:

Səhifə 37

a)“Sürәti azaldın” siqnalı nizamlayıcı әl ilә yuxarı-aşağı hәrәkәtlәr edәrsә, hәrәkәtә icazә verilәn istiqamәtlәrdә sürücüdәn öz nәqliyyat vasitәsinin sürәtini azaldılmasını tәlәb edir;

b)“Sürәti artırın” siqnalı nizamlayıcı әli ilә üfüqi vәziyyәtdә (saat әqrәbi istiqamәtindә) dairәvi hәrәkәtlәr edәrsә, hәrәkәtә icazә verilәn istiqamәtlәrdә sürücüdәn öz nәqliyyat vasitәlәrinin sürәtini artırmaq, piyadalardan isә yolu keçmәsini tezlәşdirmәyi tәlәb edir;

v)“Dayanın” siqnalı nizamlayacı tәrәfindәn hәr hansı nәqliyyat vasitәsinә tәrәf yönәldilmişdirsә, onun sürücüsündәn öz nәqliyyat vasitәsini yolun hәrәkәt hissәsinin kәnarında dayandırmasını tәlәb edir.

III. Müstәsna hallarda (yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyini tәmin etmәk mәqsәdilә tәxirә salınmayan tәdbirlәrin görülmәsi üçün zәrurәt yaranarsa), nizamlayıcı bu maddәnin ikinci hissәsindә göstәrilәn siqnalların mәnalarından fәrqli olaraq yol hәrәkәti iştirakçılarına aydın olan digәr siqnalları verә bilәr.

IV. Bu maddәdә nәzәrdә tutulmuş siqnalları verәrkәn, nizamlayıcı fitdәn dә istifadә edә bilәr.

V. Nizamlayıcı elә yerdә dayanmalı vә elә tәchiz edilmәlidir ki, yol hәrәkәti iştirakçıları onun tәrәfindәn verilәn siqnalları sutkanın işıqlı vә qaranlıq vaxtı seçә bilsinlәr. Bu mәqsәdlә sutkanın qaranlıq vaxtında nizamlayıcı işıq düşәn yerdә dayanmalıdır vә ya istifadә edilәn jezl işıq saçan vә yaxud işıq verәn olmalıdır.

Maddә 59. Svetoforun siqnalları

I.Yollarda, yolayrıclarında vә digәr yerlәrdә yol hәrәkәtini nizama salmaq üçün svetoforlardan istifadә olunur. Svetoforların vasitәsi ilә verilәn siqnallarda yaşıl, sarı, qırmızı vә ağ-sarımtıl rәnglәr tәtbiq edilir (3 saylı Әlavә).

II. Tәyinatından asılı olaraq svetofor siqnalları dairәvi formalı, ox (oxlar), piyadanın vә ya velosipedin silueti şәklindә vә X formalı ola bilәr. Dairәvi siqnallı svetoforların yaşıl ox (oxlar) şәklindә bir vә ya iki әlavә bölmәsi ola bilәr: hәmin bölmәlәr dairәvi yaşıl siqnalın sәviyyәsindә yerlәşdirilir.

III. Svetoforun dairәvi siqnallarının aşağıdakı mәnaları vardır:

1)yaşıl rәngli işığın yanması — bu siqnal hәrәkәtә icazә verir;

2)yaşıl rәngli işığın yanıb- sönmәsi — bu siqnal hәrәkәtә icazә verir vә bildirir ki, onun vaxtı qurtarır, tezliklә qadağan siqnalı yanacaq (yaşıl siqnalın sönmәsinә qәdәr qalan müddәti sürücülәrә bildirmәk üçün rәqәmli tablo tәtbiq edilә bilәr);

3)sarı rәngli işığın yanması — bu siqnal hәrәkәti qadağan vә tezliklә siqnalların dәyişәcәyi barәdә xәbәrdarlıq

edir;

4)sarı rәngli işığın yanıb-sönmәsi — hәrәkәtә icazә verir vә nizamlanmayan yolayrıcının vә ya piyada keçidinin olduğunu bildirir, tәhlükә barәdә xәbәrdarlıq edir;

5)qırmızı rәngli işığın yanması vә ya yanıb-sönmәsi — bu siqnal hәrәkәti qadağan edir;

6)qırmızı vә sarı rәngli işıqların eyni vaxtda yanması — bu siqnal hәrәkәti qadağan edir vә tezliklә yaşıl siqnalın yanacağını bildirir.

IV. Svetoforun oxlar şәklindә qırmızı, sarı vә yaşıl rәngli işıqlarının mәnası müvafiq rәngli dairәvi işıqların mәnası ilә eynidir, lakin onların qüvvәsi yalnız oxlarla göstәrilәn istiqamәtә (istiqamәtlәrә) şamil edilir. Hәm dә sola dönmәyә icazә verәn ox, müvafiq yol nişanının geriyә dönmәyi qadağan etmәdiyi hallarda, geriyә dönmәyә dә icazә verir. Әlavә bölmәdәki yaşıl oxun da mәnası belәdir. Әlavә bölmәnin işığının sönmәsi bu bölmәnin nizamladığı istiqamәtdә hәrәkәtin qadağan edilmәsi demәkdir.

V. Svetoforun әsas yaşıl işığının üstünә qara konturlu ox (oxlar) çәkilmişsә, bu, sürücülәrә svetoforun әlavә bölmәsinin olduğunu bildirir vә әlavә bölmәnin işığında göstәrilәndәn fәrqlәnәn digәr istiqamәtlәrdә hәrәkәtә icazә verir.

VI. Svetoforun işığı piyada (velosiped) silueti şәklindәdirsә, onun qüvvәsi yalnız piyadalara (velosipedçilәrә) şamil edilir. Bu zaman yaşıl işıq piyadaların (velosipedçilәrin) hәrәkәtinә icazә verir, qırmızı işıq isә onların hәrәkәtini qadağan edir. Velosipedçilәrin hәrәkәtini nizamlamaq üçün hәmçinin dairәvi işıqları olan kiçik ölçülü svetoforlardan da istifadә edilә bilәr; hәmin svetoforlara üzәrindә qara rәngli velosiped tәsviri olan 200x200 mm ölçüdә ağ rәngli düzbucaqlı lövhә әlavә olunur.

VII. Kor piyadalara yolun hәrәkәt hissәsini keçmәyin mümkünlüyünü bildirmәk üçün svetoforun işıq siqnallarına sәs siqnalı da әlavә edilә bilәr.

VIII. Yolun hәrәkәt hissәsinin zolaqları ilә, xüsusәn hәrәkәt istiqamәti әks tәrәfә dәyişә bilәn zolaqları ilә nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәtini nizamlamaq üçün belә yollarda qırmızı rәngli X formalı siqnalı vә aşağı yönәldilmiş oxşәkilli yaşıl siqnalı olan qarşılıqlı svetoforlar tәtbiq edilir. Bu siqnallar onların altında yerlәşәn zolaqda hәrәkәti müvafiq sürәtdә qadağan edir vә ya ona icazә verir. Qarşılıqlı svetoforun әsas siqnallarına diaqonal üzrә aşağı sağa vә ya sola istiqamәtlәndirilmiş oxşәkilli sarı siqnal әlavә edilә bilәr; onun yanması siqnalın dәyişәcәyini vә oxun göstәrdiyi

zolağa keçmәyin zәruriliyini bildirir. Hәr iki tәrәfdәn 1.9 nişanlama xәtti olan zolağın üzәrindә asılmış qarşılıqlı svetofor siqnalları yanmadıqda, bu zolağa girmәk qadağandır.

IX. Tramvaylar, habelә digәr ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәlәri üçün ayrılmış zolaqda hәrәkәt edәn hәmin nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәtini nizamlamaq üçün “T” hәrfi şәklindә yerlәşmiş ağ-sarımtıl dörd dairәvi siqnalı olan birrәngli siqnal svetoforları tәtbiq edilә bilәr. Svetoforun aşağısında yanan siqnalla eyni anda yuxarıda yanan bir vә

Səhifə 38

ya bir neçә siqnal — hәrәkәtә icazә verir. Aşağı siqnalla birlikdә: yuxarıdakı sol siqnal yananda — sola, ortadakı yananda — düzünә, sağdakı yananda — sağa hәrәkәt etmәyә icazә verir. Әgәr yalnız yuxarıdakı üç siqnal yanırsa, hәrәkәt qadağandır.

X.Dәmiryol keçidindә yerlәşәn dairәvi ağ-sarımtıl siqnal nәqliyyat vasitәlәrinin keçiddәn keçib getmәsinә icazә verir. Yanıb-sönәn ağ-sarımtıl vә sönmüş qırmızı siqnal olduqda görmә sahәsi hәddindә keçidә yaxınlaşan qatarın (lokomotivin, drezinanın) olmadığı halda hәrәkәtә icazә verir.

XI. Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının yol hәrәkәti tәhlükәsizlik komissiyasının qәrarı olmadan onların әrazisindә yerlәşәn yollarda svetoforlar qurmaq qadağandır.

XII. Yollarda svetoforların qurulması vә onların lazımi vәziyyәtdә işlәmәsinә nәzarәt Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn hәyata keçirilir.

XIII. Müvafiq qәrar olmadan svetoforların qurulması üçün onları quraşdıran şәxslәr mәsuliyyәt daşıyırlar.

1)yolayrıcında — kәsişәn yolun hәrәkәt hissәsi qarşısında (bu Qanunun 76-cı maddәsinin dördüncü hissәsini nәzәrә almaqla);

2)bu Qanunun 44-cü maddәsinin üçüncü hissәsinә uyğun olaraq dәmiryol keçidi qarşısında;

3)başqa yerlәrdә — hәrәkәtinә icazә verilәn nәqliyyat vasitәlәrinә vә piyadalara maneә yaratmadan svetofor vә ya nizamlayıcı qarşısında.

III. Sürücü nәqliyyat vasitәsini nizamlayıcının göstәrdiyi yerdә dayandırmalıdır.

IV. Svetoforun sarı işığı yandıqda vә ya nizamlayıcı qolunu yuxarı qaldırdıqda nәqliyyat vasitәsini kәskin tormozlamadan bu maddәnin ikinci vә üçüncü hissәlәrindә müәyyәn edilәn yerlәrdә saxlaya bilmәyәcәk sürücülәrә hәrәkәti davam etdirmәyә icazә verilir. Siqnal verilәrkәn yolun hәrәkәt hissәsindә olan piyadalar keçidi boşaltmalı, bu mümkün olmadıqda isә, nәqliyyat vasitәlәrinin әks istiqamәtli hәrәkәtlәrini ayıran xәttin üzәrindә dayanmalıdırlar.

V.Nizamlayıcının siqnalları vә göstәrişlәri svetoforun siqnallarına, yol nişanlarının vә nişanlama xәtlәrinin tәlәblәrinә zidd olduqda belә, sürücülәr vә piyadalar bu siqnallara vә göstәrişlәrә әmәl etmәlidirlәr.

VI. Dәmiryol keçidlәrindә svetoforun yanıb-sönәn qırmızı siqnalı ilә bәrabәr, keçiddәn keçmәyin qadağan olunması barәdә hәrәkәt iştirakçılarına әlavә mәlumat vermәk üçün sәs siqnalı da tәtbiq oluna bilәr.

Maddә 61. Yol nişanları

I.Yollarda yol hәrәkәtinin qaydaları vә şәraiti barәdә müәyyәn mәlumat saxlayan vә yol hәrәkәtini nizamlayan әsas vasitәlәrdәn biri yol nişanlarıdır (4 saylı Әlavә).

II. Yol nişanları 7 nişan qrupundan ibarәtdir: xәbәrdarlıq, üstünlük, qadağan, mәcburi hәrәkәt istiqamәti, mәlumatverici-göstәrici, servis, әlavә mәlumat (lövhәciklәr).

III. Hәr bir yol nişanının öz nömrәsi olur ki, onun birinci rәqәmi qrupun nömrәsinә uyğun olur, sonrakı rәqәmlәr qrupda ardıcıl nömrәni vә müxtәliflik mövcud olduqda onun ardıcıl nömrәsini әks etdirir.

IV. Müxtәlif qruplardan toplanan üstünlük nişanlarından başqa, hәr qrup yol nişanlarının özünә mәxsus rәngi vә forması vardır.

V. Yol nişanlarının sutkanın hәr bir vaxtı fәrqlәndirilmәsi vә oxunması üçün, onlar daxili vә xarici işıqlandırılma vә ya işıqqaytarıcı sәth ilә (nәqliyyat vasitәlәrinin işıq cihazlarının işığını әks etdirәn xırda şüşә kürәciklәrinin әsasında xüsusi nazik pәrdә) tәchiz edilirlәr. Daxildәn işıqlandırılmış nişanlar yolun süni işıqlandırılmış yerlәrindә qurulur. Süni işıqlandırılmamış yollarda işıqqaytarıcı sәthli nişanlar tәtbiq olunur. İşıqqaytarıcı sәthli nişanların 100 metrdәn az olmayan mәsafәdәn görünmәsi tәmin edilәrsә, onların stasionar işıqlandırılmış yollarda da qurulmasına yol verilir.

VI. Yol nişanlarının yerlәşdirilmәsi müvәqqәti xarakter daşıyırsa (mәsәlәn, yollarda tәmir işlәri görülürsә, yolun üstü sürüşkәndirsә vә s.) vә onların istifadә edilmәsinә ehtiyac qalmayıbsa, bu nişanlar tәcili çıxarılmalıdırlar.

VII. Yolun eyni kәsiyindә üçdәn artıq yol nişanının qurulmasına icazә verilmir (tәkrar olunan nişanlar vә әlavә lövhәciklәr nәzәrә alınmamaqla). Xüsusi qeyd olunmuş hallardan başqa yolun sağ tәrәfindә bütün yol nişanları qurulur. İki vә ya artıq zolaqlarla bir istiqamәtdә hәrәkәti olan yollarda yol nişanları vaxtlı-vaxtında sürücü tәrәfindәn çәtinliklә qavranılarsa, onlarda olan mәlumat nәzәrә alınmaqla nişanlar tәkrar qurulmalıdır. Tәkrar nişanlar ayırıcı zolaqlarda, әgәr ayırıcı zolaq yoxdursa vә әks istiqamәtli hәrәkәt üçün iki hәrәkәt zolağından artıq hәrәkәt zolağı nәzәrdә tutulmamışdırsa, belә yol nişanları yolun sol tәrәfindә qurulurlar. Yolun solunda yerlәşdirilәn yol nişanının görünmәsinin tәmin olunması mümkün deyilsә vә ya әks istiqamәtli hәrәkәt üçün üç vә artıq hәrәkәt zolağı vardırsa, onda yol nişanları yolun hәrәkәt hissәsinin üstündә qurulurlar.

Səhifə 39

VIII. Yol nişanlarının qavranması üçün münasib şәraitin yaradılmasının tәmin olunması mәqsәdilә, onlar dәqiq müәyyәnlәşdirilmiş yerdә yolun hәrәkәt hissәsinә nisbәtәn yerlәşdirilirlәr. Yol nişanlarının qurulmasından asılı olaraq, onun alt hissәsindәn örtüyә qәdәr olan mәsafә:

1)yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnar olan yolların qırağında — 1,5—2,2 metr;

2)eyni ilә yaşayış mәntәqәlәrindә — 2—4 metr;

3)tәhlükәsizlik adacıqlarında vә yolun hәrәkәt hissәsindә — 0,6 metrdәn az olmadan;

4)yolun hәrәkәt hissәsinin üstündә — 5—6 metr tәşkil etmәlidir.

IX. Yolun hәrәkәt hissәsinin kәnarından, yol çiyninin isә torpaq örtüyünün kәnarından quraşdırılmış nişana qәdәr

mәsafә 0,5—2,2 metr, 5.20.1, 5.21.1, 5.21.2,

5.22, 5.23, 5.24, 5.25, 5.26, 5.27 nişanlarının qırağına qәdәr olan mәsafә isә 0,5—5 metr olmalıdır.

X.Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanlarının yol hәrәkәti tәhlükәsizlik komissiyasının qәrarı olmadan onların әrazisindә yerlәşәn yollarda yol nişanları qurmaq qadağandır.

XI. Yollarda yol nişanlarının qurulması vә onların lazımi vәziyyәtdә saxlanılmamasına nәzarәt Azәrbaycan Respublikası müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn hәyata keçirilir.

XII. Müvafiq qәrar olmadan yol nişanlarının qurulması üçün onları quraşdıran şәxslәr mәsuliyyәt daşıyırlar.

Maddә 62. Xәbәrdarlıq nişanları

I.Xәbәrdarlıq nişanları hәrәkәt zamanı şәraitә uyğun tәdbirlәr görülmәsi tәlәb edilәn yolun tәhlükәli sahәsinә yaxınlaşma vә tәhlükәnin xarakteri barәdә yol hәrәkәti iştirakçılarına mәlumat verir.

II.Xәbәrdarlıq nişanlarının әsas fәrqlәndirici әlamәtlәri ( 1.3, 1.4 vә 1.31 qrupları istisna olmaqla) onların ağ fonlu üçbucaqlı vә qırmızı haşiyәli formasıdır. Onlar heç bir mәhdudiyyәt nәzәrdә tutmurlar. Lakin belә nişanları görәn sürücü diqqәtini artırmalı vә şәraitә uyğun tәhlükәsizlik tәdbirlәri görmәyә hazır olmalıdır.

III. Xәbәrdarlıq nişanlarını hәrәkәtin icazә verilmiş sürәtindәn, görünmә şәraitindәn vә onların yerlәşdirilmәsi imkanından asılı olaraq yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda, tәhlükәli sahәlәrin başlanğıcından 150—300 metr, yaşayış mәntәqәlәrindә isә 50—100 metr aralıda quraşdırırlar. Zәrurәt olduqda bu nişanlar başqa mәsafәdә dә quraşdırıla

bilәr. Bu halda tәhlükәli sahәyә qәdәr yolayrıcı varsa, bu yolayrıcından sonra tәkrar nişan 7.1.1 lövhәciyi ilә

quraşdırılır. Bundan başqa kәsişәn (vә ya birlәşәn) yolda yolayrıcından 50 metr mәsafәdә 7.1.3 vә ya

7.1.4lövhәciklәrindәn biri ilә birlikdә belә xәbәrdarlıq nişanı quraşdırıla bilәr.

IV. Xәbәrdarlıq nişanlarını:

1)yolun hәrәkәt hissәsindә qısamüddәtli işlәr aparılarkәn 1.23 nişanı işlәrin aparıldığı yerә 10—15

metr qalmış ( 7.1.1 lövhәciyi olmadan);

2)enişlәr vә yoxuşlar bir-birinin ardınca gәlirsә, 1.13 vә 1.14 nişanları 7.1.1 lövhәciyi olmadan, enişin vә ya yoxuşun başlanğıcında;

3)yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda 1.1, 1.2, 1.9, 1.10, 1.21 и

1.23 nişanları tәkrarlanırsa, ikinci nişan tәhlükәli sahәnin başlanmasına azı 50 metr qalmış;

Səhifə 40

4) 1.3.1 vә 1.3.2 nişanları bilavasitә dәmiryol keçidinin qabağında quraşdırılır.

Maddә 63. Üstünlük nişanları

I.Üstünlük nişanları yolayrıclarını, yolun hәrәkәt hissәsinin kәsişmәlәrini, habelә әks istiqamәtlәrdә hәrәkәt edәn iki nәqliyyat vasitәsinin eyni zamanda keçmәsinә imkan vermәyәn dar sahәlәrini keçmәk növbәliliyini göstәrir.

II. Üstünlük nişanları başqa qruplardan toplandığına görә vahid forma vә rәng fonuna malik deyildirlәr.

Maddә 64. Qadağan nişanları

I.Qadağan nişanları yol hәrәkәti iştirakçılarının hәrәkәtlәrinә müәyyәn mәhdudiyyәtlәr qoyur, yaxud lәğv edir.

II. Onların dairәvi forması, ağ fonu, 3.27, 3.28, 3.29, 3.30 işarәlәrinin mavi vә qırmızı

haşiyәsi vardır. 3.1, 3.21, 3.23, 3.25 vә 3.31 nişanlar rәngli tәrtibatla fәrqlәnirlәr.

III.Qadağan nişanları müvafiq mәhdudiyyәtin qoyulduğu küçә vә yolların sahәlәrinin bilavasitә qabağında vә ya

onun lәğv edildiyi yerlәrdә quraşdırılır. Qadağan nişanları әvvәlcәdәn 7.1.1 lövhәciyi ilә quraşdırıla bilәr.

IV. 3.2, 3.3, 3.4, 3.5, 3.6, 3.7, 3.8, 3.9, 3.34 vә 3.35 qadağan nişanları müvafiq nәqliyyat vasitәlәrinin hәr iki istiqamәtdә hәrәkәtini qadağan edir.

V.Qadağan nişanlarının qüvvәsi aşağıdakılara şamil edilmir:

1) 3.2, 3.3, 3.4, 3.5, 3.6, 3.7, 3.8 — işarәlәnmiş sahәdә yerlәşәn müәssisәlәrә xidmәt edәn, habelә bu sahәdә yaşayan vә ya işlәyәn vәtәndaşlara xidmәt edәn vә ya mәxsus olan nәqliyyat vasitәlәrinә. Belә hallarda, nәqliyyat vasitәlәri işarәlәnmiş sahәyә tәyinat yerinә әn yaxın olan yolayrıcından girib-çıxmalıdırlar;

2) 3.2, 3.28, 3.29, 3.30 — I vә II qrup әlillәrin idarә etdiyi tanınma nişanına malik nәqliyyat vasitәlәrinә;

3) 3.18.1, 3.18.2 nişanlarının qüvvәsi, qarşısında nişan qoyulmuş yolun hәrәkәt hissәsinin kәsişmә yerinә aiddir.

VI. 3.16, 3.20, 3.22, 3.24, 3.26, 3.27, 3.28, 3.29,

3.30 nişanlarının qüvvәsi nişanın qoyulduğu yerdәn әn yaxın yolayrıcına qәdәr, yaşayış mәntәqәlәrindә yolayrıcı olmadıqda isә yaşayış mәntәqәsinin qurtaracağına qәdәrdir. Yola bitişik әrazilәrdәn yola çıxış yerlәrindә, çöl, meşә yolları vә qarşısında müvafiq nişanlar qoyulmamış digәr ikinci dәrәcәli yollarda kәsişmә (qovuşma) yerlәrindә nişanlar qüvvәsini itirmir.

VII. 5.22 nişanı ilә işarәlәnәn yaşayış mәntәqәsindәn qabaqda qurulmuş 3.24 nişanı hәmin nişana qәdәr qüvvәdә olur.

VIII. Nişanların qüvvәdә olduğu sahә aşağıdakı üsullarla azaldıla bilәr:

1) 3.16 vә 3.26 nişanları üçün — 7.2.1 lövhәciyi tәtbiq etmәklә;

2) 3.20, 3.22, 3.24 nişanları üçün — onların qüvvәdә olduğu sahәnin qurtaracağında

müvafiq olaraq 3.21, 3.23, 3.25 nişanları qoymaqla vә ya 7.2.1 lövhәciyi tәtbiq

Səhifə 41

etmәklә. 3.24 nişanının qüvvәdә olduğu sahәni maksimum hәrәkәt sürәtinin başqa kәmiyyәti göstәrilәn 3.24 nişanı qoymaqla azaltmaq olar;

3) 3.27, 3.28, 3.29, 3.30 nişanları üçün — onların qüvvәdә olduğu sahәnin

qurtaracağında 3.27, 3.28, 3.29, 3.30 nişanlarını 7.2.3 lövhәciyi ilә tәkrarәn

qoymaqla vә ya 7.2.2 lövhәciyi tәtbiq etmәklә, 3.27 nişanı 1.4 nişanlama xәtti ilә birlikdә;

3.28 nişanı isә 1.10 nişanlama xәtti ilә birlikdә tәtbiq edilә bilәr: bu zaman nişanların qüvvәdә olduğu sahә nişanlama xәttinin uzunluğu ilә müәyyәnlәşdirilir.

IX. 3.10, 3.27, 3.28, 3.29, 3.30 qadağan nişanlarının qüvvәsi yolun yalnız nişan qurulmuş tәrәfinә şamil edilir.

Maddә 65. Mәcburi hәrәkәt istiqamәti nişanları

I.Mәcburi hәrәkәt istiqamәti nişanları sürücülәrә nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәtinin icazә verilmiş istiqamәtini, sürәtini müvafiq nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәtini, elәcә dә piyadaların hәrәkәti üçün nәzәrdә tutulan yolları göstәrir.

II. Bu nişanların dairәvi forması vә mavi fonu vardır.

III. 4.1.1, 4.1.2, 4.1.3, 4.1.4, 4.1.5, 4.1.6 nişanları yalnız oxlarla göstәrilәn istiqamәtlәrdә hәrәkәtә icazә verir. Sola dönmәyә icazә verәn nişanlar geriyә dönmәyә dә icazә verir.

IV. 4.1.1, 4.1.2, 4.1.3, 4.1.4, 4.1.5, 4.1.6 nişanlarının qüvvәsi qarşısında nişan qoyulmuş yolun hәrәkәt hissәsinin kәsişmә yerinә şamil edilir.

V. Yol sahәsinin başlanğıcında qurulmuş 4.1.1 nişanı әn yaxın yolayrıcına qәdәr qüvvәdә olur. Bu nişan

hәyәtlәrә vә yola bitişik digәr әrazilәrә girmәk üçün sağa dönmәyi qadağan etmir. 4.4 nişanı minik avtomobillәrinin, avtobusların, motosikletlәrin, vә icazә verilmiş maksimum kütlәsi 3,5 tondan artıq olmayan yük avtomobillәrinin hәrәkәtinә icazә verir. Bu nişan işarәlәnmiş sahәdә yerlәşәn müәssisәlәrә xidmәt edәn, habelә hәmin sahәdә yaşayan vәtәndaşlara xidmәt edәn vә ya mәxsus olan digәr nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәtinә dә icazә verir. Belә hallarda, nәqliyyat vasitәlәri işarәlәnmiş sahәyә tәyinat yerinә әn yaxın yolayrıcından girib-çıxmalıdırlır.

Maddә 66. Mәlumatverici-göstәrici nişanlar

I.Mәlumatverici-göstәrici nişanlar hәrәkәtin müәyyәn rejimini tәtbiq vә ya lәğv edirlәr, elәcә dә yaşayış mәntәqәlәrinin vә başqa obyektlәrin yerlәşmәsi barәdә mәlumat verirlәr.

II. Bu nişanların düzbucaq forması vardır, sürücülәrin vә hәrәkәtin digәr iştirakçılarını yolun vәziyyәtinin xüsusiyyәtlәri, yaşayış mәntәqәlәrinin adları, onların keçmә qaydaları, küçәlәrin vә yolların ayrı-ayrı sahәlәrindә hәrәkәt rejiminin müәyyәnlәşdirilmәsi üçün nәzәrdә tutulmuşdur. Bu qrup nişanların müxtәlif fonları vardır. Yaşıl fon

avtomagistral, göy fon bütün başqa avtomobil yolları demәkdir. Ağ fonu olan 5.22 vә 5.23 nişanları yaşayış mәntәqәlәrindә hәrәkәt qaydalarını tәnzimlәyәn müvafiq tәlәblәrin tәtbiq olunduğunu, göy fonu olan 5.24 vә 5.25 nişanları yaşayış mәntәqәlәrindә hәrәkәt qaydalarını tәnzimlәyәn müvafiq tәlәblәrin bu yolda tәtbiq olunmadığını göstәrir. İşarәlәrin sarı fonu yolun tәmir olunan hissәlәrinin yanından keçmә üçün tәtbiq olunur.

Səhifə 42

III. 5.40, 5.42, 5.44, 5.46 yol nişanları müvafiq zonanın başladığı yerdә,

5.41, 5.43, 5.45, 5.47 yol nişanları hәmin zonanın qurtardığı yerdә

quraşdırılır. 5.40, 5.42, 5.44, 5.46 yol nişanları müvafiq zonada yerlәşәn bütün yollarda qüvvәdә olur.

IV. Qәza dayanacağı yerlәri tәcili rabitә telefonu vә ya yanğınsöndürәnlә tәchiz edildikdә 5.48.1 vә

5.48.2 “Qәza dayanacağı yeri” yol nişanlarının aşağı hissәsindә müvafiq olaraq 6.17 vә

6.18 yol nişanları quraşdırılır.

V. 5.49.1, 5.49.2 vә 5.49.3 yol nişanları tunellәrdә maksimum 50 metr bir-birindәn aralı olmaqla 1-1,5 metr hündürlükdә yan divarlarda quraşdırılır vә qәza çıxışlarının istiqamәtini vә mәsafәsini göstәrir.

VI. 5.50.1, 5.50.2 vә 5.50.3 yol nişanları avtomagistraldan çıxış yerlәrinәdәk olan mәsafәni göstәrir.

Maddә 67. Servis nişanları

I.Servis nişanları yollarda müvafiq obyektlәrin yerlәşmәsi barәdә mәlumat verir.

II. Servis nişanlarının düzbucaq forması, enli mavi haşiyәsi vardır. Müvafiq rәmzlәr ağ fon üzәrindә tәsvir olunur. Servis nişanları yaşayış mәntәqәlәrindә bilavasitә obyektlәrin yanında vә ya onlara dönәcәk yerlәrdә quraşdırılır. Yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnar yollarda nişanlar әvvәlcәdәn göstәrilәn obyektdәn 60—80 kilometr, 15—20 km vә 400—800 metr aralıda quraşdırılır. Yaşayış mәntәqәlәrinin yollarında onları әvvәlcәdәn, göstәrilәcәk obyektlәrdәn 100—150 metr aralı mәsafәdә vә onlara yaxın dönәcәk yerlәrdә quraşdırırlar.

Maddә 68. Әlavә mәlumat nişanları

I.Әlavә mәlumat nişanları (lövhәciklәr) birlikdә tәtbiq olunduğu nişanların tәsirini dәqiqlәşdirir vә ya mәhdudlaşdırırlar.

II. Lövhәciklәr birlikdә tәtbiq olunduqları yol nişanının bilavasitә altında yerlәşdirilirlәr. Yolun hәrәkәt hissәsinin

qırağında vә ya sәkinin üstündә asıldıqda, 7.2.2, 7.2.3, 7.2.4, 7.13 әlavә mәlumat nişanları yol nişanlarının yan tәrәfindә yerlәşdirilir.

Səhifə 43

Maddә 69. Yolun nişanlanması

I.Yolun nişanlanması (5 saylı Әlavә) yol hәrәkәtinin nizamlanmasının sәmәrәli vasitәlәrindәn biri olmaqla, nәqliyyat axınının qaydaya salınmasına vә yolun buraxılış qabiliyyәtinin yüksәldilmәsinә xidmәt edir.

II. Yol nişanlanmasına hәrәkәt tәhlükәsizliyini artırmaq mәqsәdi ilә yol hәrәkәti qaydalarını müәyyәnlәşdirәn, yol qurğularının ölçülәrini vә ya yolun istiqamәtini bildirәn, yolun hәrәkәt hissәsinә, yolun vә yol qurğularının digәr elementlәrinә çәkilәn xәtlәr, yazılar vә digәr qeydlәr aiddir. Yol nişanlanması müstәqil şәkildә, habelә yol nişanları vә svetoforlarla birlikdә tәtbiq olunur.

III. Yolun nişanlanmasının aşağıdakı formaları vardır:

1)üfüqi;

a)uzununa (1.1—1.11);

b)köndәlәninә (1.12—1.15);

v)digәrlәri (1.16.1—1.24);

2)şaquli.

IV. Yolun nişanlanması yol hәrәkәtinin tәşkilinә, yol hәrәkәti iştirakçılarının xәbәrdar edilmәsinә vә istiqamәtlәndirilmәsinә xidmәt edir. Ondan müstәqil şәkildә ayrıca vә ya tәlәblәrini dәqiqlәşdirdiyi vә yaxud tamamladığı yol nişanları ilә birgә istifadә edilir.

V. Yolun üfüqi nişanlanması müәyyәn hәrәkәt rejimini vә hәrәkәt tәrzini müәyyәn etmәklә, yolun hәrәkәt hissәsinә,

sarı rәnglә olan 1.4, 1.10 vә 1.17 xәtlәri istisna olunmaqla, ağ rәngdә çәkilir.

VI. Üfüqi nişanlanma xәtlәri aşağıdakılardır:

1) 1.1 — әks istiqamәtli nәqliyyat axınlarını ayırır vә yolların tәhlükәli yerlәrindә hәrәkәt zolaqlarının sәrhәdini, yolun hәrәkәt hissәsinin giriş qadağan edilәn sәrhәdlәrini, nәqliyyat vasitәlәrinin duracaq yerlәrinin sәrhәdlәrini vә avtomagistrallara aid edilmәyәn yolların hәrәkәt hissәsinin kәnarlarını göstәrir;

2) 1.2 — avtomagistrallarda hәrәkәt hissәsinin kәnarını göstәrir (enli bütöv xәtlәr);

3) 1.3 — dörd vә daha çox hәrәkәt zolağı olan yollarda әks istiqamәtli nәqliyyat axınlarını ayırır;

4) 1.4 — 3.27 nişanı ilә birlikdә tәtbiq edildikdә dayanma qadağan olunan yerlәri bildirir vә hәrәkәt hissәsinin kәnarına vә ya bordürün üst hissәsindә çәkilir;

5) 1.5 — iki vә ya üç zolağı olan yollarda әks istiqamәtli nәqliyyat axınlarını ayırır, bir istiqamәtdә hәrәkәt üçün iki vә daha çox zolaq olduqda, hәrәkәt zolaqlarının sәrhәdlәrini göstәrir;

6) 1.6 — әks istiqamәtli vә ya eyni istiqamәtli nәqliyyat axınlarını ayıran 1.1 vә ya

1.11 nişanlanma xәtlәrinә yaxınlaşma barәdә xәbәrdarlıq edir (yaxınlaşma xәtti — cizgilәrinin uzunluğu onların aralarındakı mәsafәdәn üç dәfә böyük olan qırıq xәtlәr);

7) 1.7 — yolayrıcının hüdudlarında hәrәkәt zolaqlarını göstәrir (cizgilәri qısa vә onların aralarındakı mәsafә cizginin uzunluğuna bәrabәr olan qırıq xәtlәr);

8) 1.8 — sürәtlәndirmә vә ya tormozlama zolağı ilә yolun hәrәkәt hissәsinin әsas zolağı arasında sәrhәdi göstәrir (enli qırıq xәtlәr müxtәlif sәviyyәlәrdәki yolayrıclarında, kәsişmәlәrdә, avtobus dayanacaqları zonasında vә sair yerlәrdә);

9) 1.9 — reversiv hәrәkәtlә nizamlanma tәtbiq edilәn hәrәkәt zolaqlarının sәrhәdlәrini göstәrir, qarşılıqlı hәrәkәtlә nizamlanma tәtbiq olunan yollarda әks istiqamәtli (qarşılıqlı hәrәkәt svetoforları söndürülәn zaman) nәqliyyat axınlarını ayırır;

Səhifə 44

10) 1.10 — 3.28, 5.40 nişanları ilә birlikdә tәtbiq edildikdә duracağın qadağan olunduğu yerlәri bildirir vә hәrәkәt hissәsinin kәnarına vә ya bordürün üst hissәsindә çәkilir;

11) 1.11 — yalnız bir zolaqdan çıxaraq yerdәyişmәyә icazә verilәn yol sahәlәrindә әks vә ya eyni istiqamәtli nәqliyyat axınlarını ayırır vә yalnız bir tәrәfә hәrәkәt etmәyә icazә verilәn yollarda duracaqlara girmәk vә çıxmaq, geriyә dönmәk vә sair üçün nәzәrdә tutulmuş yerlәri göstәrir;

12) 1.12 (stop-xәtt) — 2.5 nişanı olduqda vә ya svetoforun (nizamlayıcının) qadağan siqnalı verildikdә, sürücünün dayanmalı olduğu yeri göstәrir;

13) 1.13 — kәsişәn yolla hәrәkәt edәn nәqliyyat vasitәlәrinә yol vermәk üçün sürücünün lazım gәldikdә, dayanmalı olduğu yeri göstәrir;

14) 1.14.1 — nizamlanmayan piyada keçidini, 1.14.2 — piyadaların hәrәkәt

istiqamәtini, 1.14.3 — hәrәkәtin svetoforla nizamlandığı piyada keçidini göstәrir;

15) 1.15 — velosiped yolunun yolun hәrәkәt hissәsi ilә kәsişdiyi yeri göstәrir;

16) 1.16.1, 1.16.2, 1.16.3 — nәqliyyat axınlarının ayrıldığı vә ya birlәşdiyi yerlәrdә istiqamәtlәndirici adacıqları göstәrir;

17) 1.17 — ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәlәrinin dayanacaqlarını vә taksi duracaqlarını göstәrir;

18) 1.18 — yolayrıcında hәrәkәtin zolaqlar üzrә icazә verilmiş istiqamәtlәrini göstәrir,

müstәqil, yaxud 5.8.1, 5.8.2 nişanları ilә birlikdә tәtbiq edilir, dalan tәsviri çәkilmiş nişanlama xәtti göstәrir ki, yaxınlıqdakı hәrәkәt hissәsinә dönmәk qadağandır, sol kәnar zolaqdan sola dönmәyә icazә verәn işarә hәmin zolaqdan geriyә dönmәyә dә icazә verir;

19) 1.19 — yolun hәrәkәt hissәsinin daralan sahәsinә (hәmin istiqamәtdә zolaqların sayının azaldığı

sahәyә), yaxud әks istiqamәtlәrdә nәqliyyat axınlarını ayıran 1.1 vә 1.11 nişanlama

xәtlәrinә yaxınlaşmanı göstәrir. Birinci halda 1.19 nişanlama xәtti 1.18.1, 1.18.2,

1.18.3nişanları ilә birlikdә tәtbiq oluna bilәr;

20) 1.20 — 1.13 nişanlanma xәttinә yaxınlaşmanı bildirir;

21) 1.21 (“stop” yazısı) — 2.5 nişanı ilә birlikdә tәtbiq olunduğu hallarda 1.12 nişanlanma xәttinә yaxınlaşmanı bildirir;

22) 1.22 — yolun (marşrutun) nömrәsini göstәrir;

Səhifə 45

23) 1.23 — ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәlәri üçün xüsusi zolağı göstәrir.

VII. Üfüqi nişanlanma xәttinin xüsusiyyәti:

1) 1.1, 1.2, 1.3 xәtlәrini kәsib keçmәk qadağandır;

2)nәqliyyat vasitәsini yolun çiynindә dayandırmaq üçün hәrәkәt hissәsinin kәnarını göstәrәn vә sürücüdәn

sağda yerlәşәn 1.1 vә 1.2 xәtlәrini kәsib keçmәyә yol verilir;

3) 1.5, 1.6, 1.7, 1.8 xәtlәrini istәnilәn tәrәfdәn kәsib keçmәyә icazә verilir;

4)qarşılıqlı hәrәkәt svetoforlar olmadıqda vә ya söndürülmüş olduqda, 1.9 xәtti sürücüdәn sağdadırsa, onu kәsib keçmәyә icazә verilir, qarşılıqlı hәrәkәt svetoforları yanarkәn bir istiqamәtdә hәrәkәtә icazә

verilәn zolaqları bir-birindәn ayıran 1.9 nişanlama xәttini istәnilәn tәrәfdәn kәsib keçmәk olar. Qarşılıqlı

hәrәkәt svetoforları söndürüldükdә sürücü dәrhal 1.9 nişanlanma xәttindәn sağ tәrәfә yerdәyişmә

etmәlidir. Qarşılıqlı hәrәkәt svetoforları söndürülmüş olduqda әks istiqamәtli nәqliyyat axınlarını ayıran 1.9 xәttini kәsib keçmәk qadağandır;

5) 1.11 xәttini qırıq xәtt tәrәfdәn, habelә yalnız ötmәni vә ya yandan keçmәni başa çatdırdıqdan sonra bütöv xәtt tәrәfdәn kәsib keçmәyә icazә verilir. Yeri dәyişdirilә bilәn dayaqlarda qurulmuş müvәqqәti yol nişanlarının vә nişanlanma xәtlәrinin mәnaları bir-birinә zidd gәldikdә, sürücülәr yol nişanlarını әsas tutmalıdırlar.

VIII. Yol qurğularının elementlәrinә (körpülәrә, dәmiryol keçidlәrinә, dayaq qurğularına vә s.) hasarlara, sütunlara, elәcә dә yollarda olan vә hәrәkәt üçün tәhlükә yaradan digәr obyektlәrin üzәrinә, onların ölçülәrini göstәrmәk vә hәmçinin sürücülәrin gözlә istiqamәti müәyyәnlәşdirmәsinә kömәk etmәk mәqsәdilә, ağ vә qara rәngli zolaq şәklindә şaquli nişanlama çәkilir.

IX. Şaquli nişanlanma xәtlәri aşağıdakılardır:

1) 2.1 — yol qurğularının hәrәkәtdә olan nәqliyyat vasitәlәri üçün tәhlükә doğuran ünsürlәrini (körpülәrin dayaqlarını vә s.) göstәrir;

2) 2.2 — tunellәrin, körpülәrin aşırımlarının aşağı kәnarını göstәrir;

3) 2.3 — ayırma zolaqlarında vә ya tәhlükәsizlik adacıqlarında düzәldilmiş dairәvi adacıqları göstәrir;

4) 2.4 — istiqamәtlәndirici dirәkciklәri, yolkәnarı kötükcüklәri, çәpәrlәrin dayaqlarını vә s.

göstәrir

5) 2.5 — kiçik radiuslu döngәlәrdә, sәrt enişlәrdә, digәr tәhlükәli sahәlәrdә yol sәdlәrinin yan sәthini göstәrir;

Səhifə 46

6) 2.6 — başqa sahәlәrdә yol sәdlәrinin yan sәthini göstәrir;

7) 2.7 — tәhlükәli sahәlәrdә yol sәthindәn hündürә çıxan tәhlükәsizlik adacıqlarını göstәrir.

Maddә 70. Dәmiryol keçidlәrinin siqnallaşdırılması

I.Dәmiryol keçidlәrindәki işıq siqnalları eyni sәviyyәdә quraşdırılmış, növbәliklә işlәyәn vә keçiddәn hәrәkәti qadağan edәn iki yanıb-sönәn qırmızı işıqdan ibarәtdir.

II. İşıq siqnallarını ahәnglә sәslәnәn vә keçiddәn hәrәkәti qadağan edәn sәs siqnalları müşayiәt edә bilәr.

III. Qırmızı işıqların arasında, yaxud onların üzәrindә yerlәşәn vә yanıb-sönәn ağ işıq hәrәkәtә icazә verir.

IV. Şlaqbaum quraşdırılmış keçidlәrdә bağlı, yaxud bağlanmağa başlayan şlaqbaum olduqda, keçidә daxil olmaq qadağandır.

V.Şlaqbaum ardıcıllıqla qırmızı vә ağ zolaqlarla rәnglәnmәlidir, ortada isә qırmızı rәngdә disk nәzәrdә tutula bilәr. Sutkanın qaranlıq vaxtı işıqlandırılmayan yollarda şlaqbaum işıqlandırılmalı vә ya qırmızı işıqlar nәzәrdә tutulmalıdır.

nişanlanmalı, keçidin bilavasitә yaxınlığında isә hәr bir tәrәfdәn 1.3.1 vә 1.3.2 xәbәrdarlıq nişanları quraşdırılmalıdır.

VII. Dәmiryol keçidi önündә yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda yol boyu 1.4.1,